Κατά του άρ. 16 παρ. 2 Συντ.

Το άρ. 16 παρ. 2 Σ προβλέπει τα εξής:

Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

Με απασχολεί εδώ η διττή στοχοθεσία του άρ. 16 παρ. 2 Σ, ήτοι η ανάπτυξη τόσο της εθνικής, όσο και της θρησκευτικής συνείδησης των Ελλήνων, για την ακρίβεια των Ελληνοπαίδων.

Όπως έχω δείξει και αλλού, ανάπτυξη σημαίνει την εκδίπλωση, την αύξηση, την προώθηση, την μεγέθυνση: η “ανάπτυξη”, που κελεύει το άρ. 16 παρ. 2 Συντ., μπορεί να αναφέρεται μόνο σε ένα θετικό μέγεθος και όχι σε μια άρνηση, σε μια απουσία, σε μια έλλειψη. Σχηματικά, αποστολή της κρατικής εκπαίδευσης είναι να παραλάβη το τίποτε και να το μετατρέψη σε κάτι. Να μεταπλάση ένα (αεθνή;) και (άθρησκο;) μαθητή σε Έλληνα και σε θρησκεύοντα, συνήθως Χριστιανό Ορθόδοξο.

Λοιπόν, εγώ έχω πρόβλημα με την διάταξη αυτή.

Τόσες θύμησες.

Κατά πρώτον, γνωρίζουμε όλοι τα προβλήματα που έχουν ανακύψει με την ερμηνεία του δευτέρου σκέλους της διάταξης, εν σχέσει ιδίως με το μάθημα των Θρησκευτικών (ίδετε την σχετική σειρά αναρτήσεων Περί της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των Θρησκευτικών: 1, 2, 3, 4). Οι πολέμιοι του μαθήματος θέλουν να μας πουν ότι “ανάπτυξη” σημαίνει “ενημέρωση” και ότι “θρησκευτική συνείδηση” σημαίνει και “αθεϊστική συνείδηση”. Αν παραβλέψουμε όμως την κωμική προσπάθειά τους να διαστρεβλώσουν το νόημα των λέξεων, υπάρχει ένας πυρήνας φιλελεύθερης ουσίας στο παράπονό τους: τι δουλειά έχει το κράτος να ανακατεύεται στις ενδόμυχες πεποιθήσεις των πολιτών του; Γιατί ενδιαφέρεται η κρατική μηχανή για την διαμόρφωση της συνείδησης των μελλοντικών πολιτών του; Πόθεν αρύεται τέτοια παρεμβατική εξουσία;

Τα ερωτήματα αυτά μπορεί να είχαν αυτονόητες απαντήσεις στο παρελθόν, όταν οι πληθυσμοί ήταν (πράγματι ή κατά φαντασίαν) ομοιογενέστεροι, αλλά τα σημερινά δεδομένα θέτουν νέες προκλήσεις. Και δεν εννοώ εδώ την μετανάστευση μόνο, αλλά και την προϊούσα αθεΐα/αθρησκία, η οποία επίσης πλαγιοκοπεί το ελληνόρθοδοξο πρότυπο του παρελθόντος.

Όπως και στην παράλληλη περίπτωση των Θρησκευτικών, έτσι και στο μάθημα της Ιστορίας, αυτού δηλαδή που κατεξοχήν αφορά την εθνική συνείδηση, η μόνη απάντηση μπορεί να είναι “επειδή το ζητούν οι γονείς του μαθητή“. Ως γνωστόν, οι γονείς έχουν δικαίωμα να ανατρέφουν το τέκνο τους σύμφωνα με τις εν γένει πεποιθήσεις τους, μεταξύ των οποίων καταλέγονται ασφαλώς και όσες σχετίζονται με την εθνική και εθνοτική του ένταξη ως καθοριστικού στοιχείου της προσωπικότητάς του. Όταν συνεπώς οι γονείς αιτούνται την εθνική ιστορική αγωγή του τέκνου τους (σε αντίθεση με μια ιστοριολογική εκπαίδευση, που δεν εστιάζει στην ιστορία ωρισμένου έθνους ή χώρας ή κράτους), έχουν θετικό δικαίωμα έναντι του κράτους να την απολάβουν (με την επιφύλαξη προφανώς εκτιμήσεων σχετικών με το κόστος: δεν είναι δυνατόν να παρασχεθή ειδική μολδαβική ιστορική εκπαίδευση σε ένα παιδί μόνο μέσα στην τάξη).

Η απάντηση που δίνω αντιστρέφει την πηγή της αυθεντίας: πλέον εκείνος που ορίζει το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν είναι το κράτος χάριν των ιδικών του ειδικών σκοπών, αλλά ο κηδεμόνας ως νόμιμος αντιπρόσωπος του τέκνου. Θεωρώ πως αυτό δεν είναι λίγο. Ασφαλώς στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμφέροντα και τα κίνητρα των δύο παραγόντων της εκπαίδευσης (του κηδεμόνα ως δικαιωματούχου και του κράτους ως παρόχου) ταυτίζονται: οι πιο πολλοί γονείς επιθυμούν ελληνική ιστορική εκπαίδευση για τα παιδιά τους. Το ζήτημα συνεπώς έχει κάποια πρακτική (αλλά σοβαρή θεωρητική) σημασία όταν αυτό δεν ισχύει.

