Η ΕΡΤ απέθανε, ζήτω η νέα ΕΡΤ!
Στο μεσοδιάστημα του καθαρτηρίου όμως, ας δούμε λίγο τα (νομικά μόνο. Τα πολιτικά είναι πολύ πιο σοβαρά. Τα συναισθηματικά δεν τα σχολιάζω καν) επιχειρήματα όσων αντιτίθενται στο (έστω προσωρινό) κλείσιμο της ΕΡΤ:
1. Δεν συνέτρεχαν οι όροι έκδοσης ΠΝΠ.
Να πάρουμε τα πράγματα με μια σειρά, όπως τα εξήγησε εύληπτα στο φατσαμπούκι ο φίλος μου και εκλεκτός συνάδελφος Αθανάσιος Τσιούρας:
Η ΕΡΤ καταργήθηκε με κοινή υπουργική απόφαση των ΥπΟικ και του Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β-1414 της 11Ιουν13.
Αυτή η ΚΥΑ εξεδόθη κατά νομοθετική εξουσιοδότηση του άρ. 14Β Ν. 3429/2005 περί ΔΕΚΟ με τίτλο “Κατάργηση, συγχώνευση και αναδιάρθρωση Ν.Π.Ι.Δ. και δημοσίων επιχειρήσεων”. Το άρθρο αυτό είναι μνημονιακό, καθώς προσετέθη με τον εκτελεστικό του μνημονίου Ν. 4002/2011, και έχει ως εξής:
Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του κατά περίπτωση εποπτεύοντος Υπουργού: α) οι ανώνυμες εταιρείες με την επωνυμία […] «Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Α.Ε. (Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.)» […], εφόσον επιχορηγούνται τακτικά από κρατικούς πόρους και άλλες δημόσιες επιχειρήσεις, εφόσον το Ελληνικό Δημόσιο είναι κύριο του συνόλου του καταβεβλημένου μετοχικού τους κεφαλαίου, μπορεί, αν επιβαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολογισμό άμεσα ή έμμεσα ή αν επιδιώκουν παρεμφερή σκοπό ή για τον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας τους: αα) να καταργούνται, να συγχωνεύονται ή να διασπώνται με απορρόφηση ή με σύσταση νέων εταιρειών ή με απορρόφηση και σύσταση νέων εταιρειών […]».
Ήδη λοιπόν εδώ και δύο χρόνια υπήρχε η δυνατότητα κατάργησης της ΕΡΤ με απλή ΚΥΑ. Όπερ και εγένετο. Η ΠΝΠ δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την κατάργηση καθ’ αυτήν.
Εκείνο το φοβερό και τρομερό που άλλαξε η επίμαχη ΠΝΠ είναι την συναρμοδιότητα για την περίπτωση που η ΔΕΚΟ, εδώ η ΕΡΤ, δεν καταργείται απλώς, αλλά προβλέπεται μια διαδικασία συνέχισής της. Επειδή δηλαδή αντιδρούσε ο Μανιτάκης της ΔΗΜΑΡ, του αφήρεσαν την συναρμοδιότητα.
Η μεταβολή αυτή είχε μια πολύ συγκεκριμένη συνέπεια: αντί της κατάργησης, η κυβέρνηση μπορούσε να προβλέψη πλέον κατάργηση μετά συνεχίσεως. Είναι προφανές ότι οι διαμαρτυρόμενοι δεν έχουν έννομο συμφέρον να παραπονιούνται ότι δεν καταργήθηκαν απλώς, αλλ’ ότι με την ΠΝΠ δόθηκε επιπλέον πιθανότητα επανόδου στην ΕΡΤ.
Πού είναι λοιπόν η παραβίαση του Συντάγματος ως προς την κατάργηση; Πουθενά.
Καθ’ όσον αφορά το ζήτημα των προϋποθέσεων έκδοσης ΠΝΠ, μην τα ξαναλέμε, παραπέμπω εδώ και εδώ. Είναι τα μάλα αμφίβολο αν συνέτρεξαν οι συνταγματικές προϋποθέσεις και σε κάθε περίπτωση αυτό το πανηγύρι πρέπει να σταματήση θάσσον ή βράδιον. Αλλά με την κατάργηση δεν έχει την παραμικρή σχέση.
