Αυξηση ευημεριας χωρις αυξηση ρυπογονας ενεργειακης καταναλωσης? Ναι, και μαλιστα (σχεδον) για παντα

Σε αντιθεση με το τι πιστευουν οι Κασσανδρες η οικονομικη μας αναπτυξη δεν εξαρταται απο το πετρελαιο, το καρβουνο ή το ουρανιο, αλλα απλα απο το μυαλο μας

Ειναι μια βασικη ερωτηση αν ειναι δυνατο να αναπτυσσεται σταθερα η οικονομια του πλανητη στο διηνεκες. Στα οικονομικα υπαρχει ολοκληρος σχετικος κλαδος (growth and development). Αν μιλαμε με οριζοντα δεκαετιων η απαντηση απο την προσφατη ιστορια μας ειναι μαλλον προφανως θετικη (παραπεμπω τον αναγνωστη σε καποιο βιβλιο G & D). Καποιοι ομως ενδιαφερονται για την πραγματικα μακροχρονια οικονομικη προοδο του πλανητη, ρωτανε αν μπορουμε να αναπτυσσομαστε με τροπο που να μην επιβαρυνουμε την αναπτυξη των παιδιων μας, των παιδιων τους κοκ Σε αυτην την περιπτωση, βασικη υποερωτηση ειναι αν μπορουμε να εχουμε δυνατη, σταθερη οικονομικη αναπτυξη χωρις να ανεβαινει η συνολικη ενεργειακη καταναλωση που προερχεται απο ρυπογονες πηγες (οπως πετρελαιο, ανθρακας κτλ).

Η απαντηση ειναι νομιζω παλι θετικη.

Μικρη εισαγωγη στην θεωρια αναπτυξης
Η ενεργεια (ηλεκτρικη ή σε οχηματα) ειναι κατα καποιον τροπο απλα ενας πολλαπλασιαστης του ΑΕΠ. Δηλαδη αν Κ το κεφαλαιο, L η εργασια, Α η τεχνολογια, το ΑΕΠ μας ειναι μια συναρτηση ΑΕΠ=Α*f(K,L) και η ενεργεια επηρεαζει βασικα το Α.

Το χαμηλοτερο που μπορει να πεσει αυτο το Α ειναι το 1 οχι το 0. Υποθεστε οτι εχω δυο εργατες (εργασια=L), ενα φτυαρι, μια ατμομηχανη και μια μπουλντοζα (κεφαλαιο=Κ). Αν δεν εχω κανενα καυσιμο πειτε οτι φτιαχνω με δυο εργατες και πεντε φτυαρια ενα χαντακι σε μια ωρα, αν εχουμε καρβουνο δυο χαντακια σε μια ωρα, αν εχουμε και πετρελαιο μπορει να φτιαξουμε 5. Σε καμμια περιπτωση ομως δεν θα πεσει η παραγωγη στο μηδεν.

Read moreΑυξηση ευημεριας χωρις αυξηση ρυπογονας ενεργειακης καταναλωσης? Ναι, και μαλιστα (σχεδον) για παντα

Δεκαεφτά από εμάς

Σκεφτόμουν σχετικά με την εθνική μας ταυτότητα στις αρχές του 21ου αιώνα. Τι να ‘ν’ η πατρίδα μας; Δεν ξέρω με βεβαιότητα, πάντως οπωσδήποτε θα είναι και οι άνθρωποι που δένονται με αυτήν. Να μερικοί:

Σοφοκλής Σχορτσιανίτης: Μαύρος Έλληνας. Αφροέλληνας. Αράπης.

Γκάζι Καπλάνι: Αλβανός που γράφει ελληνικά, ζη στην Ελλάδα, σκέφτεται ελληνικά. Λίγο προδότης, όπως και να το κάνουμε.

Αντώνης Χατζηρούσος: Στην εσχατιά του ελληνισμού και στην εσχατιά του αραβισμού συναντώνται δύο κόσμοι. Αντί να πολεμήσουν, γεννάνε τους Μαρωνίτες.

Βαχίτ Τουρσούν: Αν ο παππούς σου ήταν χριστιανός, Βαχίτ, σήμερα μπορεί να ήσουν Νομάρχης Θεσσαλονίκης. Τώρα, είσαι απλώς ένας ακόμη λαθραίος.