Αλήθεια, ποια διαφορά ουσίας υπάρχει μεταξύ των θρησκευτικής και ιστορικής αγωγής του μαθητή; Αν το κράτος δεν πρέπει να κατηχή θρησκευτικά (ακόμη και τους βουλομένους, λένε πολλοί), γιατί να επιτρέπεται να κατηχή εθνικά (ακόμη και τους μη βουλομένους! Αυτό δεν το λένε οι πολλοί); Δεν νομίζω ότι οι δύο περιπτώσεις διακρίνονται ικανοποιητικά. Οπότε θα δώσω την ίδια φιλελέδικη λύση και στις δύο:

Εθνική και θρησκευτική εκπαίδευση παρέχονται σε όσους το επιθυμούν. Επειδή η μεγάλη πλειοψηφία των (γονέων των) μαθητών είναι Έλληνες και χριστιανοί ορθόδοξοι, είναι εύλογο να ακολουθήται μια σχέση κανόνα και εξαίρεσης εδώ πέρα. Συνεπώς, ο μαθητής βαρύνεται να επικαλεστή ότι δεν επιθυμεί την ελληνική ή την ορθόδοξη αγωγή του. Σε περίπτωση μιας τέτοιας δήλωσης (αν ο κηδεμόνας είναι Τούρκος ή Αλβανός ή οτιδήποτε), χορηγείται απαλλαγή από το μάθημα.

Ακούω ήδη την εύλογη εκ πρώτης όψεως αντίρρηση: κάθε παιδί που μεγαλώνει στην Ελλάδα πρέπει να διδαχθή ελληνική ιστορία. Ας την εξετάσουμε.

Καταρχάς, εντελώς προσωπικά και για τα δικά μου παιδιά, αν μεγάλωναν σε μια χώρα διαφορετικού εθνικού ή θρησκευτικού προσανατολισμού, θα ήθελα να διαδαχθούν κανονικά όλα τα σχετικά μαθήματα, κατηχητικά ξεκατηχητικά, για να μην μείνουν στα βαθιά σκότη της άγνοιας. Από εκεί και πέρα, η λύση που πρέπει να δοθή είναι η ίδια που προκρίνω και ακολουθείται ήδη από δεκαετίες στην παράλληλη περίπτωση των Θρησκευτικών: αν συγκροτήται ένας επαρκής μαθητών με διαφορετικό αίτημα ιστορικής αγωγής, π.χ. τουρκικής, διδαχθήτωσαν κατά το αίτημά τους (όπως π.χ. στην Σύρο τα παιδιά των Καθολικών κάνουν Καθολικά Θρησκευτικά). Αν ο αριθμός τους δεν είναι επαρκής, ας μείνουν στα βαθιά σκότη της άγνοιας.

Σε αντίθεση βέβαια με τα Θρησκευτικά, συνομολογώ ότι εδώ τα όρια εθνοκεντρικής (όχι απαραιτήτως εθνικιστικής) ιστορίας και ιστορίας ενός γεωγραφικού χώρου είναι ή μπορούν να γίνουν πιο θολά. Στο κάτω κάτω, δεν είναι παράλογη η αξίωση διδασκαλίας της ιστορίας της Ελλάδας (σε κάποια αντίθεση με την ιστορία των Ελλήνων). Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ότι στο σχολείο διδασκόμαστε (και καλά κάνουμε!) το δεύτερο και όχι το πρώτο: μαθαίνουμε για τον Δεύτερο Αποικισμό, τους Διαδόχους, την Αυτοκρατορία της Νικαίας, τον απόδημο Ελληνισμό. Δεν μαθαίνουμε για την Τουρκοκρατία (ήδη το nomen είναι omen!), παρά μόνο για ό,τι οδηγεί στην Επανάσταση. Και τα λοιπά και τα λοιπά.

Ομολογουμένως λοιπόν δεν θα αντέτασσα φιλελεύθερες αντιρρήσεις σε μια ιστορία που θα περιέγραφε την ιστορική διαδρομή της ελληνικής χερσονήσου (και μόνον!) χωροκεντρικά και όχι εθνοκεντρικά: μία παράγραφος για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και μία για τον Ομέρ Βρυώνη.

Παραγνωρισμένες προσωπικότητες της ελλαδικής ιστορίας.

Ένα τέτοιο ιστορικό μάθημα θα μπορούσε πράγματι να είναι για όλους υποχρεωτικό.

Αλλά δεν θα είχε πλάκα.

19 thoughts on “Κατά του άρ. 16 παρ. 2 Συντ.”

  1. Πολύ ενδιαφέρουσες οι σκέψεις σου Θανάση.

    Ας εστιάσουμε σε δύο ζητήματα που φαίνεται ν’απαιτούν περισσότερη συζήτηση.

    1)

    Η απάντηση που δίνω αντιστρέφει την πηγή της αυθεντίας: πλέον εκείνος που ορίζει το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν είναι το κράτος χάριν των ιδικών του ειδικών σκοπών, αλλά ο κηδεμόνας ως νόμιμος αντιπρόσωπος του τέκνου.

    Ωραίος, γάργαρος φιλελευθερισμός κι αυτονομία του κηδεμόνα ν’αναπτύξει την προσωπικότητα του κηδεμονευομένου κατά τα πρότυπα που αυτός επιθυμεί. Ή όχι. Όπως έχουμε γράψει πολλοί και πολλάκις (βλέπε πχ τα κείμενα στην αΜ για την οικοδιδασκαλία) τα συμφέροντα τέκνου και κηδεμόνα δεν ευθυγραμμίζονται πάντα. Το κράτος δεν παρεμβαίνει μόνο για να πατρονάρει τα παιδιά και να τα διαπλάσει κατά τα δικά του πρότυπα, αλλά για να τα προστατεύσει από τα λάθη των γονέων τους, που ως γνωστόν παιδεύουσι τέκνα.