2. Παράνομα εξεδόθη ΠΝΠ χωρίς τις υπογραφές όλων των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου.
Την άποψη αυτή υποστήριξε και ο αγαπητός μου Σταύρος Τσακυράκης, αλλά, λυπάμαι πολύ, είναι λάθος.
Το Υπουργικό Συμβούλιο είναι ένα συλλογικό όργανο. Όπως σε κάθε συλλογικό όργανο, έτσι και σε αυτό προβλέπονται διαδικαστικοί κανόνες για την λήψη αποφάσεων. Όπως σχεδόν σε όλα τα συλλογικά όργανα όλων των εποχών και όλων των περιστάσεων, η λήψη απόφασης δεν απαιτεί ομοφωνία ή παμψηφία, αλλά απλή πλειοψηφία.
Πράγματι, σύμφωνα με το άρ. 1 παρ. 3 Ν. 1558/1985
Το Υπουργικό Συμβούλιο συγκαλείται από τον πρωθυπουργό ή τον αναπληρωτή του και βρίσκεται σε απαρτία όταν είναι παρόντα τουλάχιστον τα μισά μέλη. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η γνώμη υπέρ της οποίας ψήφισε ο Πρωθυπουργός.
Το αντίθετο θα ισοδυναμούσε με αναγνώριση δικαιώματος αρνησικυρίας σε ένα έκαστο των Υπουργών, εν προκειμένω της ΔΗΜΑΡ, καθώς το συλλογικό όργανο θα βρισκόταν σε αδυναμία να αποφασίση. Αλλά στο Υπουργικό Συμβούλιο δεν αρνησικυροί ούτε καν ο Πρωθυπουργός, πολλώ δε μάλλον ένας Υπουργός.
3. Η κατάργηση του δημόσιου φορέα ραδιοτηλεόρασης είναι αντισυνταγματική.
Την άποψη αυτή υποστήριξε ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, Καθηγητής Συνταγματικού στο Αθήνησι. Κανονικά με αυτήν την αναφορά θα έπρεπε να τερματίσω και την ανασκευή της άποψης αυτής. Αλλά θα πω δυο λόγια ακόμα:
Το απαράδεκτο άρ. 15 Σ διαλαμβάνει τα εξής:
1. Οι προστατευτικές για τον τύπο διατάξεις του προηγούμενου άρθρου δεν εφαρμόζονται στον κινηματογράφο, τη φωνογραφία, τη ραδιοφωνία, την τηλεόραση και κάθε άλλο παρεμφερές μέσο μετάδοσης λόγου ή παράστασης.
2. Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως νόμος ορίζει. Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, που λαμβάνει και τη μορφή του καθεστώτος της προηγούμενης άδειας, έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την υποχρεωτική και δωρεάν μετάδοση των εργασιών της Βουλής και των επιτροπών της, καθώς και προεκλογικών μηνυμάτων των κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
Πρόκειται για μια διάταξη που ευωδιάζει την πιο σάπια εβδομηντίλα, βγαλμένη από την προψηφιακή εποχή των συχνοτήτων και της ΥΕΝΕΔ. Αλλά ας είναι. Dura constitutio, sed constitutio.
Παραβάλετε όμως την διαφορά στην διατύπωση με το άρ. 16 παρ. 5 Σ:
Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει. Ειδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ’ αυτούς.
“Άμεσος έλεγχος” στο ένα, που, όπως επεξηγείται αμέσως στην συνέχεια, μετουσιώνεται σε μια υποχρέωση αποτελέσματος, ήτοι “αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης κ.λπ.”. Στο άλλο αντιθέτως προβλέπεται υποχρέωση συμπεριφοράς του κράτους, ήτοι η δημιουργία ιδρυμάτων πανεπιστημιακού επιπέδου, για να παρέχουν ανώτατατη εκπαίδευση.