Κεμάλ Εμίνογλου: Για τους Τουρκοθρακιώτες ασφαλώς είναι όργανο των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών, για τους Έλληνες εθνικιστές είναι ο εχθρός του εχθρού, ένα ακόμη εργαλείο στην πολιτική διαμάχη. Ίσως να είναι απλώς αυτό που λέει ο ίδιος.

Read moreΔεκαεφτά από εμάς

Τέχνη και ‘ελιτισμός’

Σε καλούν σε μια θεατρική παράσταση. Θα έχουν εξασφαλίσει εισιτήρια, λένε, και θα χαρούν να τους συνοδεύσεις σε μια από τις εξορμήσεις τους. Η βραδιά φθάνει κι εσύ βάζεις τα καλά σου και πηγαίνεις να τους συναντήσεις – πρόκειται για ένα μικρό θεατράκι κάπου στα Εξάρχεια ή το Γκάζι. Πριν από την παράσταση, όλη η παρέα κάθεται στο μπαρ και τα λέει ‘χαλαρά’ για το έργο. Το λεξιλόγιο είναι επιτηδευμένο, τα γέλια ψεύτικα και η τάση για επίδειξη γνώσεων προφανής. Κανείς δε διαφωνεί με κανέναν: νιώθεις ότι αν κατασκευάσεις έναν θεωρητικό του θεάτρου και αρχίσεις να λες σαχλαμάρες με μεγαλόσχημο ύφος, κανείς δε θα διαμαρτυρηθεί. Μετά την παράσταση -καλή ή κακή δεν έχει σημασία- το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται, αυτή τη φορά με αναφορές στο συγκεκριμένο ανέβασμα. Στο τέλος της βραδιάς δεν έχεις περάσει καλά: πιο πολύ έπρεπε να προσέχεις τα λόγια σου και να γνέφεις συγκαταβατικά, παρά να συμμετέχεις στην όλη εμπειρία. Σίγουρα, κάτι δεν πήγε καλά.

Αυτό που δεν πήγε καλά ήταν, προφανώς, άσχετο με την ίδια την παράσταση. Φαίνεται πως κάποιες μορφές τέχνης -ή, πιο σωστά, κάποιες ανθυποκατηγορίες- ελκύουν ένα πολύ συγκεκριμένο κοινό. Ανθρώπους που ντύνονται παρόμοια, εκφράζονται παρόμοια και συμπεριφέρονται παρόμοια. Μεταμοντέρνοι, κλασικοί, πειραματικοί, νεωτεριστές και δεν συμμαζεύεται υπερασπίζονται με οπαδικό πάθος τα αγαπημένα τους θεάματα και διηγούνται ατελείωτες ιστορίες με τον τάδε σκηνοθέτη ή τον δείνα τενόρο. Ξέρουν τα πάντα για τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες της πόλης και συνεχώς προγραμματίζουν, προγραμματίζουν, προγραμματίζουν… Και, φυσικά, είναι πάντοτε απόλυτοι: αυτά είναι αριστουργήματα, εκείνα είναι σκουπίδια, ο Α είναι ιεροφάντης της τέχνης, ο Β βιαστής της αισθητικής μας κοκ.

Ο ευγενής αναγνώστης ίσως σκέφτεται τώρα κάτι πολύ λογικό: ‘μεγάλα παιδιά είμαστε, θα εστιάσουμε στην ουσία – και η ουσία είναι η τέχνη και η εμπειρία που προσφέρει και όχι οι θεατρινισμοί των αυτόκλητων λακέδων της’. Σωστά. Αλλά ας αναλογιστούμε δύο πράγματα. Πρώτον, ας θυμηθούμε πόσοι από εμάς τρόμαξαν απ’ όλα αυτά όταν, σε νεαρή ηλικία, έκαναν την πρώτη γνωριμία τους με ‘δύσκολες’ μορφές τέχνης στο πλάι τέτοιων ανθρώπων. Αν μου συγχωρείται μία προσωπική εμπειρία, ακόμα θυμάμαι την πρώτη μου επίσκεψη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Read moreΤέχνη και ‘ελιτισμός’

Ισορροπία Φορτίων

Πολιτική οικονομία στο Λιμάνι

Νομίζω οτι μπορούμε να προβλέψουμε πως θα καταλήξει η ιστορία με το ΣΕΜΠΟ στον Πειραιά.  Συνοπτικά:  οι τρείς εμπλεκόμενοι παίκτες θα καταλήξουν σε μια νέα ισορροπία όπου και οι τρεις θα είναι κερδισμένοι σε σύγκριση με το status quo της ισχύουσας (και μη εφαρμοζόμενης) σύμβασης. Οι μη εμπλεκόμενοι παίκτες, δηλαδή το σύνολο σχεδόν της Ελληνικής οικονομίας, θα βγουν χαμένοι.

