Περί του ανδρικού ολιγοβιώτου

Το 2015 απεβίωσαν 61.778 άρρενες και 59.405 γυναίκες (στοιχεία από ΕΛΣΤΑΤ). Το ίδιο έτος, το προσδόκιμο επιβίωσης στην γέννηση ήταν 78,3 των ανδρών και 83,6 των γυναικών, ήτοι το γυναικείο ήταν κατά 5,3 έτη υψηλότερο. Τούτο σημαίνει ότι οι άνδρες που γεννήθηκαν σε μια δεδομένη χρονιά ζουν αθροιστικά χονδρικά 300.000 χρόνια λιγώτερα από τις συνομήλικές τους γυναίκες (: περίπου 60.000 θάνατοι ανδρών επί 5 έτη).

[Αυτή είναι βέβαια μια προσέγγιση μόνο, διότι το προσδόκιμο επιβίωσης όσων πέθαναν το 2015 δεν είναι το προσδόκιμο όσων γεννήθηκαν το 2015, αλλά του δικού τους έτους γέννησής, που ήταν πολύ μικρότερο. Αντίστροφα, το προσδόκιμο του 2015 αφορά τους θανάτους της δεκαετίας του 2090 περίπου. Αλλά το νόημα είναι το ίδιο: είτε 50.000 άνδρες πεθάνουν μια δεδομένη χρονιά εκείνης της δεκαετίας είτε 70.000, πάντα θα υπολείπωνται των συνομηλίκων τους γυναικών κατά εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια].

Την ίδια ακριβώς ιστορία διηγούνται και άλλα στατιστικά στοιχεία. Έτσι, ενώ κατά την γέννηση τα αγοράκια είναι περισσότερα από τα κοριτσάκια (π.χ. το 2015 τα αγόρια ήταν το 106% των κοριτσιών που γεννήθηκαν, ήτοι 47.294 έναντι 44.553), σταδιακά η αναλογία αυτή υπέρ του αρσενικού φύλου αρχίζει να ανατρέπεται, παίρνοντας δραματικές διαστάσεις στην τρίτη και τέταρτη ηλικία. Έτσι, αρχικά οι γυναίκες εξισορροπούν αριθμητικά τους άνδρες στις ηλικίες 45-49 και, τέλος, στην απογραφή του 2011 το ποσοστό των γυναικών στην ηλικιακή ομάδα των +80 ετών ανέρχεται πλέον σε 60% επί του συνόλου (351.588 επί συνόλου 583.334). Ας μην αρχίσουμε καν τα ευφυολογήματα σχετικά με τις πολυπληθείς χήρες και τους συγκριτικά σπάνιους χήρους: αποτελεί δίδαγμα της κοινής πείρας όλων μας ότι οι γυναίκες ζουν αισθητά μακρότερες ζωές.

Εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχει κανένα άλλο κοινωνικό φαινόμενο που να στοιχίζη 300.000 έτη ζωής σε μια κοινωνική ομάδα, καθωρισμένη μάλιστα βάσει του φύλου της, ήτοι ενός παράγοντα για τον οποίον δεν φέρει καμία ευθύνη. Για οποιονδήποτε αυστηρά αντικειμενικό παρατηρητή, έναν εξωγήινο π.χ., που θα εξέταζε το ζήτημα από ένα αρχιμήδειο σημείο, μακράν κάθε προκατάληψης βασισμένης στο φύλο, στην πολιτική ή στην ιστορία των κοινωνιών μας, το ζήτημα θέτει προφανή ερωτήματα σχετικά με την ισότητα των φύλων ως ηθική και νομική επιταγή και την ίδια την δικαιότητα της πολιτείας μας.

Πώς γίνεται ανεκτό το βιολογικό φύλο κάποιου ανθρώπου να αποτελή τόσο ακριβή ενδείκτη της μακροβιότητάς του; Είναι αυτό δίκαιο; Θα το αντιμετωπίζαμε με τον ίδιο τρόπο, αν τα πρόσημα ήταν αντεστραμμένα, αν δηλαδή τα χαμένα 5 έτη βίου ήταν των γυναικών (ή των μαύρων;); Εξαρτάται άραγε το όλο ζήτημα κατά ποσοστό 100% από βιολογικούς παράγοντες; Είναι μήπως το ανδρικό ολιγοβίωτο (συγκριτικά μιλώντας πάντα) αποτέλεσμα αποκλειστικά δικών τους ελεύθερων επιλογών; Ποια είναι η επίδραση των κοινωνικών προτύπων, των ιστορικών βαρών, της πίεσης που ασκείται στους άνδρες “να είναι άνδρες”; Αποτελεί η (προς τα άνω προφανώς) εξίσωση του προσδοκίμου επιβίωσης ανδρών και γυναικών έναν θεμιτό ηθικοπολιτικό στόχο; Αν ναι, με ποια μέτρα θα μπορούσε να επιτευχθή; Αν όχι, γιατί; Ακόμα και αν μπορούσαμε να αποδώσουμε την διαφορά των 5 ετών αποκλειστικά και μόνο στον γενετικό παράγοντα, ωσάν να είναι γραμμένη στις λίθινες πλάκες του γονοτύπου των ανδρών, τι συνέπειες θα είχε αυτή η παραδοχή για τα έμφυλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν από την δική τους πλευρά οι γυναίκες;

Και κυρίως: γιατί κανείς δεν αναστοχάζεται πάνω σε αυτά τα ζητήματα;

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που θα μπορούσαν να τεθούν από τον εξωγήινο φίλο μας, τον αντικειμενικό και νηφάλιο παρατηρητή της ανθρώπινης, και μάλιστα της ανδρικής, κατάστασης. Είμαι βέβαιος ότι οι φεμινιστές, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα ασχολούνται εντατικά με το φαινόμενο αυτό και προτείνουν λύσεις.

Αναμείνωμεν. Τουλάχιστον μέχρι τα 78,3 έτη μας.