μακεδονικο

Είναι γλώσσα ή διάλεκτος το γλωσσικό όργανο που χρησιμοποιείται ως επίσημη γλώσσα της ΠΓΔΜ; [Και γιατί έχει σημασία;]

Το θέμα, ως μη έδει, είναι πρώτιστα πολιτικό και όχι γλωσσικό. Όσοι με γνωρίζουν και με διαβάζουν, ξέρουν ποια είναι η πολιτική μου θέση. Εδώ όμως δεν θα επιχειρηματολογήσω πολιτικά, αλλά θα διατυπώσω μόνο γλωσσικούς ισχυρισμούς, και μάλιστα τέτοιους που μπορούν να γίνουν ευρύτερα αποδεκτοί.

1.

Μεταξύ μακεδονικής και βουλγαρικής υπάρχει επαρκής αμοιβαία κατανοησιμότητα. Κοινώς, δύο ομιλητές των επίσημων ποικιλιών των γλωσσών αυτών μπορούν να συνεννοηθούν ομαλά σχεδόν σε όλες τις περιστάσεις. Αν χρησιμοποιήσουμε αντικειμενικά κριτήρια, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μακεδονική είναι μια βουλγαρική διάλεκτος, νόθος με σερβικά στοιχεία.

Υπάρχει όμως και ετέρα περίπτωσις: γιατί να χρησιμοποιήσουμε αντικειμενικά κριτήρια; Αν προσέξουμε, θα δούμε ότι στην πράξη ποτέ δεν το κάνουμε, αλλ’ αντιθέτως θεωρούμε την ποντιακή διάλεκτο της νεοελληνικής, την δανική και την νορβηγική διαφορετικές γλώσσες, τα μαναδαρίνικα και τα καντονέζικα διαλέκτους της ίδιας γλώσσας, τα βαυαρικά και τα σαξωνικά παρομοίως και τα λοιπά και τα λοιπά. Αν εφαρμόζαμε με συνέπεια και αυστηρότητα το κριτήριο της αμοιβαίας κατανοησιμότητας, πιστέψτε με, οι γλώσσες του κόσμου θα διέφεραν πολύ.

Εφαρμόζοντας λοιπόν ένα άλλο, υποκειμενικό τώρα, κριτήριο, η μακεδονική και η βουλγαρική είναι αδελφές γλώσσες, πλην όμως χωριστές γλώσσες. Το κριτήριο αυτό δεν είναι γλωσσικό, αλλά γλωσσοπολιτικό: αν οι ομιλητές της γλώσσας την θέλουν, την νιώθουν και την αισθάνονται ως διαφορετική ή ως ίδια γλώσσα.

Μπορεί εύλογα κανείς να διαφωνήση με το υποκειμενικό κριτήριο. Θα εύρισκε ασφαλώς απέναντί του την πλειονότητα της γλωσσολογικής κοινότητας, αλλά τέλος πάντων είναι μια θεμιτή επιλογή. Εξίσου θεμιτό όμως, για να μην πω κατά πολύ θεμιτώτερο, είναι το υποκειμενικό κριτήριο. Αυτό που ακολουθούν οι γλωσσολόγοι.

Read moreΜακεδονική: γλώσσα ή διάλεκτος;

Στις 21 Νοεμβρίου 1904 το υπερωκεάνιο “Γασκωνία” καταφθάνει στo Νιούαρκ της Νέας Υερσέης. Έχει αρχίσει το ταξίδι του από την Χάβρη 9 μέρες πριν και μεταφέρει το σύνηθες φορτίο: όνειρα μεταναστών.

Στα καταστρώματά του κοιμήθηκε κάθε καρυδιάς καρύδι. Αν διαβάσουμε μια τυχαία σελίδα του βιβλίου επιβατών του πλοίου, ας πούμε την σελίδα 49 (πατήστε “Ship manifest”), θα δούμε αναλυτικά τα ονόματα, την ηλικία, την πόλη και χώρα προέλευσης, το επάγγελμα των μεταναστών, πόσα λεφτά είχαν μαζί τους, ποιος ήταν ο τελικός προορισμός τους και αν ήταν αναρχικοί ή πολύγαμοι. Θα διαβάσουμε και την εθνικότητά τους.