Αλλά οι κρατιστές, εκείνοι που επί δεκαετίες ερμήνευαν τον “άμεσο έλεγχο” υπό την έννοια του κρατικού μονοπωλίου και φοβέριζαν τους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους, αφού έχασαν εκείνη την μάχη και μαζί της τον πόλεμο της ενημέρωσης, οπισθοφυλακούν μάταια. Ο συντακτικός νομοθέτης, όπου θέλησε να ιδρυθή συγκεκριμένος κρατικός οργανισμός, το προέβλεψε ρητώς. Ο φοβερός και τρομερός “άμεσος έλεγχος” ασκείται κάλλιστα και με μέτρα λιγώτερο παρεμβατικά, πιο σύμφωνα με την συνταγματικής περιωπής αρχή της αναλογικότητας, λιγώτερο επαχθή φορολογικώς, όπως: α) υποχρέωση καταμερισμού του προγράμματος των ιδιωτικών σταθμών σε πολιτισμό, τέχνη κ.λπ., β) ΕΣΡ, γ) υποχρεώσεις σχετικές με την διαφήμιση, την πολυφωνία κ.λπ. Όλα αυτά είναι ούτως ή άλλως εξόχως προβληματικά, υποχρέωση πάντως στο Σύνταγμα να έχουμε την ΕΡΤ, να την καμαρώνουμε και να την πληρώνουμε δεν υφίσταται.
4. Η κατάργηση της ΕΡΤ παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης.
Η αποψη αυτή εκφράστηκε από άτομα που θεωρούν ότι δεν παραβιάζεται η ελευθερία της έκφρασης από την πιθανή απαγόρευση κοινοβουλευτικών κομμάτων του 10%. Ας της κάνουμε όμως την χάρη και ας στοχαστούμε λίγο και επ’ αυτής:
Καταρχάς, η δήθεν προσβαλλόμενη ελευθερία της έκφρασης μπορεί να είναι είτε ενεργητική, των δημοσιογράφων της ΕΡΤ, είτε παθητική, ήτοι ως δικαίωμα ενημέρωσης προς σχηματισμό γνώμης των ηρωικών ακροατών ή θεατών τη ΕΡΤ. Η προκαταρκτική μου παρατήρηση είναι ότι, υπ’ αμφότερες τις εκδοχές αυτές, ιδίως μάλιστα την πρώτη, η συζητούμενη ελευθερία της έκφρασης δεν καταλαμβάνει αισθηματικές ταινίες, δελτία λόττο, σειρές μυστηρίου, κινούμενα σχέδια, θείες λειτουργίες και τα τοιαύτα. Δηλαδή αμέσως αμέσως το μισό πρόγραμμα.
Καθόσον αφορά τώρα την ενεργητική πλευρα, η ελευθερία έκφρασης των δημοσιογράφων πράγματι μειώθηκε: πριν μπορούσαν να λένε το μακρύ και το κοντό τους, να κουνάνε το δάχτυλο, να χαίρωνται την μικροεξουσία τους, ενώ τώρα όχι. Κρίσιμο όμως κανονιστικώς και ηθικώς είναι αν είχαν και δικαίωμα στον συγκεκριμένο τρόπο ελεύθερης έκφρασης. Με άλλα λόγια, αν είχαν αξίωση ο εργοδότης τους, το ελληνικό κράτος, να συντηρή με τα ανταποδοτικά τέλη όλων ημών την ΕΡΤ, ώστε να μπορούν εκείνοι να πραγματώνουν την ελεύθερη έκφρασή τους. Νομίζω πως δεν χρειάζεται να απαντήσω.
Ως προς την δεύτερη όψη της ελεύθερης έκφρασης τώρα, θα παραδεχτώ ότι υπάρχουν συνθήκες στις οποίες η κατάργηση της ΕΡΤ θα ήταν αντισυνταγματική. Ποιες είναι όμως οι συνθήκες αυτές; Μα φυσικά, οι συνθήκες του ένδοξου κρατικού μονοπωλίου της ΕΡΤ, τότε που οι σημερινοί την-ρωμιοσύνη-μην-την-κλαις δεν έβρισκαν τον λόγο να ταλαιπωρούν τον λάρυγγά τους στο προαύλιο του Ραδιομεγάρου. Τότε, ναι, τότε η κατάργηση της ΕΡΤ θα ήταν πράγματι αντισυνταγματική, γιατί θα αποστερούσε τους πολίτες από την μόνη τους πηγή ραδιοτηλεοπτικής προπαγάνδας ενημέρωσης.