    2)

    Αν το κράτος δεν πρέπει να κατηχή θρησκευτικά (ακόμη και τους βουλομένους, λένε πολλοί), γιατί να επιτρέπεται να κατηχή εθνικά (ακόμη και τους μη βουλομένους! Αυτό δεν το λένε οι πολλοί);

    Ελληνικό κράτος αποτελούμενο από πλειοψηφία μουσουλμάνων, εβραίων, βουδιστών, ινδουιστών, καθολικών ή διαμαρτυρομένων μπορεί να υπάρξει. Η θρησκευτική πεποίθηση των πολιτών δεν είναι ούτε αναγκαία, ούτε ικανή συνθήκη ύπαρξης του ελληνικού κράτους. Αντίθετα, θα ήταν εξ’ορισμού αντιφατική η ύπαρξη ελληνικού κράτους αποτελούμενο από πολίτες που δεν αισθάνονται Έλληνες. Ίσως να αισθάνονται Έλληνες και κάτι άλλο. Πχ Αλβανοί, Πολωνοί, Αιγύπτιοι, Σύριοι, Τούρκοι, Ευρωπαίοι, Αμερικανοί, Γερμανοί, Κινέζοι. Πρέπει όμως οπωσδήποτε να αισθάνονται και Έλληνες. Προσωπικά αυτή η διάκριση μου φαίνεται επαρκέστατη.

    Αν το δούμε και ιστορικά, όταν συντάχθηκε το Σύνταγμα η κρατούσα άποψη, από ειρωνία της ιστορίας εκπεφρασμένη από τα χείλη του δικτάτορα, ήταν το Ελλάς-Ελλήνων-Χριστιανών. Γι’αυτό η θρησκευτική και η εθνική διάπλαση τοποθετούνται δίπλα δίπλα στο Σύνταγμα της χώρας. Με τα χρόνια η αντίληψη μας για την ελληνική ταυτότητα έχει εξελιχθεί, δεν βλέπω όμως πώς μπορεί να υπάρξει αυτή αν δεν υπάρχουν αυτοπροσδιοριζόμενοι ως Έλληνες.

    Μπόνους μια τρίτη παρατήρηση:

    στο μάθημα της Ιστορίας, αυτού δηλαδή που κατεξοχήν αφορά την εθνική συνείδηση

    Η εθνική συνείδηση δεν διαπλάθεται ούτε μόνο, ούτε κατεξοχήν στο μάθημα της ιστορίας. Γλώσσα, ιστορία, γεωγραφία, αξίες, πολιτισμός, όλες μαζί συνθέτουν την εθνική ταυτότητα.

    Reply
    • Σχεδόν συμφωνώ με όσα λες, Θαλυς. Οι προτάσεις σου είναι πολύ γενναίες. Οπωσδήποτε εγώ φταίω που δεν διατύπωσα με μεγαλύτερη ακρίβεια τις σκέψεις μου.

      τα συμφέροντα τέκνου και κηδεμόνα δεν ευθυγραμμίζονται πάντα.

      Επίτρεψέ μου να σημειώσω ότι το τέκνο δεν έχει κανένα αυτόνομο συμφέρον στην κρατική εθνική ταυτότητα.

      Αντίθετα, θα ήταν εξ’ορισμού αντιφατική η ύπαρξη ελληνικού κράτους αποτελούμενο από πολίτες που δεν αισθάνονται Έλληνες. Ίσως να αισθάνονται Έλληνες και κάτι άλλο. Πχ Αλβανοί, Πολωνοί, Αιγύπτιοι, Σύριοι, Τούρκοι, Ευρωπαίοι, Αμερικανοί, Γερμανοί, Κινέζοι. Πρέπει όμως οπωσδήποτε να αισθάνονται και Έλληνες. Προσωπικά αυτή η διάκριση μου φαίνεται επαρκέστατη.

      Μου έρχονται κατά νου μόνο καναδυό σχόλια: τι σημαίνει “οπωσδήποτε” στην απόφανσή σου; Κι άμα δεν θένε δηλαδή; Προσωπικά μού φαίνεται επαρκέστατη η διάκριση μεταξύ φιλελεύθερου πατριωτισμού, που τον επιλέγουν τα άτομα και οι οικογένειες οικειοθελώς, και κρατικά διατασσόμενου “οπωσδήποτε” πατριωτισμού.

      Η εθνική συνείδηση δεν διαπλάθεται ούτε μόνο, ούτε κατεξοχήν στο μάθημα της ιστορίας. Γλώσσα, ιστορία, γεωγραφία, αξίες, πολιτισμός, όλες μαζί συνθέτουν την εθνική ταυτότητα.

      Θα το έχω υπόψιν μου στο μέλλον, δεν μου είχε περάσει από το μυαλό.

      Να έρθης από το σπίτι για φαΐ καμιά φορά.

      Reply
      • Επίτρεψέ μου να σημειώσω ότι το τέκνο δεν έχει κανένα αυτόνομο συμφέρον στην κρατική εθνική ταυτότητα.

        Αυτή η σκέψη δεν είναι κακή. Ωστόσο θα πρότεινα να σκεφτούμε μερικές εναλλακτικές. Το τέκνο για παράδειγμα έχει συμφέρον να μεγαλώσει με τρόπο που θα του επιτρέψει την ομαλότερη δυνατή ένταξη στην κοινωνία κι ενδεχομένως η ένταξη αυτή να δυσχεραίνεται από την ελλιπή καλλιέργεια εθνικής συνείδησης, ήτοι ψυχικού δεσμού με τους συμπολίτες του. Τούτου λεχθέντος, η εθνική συνείδηση δεν μπορεί να επιβάλεται. Το τέκνο έχει κάθε δικαίωμα να την απορρίψει. Παρεμπιπτόντως, είμαι ελαφρώς απογοητευμένος από την προσπάθεια εκ μέρους σου ταύτισης της καλλιέργειας με την επιβολή.