Ας πούμε θα μάθουμε έτσι για τον Ρωσσοεβραίο Χαΐμ Μπίρνμπαουμ, ένα ράφτη 28 ετών, υπήκοο Ρουμανίας. Θα μάθουμε επίσης για τον Γκόλουμπ Ντράσκοβιτς, ένα Μαυροβουνιώτη αγρότη 30 ετών. Επίσης, για τον Ιταλό Λορέντσο Φιολέττι, 16 ετών μόλις. Τον 32χρονο εργάτη από την Φλώρινα, Λάμπο Ναουμτσή (;), Έλληνα φυσικά (η ένδειξη εθνικότητας “τουρκική” διεγράφη και από πάνω σημειώθηκε “ελληνική”). Θα βρούμε και τον Χρίστο Σάβετς Σλιετς (;), επίσης Έλληνα, από το άγνωστο Coriszec της Τουρκίας, υποθέτω κάποιο χωριό της Μακεδονίας και αυτό.

Read moreΗ εν υπερωκεανίω εθνογένεση

Έχω γράψει στο παρελθόν δύο άρθρα για το μακεδονικό ζήτημα των ημερών μας και την Χώρα από Μ: Το σώμα θύσεις τουμόν, ουχί τούνομα και Περί Μακεδονίας μέσω Σουδάν και Βουκουρεστίου, ενώ κάποια πράγματα έχω προτείνει και στο άρθρο Περί Τσάμηδων και Σλαβομακεδόνων. Στην σημερινή ανάρτηση θα επαναλάβω μερικά από τα σημεία που έχω θίξει στα άρθρα εκείνα, θα αναφερθώ σε άλλα, θα εμβαθύνω στο όλον και έτσι θα προσπαθήσω να δώσω μια συνολική πρόταση για το ζήτημα. Για να το κάνω αυτό, θα ακολουθήσω την προσφιλή μέθοδο των σημείων:

Σημείο 1: Οι παίκτες

Ας συγκρίνουμε λίγο τις δύο χώρες κατά τα βασικά τους μεγέθη: η Ελλάδα έχει υπερπενταπλάσιο πληθυσμό και έκταση και εικοσαπλάσιο εθνικό εισόδημα. Η κυρίαρχη εθνότητα της γείτονος μάλιστα, η μακεδονική, αριθμεί περί τα 1,3 εκ. άτομα όλα κι όλα.

Όθεν συνάγεται το προφανές: διαπραγματευόμενοι, εμπορευόμενοι και συμβιβαζόμενοι ακόμα με μια μικρή γείτονα χώρα δεν έχουμε τίποτε να φοβηθούμε και τίποτε να χάσουμε. Μόνο να κερδίσουμε, αμφότεροι.

Read moreΠερί του Μακεδονικού

Τέσσερα χρόνια μετά την ανάρτηση αυτού του άρθρου λίγα πράγματα έχουν αλλάξει. Ειδικά ενόψει της επαπειλούμενης εκλογικής νίκης του Σαμαρά και των συν αυτώ, των “χωρίς την λέξη Μακεδονία ή παράγωγό της”, των αμακεδονιστών δηλαδή, το Μακεδονικό παγιώνεται και γιγαντώνεται πάρα πάσα προσδοκία σαν ζήτημα εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Δυστυχώς.

Ας διευρύνουμε όμως λίγο τον ορίζοντά μας.

Μάλλον δεν έχετε ιδέα τίνος η σημαία είναι αυτή, και με το δίκιο σας:

Read moreΠερί Μακεδονίας μέσω Σουδάν και Βουκουρεστίου

Εντάξει, όχι σε όλο τον Γράμμο, όπως κάνει αυτός εδώ, αλλά στο κομμάτι του που είναι πιο κοντά στα σύνορα.

Τα χωριά του Γράμμου είναι το Πιλκάτι, η Σλήμνιτσα, το Γιαννοβένι, το Όμοτσκο, πιο κάτω η Γράμμοστα. Είναι δύσκολο να τα βρη κανείς σε χάρτες με αυτά τα ονόματα, μια και η πολιτική μετονομασιών του έμφοβου ελληνικού κράτους του 20ού αιώνα είναι εμφανής. Ας είναι.

Ο δρόμος από Καστοριά συνεχίζει προς Νεστόριο/Νεστράμι, ωραία κωμόπολη πάνω στον Αλιάκμονα, πρωτεύουσα του νέου καλλικρατικού δήμου, που τα τελευταία χρόνια ζη την δόξα του ρίβερ πάρτι. Από εκεί, αρχίζουμε και ανεβαίνουμε στον Γράμμο, τον ελατόεντα και ησυχαστή.

Read moreΜικρό πλην εικονογραφημένο οδοιπορικό στον Γράμμο