Νομικά

Το 2015 απεβίωσαν 61.778 άρρενες και 59.405 γυναίκες (στοιχεία από ΕΛΣΤΑΤ). Το ίδιο έτος, το προσδόκιμο επιβίωσης στην γέννηση ήταν 78,3 των ανδρών και 83,6 των γυναικών, ήτοι το γυναικείο ήταν κατά 5,3 έτη υψηλότερο. Τούτο σημαίνει ότι οι άνδρες που γεννήθηκαν σε μια δεδομένη χρονιά ζουν αθροιστικά χονδρικά 300.000 χρόνια λιγώτερα από τις συνομήλικές τους γυναίκες (: περίπου 60.000 θάνατοι ανδρών επί 5 έτη).

[Αυτή είναι βέβαια μια προσέγγιση μόνο, διότι το προσδόκιμο επιβίωσης όσων πέθαναν το 2015 δεν είναι το προσδόκιμο όσων γεννήθηκαν το 2015, αλλά του δικού τους έτους γέννησής, που ήταν πολύ μικρότερο. Αντίστροφα, το προσδόκιμο του 2015 αφορά τους θανάτους της δεκαετίας του 2090 περίπου. Αλλά το νόημα είναι το ίδιο: είτε 50.000 άνδρες πεθάνουν μια δεδομένη χρονιά εκείνης της δεκαετίας είτε 70.000, πάντα θα υπολείπωνται των συνομηλίκων τους γυναικών κατά εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια].

Την ίδια ακριβώς ιστορία διηγούνται και άλλα στατιστικά στοιχεία. Έτσι, ενώ κατά την γέννηση τα αγοράκια είναι περισσότερα από τα κοριτσάκια (π.χ. το 2015 τα αγόρια ήταν το 106% των κοριτσιών που γεννήθηκαν, ήτοι 47.294 έναντι 44.553), σταδιακά η αναλογία αυτή υπέρ του αρσενικού φύλου αρχίζει να ανατρέπεται, παίρνοντας δραματικές διαστάσεις στην τρίτη και τέταρτη ηλικία. Έτσι, αρχικά οι γυναίκες εξισορροπούν αριθμητικά τους άνδρες στις ηλικίες 45-49 και, τέλος, στην απογραφή του 2011 το ποσοστό των γυναικών στην ηλικιακή ομάδα των +80 ετών ανέρχεται πλέον σε 60% επί του συνόλου (351.588 επί συνόλου 583.334). Ας μην αρχίσουμε καν τα ευφυολογήματα σχετικά με τις πολυπληθείς χήρες και τους συγκριτικά σπάνιους χήρους: αποτελεί δίδαγμα της κοινής πείρας όλων μας ότι οι γυναίκες ζουν αισθητά μακρότερες ζωές.

Read moreΠερί του ανδρικού ολιγοβιώτου

Αναδημοσίευση από το Books’ Journal Απριλίου 2018, σελ. 34.

Ο τελευταίος χαρακτηρισμός που θα μου περνούσε από το μυαλό για τον δεσπότη μας, τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο, θα ήταν “ήρωας”. Καταλαβών τον θρόνο του λίγες εβδομάδες μετά την γέννησή μου, ο 80χρονος σήμερα επίσκοπος μνημονεύεται στην εκκλησία του χωριού μας όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Το βιογραφικό του είναι γνωστό σε γενικές γραμμές και όχι ιδιαίτερα θελκτικό: μέλος εκκλησιαστικών αδελφοτήτων στα νεανικά του χρόνια, διέπρεψε στην Χωροφυλακή επί επταετίας, για να καταλήξη ποιμένας των δύο αχαϊκών επαρχιών μας.