Σήμερα όμως το επιχείρημα αυτό είναι εξόφθαλμα ετοιμόρροπο. Το έτος είναι 2013, η πληροφορία βρίσκεται στην άκρη των δακτύλων μας. Κι αν μαύρισαν τρία κανάλια, την βραδινή ανία μας θα διασκεδάσουν δεκατρία άλλα. Στα οποία εκφράζονται, όσο και όποτε το επιτρέπει ο Τρίμης της ΕΣΗΕΑ βέβαια, όλες οι απόψεις [παρεμπιπόντως, αν και έχω ακούσει εκτενώς το πειρατικό πρόγραμμα της ΕΡΤ τις τελευταίες δύο μέρες, δεν άκουσα ούτε ένα σχολιαστή υπέρ της κυβερνητικής άποψης. Συμπτωματικό να υποθέσω…]. Δεν υπάρχει καμία είδηση που θα αποσιωπηθή επειδή δεν το είπε η ΕΡΤ. Στο κάτω κάτω, αν θεωρή κάποιος ότι δεν έχουμε αρκετά ραδιοτηλεοπτικά μέσα, δεν έχει παρά να ζητήση να πωληθούν διαφανώς οι συχνότητες της ΕΡΤ στον βουλόμενο (θα προσέθετα: να πληρώση μάλιστα ο ενδιαφερόμενος επενδυτής όσα πλήρωσε και η ΕΡΤ για να τις αποκτήση. Κακία…).
5. Χωρίς δημόσια ραδιοτηλεόραση δεν υπάρχει δημοκρατία.
Και το βραβείο “το τερμάτισες” απονέμεται, για μία ακόμη φορά, στην ΕΕΔΑ. Ποιο Κοινοβούλιο, ποιες εκλογές, ποια δικαστήρια και ποια ατομικά δικαιώματα. Ο συνταγματικός πατριωτισμός μερικών εξαντλείται στον υπέρ ΔΕΚΟ και εστιών αγώνα. Το γεγονός όμως ότι δεν υπάρχουν δημοκρατίες χωρίς δημόσια ΜΜΕ (ούτε και τυραννίες βέβαια, εκεί να δης δημόσιος χαρακτήρας!), ότι δηλαδή όλες οι δημοκρατίες έχουν δημόσια ΜΜΕ, και αληθής υποτιθέμενος οντικά, δεν συνεπάγεται τον εντελώς διάφορο ισχυρισμό, ότι δηλαδή όλες οι δημοκρατίες πρέπει να έχουν την δική τους ΕΡΤ.
Αγαπητέ Αθανάσιε, μόνο μία μικρή διαφωνία ως προς την αρμοδιότητα Μανιτάκη: η παρ. 2 του άρθρου 14Β ως είχε πριν από την τροποποίησή του με την ΠΝΠ προέβλεπε τη σύμπραξη του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης στην ΚΥΑ μόνο στην περίπτωση, κατά την οποία είχαμε μεταφορά αρμοδιοτήτων στο Υπουργείο. Εν προκειμένω δεν έχουμε κάτι τέτοιο, καθώς η ΕΡΤ δεν ασκούσε κρατική εξουσία/ αρμοδιότητες (imperium), αλλά απλώς έχουμε καθολική διαδοχή στις έννομες σχέσεις της (fiscus). Έτσι, δεν συνέτρεχε ούτως ή άλλως η προϋπόθεση για σύμπραξη του κ. Μανιτάκη στην ΚΥΑ.
Για μένα η ουσία του πράγματος είναι ότι η κατάργηση έγινε βάσει της παρ. 1 και όχι της παρ. 2. Και σε κάθε περίπτωση δεν έγινε διά της ΠΝΠ, όπως λένε και ξαναλένε όλοι οι αδιάβαστοι του διαδικτύου.