Ας  δούμε τα στοχεία του προβλήματος.

Status quo ante (SQA) — πριν να υπογραφεί η συμφωνία με την COSCO: Κρατικό μονοπώλιο.  Ελλειψη επενδύσεων και χώρων. Αργή εξυπηρέτηση, με συχνές διακοπές . Εσοδα του κράτους χαμηλά. Αμοιβές εργαζόμενων υψηλότατες. Δηλάδη, κλασική συμπεριφορά προστατευμένου μονοπωλίου, με τη διαφορά οτι σχεδόν το σύνολο της μονοπωλιακής προσόδου το καρπούνταν οι εργαζόμενοι. Με εκβιαστικές απεργίες και με πολιτικές προσβάσεις πετύχαιναν να διατηρούν τα κεκτημένα και να επαυξάνουν. Ζημιωμένοι οι εξαγωγείς και οι εισαγωγείς, δηλαδή αφενός οι πιο ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, και αφετέρου (έμμεσα) οι καταναλωτές.

Status quo de Jure (SQJ) – ότι θα ισχύσει αν εφαρμοστεί η ισχύουσα συμφωνία με την COSCO:  Η COSCO αναλαμβάνει την προβλήτα ΙΙ, ο ΟΛΠ διατηρεί την προβλήτα Ι. Στην ΙΙ ισχύουν νέες εργασιακές σχέσεις, με πιθανό αποτέλεσμα χαμηλότερες αμοιβές εργασίας από ότι στο SQA, άρα χαμηλότερο λειτουργικό κόστος. Επίσης, η COSCO επενδύει στη δημιουργία νέας προβλήτας ΙΙΙ,  που θα αυξήσει τη χωρητικότητα και θα μειώσει τους χρόνους διακίνησης των εμπορευμάτων.

Ερώτημα: στο SQJ ποιός θα ωφεληθεί από τη μείωση του κόστους εργασίας, οι πελάτες ή η COSCO;

Read moreΙσορροπία Φορτίων

“Δίκαιον Ευγενείας” ή γιατί χρειαζόμαστε το Σαβουαρ Βιβρ

Εδώ και αρκετό καιρό ήθελα να γράψω στην Αναμόρφωση ένα άρθρο για το «Σαβουαρ Βιβρ», δηλ. για τους κανόνες καλής συμπεριφοράς και την ανάγκη τήρησής τους. Ωστόσο, κάθε φορά που το σκεφτόμουνα, δίσταζα. Βλέπετε, παλιότερα, όταν είχα περιοριστεί σε μια «υπεράσπιση του πληθυντικού ευγενείας», σε σχετικό post μου, κάποιος κακοπροαίρετος αναγνώστης του Buzz με χαρακτήρισε ειρωνικά «Ζαμπουνοαρθρογράφο». Δεδομένου ότι το τελευταίο «Σαβουάρ Βιβρ» που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα είναι όντως εκείνο που έγραψε ο Χρήστος Ζαμπούνης, υποθέτω ότι ο αναγνώστης αυτός ήταν εκτός από κακοπροαίρετος και αρκετά έξυπνος: Κατάλαβε δηλ. ότι πίσω από τις γραμμές εκείνου του post μου, υποστήριζα την ανάγκη γενικότερης τήρησης ενός «σαβουαρ βιβρ» στην καθημερινή επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας. Στο παρόν, θέλω να θεμελιώσω καλύτερα την άποψή μου αυτή και να προκαλέσω τους αναγνώστες να σκεφτούν και να εκφραστούν επί των ακολούθων δύο ερωτημάτων: Χρειαζόμαστε ή όχι ένα «σαβουαρ βιβρ» στις μεταξύ μας σχέσεις; Ποιοι πρέπει να είναι οι κανόνες του και πώς θα τους μάθουμε;

Θα ξεκινήσω με το πρώτο ερώτημα: Ασφαλώς και χρειαζόμαστε ένα σαβουαρ βιβρ στις καθημερινές μας σχέσεις! Η χρησιμότητα των κανόνων σε όλα τα επίπεδα και τις εκφάνσεις της ζωής είναι αναμφισβήτητη. Χωρίς κανόνες είμαστε έρμαια της τύχης και της συγκυρίας. Ακόμη και ένα καρφί στον τοίχο να θέλω να καρφώσω, αν δεν τηρήσω τον κανόνα χρήσης του σφυριού θα αποτύχω. Και σε κανέναν άλλο χώρο δεν είναι περισσότερο αναγκαία η ύπαρξη και τήρηση κανόνων από τον χώρο της καθημερινής συναναστροφής και επικοινωνίας.

Read more“Δίκαιον Ευγενείας” ή γιατί χρειαζόμαστε το Σαβουαρ Βιβρ

Περί αστυνομικών εξουσιών μυθοκτονία

Βαρέθηκα την ακατάσχετη και ανεύθυνη φλυαρία περί μπατσοκρατίας και αδούλωτων Εξαρχείων και διευκρινίζω κάποια πράγματα, σε όσους θέλουν να μάθουν κάτι βέβαια, οι υπόλοιποι έχουν την συμπάθειά μου.

Ακούγονται ευρέως τα εξής παράπονα:

Αλλά κάνουνε ελέγχους και σε δικηγόρους.

Νόμιμο.

Σύμφωνα με το άρ. 49 παρ. 3 του Κώδικος περί Δικηγόρων “Ερευναι κατά τα άρθρ. 253 και επόμενα του Κώδικος Ποινικής Δικονομίας, κατ’ οίκον ή εν τω Γραφείω Δικηγόρου, ως και σωματικαί τοιαύται και κατασχέσεις εγγράφων κατ’ άρθρ. 261 και επόμενα του Κώδικος Ποινικής Δικονομίας ευρισκομένων εις χείρας δικηγόρου απαγορεύονται, εφ’ όσον ο Δικηγόρος είναι πληρεξούσιος του κατηγορουμένου ή συνήγορος αυτού”.

Διαβάζει κάποιος σε αυτό ότι απαγορεύονται οι έρευνες όταν ένας δικηγόρος στον ελεύθερο χρόνο του πίνει μπίρα; Πού είναι η laesio maiestatis του ξέρεις-ποιος-είμαι-εγώ-ρε;

Αλλά κάνουν έρευνες χωρίς να γίνεται προανάκριση.

Νόμιμο.

Σύμφωνα με το άρ. 94 περ. α΄ π.δ. 141/1991: “Για την πρόληψη αξιοποίνων πράξεων και δυστυχημάτων και την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης, ευταξίας και απρόσκοπτης κοινωνικής διαβίωσης των πολιτών, κατά τα ειδικότερα κατωτέρω οριζόμενα, εκτός των άλλων δραστηριοτήτων της, η Ελληνική Αστυνομία: α. Ενεργεί σωματικές έρευνες προσώπων, έρευνες χώρων προσιτών στο κοινό, έρευνες μεταφορικών μέσων και μεταφερόμενων αντικειμένων”. Σύμφωνα με το άρ. 96 παρ. 2 περ. β΄ π.δ. 141/1991 “Σωματικές έρευνες, έρευνες σε μεταφορικά μέσα και μεταφερόμενα αντικείμενα και έρευνες σε ιδιωτικούς χώρους μη προσιτούς στο κοινό που δεν υπάγονται στην έννοια της κατοικίας, γίνονται όταν υπάρχει σοβαρή υπόνοια τελέσεως αξιοποίνου πράξεως ή απόλυτη ανάγκη“.

Read moreΠερί αστυνομικών εξουσιών μυθοκτονία

Idiots savants, αδειάστε μας την γωνιά!

Η Δευτέρα που μας πέρασε ήταν μια μεγάλη μέρα κατά την γνώμη μου για το επάγγελμα των οικονομολόγων και την οικονομική επιστήμη γενικότερα. Το βραβείο Nobel πήγε στον Oliver Williamson του UC Berkeley και την Elinor Ostrom του Indiana University (και του Arizona State University, μην πέσει το σπίτι και μας πλακώσει). Εστιάζω εδώ περισσότερο στην Ostrom, η οποία φάνηκε σχετικά άγνωστη στους κύκλους των οικονομολόγων – τουλάχιστον σε κύκλους που μάλλον πρέπει να αρχίσουν να διαβάζουν περισσότερα βιβλία κατά τη γνώμη μου. Ακόμα πιο τραγικό ήταν πως αρκετοί οικονομολόγοι δεν γνώριζαν επίσης και την δουλειά του Williamson… Την πορεία τους περιγράφει καλά ο David Henderson στην WSJ:

Yesterday’s award of the Nobel Prize in economics to Elinor Ostrom and Oliver Williamson at first struck me as a good choice. Now I think it’s a great choice. The reason is that mainstream economics has become highly mathematical and increasingly independent from reality. Many economists sit in their offices and derive proofs. Few go out and do the time-consuming work of examining the institutional structures that humans build to solve their own real-world problems. Among those few are Ms. Ostrom and Mr. Williamson.
Both draw on rich data from outside the field of economics. Ms. Ostrom draws much of hers from case studies of common-property resources and Mr. Williamson from business historians such as the late Alfred Chandler. Some have summarized their work by saying that institutions other than free markets often work well. But that statement can mislead you to conclude that government solutions are the answer. Free markets are only a subset of free institutions. A better way to sum up their work is that what Ms. Ostrom and Mr. Willamson really show is that voluntary associations work.
[…]
How about Ms. Ostrom’s work? Most economists are familiar with the late Garrett Hardin’s classic article, “The Tragedy of the Commons.” His idea was that when no one owns a resource, it is overused because no one can control its usage and each person has an incentive to use it before others do. This insight has helped us understand much human behavior and has led people to advocate either having the resource privately owned or having it controlled by government.
Not so fast, said Ms. Ostrom. Examining dozens of case studies, she found cases of communal ownership that worked—that is, that didn’t lead to the tragic outcomes envisioned by Hardin—as well as ones that didn’t. Were there systematic differences? Yes, and interestingly the ones that worked did have a kind of property rights system, just not private ownership.
Based on her work, Ms. Ostrom proposed several rules for managing common-pool resources, which the Nobel committee highlights. Among them are that rules should clearly define who gets what, good conflict resolution methods should be in place, people’s duty to maintain the resource should be proportional to their benefits, monitoring and punishing is done by the users or someone accountable to the users, and users are allowed to participate in setting and modifying the rules. Notice the absence of top-down government solutions. In her work on development economics, Ms. Ostrom concludes that top-down solutions don’t help poor countries. Are you listening, World Bank?
In a 2006 article with Harini Nagendra, Ms. Ostrom wrote: “We conclude that simple formulas focusing on formal ownership, particularly one based solely on public [government] ownership of forest lands, will not solve the problem of resource use.” Garth Owen-Smith, who helped solve the common-resource problem of elephants in Namibia by ensuring that local residents shared in the financial benefits from tourism and trophy hunting, drew explicitly on Ms. Ostrom’s work. If locals benefit from having a resident population of elephants, they are much less likely to poach and more likely to stop other poachers.
Economists talking about real humans and not mathematical abstractions and winning the Nobel prize for it? Good on ya, Nobel committee.

Η δουλειά της Ostrom (μια καλή επιστημονική περίληψη θα βρείτε εδώ) είναι κατά βάση εμπειρική και εξετάζει προβλήματα συλλογικών αγαθών. Έχει δείξει πως η ιστορία της “τραγωδίας των κοινών” (η περίπτωση που μια ομάδα ατόμων που κινείται με βάση το προσωπικό συμφέρον και με αυτόνομη οργάνωση καταλήγει να εξαφανίζει κοινούς περιορισμένους πόρους ενώ τα μέλη της ομάδας κατανοούν πως μακροχρόνια η συμπεριφορά που επιδεικνύουν δεν είναι προς όφελός τους) δεν είναι αναγκαστικά η εικόνα της κατάστασης που συνήθως επικρατεί παγκοσμίως. Δείχνει επίσης πως προβλήματα βιώσιμης χρήσης κοινών πόρων είναι σε πολλές περιπτώσεις επιλύσιμα υπό το κατάλληλο θεσμικό καθεστώς – που προϋποθέτει χρήση ποικιλίας θεσμών.

Read moreIdiots savants, αδειάστε μας την γωνιά!