Γλωσσικά

Είναι γλώσσα ή διάλεκτος το γλωσσικό όργανο που χρησιμοποιείται ως επίσημη γλώσσα της ΠΓΔΜ; [Και γιατί έχει σημασία;]

Το θέμα, ως μη έδει, είναι πρώτιστα πολιτικό και όχι γλωσσικό. Όσοι με γνωρίζουν και με διαβάζουν, ξέρουν ποια είναι η πολιτική μου θέση. Εδώ όμως δεν θα επιχειρηματολογήσω πολιτικά, αλλά θα διατυπώσω μόνο γλωσσικούς ισχυρισμούς, και μάλιστα τέτοιους που μπορούν να γίνουν ευρύτερα αποδεκτοί.

1.

Μεταξύ μακεδονικής και βουλγαρικής υπάρχει επαρκής αμοιβαία κατανοησιμότητα. Κοινώς, δύο ομιλητές των επίσημων ποικιλιών των γλωσσών αυτών μπορούν να συνεννοηθούν ομαλά σχεδόν σε όλες τις περιστάσεις. Αν χρησιμοποιήσουμε αντικειμενικά κριτήρια, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μακεδονική είναι μια βουλγαρική διάλεκτος, νόθος με σερβικά στοιχεία.

Υπάρχει όμως και ετέρα περίπτωσις: γιατί να χρησιμοποιήσουμε αντικειμενικά κριτήρια; Αν προσέξουμε, θα δούμε ότι στην πράξη ποτέ δεν το κάνουμε, αλλ’ αντιθέτως θεωρούμε την ποντιακή διάλεκτο της νεοελληνικής, την δανική και την νορβηγική διαφορετικές γλώσσες, τα μαναδαρίνικα και τα καντονέζικα διαλέκτους της ίδιας γλώσσας, τα βαυαρικά και τα σαξωνικά παρομοίως και τα λοιπά και τα λοιπά. Αν εφαρμόζαμε με συνέπεια και αυστηρότητα το κριτήριο της αμοιβαίας κατανοησιμότητας, πιστέψτε με, οι γλώσσες του κόσμου θα διέφεραν πολύ.

Εφαρμόζοντας λοιπόν ένα άλλο, υποκειμενικό τώρα, κριτήριο, η μακεδονική και η βουλγαρική είναι αδελφές γλώσσες, πλην όμως χωριστές γλώσσες. Το κριτήριο αυτό δεν είναι γλωσσικό, αλλά γλωσσοπολιτικό: αν οι ομιλητές της γλώσσας την θέλουν, την νιώθουν και την αισθάνονται ως διαφορετική ή ως ίδια γλώσσα.

Μπορεί εύλογα κανείς να διαφωνήση με το υποκειμενικό κριτήριο. Θα εύρισκε ασφαλώς απέναντί του την πλειονότητα της γλωσσολογικής κοινότητας, αλλά τέλος πάντων είναι μια θεμιτή επιλογή. Εξίσου θεμιτό όμως, για να μην πω κατά πολύ θεμιτώτερο, είναι το υποκειμενικό κριτήριο. Αυτό που ακολουθούν οι γλωσσολόγοι.

Read moreΜακεδονική: γλώσσα ή διάλεκτος;

Από ποια τάξη πρέπει να διδάσκωνται τα σχολιαρόπαιδα τα αρχαία ελληνικά; Ή μήπως δεν πρέπει να τα διδάσκωνται ολωσδιόλου; Μήπως είναι πολύ δύσκολα και μπερδεύουν τα τρισχαριτωμένα κεφαλάκια των παιδιών μας; Ή μήπως, αντίθετα, είναι απαραίτητα για να μάθουν οι μαθητές τον Ορθό Λόγο, το Μέτρο και την Αρετή;

Ιδανικό ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος για να γίνουμε μπίλιες, παραδοσιοκράτες εναντίον κοσμοπολιτών, πατριώτες εναντίον μεταεθνικών, αρχαιόπληκτοι εναντίον εθνομηδενιστών, φιλόλογοι εναντίων πάντων.

Θα ήθελα να περιοριστώ πιο πολύ στους κοινούς τόπους όλων όσων συμμετέχουμε σε αυτήν την συζήτηση:

1. Τα Αρχαία είναι καύλα.

Τα Αρχαία είναι τέλεια. Δεν υπάρχει πραγματικά καλός μαθητής που να μην αγαπά τα Αρχαία. Δεν χωρεί επ’ αυτού συζήτηση. Όσοι αντιτίθενται στην διδασκαλία τους πρώτα θα μου φέρουν τον έλεγχό τους.

Read moreΠερί διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στην υποχρεωτική εκπαίδευση

Ως γνωστόν, ο Αλβρέχτος Ντύρερ δεν ήξερε ελληνικά.

Μικρό το κακό βέβαια, όταν έχεις ζωγραφίσει αριστουργήματα σαν κι αυτό:

Ωστόσο, πώς το ξέρουμε;

Ο πολυπαραγωγικώτατος Ντύρερ φιλοτέχνησε το 1526 και μια προσωπογραφία του Εράσμου εκ του φυσικού (μικρή παρένθεση εδώ: ο Ολλανδός φιλόλογος αναφέρεται ενίοτε ως Δεσιδέριος Έρασμος, που είναι η μετάφραση του ελληνικού ονόματός του στα λατινικά).

Read moreΜικρό γλωσσοζωγραφικό