Ακριβώς! Και σημερινός ποιος ολοφυρόμενος ήταν υπουργός στην κυβέρνηση που πέρασε το ν. 4002/2011;
Χαίρομαι που δεν σπούδασα νομικός και λυπάμαι για τον χρόνο που έχασα διαβάζοντάς το…
Φώντα, εκφράζεις μεν τον συναισθηματικό σου κόσμο με το σχόλιο αυτό, αλλά δεν βοηθάς την συζήτηση. Μπορείς να γίνης πιο συγκεκριμένος;
Ίσως η ερώτηση ξεφεύγει από τον αυστηρά νομικό χαρακτήρα της ανάρτησης, αλλά από το ότι το σχέδιο της κυβέρνησης, όπως παρουσιάστηκε εξ αρχής από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, δεν υπήρξε ποτέ απλώς η διάλυση της κρατικής ραδιοτηλεόρασης, αλλά η διακοπή λειτουργίας της ΕΡΤ και η επανασύσταση της ως ΝΕΡΙΤ δεν προκύπτει ότι, αν και όχι απαραίτητη για την κατάργηση καθεαυτή, η έκδοση της ΠΝΠ αποτελούσε λογική προϋπόθεση για την έκδοση της ΚΥΑ για το κλείσιμο της ΕΡΤ;
Ε όχι και λογική προϋπόθεση, η μεν αφορά την κατάργηση, ενώ η δε την αναγκαίως ύστερη διατήρηση/επανασύσταση. Το πολύ να πης ότι ήταν πολιτική προϋπόθεση.
Μια που πέρασε από δω και ο αγαπητός μου Ασμοδαίος, να δούμε λίγο το ζήτημα της ελευθερίας έκφρασης. Νομίζω ότι η απάντηση του Θανάσαρου υποφέρει από μια πολύ ατυχή ανάγνωση της εν λόγω ελευθερίας. Επιγραμματικά, ως τροφή για σκέψη:
1) Δεν υπάρχει “παθητική” ελευθερία έκφρασης (εδώ μας μπέρδεψαν οι συνταγματολόγοι). Πρώτον, τι πάει να πει ότι η ενημέρωση συνιστά παθητική άσκηση της ελευθερίας έκφρασης; Πώς πραγματώνεται παθητικά η ελευθερία έκφρασης; Πρόκειται για εντελώς ατυχές σχήμα. Δεύτερον, ακόμα κι αν νοείται παθητική ελευθερία έκφρασης, αυτή ούτε εξαντλείται ούτε αποτελείται πρωτίστως από την ενημέρωση. Δεν υπάρχει τέτοια αντιστοιχία: αν έχει νόημα να λέω ότι χρησιμοποιώ “παθητικά” την ελευθερία αυτή, δεν συνεπάγεται ούτε ότι όταν το κάνω αυτό ενημερώνομαι ούτε ότι δεν μπορώ να το κάνω χωρίς να ενημερώνομαι.
2) Αν έχει νόημα το “ενεργητικοπαθητικό” σχήμα, αυτό εξαντλείται στην ενεργητική-παθητική άσκηση του δικαιώματος στην έκφραση. Αλλά μόνο ως εννοιολογική διάκριση έχει σημασία, διότι κανονιστικά δεν είναι δυνατόν ένα δικαίωμα να παραμένει δικαίωμα αν δεν μπορώ να μην το ασκήσω. Σε αντίθετη περίπτωση εκπίπτει σε υποχρέωση.
3) Αντίθετα, χρειάζεται να μιλάμε (και γενικώς και εν προκειμένω) για θετική και αρνητική ελευθερία. Όπου αρνητική η απουσία παρέμβασης και θετική η δυνατότητα πράγματι να λειτουργήσει κάποιος ελεύθερα. Για τη δεύτερη, συνεπώς. απαιτούνται επιλογές.
4) Τι χάνουν οι εργαζόμενοι; Την επιλογή να εκφράζονται μέσω ΕΡΤ. Όπως ωραία λέει ο Θανάσης, δεν μπορεί να υποστηρίξει κανείς στα σοβαρά ότι όποιος δεν έχει κρατικό μικρόφωνο δεν έχει αρκετή θετική ελευθερία έκφρασης. Και είναι, προσθέτω εγώ, ηθικά δύσπεπτο να συμπεριφέρονται κάποιοι, ρητώς ή με μισόλογα, λες και η δική τους ελευθερία έκφρασης έχει πιο ψηλό κατώφλι από αυτή των άλλων. Το ότι βέβαια η δική τους η έκφραση είναι πιο πολύτιμη από τη δική μας και μάλιστα έχει θεσμική περιωπή (ως έκφραση, επαναλαμβάνω) μας το έλεγαν καιρό οι δημοσιογράφοι και δεν μας πείραζε κιόλας.