        Κι άμα δεν θένε δηλαδή;

        Άμα δεν θένε δεν θα είναι πια Βουλή των Ελλήνων και ελληνικό κράτος, αλλά Βουλή των Δεθένε και δεθενικό κράτος.

        Θα το έχω υπόψιν μου στο μέλλον, δεν μου είχε περάσει από το μυαλό.

        Θα συνιστούσα να το κάνεις στο μέλλον όντως.

        Να έρθης από το σπίτι για φαΐ καμιά φορά.

        Σχεδόν συμφωνώ, αλλά τελικά θα προτιμήσω να πάω για χοιρινό κότσι στον Κωνσταντίνο.

        Πέρα από την πλάκα τώρα, το σχολείο δεν υπάρχει μόνο για να μάθει κανείς τον αόριστο β’ και πώς να βρίσκει την υποτείνουσα, αλλά και για να κοινωνικοποιεί τα παιδιά. Όπου κοινωνικοποίηση πάλι δεν σημαίνει μόνο δραστηριότητες από κοινού με άλλα παιδιά, αλλά πολύ περισσότερο σημαίνει εμπέδωση κανόνων συμπεριφοράς, μετάδοση νορμών και δημιουργία ψυχικού δεσμού με την κοινότητα. Στην Αγγλία τα παιδιά θα μάθουν να περιμένουν στην ουρά, στην Γερμανία να σταματάνε στο κόκκινο φανάρι, στην Ελλάδα να κάνουν καταλήψεις, στην Ιταλία να φτιάχνουν μακαρονάδα. Όλα αυτά δεν μπορούν να επιβληθούν με το ζόρι. Αν ο Χανς θέλει να παρκάρει σε ράμπες αναπήρων, είναι ευπρόσδεκτος στην χώρα μας και διαθέτει τ’αναγκαία προσόντα για να ενταχθεί σε αυτήν ομαλά. Όμως, το κράτος έχει δικαίωμα να προσπαθήσει να καλλιεργήσει τη συνείδηση των πολιτών με τρόπο που θα διασφαλίζεται η διαιώνιση των αξιών της πολιτικής κοινότητας.

        Και μην αρχίσουμε τώρα τους αχυρανθρώπους με τα περί επιβολής και τι γίνεται άμα δεν θέλω. Ούτε να το φτάσουμε στα άκρα. Τα’χει πει, όλως παρεμπιπτόντως, το ΕΔΔΑ και ένα από τα μπουντες-δικαστήρια:

        The Federal Constitutional Court stressed the general interest of society to avoid the emergence of parallel societies based on separate philosophical convictions and the importance of integrating minorities into society. The Court regards this as being in accordance with its own case-law on the importance of pluralism for democracy (see, mutatis mutandis, Refah Partisi (The Welfare Party) and others v. Turkey, judgment of 13 February 2003, Reports of Judgments and Decisions 2003-II, p. 301, § 89)

        Reply
  2. Παντα ελεγα οτι οι φιλελεδες δε διαφωνουν σε τιποτα απο τους ΣΥΡΙΖΑίους εκτος απο τα οικονομικα.

    Δεν τον πειραζουν ολα τα αλλα περιεργα και γραφικα του αρθρου 16, που απαγορευει την ιδρυση ΑΕΙ απο ιδιωτες (ενω το ζητημα επρεπε να αφεθει στην ευελιξια του κοινου νομοθετη), και που κανει αναφορα ακομα και στη…..συμμετοχη των φοιτητων στους φοιτητικους συλλογους (!). Τον τσουζει ομως η προβλεψη περι…..”εθνοκεντρικης” παιδειας. Ακριβος στα πιτουρα, φθηνος στο αλευρι, και αξιος συνοδοιπορος των ΣΥΡΙΖαίων.

    Δυστυχως οι ΣΥΡΙΖΑίοι παρολο που πιστευουν ακριβως τα ιδια και το ελεγαν ευθεως οταν ηταν στο 4 %, διδταζουν να τα υλοποιησουν ως Κυβερνηση, φοβουμενοι προφανως θα τους παρουν με τις πετρες οι πολιτες.

    Ουτε ο Κουλης θα τα κανει, αφου ειναι ομηρος των bad boys της σκληρης hard core Δεξιας.

    Προκειμενου λοιπον να προωθηθουν οι ανωτερω τολμηρες μεταρρυθμισεις, απαιτειται εκπροσωπηση του αυτοαποκακουμενου “φιλελευθερου χωρου” στη Βουλη, ο οποιος ομως -φευ!- βολοδερνει γυρω στο 1 %, λογω πολυδιασπασης και αποχης
    κορυφαιων στελεχων, οπως ο Γκρεγκορυ. Ο τελευταιος πρεπει να επιστρεψει αμεσα, και να αναλαβει πρωτοβουλια ενοποιησης του Χωρου υπο την ηγεσια του. Οσο απεχει ο Νεστωρ του Χωρου, ωε αλλος Καραμανλης στο Παρισι, δε βλεπω χαίρι και προκοπη, και οι ανωτερω ρηξικελευθες εκπαιδευτικες πολιτικες θα παραμεινουν ευχολογιο……

    Reply
    • Παντα ελεγα οτι οι φιλελεδες δε διαφωνουν σε τιποτα απο τους ΣΥΡΙΖΑίους εκτος απο τα οικονομικα.

      Και εμείς το ίδιο λέμε, συν ότι έχουμε καλύτερη βιβλιοθήκη και είμαστε πιο γυμνασμένοι.

      Reply
      • Προσθετω και εγω οτι τουλαχιστον εσεις εχετε καλυτερη σχεση με το νερο και το σαπουνι απο οτι εκεινοι. (απλυτοι γαρ………)

        Αλλες διαφορες παντως δε βρισκω………

        Reply
  3. Αθανάσιε, χωρίς να διαφωνώ απαραίτητα στη θεωρία, θέλω να καταγράψω μερικές σκέψεις πάνω στο πρακτικό τού ζητήματος. Δες τις σαν σκέψεις ενός πρωτοδεσμίτη.