Αν δεν υπήρχαν οι νέες τεχνολογίες, πολύ πολύ λίγοι θα ασχολούνταν με τον αποστρατευθέντα Αντισυνταγματάρχη της Χωροφυλακής Αμβρόσιο και τις υπερσυντηρητικές και σε τελευταία ανάλυση αθεολόγητες απόψεις του. Ωστόσο, μέσα από το προσωπικό του ιστολόγιο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας ο Αμβρόσιος εδώ και μία δεκαετία εκθέτει τις απόψεις του, όπως έχει συνταγματικό δικαίωμα, με υπερχειλίζον πάθος, όπως όταν ας πούμε είχε αναφερθή στην Χρυσή Αυγή ως “γλυκειά ελπίδα” το 2012 ή στις αναφορές του στον δολοφόνο και καθαιρεθέντα αξιωματικό Ν. Ντερτιλή ως “Ήρωα Στρατηγό”. Ανάμεσά σε αυτές, η ανάρτηση της 09ης Δεκεμβρίου 2015, με τον κεχαριτωμένο τίτλο “Αποβράσματα της κοινωνίας σήκωσαν κεφάλι”, αποτελεί ένα ευφάνταστο και πρωτότυπο υβρεολόγιο του ιεράρχη εναντίον των πολιτικών που ψήφισαν το ομόφυλο σύμφωνο συμβίωσης και, φυσικά, κατά των ιδίων των ομοφυλοφίλων. Εντελώς προσωπικά, βρίσκω την ανήμπορη οργή του Αμβροσίου και την χυδαιολογία του αρκούντως ψυχαγωγικές, κάπως σαν να βλέπω την μικρή μου κόρη να θυμώνη, αντιλαμβάνομαι όμως ότι δεν είναι δυνατόν όλοι να έχουν την ίδια άποψη, ιδίως μάλιστα αν θίγονται προσωπικά.

Ανάμεσα σε αυτούς λοιπόν που δεν έχουν την ίδια άποψη, αλλά εξωργίστηκαν από το αμβροσιανό πάθος συγκαταλέγονται εννέα συμπολίτες μας, με συνδετικό στοιχείο την ομοφυλοφιλία τους. Οι Εννέα λοιπόν υπέβαλαν μήνυση κατά του Αμβροσίου για παράβαση του άρ. 1 Ν. 927/1979, του λεγόμενου αντιρατσιστικού, και του άρ. 196 ΠΚ περί καταχρήσεως εκκλησιαστικού αξιώματος. Η υπόθεση εκδικάστηκε ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αιγίου στις 15 Μαρτίου 2018, όπου ο Αμβρόσιος, μετά από πολύωρη και εύδικη διαδικασία, αθωώθηκε. Την αθώωσή του ακολούθησαν ποικίλα σχόλια, όπως ας πούμε ότι η πλημμελειοδίκης δίκασε με βάση την εικόνα του Χριστού που είχε πάνω από το κεφάλι της.

Read moreΑμβρόσιος, ένας απροσδόκητος ήρωας

Αφού μπορούμε να έχουμε μια δημόσια τηλεόραση, με σταυροφόρους παρουσιάστριες κιόλας, γιατί να στερηθούμε μιας δημόσιας εφημερίδας;

Εντάξει, έχουμε βέβαια ήδη μία κρατική εφημερίδα, την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αλλά εγώ μιλάω για κάτι άλλο, πιο βαθύ, πιο απλό, πιο μεγάλο!

Read moreΠερί Δημόσιας Εφημερίδας λόγος παραινετικός

Γράφω εδώ μαζεμένες μερικές σκέψεις για το μάθημα των θρησκευτικών, που βασικά συνοψίζουν πράγματα που έχω γράψει πιο αναλυτικά σε αυτήν την σειρά αναρτήσεων: 1, 2, 3, 4.

1. Η διδασκαλία μαθήματος θρησκευτικού περιεχομένου στην υποχρεωτική εκπαίδευση αποτελεί περιεχόμενο συνταγματικής επιταγής.

Σύμφωνα με το άρ. 16 παρ. 2 Συντ.

Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των Ελληνοπαίδων κατά την εννεαετή υποχρεωτική εκπαίδευση συνιστά βασική αποστολή του Κράτους. Η έννοια της θρησκευτικής συνείδησης μπορεί να νοηθή είτε ως εν στενή εννοία ομολογιακή συνείδηση, συνείδηση ωρισμένου δηλαδή θρησκειακού χαρακτήρα, είτε ως εν ευρεία εννοία θεϊστική συνείδηση, δηλαδή ως συνείδηση προσανατολισμένη οπωσδήποτε στην αναγνώριση και λατρεία ενός κάποιου Ανώτατου Όντος, είτε ως θρησκειολογική συνείδηση, δηλαδή ως ενημέρωση, προβληματισμός και καλλιέργεια της περί το φαινόμενο του θρησκεύεσθαι γνώσεως.