5) Οι επιλογές των ακροατών; Πάλι καλά τα λέει ο Θανάσης: τόσες πηγές ενημέρωσης υπάρχουν, αν λείψει η ΕΡΤ (και μάλιστα για λίγο) δε θα μπορούμε να ενημερωνόμαστε; Αλλά αν η παθητική ελευθερία έκφρασης είναι σαχλαμάρα, τότε γιατί χρειάζονται επιλογές οι ακροατές; Τι πολύτιμο θίγεται για να μετράμε πόσο χάνουμε και πόσο μένει; Το πολύτιμο αγαθό εδώ είναι η ίδια η ενημέρωση ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας (να και η συνταγματική περιωπή και κρατιέμαι για να μην πω self-authorship). Χρειαζόμαστε αρκετές και αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους επιλογές ενημέρωσης και τις έχουμε και χωρίς την ΕΡΤ.
ΥΓ: Αυτό φυσικά δεν συνεπάγεται ότι δεν έχουμε καλούς λόγους να έχουμε δημόσια ραδιοτηλεόραση. Αλλά δεν έχουν να κάνουν με την ελευθερία έκφρασης.
ΥΓ2: Αυτό που καταλύεται η δημοκρατία συνέχεια δεν έχει πλέον πλάκα.
Υψηλής ποιότητας νομική ανάλυση του κ. Αναγνωστόπουλου, ως συνήθως άλλωστε.
Ωστόσο, η νομοθετική εξουσιοδότηση του άρ. 14Β Ν. 3429/2005 είναι αντισυνταγματική. Σϋμφωνα με το άρ. 43§2β, “εξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα [δηλ. όχι τον ΠτΔ] όργανα της διοίκησης [των αρμόδιων Υπουργών, εν προκειμένω] επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό”.
Θα συμφωνήσουν μάλλον όλοι πως η κατάργηση της ΕΡΤ Α.Ε. δεν είναι θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ούτε έχει χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.
Απομένει να δούμε γιατί δεν είναι ούτε “ειδικότερο” θέμα. Ας διαβάσουμε πρώτα το ίδιο το επίμαχο άρθρο 14Β (την πρώτη παράγραφό του):
«Άρθρο 14Β
Κατάργηση, συγχώνευση και αναδιάρθρωση Ν.Π.Ι.Δ. και δημοσίων επιχειρήσεων
1. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του κατά περίπτωση εποπτεύοντος Υπουργού: α) οι ανώνυμες εταιρείες με την επωνυμία «Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου Α.Ε. (Κ.Ε.Δ. Α.Ε.)», «Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού Α.Ε. (Ο.Δ.Δ.Υ. Α.Ε.)», «Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Α.Ε. (Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.)», «Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Α.Ε.», «Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων Α.Ε. (Ο.Σ.Κ. Α.Ε.)», «Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων Α.Ε. (Δ.ΕΠ.Α.ΝΟ.Μ. Α.Ε.)», «ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε.», «Ελληνικός Οργανισμός Μικρών – Μεσαίων Επιχειρήσεων και Χειροτεχνίας Α.Ε. (Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.Χ. Α.Ε.)», β) τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία, «Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.)» και «Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας (Ε.Ι.Ν.)» και γ) άλλα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ανήκουν στο Κράτος, εφόσον επιχορηγούνται τακτικά από κρατικούς πόρους και άλλες δημόσιες επιχειρήσεις εφόσον το Ελληνικό Δημόσιο είναι κύριο του συνόλου του καταβεβλημένου μετοχικού τους κεφαλαίου, μπορεί, αν επιβαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολογισμό άμεσα ή έμμεσα ή αν επιδιώκουν παρεμφερή σκοπό ή για τον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας τους: αα) να καταργούνται, να συγχωνεύονται ή να διασπώνται με απορρόφηση ή με σύσταση νέων εταιρειών ή με απορρόφηση και σύσταση νέων εταιρειών ή/και ββ) να αποσπώνται από αυτά περιουσιακά στοιχεία ή επιχειρηματικές μονάδες ως κλάδος ή τμήμα και να εισφέρονται σε άλλη ανώνυμη εταιρεία ή/και να μεταφέρεται και να ανατίθεται η ασκούμενη δραστηριότητα ή ο επιδιωκόμενος σκοπός σε άλλο νομικό πρόσωπο. δ) Ειδικότερα, με την κοινή απόφαση της παρούσας παραγράφου, συγχωνεύονται σε ενιαίο φορέα με την επωνυμία «Ενιαίος Γεωργικός Οργανισμός – «ΔΗΜΗΤΡΑ»», τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία: αα) «Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.)», ββ) «Οργανισμός Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Απασχόλησης (Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α.) – «ΔΗΜΗΤΡΑ»», γγ) ο «Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π.)» με διακριτικό τίτλο AGROCERT και δδ) ο «Ελληνικός Οργανισμός Γάλακτος και Κρέατος (ΕΛ.Ο.ΓΑ.Κ.)».