    Είμαστε Ελλάδα, στα Βαλκάνια, πόρτα Ευρώπης με την Αραβία, σε κάποιο βαθμό Ευρωπαίοι και σε κάποιο βαθμό Ανατολίτες. Με Γερμανία, Ρωσσία, Γαλλία, Αμερική και Αραβικές χώρες να έχουν συμφέροντα στη χώρα, και οι μουσουλμάνοι ακριβώς δίπλα. Έχουμε ένδοξους αριστοκράτες και παγανιστές προγόνους, και τούς διδάσκουν στα σχολεία άθεοι κομμουνιστές δάσκαλοι, με εντολές από χριστιανικά υπουργεία.

    Πώς μπορεί να επιβιώσει μια τέτοια χώρα, να φτιάξει πολιτισμό; Να κάνει κάτι καλύτερο από αυτό που έχει κάνει;

    Για εμένα είναι ξεκάθαρο ότι είναι απολύτως απαραίτητη μια κεντρική αφήγηση. Αλλιώς, η αδύναμη χώρα μας γίνεται ακόμη πιο αδύναμη- δε βλέπω τι κερδίζουμε.

    Έχουμε φτιάξει μια χώρα για την οποία δεν είμαστε περήφανοι (θα μπορούσε να πει κανείς ότι τη μισούμε). Ο πρώτος μας στόχος θα πρέπει να είναι το αλλάξουμε αυτό. Οι Έλληνες χρειάζονται έμπνευση και όραμα που να τούς βάλει σε έναν καλό δρόμο, καλό για το μακροπρόθεσμο συμφέρον τους δηλαδή. Με όλα τα αρνητικά μας, έχουμε πολλά θετικά που μπορούμε να αντλήσουμε από την ιστορία μας. Για το καλό μας, πρέπει να διαλέξουμε μερικά και να επικεντρωθούμε σοβαρά σε αυτά.

    Προσωπικά είμαι άθεος, αλλά το λέω ευθέως ότι το συμφέρον τής χώρας τώρα το βλέπω με το χριστιανισμό. Ας πούμε, η αθεϊα θα οδηγήσει είτε προς κομμουνισμό μεριά είτε προς παγανισμό. Ο κομμουνισμός όπου δοκιμάστηκε έκανε τον κόσμο φτωχό και κακομοίρικο. Ο σοβαρός παγανισμός (δωδεκαθεϊσμός για εμάς) χρειάζεται πολύ υψηλό επίπεδο για να λειτουργήσει, το οποίο δεν έχουμε αυτή τη στιγμή.

    Για τούς παραπάνω λόγους, πιστεύω ότι χρειαζόμαστε επιστροφή στο πατρίς-θρησκεία-οικογένεια. Έχουμε επιβιώσει σε δύσκολες κατααστάσεις παλιότερα, μπορούμε να το κάνουμε και τώρα. But we need to get our shit together.

    Reply
  4. @Thrass

    Σωστος. Χρειαζομαστε ενα κεντρικο αφηγημα. Αυτο μπορει και πρεπει να ειναι η εθνικη μας συνεχεια, μεσω της οποιας ειμαστε φορεις μιας κολοσσιαιας και αθανατης ηθικης κληρονομιας.

    Οσο για τη θρησκεια, καλη και χρησιμη, να την προβαλλουμε, να την τιμησουμε και να την καυχηθουμε, αλλα οχι υπερβολλικα. Δεν μπορει να ειναι κεντρικο στοιχειο του αφηγηματος, κατα τον τροπο που ηταν στο Βυζαντιο και την Τουρκοκρατια. Δεν γινεται να βασιζομαστε σε παραμυθια. “Γνωσεσθε την Αληθεια, και η Αληθεια ελευθερωση υμας”………

    Reply
    • NF, χονδρικά κάπου 20% του πληθυσμού μας έχει IQ<85. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν μπορείς να βασιστείς πάνω τους ούτε για να μεταφέρουνε καφέδες. Πώς τούς φέρνεις βόλτα όλους αυτούς; Είτε με τη θρησκεία είτε με αστυνομικό κράτος. Προτιμώ τη θρησκεία.

      Reply
      • @Thrass

        Ναι αγαπητε, αλλα δεν πρεπει να πεισουμε μονο τους εχοντες χαμηλη νοημοσυνη, αλλα και τους εχοντες νοημοσυνη ανω του μετριου. Και οταν χρησιμοποιουμε ως εναν εκ των κυριων πυλωνων του αφηγηματος κατι που ξερουμε οτι ειναι ψεμμα, τοτε το αφηγημα καθισταται λιγοτερο αξιοπιστο στα δικα τους ματια.

        “Εθνικον το αληθινον” , ειπε ο Δ. Σολωμος….

        Η θρησκεια να ειναι σημαντικο , αλλα οχι θεμελιωδες δομικο στοιχειο του αφηγηματος…….

        Reply
  5. Θαλυς,

    κοινωνικοποίηση πάλι δεν σημαίνει μόνο δραστηριότητες από κοινού με άλλα παιδιά, αλλά πολύ περισσότερο σημαίνει εμπέδωση κανόνων συμπεριφοράς, μετάδοση νορμών και δημιουργία ψυχικού δεσμού με την κοινότητα.

    Τι από αυτά εμποδίζεται από την μη διδασκαλία της ελληνοκεντρικής ιστορίας; Αυτός κι αν ήταν αχυράνθρωπος.