Δεν αμφισβητείται ότι το βούλημα του ιστορικού συντακτικού νομοθέτη υπήρξε η νοηματοδότηση της έννοιας της θρησκευτικής συνείδησης υπό την πρώτη ως άνω έννοια, δηλαδή της ομολογιακής συνειδήσεως. Από την άλλη μεριά, το γράμμα της διάταξης είναι σαφώς ευρύτερο, δεδομένου ότι η ίδια έννοια της θρησκευτικής συνείδησης απαντά και στο άρ. 13 παρ. 1 Συντ. περί θρησκευτικής ελευθερίας, όπου όμως είναι αδιαμφισβήτητο ότι καλύπτει και την αθεϊστική, την αγνωστικιστική ή την θρησκευτικά αδιάφορη συνείδηση. Καθοριστικό θεωρώ όμως εν προκειμένω το επιχείρημα που προκύπτει από την σύνδεση της θρησκευτικής με την εθνική συνείδηση στο άρ. 16 παρ. 2 Συντ.: ουδείς διανοείται να υποστηρίξη ότι στην έννοια της εθνικής συνειδήσεως περιλαμβάνεται και η περίπτωση της αντεθνικής, υπερεθνικής ή ανεθνικής συνείδησης, ή ακόμα της αλλοδαπής εθνικής συνείδησης (απομένει ασφαλώς προς de constitutione ferenda συζήτηση το αν η διαμόρφωση συνειδήσεων σε ανηλίκους μέσω κρατικών πολιτικών είναι θεμιτό πεδίο δράσης ενός σύγχρονου φιλελεύθερου κράτους: εγώ λέω όχι). Άλλωστε, η ανάπτυξη που κελεύει το άρ. 16 παρ. 2 Συντ. μπορεί να αναφέρεται μόνο σε ένα θετικό μέγεθος και όχι σε μια άρνηση, σε μια απουσία, σε μια έλλειψη. Περαιτέρω, το ασφαλές της κρίσης επιβεβαιώνεται και από ένα μικρό νοητικό πείραμα: αν τυχόν υποτεθή ότι το Σύνταγμα ενός κράτους επέτασσε την ανάπτυξη της αθεϊστικής συνείδησης, δεν θα μπορούσε εύλογα να υποστηριχθή ότι θα ήταν νόμιμη υπό παρόμοιο νομοθετικό καθεστώς η διδασκαλία ενός θεϊστικού μαθήματος.

Άρα, η συναναφορά έθνους και θρησκείας στην ίδια φράση, με γνωστό το ιδεολογικό υπόβαθρο των συντακτών του άρ. 16 παρ. 2 Συντ. και της ιστορικής τους βούλησης, σε συνδυασμό και με την έννοια της “ανάπτυξης”, οδηγεί στην αναπόφευκτη παραδοχή ότι αντικείμενο της κρατικής συνταγματικής υποχρέωσης που εισάγει το άρ. 16 παρ. 2 Συντ. είναι ένα σχολικό μάθημα των Θρησκευτικών με χαρακτήρα τουλάχιστον θεϊστικό και όχι απλώς θρησκειολογικό. Άλλωστε, αν μή τι άλλο “θρησκευτικός” σημαίνει κάτι άλλο από “θρησκειολογικός”.

Επιπλέον όμως, θεωρώ ότι ο συντακτικός νομοθέτης απέβλεψε με βεβαιότητα σε ένα χαρακτήρα του μαθήματος ομολογιακό και δη και ορθόδοξο χριστιανικό, ενόψει και του άρ. 3 παρ. 1 Συντ. Πράγματι, όπως ακριβώς η ανάπτυξη της “εθνικής συνείδησης” δεν έχει την έννοια της ανάπτυξης μιας οιασδήποτε εθνικής συνείδησης κατ’ επιλογήν του μαθητή ή της ανάπτυξης του αφηρημένου εθνικού συναισθήματος σε αντιδιαστολή προς το υπερεθνικό, προεθνικό ή αντεθνικό, αλλά αναφέρεται αναμφίβολα, καλώς ή κακώς, στην ελληνική εθνική συνείδηση, έτσι και η
ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης” νοηματοδοτείται από τον συνδυασμό των άρ. 3 παρ. 1 Συντ. περί επικρατούσας θρησκείας και 13 παρ. 1 Συντ. περί θρησκευτικής ελευθερίας και αρδεύεται από την ορθόδοξη χριστιανική πίστη.