Διαβάζοντας την σεπτή ως άνω παράγραφο 1, βλέπουμε ότι δίδεται διακριτική ευχέρεια στους αρμόδιους Υπουργούς να καταργούν δημόσια νομικά πρόσωπα που κατανομάζονται περιοριστικώς. Άρα, θα μου αντιτείνετε, ήδη η κατάργηση της ΕΡΤ Α.Ε. είναι “ειδικότερο θέμα” του εν λόγω άρθρου. Υποστηρίζω πως ειδικότερο θέμα, σύμφωνα με το άρ. 43§2β, δεν είναι η απόφαση περί κατάργησης μιας δημόσιου ελέγχου Α.Ε. αλλά οι επιμέρους λεπτομέρειες της κατάργησής της. Η λέξεις “ειδικότερο θέμα” μπήκαν από το Συντακτικό νομοθέτη, ώστε να διατηρείται υπέρ της Βουλής το τεκμήριο αρμοδιότητάς εις πείσμα και της βούλησής της να εξουσιοδοτεί άλλα όργανα να θεσπίσουν ουσιαστικούς νόμους. Εν αμφιβολία εν τέλει, η Βουλή οφείλει να αποφασίζει η ίδια!
Ευχαριστώ για τα ωραία σχόλια, θα απαντήσω μόλις μπορέσω, γιατί είμαι εκτός.
Μόνο να σχολιάσω ένα επιχείρημα που άκουσα από τον Ανδρέα Τάκη, Επίκουρο (νομίζω) Φιλοσοφίας του Δικαίου στο Αριστοτέλειο, σε μια εκπομπή στον Αμάγκι προ ημερών. Τον Τάκη τον εκτιμώ, αλλά διαφωνώ με όσα είπε.
Ο Τάκης διέκρινε ανάμεσα σε δημόσια υπηρεσία, που είναι η υπηρεσία ενημέρωσης, και σε δημόσια φορέα αυτής της υπηρεσίας. Το Σ προβλέπει στο άρ. 15 ερμηνευτικά το πρώτο, όχι όμως και το δεύτερο. Ήτοι, η ενημέρωση μπορεί κάλλιστα να παρέχεται και από ιδιώτες φορείς, αρκεί να παρέχεται. Το συμπέρασμα του Τάκη είναι ότι η ΕΡΤ δεν μπορούσε να κλείση ούτε για 5 λεπτά, γιατί μαζί της έκλεινε και η δημόσια υπηρεσία. Προσέθεσε εκεί και μερικά μυστήρια για ευρωπαϊκές οδηγίες και “καθολική υπηρεσία”, που δεν τα κατάλαβα, καθώς και μερικά φορτισμένα περί δημοκρατίας, που έκανα ότι δεν τα κατάλαβα.
Συμφωνώ απολύτως με την γενική θέση της άποψης αυτής, και το έγραψα και στο άρθρο μου. Ναι, ραδιοτηλεοπτική υπηρεσία πρέπει να υπάρχη. Η διαφορά μας με τον Τάκη είναι ότι εγώ συνειδητοποιώ ότι δεν έχουμε 1983, αλλά 2013 (και πολύ θα ήθελα να μάθω και την γνώμη του Τάκη για το κρατικό μονοπώλιο της ΕΡΤ την δεκαετία του 80, τότε που σπούδαζε και οπωσδήποτε προβληματιζόταν για όλα αυτά. Είδαμε και τότε την κάψα που είχαν οι δημοσιογράφοι της ΕΡΤ για την ελεύθερη ενημέρωση του ελληνικού λαού).