    Όμως, το κράτος έχει δικαίωμα να προσπαθήσει να καλλιεργήσει τη συνείδηση των πολιτών με τρόπο που θα διασφαλίζεται η διαιώνιση των αξιών της πολιτικής κοινότητας

    Αγωγή του πολίτη λέγεται το μάθημα που ψάχνεις.

    Θρας,

    Για εμένα είναι ξεκάθαρο ότι είναι απολύτως απαραίτητη μια κεντρική αφήγηση.

    Το 90κάτι % των μαθητών είναι Έλληνες και ως Έλληνες θα διδάσκωνται πάντα ελληνική ιστορία. Τι σε φοβίζει ακριβώς δεν καταλαβαίνω.

    Αλλιώς, η αδύναμη χώρα μας γίνεται ακόμη πιο αδύναμη- δε βλέπω τι κερδίζουμε.

    Φερόμαστε ανθρωπινά σε μερικές χιλιάδες αλλοεθνείς μαθητές. Γιατί δεν το σκέφτεσαι το πράγμα ανάποδα; Όταν οι Έλληνες της Τουρκίας μαθαίνουν στο σχολείο τους τι σπουδαίος και μέγας και τρανός είναι ο Κεμάλ, είναι δίκαιο αυτό; Απλώς επειδή έτυχε να είναι οι λίγοι και οι Τούρκοι οι πολλοί; Πόσο θα σου άρεσε να συμβή αυτό στο παιδί σου;

    Reply
    • Τι από αυτά εμποδίζεται από την μη διδασκαλία της ελληνοκεντρικής ιστορίας; Αυτός κι αν ήταν αχυράνθρωπος.

      Έλα, πάρε το μπουντεσ-τέτοιο διά μέσω ΕΔΔΑ:

      The Federal Constitutional Court stressed the general interest of society to avoid the emergence of parallel societies based on separate philosophical convictions and the importance of integrating minorities into society.

      Εδώ το δικαστήριο δέχεται ότι έχει δικαίωμα το κράτος να προσπαθήσει να κατηχήσει τους πολίτες του ώστε ν’αποφευχθούν παράλληλες κοινωνίες και να ενσωματωθούν οι μειονότητες. Εσύ θες μη ελληνοκεντρική ιστορία; Πώς ακριβώς δεν οδηγεί αυτό σε παράλληλες κοινωνίες και δε δυσχεραίνει την ενσωμάτωση των μειονοτήτων;

      Το ότι επιτρέπεται βέβαια, δε σημαίνει ότι υποχρεούται ή πρέπει. Αλλά επιτρέπεται.

      Αγωγή του πολίτη λέγεται το μάθημα που ψάχνεις.

      Αυτό ισχύει (για την ώρα) στις νέες χώρες όπου το έθνος οικοδομείται στην βάση της αποδοχής του κοινωνικού συμβολαίου. Στις χώρες του ius sanguinins το έθνος οικοδομείται στην βάση της κοινής παράδοσης. Εκεί δεν αρκεί η αγωγή του πολίτη μόνη της.

      Άμα δεν σου αρέσει το δίκαιο του αίματος και τα συμπαρομαρτούντα, μαζί σου, αλλά να ξεκινήσουμε από την σωστή βάση.

      Reply
      • Δεν υπάρχει καμία τέτοια αυστηρή ιδεοτυπική διχοτόμηση σε καμία κοινωνία.

        Σαν να μου λες ότι στην ηνωμένη Κύπρο ας πούμε τα τουρκόπουλα θα πρέπη να διδάσκωνται απαραιτήτως την μυκηναϊκή ιστορία ας πούμε για να διασφαλίζεται η κοινωνική συνοχή.

        Εδώ το δικαστήριο δέχεται ότι έχει δικαίωμα το κράτος να προσπαθήσει να κατηχήσει τους πολίτες του ώστε ν’αποφευχθούν παράλληλες κοινωνίες και να ενσωματωθούν οι μειονότητες. Εσύ θες μη ελληνοκεντρική ιστορία; Πώς ακριβώς δεν οδηγεί αυτό σε παράλληλες κοινωνίες και δε δυσχεραίνει την ενσωμάτωση των μειονοτήτων;

        Η μη ελληνοκεντρική ιστορία δεν είναι ας πούμε ουρουγουανοκεντρική, είναι απλώς ελλαδοκεντρική. Τα ίδια πράγματα εν πολλοίς αφηγείται, με λιγώτερη εθνική υπερηφάνεια και περισσότερη έμφαση στους αλλοδαπούς που πέρασαν από εδώ.

        Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι μια τέτοια ιστορία πρέπει να διδάσκεται και στους Έλληνες ούτως ή άλλως. Αν με αυτό εννοούμε το παροιμιακό “μία παράγραφος για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και μία για τον Ομέρ Βρυώνη” εγώ διαφωνώ: γιατί στους Έλληνες πρέπει να διδάσκεται κατ’ άρ 16 παρ. 2 Σ μια ελληνική εθνική ιστορία.

        Αλλά από κι ως πού να διδάσκεται μια ξένη ιστορία στους αλλοδαπούς; Μην τυχόν και τους αφομοιώσουμε με το μάθημα; Πιο πολύ τούς αφομοιώνει το Σαρβάιβορ, πίστεψέ με.

        Reply
    • Αθανάσιε, άφησα να εννοηθεί και στο προηγούμενο μήνυμα ότι θεωρητικά δε διαφωνώ μαζί σου. Πρακτικά ναι, υπάρχουν θέματα που με τρομάζουν.

      Σου έστειλα αλλού την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για τη σύσταση του πληθυσμού στις Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι το 2050. Σου υπενθυμίζω τα συμπεράσματα για την Ιταλία: μέχρι και 40% του πληθυσμού της μπορεί να είναι μετανάστες (που έφτασαν μετά το 1995).

      Η Ελλάδα δε μελετήθηκε στην έκθεση, αλλά ποιά είναι η διαφορά μας από την Ιταλία; Ότι δεν έχουμε καλή οικονομία. Το οποίο θέλουμε να αλλάξουμε. Τι θα γίνει όταν το αλλάξουμε; Θα έχουμε το ίδιο πρόβλημα με την Ιταλία.

      Αυτά τα “90% Έλληνες” δε με καθησυχάζουν λοιπόν. Ο πληθυσμός τής Ευρώπης αλλάζει βάσει σχεδίου, και μόλις φτιάξει η οικονομία μας θα αλλάξει και ο δικός μας.

      Reply
  6. Διαβάζω τώρα ξανά τις αναρτήσεις σου για την ΟλΣτΕ 460/2013.

    Αυτό που καταλαβαίνω εγώ να ισχύει είναι το εξής:

    Το ελληνικό κράτος υπάρχει χάρη των Ελλήνων και ο χαρακτήρας του είναι εθνικός. Ο ορισμός της ελληνικότητας είναι προς ορισμό από την κοινότητα των Ελλήνων, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να υπάρξει εθνικό ελληνικό κράτος μη-Ελλήνων. Θα ήταν contradiction in terms που λένε στο χωριό.

    Το κράτος λοιπόν πρέπει μέσω της δημόσιας εκπαίδευσης να καλλιεργεί και ν’αναπτύσσει την εθνική συνείδηση, όχι για να ταλαιπωρεί τους μαθητές, αλλά για να διασφαλίσει την διαιώνιση του ελληνικού εθνικού χαρακτήρα. Όπως την καταλαβαίνω εγώ, ακόμα κι αν απαλείφαμε το 16.2 του Σ, η παρακάτω ερμηνεία θ’αρκούσε για να φτάσουμε στο ίδιο ακριβώς συμπέρασμα:

    το ελληνικό κράτος ιδρύθηκε και υπάρχει ως εθνικό κράτος με συγκεκριμένη ιστορία και ότι ο χαρακτήρας αυτός είναι εγγυημένος τουλάχιστον από τους ορισμούς του άρθρου 1 παρ.3 του ισχύοντος Συντάγματος

    Τότε συμφωνούσες δυσφορώντας.

    Ναι, αυτή είναι η αλήθεια ιστορικά. Αυτή είναι και η de constitutione lata ακριβολογία, τι να κάνουμε τώρα. Αν φτειάχναμε εδώ και τώρα κράτος, δεν θα συμφωνούσα μάλλον, αλλά το γενόμενον ουκ απογίγνεται.

    Τι γίνεται με τους μη-Έλληνες που φοιτούν στην Ελλάδα θα μας πεις;

    1) Αν πρόκειται για την μειονότητα της Θράκης, έχει διαφορετικό σχολικό πρόγραμμα. Λυμένο το ζήτημα.
    2) Αν πρόκειται για μετανάστες τότε α) επιτρέπεται η λειτουργία ιταλικής/γαλλικής/γερμανικής/κλπ σχολής. Ας στείλουν τα παιδιά τους στο εθνικό σχολείο της επιλογής τους. β) Το μπούντες-τέτοιο μας λέει ότι είναι θεμιτός στόχος η απόπειρα ενσωμάτωσης μέσω της δημόσιας εκπαίδευσης. Η εξαίρεση από το μισό σχολικό πρόγραμμα στα δημόσια σχολεία προφανώς αποδυναμώνει την προσπάθεια αυτή. Άλλο η διδασκαλία της μητρικής, που κάποιοι ισχυρίζονται ότι βοηθάει και την εκμάθηση της γλώσσας του κράτους υποδοχής, κι άλλο η εξαίρεση από την ιστορία του κράτους υποδοχής.

    Το πραγματικό ζήτημα κατά τη γνώμη μου δεν είναι αν η ιστορία πρέπει να προωθεί την ιδέα του ελληνικού έθνους, αλλά το πώς ορίζουμε το ελληνικό έθνος. Είναι η γλώσσα απαραίτητη προϋπόθεση ή μπορούν ν’ανήκουν σ’αυτό βλαχόφωνοι, ομιλούντες τα λαδίνο, Ρομά, τουρκόφωνοι, βουλγαρο/μακεδονό-φωνοι, αρβανίτες και δεν ξέρω ποιον ξεχνώ; Είναι το χρώμα; Είναι η ύπαρξη παππού σε μέρη αυτόνομα στην τουρκοκρατία;

    Εγώ λέω ότι ούτε η γλώσσα, ούτε το χρώμα, ούτε ο παππούς σε μέρη αυτόνομα αποκλείουν κάποιον από το να μετέχει της κοινότητας των Ελλήνων. Αν ίσχυε το πρώτο ή το δεύτερο θα μέναμε δίχως σέντερ και τον Αντετοκούνμπο το καλοκαίρι για την Εθνική. Αν ίσχυε το τρίτο θα χάσω την υπηκοότητα (δε μετρώ το σόι της μάνας μου #εμε). Δεν βλέπω όμως πώς μπορεί να μην περιλαμβάνεται το ακόλουθο:

    τα οποία [έθνη] δεν είναι οργανισμοί ασπόνδυλοι και δημιουργήματα εφήμερα αλλά παριστούν διαχρονική ενότητα με ορισμένο πολιτιστικό υπόβαθρο, κοινότητα με σχετικώς σταθερά ήθη και έθιμα, […] στοιχεία τα οποία μεταβιβάζονται από γενεά σε γενεά με την βοήθεια μικρότερων κοινωνικών μονάδων (οικογένεια) και οργανωμένων κρατικών μονάδων (εκπαίδευση).

    Reply
    • Η ουσία του πράγματος είναι η εξής:

      Τι ιστορία θα διδάσκωνται όσα παιδάκια δεν είναι ελληνάκια εθνικώς (ανεξαρτήτως ιθαγενείας τους); Αν δεν θέλουν οι γονείς τους την διδασκαλία της εθνοκεντρικής ελληνικής ιστορίας (με τις διαβαθμίσεις της, από πιο σκληρά εθνικιστική στο παρελθόν μέχρι όσο πιο ουδέτερη και φιλαλήθη μπορούμε να την φανταστούμε, πάντα όμως ελληνοκεντρική και όχι ελληνο-ουδέτερη), αλλά προτιμούν μια ελλαδοκεντρική ιστορία, επικεντρωμένη στον γεωγραφικό χώρο και όχι σε ένα από τα έθνη που κατοίκησαν σε αυτόν (όπου προφανώς βέβαια το ελληνικό έθνος θα έχη την μερίδα του λεόντος), επιτρέπεται συνταγματικώς να τους την επιβάλλουμε;

      Εσύ λες ναι, γιατί το έθνος και η κοινωνική συνοχή και η αφομοίωση των μεταναστών κλπ.

      Εγώ λέω όχι, γιατί το ατομικό δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού και συνείδησης και ανατροφής των τέκνων κλπ.

      Δημόσιο συμφέρον (;) από την μια, ατομικά δικαιώματα από την άλλη.

      Μου προξενεί πάντως εντύπωση η ευκολία με την οποία δέχεστε ότι ναι, φυσικά και τα ρωμιόπουλα στην Κωνσταντινούπολη και στην Ίμβρο πρέπει να μαθαίνουν τι σπουδαίος που ήταν ο Σουλεϊμάν Κανουνί και όχι ο Νικηφόρος Φωκάς ας πούμε.

      Πάντα υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την σημασία του ελληνικού έθνους για το ελληνικό κράτος.

      Το κράτος λοιπόν πρέπει μέσω της δημόσιας εκπαίδευσης να καλλιεργεί και ν’αναπτύσσει την εθνική συνείδηση, … για να διασφαλίσει την διαιώνιση του ελληνικού εθνικού χαρακτήρα.

      Έρμο ελληνικό έθνος, που επιβίωσες τα πάνδεινα, για να εξαρτάται τώρα η διαιώνισή σου από το σχολικό πρόγραμμα ενός Υπουργείου.

      Διαιωνίζεται ο εθνικός χαρακτήρας όσων θέλουν να τον διαιωνίσουν. Στους υπόλοιπους αυτό λέγεται προσπάθεια βίαιης αφομοίωσης.

      Reply
      • Το είδα με καθυστέρηση, απαντώ τώρα:

        προτιμούν μια ελλαδοκεντρική ιστορία, επικεντρωμένη στον γεωγραφικό χώρο και όχι σε ένα από τα έθνη που κατοίκησαν σε αυτόν (όπου προφανώς βέβαια το ελληνικό έθνος θα έχη την μερίδα του λεόντος)

        Τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται την αληθινή ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του. Ούτε παραμύθια, ούτε υπερβολές, ούτε προπαγάνδα. Επειδή κάποιοι το “ελληνική ιστορία” το έχουν ερμηνεύσει ως “Πατήσαμε την Τροπολιτσά, αλλά δε σας λέμε πώς ακριβώς” δε σημαίνει ούτε ότι είναι η μοναδική ερμηνεία, ούτε αυτή που πρέπει να επιλέξουμε. Με τα “όχι ελληνική, αλλ’ελλαδική ιστορία” μου φαίνεται ότι κάνουμε hair splitting. Όχι Γιάννης, Γιαννάκης.

        Δημόσιο συμφέρον (;) από την μια, ατομικά δικαιώματα από την άλλη.

        Βγάλε το ερωτηματικό. Έχει απαντήσει το ΕΔΔΑ και ξέρεις ποιος κέρδισε.

        Μου προξενεί πάντως εντύπωση η ευκολία με την οποία δέχεστε ότι ναι, φυσικά και τα ρωμιόπουλα στην Κωνσταντινούπολη και στην Ίμβρο πρέπει να μαθαίνουν τι σπουδαίος που ήταν ο Σουλεϊμάν Κανουνί και όχι ο Νικηφόρος Φωκάς ας πούμε.

        Σε περίπτωση που σου ξέφυγε:

        Αν πρόκειται για την μειονότητα της Θράκης, έχει διαφορετικό σχολικό πρόγραμμα. Λυμένο το ζήτημα.

        Οι μειονότητες της Λωζάνης έχουν διαφορετική εθνική συνείδηση. Η ελληνική ρητά κι η τουρκική/μουσουλμανική στην πράξη. Οπότε κάθε συνταγματική επιταγή ανάπτυξης εθνικής συνείδησης δεν μπορεί να τις αφορά με τον ίδιο τρόπο που αφορά τον κάτοικο των Αδάνων ή της Πρέβεζας.

        Στους υπόλοιπους αυτό λέγεται προσπάθεια βίαιης αφομοίωσης.

        Βίαιη αφομοίωση ήταν όταν έτρωγαν ξύλο από τον δάσκαλο επειδή μίλησαν βλάχικα ή σλαβομακεδόνικα. Η υποχρεωτική παρακολούθηση της ιστορίας άντε να λέγεται πλύση εγκεφάλου και κρατική προπαγάνδα. Μόνο που η ανάπτυξη πολιτών με συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και ψυχικό δεσμό με την κοινωνία είναι ένας από τους βασικούς θεμιτούς σκοπούς του εκπαιδευτικού συστήματος. Άρα ακόμα και προπαγάνδα να την πεις, είναι αποδεκτή.

        Reply

Leave a Comment