Read moreΤρεις θέσεις για το μάθημα των Θρησκευτικών

Έχω γράψει ένα, δύο άρθρα περί οπλοκατοχής και μόλις τώρα εγγίζω το πιο σοβαρό επιχείρημα υπέρ της: αυτό που ονομάζω φιλελεύθερο/ατομικιστικό. Η διατύπωσή του έχει περίπου ως εξής:

Η άμυνα, αυτάμυνα και τριτάμυνα, αποτελεί θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα του πολίτη, αναγνωριζόμενο από τον κοινό νόμο (άρ. 22-24 ΠΚ). Το κρατικό μονοπώλιο της βίας προϋποτίθεται μόνο όπου το κράτος είναι παρόν και όχι απόν. Το επί θύραις άδικο αντιμετωπίζεται άμεσα και πρωτογενώς από τους ίδιους τους πολίτες, ελλείψει έγκαιρης κρατικής επέμβασης: το δικαίο δεν υποχωρεί προ του αδίκου! Προς τον σκοπό αυτό, η έννομη τάξη πρέπει να τους χορηγή και όλα τα αναγκαία μέσα προς επίτευξη του σκοπού, διαφορετικά νοθεύεται η ίδια η ύπαρξη του δικαιώματος. Η οπλοκατοχή, ίσως μάλιστα και η κεκαλυμμένη οπλοφορία, αποτελούν τα αναγκαία μέσα για την γενική εδραίωση της εννόμου τάξεως, ιδίως δε για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας επιτόπου και εν τω γεννάσθαι: αν αφοπλιστούν οι νομοταγείς πολίτες, μόνο οι εγκληματίες θα απομείνουν ένοπλοι.

Αυτά είναι όντως σοβαρά επιχειρήματα και καθόλου δεν εννοώ να τα υποτιμήσω. Η δική μου, απορριπτική της οπλοκατοχής, θέση θα επιχειρήση να συνδυάση τα βέλτιστα και των δύο απόψεων.

Read moreΚατά της οπλοκατοχής: το ατομικιστικό επιχείρημα, μέρος Α

Στο προηγούμενο επεισόδιο συζητήσαμε δι’ ολίγων κάποια προκαταρκτικά για το θέμα της οπλοκατοχής. Εδώ θα ασχοληθώ με το πρώτο, και πιο αδύναμο κατ’ εμέ, οπλοκατοχικό επιχείρημα, το οποίο ονομάζω πολιτικό επιχείρημα.

Το πολιτικό επιχείρημα ισχυρίζεται πάνω κάτω ότι η οπλοκατοχή, ίσως και η οπλοφορία, αποτελούν απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Πράγματι, ένας λαός ένοπλος είναι ένας λαός γενναιόφρων και αποφασιστικός, ένας λαός που δεν θα τον πιάση στον ύπνο με τις πιτζάμες κανένας λοχίας, αλλά που θα αντιστή υπέρ βωμών και εστιών και δημοκρατικών θεσμών. Οι συνταγματικές μας ελευθερίες κρέμονται από την κάννη του ντουφεκιού μας. Άλλωστε, το πρώτο πράγμα που έκανε ο Μεταξάς το 36 δεν ήταν να αφοπλίση τους Κρητικούς; Ήταν. Και δεν θα είχαν άλλοι τύχη οι δύστυχοι Εβραίοι της Μεσευρώπης, αν στα μαύρα χρόνια του Πολέμου είχαν όπλα στην διάθεσή τους; Θα είχαν.

Read moreΚατά της οπλοκατοχής: το πολιτικό επιχείρημα

Όπως είπαμε στο προηγούμενο επεισόδιο, η έννοια του ασέμνου, μια αόριστη νομική έννοια, ανήκει στις ούτως ειπείν αοριστότερες εκ των αορίστων νομικών εννοιών και ως εκ τούτου μας ταλαιπωρεί. Η αοριστία της έχει εκφραστή στο διάσημο σχόλιο του Δικαστή Στιούαρτ στην υπόθεση Jacobellis κατά Οχάιο, πίσω από το οποίο κρύβεται μια αλήθεια:

I shall not today attempt further to define the kinds of material I understand to be embraced within that shorthand description; and perhaps I could never succeed in intelligibly doing so. But I know it when I see it, and the motion picture involved in this case is not that.

Read moreΠερί ασέμνων, μέρος Β