Με άλλα λόγια, το υπάρχον ιδιωτικό ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, που δίνει λόγο σε Τράγκα, Καρατζαφέρη, Παπαχελά, Πρετεντέρη, Καλογεροπούλου, στο Κόκκινο και στην Εκκλησία της Ελλάδος, και τα λοιπά και τα λοιπά, υπερεπαρκεί για την πραγμάτωση της “δημόσιας υπηρεσίας”. Και όλα αυτά, εννοείται, πλαισιωμένα από τα αχαλίνωτα μέσα δικτύωσης, σε περιβάλλον ψηφιακό, όχι αναλογικό, και έχει ο Θεός. Οι πηγές ενημέρωσης πολλαπλασιάζονται, η πληροφορία ρέει αφθόνως.
[στα σοβαρά υπάρχουν άνθρωποι που επί ΕΡΤ βλέπανε Ντόιτσε Βέλλε και τώρα παραπονούνται ότι δεν μπορούν να την παρακολουθήσουν;]
Άρα, εκεί διαφωνούμε με τον Τάκη, ότι τάχα έχασε η Βενετιά βελόνι ενημέρωσης και πληροφορίας. Να μου έλεγε για τα πολιτιστικά, να το συζητήσουμε.
Αλλά χώρις τα μάτια της Έλλης Στάη, μια χαρά θα επιβιώσουμε.
Απολογούμαι, που λένε και οι αγγλομαθείς, για την πολυήμερη καθυστέρηση.
Γιώργο Συνταγματάρχη,
πιθανόν να έχης δίκιο, το ζήτημα θέλει ψάξιμο. Δεν ξέρω ας πούμε αν στο παρελθόν έχουν καταργηθή ΝΠΔΔ ή πολύ περισσότερο ΑΕ με υπουργικές αποφάσεις. Αν έχει συμβή, δεν θα μου φαινόταν πάντως υπερβολικό. Ίσως θα ήταν καλύτερα να γινόταν με πδ, δεν νομίζω όμως ότι όλοι αυτοί που τραγουδούσαν Θεοδωράκη και Σαββόπουλο είχαν την έγνοια αν η κατάργηση έγινε με ΚΥΑ ή με πδ. Η ουσία του πράγματος είναι αν η Βουλή έχει την εξουσία εκ του Συντάγματος να εκχωρή στην εκτελεστική λειτουργία την δυνατότητα κατάργησης μια ΑΕ κρατικής ιδιοκτησίας. Η απάντηση είναι προφανώς θετική, υποθέτω ότι και εσύ δεν θα διαφωνούσες με ένα καταργητικό πδ. Το πώς θα γίνη είναι περισσότερο ζήτημα νομοτεχνικό όμως και όχι ουσίας. Χωρίς αυτό να σημαίνη ότι διαφωνώ με το σχόλιό σου, ξαναλέω ότι πιθανόν να έχης δίκιο, απλώς πλέον το ζήτημα παραγίνεται σχολαστικό.
Κωνσταντίνε, επιφυλάσσομαι.
Κωνσταντίνε,
Παθητική όψη της ελευθερίας σημαίνει ότι αποτελεί προϋπόθεση άσκησής της: αν δεν ενημερωθώ, πώς θα μορφώσω άποψη; Συνδέεται προφανώς με την θετική ελευθερία της έκφρασης. Έχω την εντύπωση ότι είναι δόκιμη ορολογία, αλλά είμαι κουρασμένος τώρα, πού να ψάχνω, μπορεί να έκανα και λάθος.
Ακριβώς.
Εγώ θέλω να τους ακούσω, ειδικά στο σκέλος το ενημερωτικό.
Αυτό έγραφα τω καιρώ εκείνω, όταν θέριευε ο υπέρ της ΕΡΤ αγώνας και περίσσευε η συγκίνηση και πολλοί έχαναν την ψύχραιμη ματιά τους.
Την θέση αυτή υιοθέτησε επακριβώς πλέον η ΟλΣτΕ 1901/2014 στην σκέψη 16: