Σε καλούν σε μια θεατρική παράσταση. Θα έχουν εξασφαλίσει εισιτήρια, λένε, και θα χαρούν να τους συνοδεύσεις σε μια από τις εξορμήσεις τους. Η βραδιά φθάνει κι εσύ βάζεις τα καλά σου και πηγαίνεις να τους συναντήσεις – πρόκειται για ένα μικρό θεατράκι κάπου στα Εξάρχεια ή το Γκάζι. Πριν από την παράσταση, όλη η παρέα κάθεται στο μπαρ και τα λέει ‘χαλαρά’ για το έργο. Το λεξιλόγιο είναι επιτηδευμένο, τα γέλια ψεύτικα και η τάση για επίδειξη γνώσεων προφανής. Κανείς δε διαφωνεί με κανέναν: νιώθεις ότι αν κατασκευάσεις έναν θεωρητικό του θεάτρου και αρχίσεις να λες σαχλαμάρες με μεγαλόσχημο ύφος, κανείς δε θα διαμαρτυρηθεί. Μετά την παράσταση -καλή ή κακή δεν έχει σημασία- το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται, αυτή τη φορά με αναφορές στο συγκεκριμένο ανέβασμα. Στο τέλος της βραδιάς δεν έχεις περάσει καλά: πιο πολύ έπρεπε να προσέχεις τα λόγια σου και να γνέφεις συγκαταβατικά, παρά να συμμετέχεις στην όλη εμπειρία. Σίγουρα, κάτι δεν πήγε καλά.
Αυτό που δεν πήγε καλά ήταν, προφανώς, άσχετο με την ίδια την παράσταση. Φαίνεται πως κάποιες μορφές τέχνης -ή, πιο σωστά, κάποιες ανθυποκατηγορίες- ελκύουν ένα πολύ συγκεκριμένο κοινό. Ανθρώπους που ντύνονται παρόμοια, εκφράζονται παρόμοια και συμπεριφέρονται παρόμοια. Μεταμοντέρνοι, κλασικοί, πειραματικοί, νεωτεριστές και δεν συμμαζεύεται υπερασπίζονται με οπαδικό πάθος τα αγαπημένα τους θεάματα και διηγούνται ατελείωτες ιστορίες με τον τάδε σκηνοθέτη ή τον δείνα τενόρο. Ξέρουν τα πάντα για τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες της πόλης και συνεχώς προγραμματίζουν, προγραμματίζουν, προγραμματίζουν… Και, φυσικά, είναι πάντοτε απόλυτοι: αυτά είναι αριστουργήματα, εκείνα είναι σκουπίδια, ο Α είναι ιεροφάντης της τέχνης, ο Β βιαστής της αισθητικής μας κοκ.
Ο ευγενής αναγνώστης ίσως σκέφτεται τώρα κάτι πολύ λογικό: ‘μεγάλα παιδιά είμαστε, θα εστιάσουμε στην ουσία – και η ουσία είναι η τέχνη και η εμπειρία που προσφέρει και όχι οι θεατρινισμοί των αυτόκλητων λακέδων της’. Σωστά. Αλλά ας αναλογιστούμε δύο πράγματα. Πρώτον, ας θυμηθούμε πόσοι από εμάς τρόμαξαν απ’ όλα αυτά όταν, σε νεαρή ηλικία, έκαναν την πρώτη γνωριμία τους με ‘δύσκολες’ μορφές τέχνης στο πλάι τέτοιων ανθρώπων. Αν μου συγχωρείται μία προσωπική εμπειρία, ακόμα θυμάμαι την πρώτη μου επίσκεψη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.