Η γκιουλιβεριανή αγελάδα του νομικού

Στον έξω από το Συνιστολόγιο κόσμο, στις καρδιές των ανθρώπων που δεν είναι νομικοί (ή -ορθότερα- που είναι μη-νομικοί) επικρατεί μια σταθερή καχυποψία απέναντι στους νομικούς. Επικρατεί η γνώμη και η πεποίθηση ότι οι νομικοί προβαίνουν σε τερτίπια με τη γλώσσα και το δίκαιο (ή καλύτερα με τη γλώσσα του δικαίου), κοροϊδεύοντας τον απλό κοσμάκη και κάνοντας τελικά το δικό τους, ενόσω η «πραγματική» Δικαιοσύνη κοιμάται τον γνωστό μακάριο ύπνο της…

Ο κόσμος δεν πιστεύει γρι από τις αναλύσεις των νομικών, όχι μόνο δεν τις καταλαβαίνει αλλά και είναι βαθιά προκατειλημμένος εναντίον τους ακόμη και όταν κάποτε είναι σε θέση να τις καταλάβει. Θεωρεί ότι το Δίκαιο μονοπωλείται από μια συντεχνία καπάτσων σοφιστών που με πονηριές και ρητορείες αθωώνουν τους ενόχους, ενοχοποιούν τους αθώους, καταδικάζουν τους δίκαιους και δικαιώνουν τους αδίκους…Για τον πολύ κόσμο η διαστροφή του δικαίου οφείλεται και μπορεί να αναχθεί σε μια διαστροφή των νομικών, ενώ και το άδικο -ως διεστραμμένο δίκαιο- δεν είναι παρά το προϊόν που παρήγαγε το στραβό κεφάλι ενός διεστραμμένου νομικού (δικαστή ή δικηγόρου)…

Υποψιάζομαι ότι οι ρίζες αυτής της αντίληψης είναι βαθιές. Υποψιάζομαι επίσης ότι στη σχετική προκατάληψη μετέχουν τόσο ένας πυρήνας αληθείας όσο και ένας περίβολος ανάμικτος από φθόνο για τους κλειδοκράτορες του δικαίου, δέος μπροστά στην πολύπλοκη (και δύσκολη!) νομική σκέψη, βαθιά απογοήτευση για πραγματικές αδικίες του παρελθόντος, κοινωνικά συμπλέγματα, ταξικούς ανταγωνισμούς και άλλα πολλά. Προχθές μάλιστα, σε μια από τις ιστορίες στα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» του Jonathan Swift, βρήκα μια εξαιρετική περιγραφή της σχετικής προκατάληψης με την οποία ο μη-νομικός μου εαυτός γέλασε από καρδιάς και το νομικό μου alter-ego ντράπηκε και κοκκίνισε μέχρι τ’αυτιά.

Νομίζω λοιπόν, ότι ενόψει εορτών και σχετικής περισυλλογής μπορώ να αποχαιρετήσω τη χρονιά που φεύγει με ένα αυτοκριτικό post: Παραθέτοντας αντί για δικές μου μπαρούφες, μια απολαυστική περιγραφή της σχετικής προκατάληψης κατά του είδους μου, του Homo-Juristus, σε πρόχειρη μετάφραση. Μιλάει ο Γκιούλιβερ του Swift και περιγράφει γλαφυρά στον συνομιλητή του την εικόνα των νομικών και την κατάσταση-λειτουργία της Δικαιοσύνης στη χώρα του, εκεί στα μέσα του δεκάτου ογδόου αιώνα…Πόσα έχουν άραγε αλλάξει μέχρι σήμερα; Ας μας απαντήσουν οι μη-νομικοί.

“…υπήρχε μια κοινότητα ανθρώπων μεταξύ μας, μεγαλωμένοι από τα μικράτα τους στην τέχνη της απόδειξης, με πολυλογίες γι’αυτό, ότι το άσπρο είναι μαύρο και το μαύρο άσπρο, ανάλογα με το πόσο πληρώνονταν. Σ’ αυτή την κοινότητα όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι είναι σκλάβοι. Για παράδειγμα, αν ο γείτονάς μου εποφθαλμιά την αγελάδα μου βρίσκει και έναν δικηγόρο για να αποδείξει ότι επιβάλλεται να μου την πάρει. Πρέπει τότε κι εγώ να προσλάβω έναν άλλον για να υπερασπιστώ το δικαίωμά μου, καθώς αντίκειται στους ορισμούς του νόμου ένας άνθρωπος να μπορεί να εκπροσωπήσει τον εαυτό του. Τώρα, σ’αυτή την περίπτωση, εγώ που είμαι ο δικαιούχος (της αγελάδας) βρίσκομαι ενώπιον δύο σοβαρών μειονεκτημάτων: Πρώτα πρώτα ο δικηγόρος μου, καθώς έχει σχεδόν από την κούνια του εξασκηθεί στο να υπερασπίζεται το ψέμα, είναι αρκετά έξω από τα νερά του όταν καλείται να υπερασπιστεί το Δίκιο, πράγμα που είναι μια αφύσικη αποστολή που την επιχειρεί πάντα με μεγάλη αδεξιότητα, αν όχι με κακοτροπία. Το δεύτερο μειονέκτημα είναι ότι ο δικηγόρος μου πρέπει να προχωρήσει με μεγάλη προσοχή αλλιώς θα τον επιπλήξουν οι δικαστές και θα τον αποδιώξουν οι συνάδελφοί του, σαν κάποιον που ευτελίζει την πράξη του δικαίου. Και κατά συνέπεια, δεν μένουν παρά δύο μέθοδοι για να διατηρήσω την αγελάδα μου. Η πρώτη είναι να εξαγοράσω με διπλάσια αμοιβή τον δικηγόρο του αντιδίκου μου που τότε θα προδώσει τον πελάτη του, υποβάλλοντας του ύπουλα την ιδέα ότι έχει το δίκιο με το μέρος του. Ο δεύτερος δρόμος είναι να κάνει ο δικηγόρος μου την υπόθεσή μου να φανεί όσο πιο άδικη γίνεται, επιτρέποντας έτσι η αγελάδα να ανήκει στον αντίδικό μου: και αυτό, αν γίνει με δεξιοτεχνία, σίγουρα θα κερδίσει προκαταβολικά την εύνοια της έδρας. Τώρα πρέπει η Υψηλότης σας να ξέρει ότι οι δικαστές της έδρας είναι πρόσωπα διορισμένα να κρίνουν όλες τις διαφορές περί κυριότητας καθώς επίσης και τη δίκη των εγκληματιών και επιλέγονται μεταξύ των πιο δεινών δικηγόρων που είτε έχουν πια γεράσει ή έχουν γίνει τεμπέληδες: και καθώς είναι σε όλη τους τη ζωή προκατειλημμένοι κατά της αλήθειας και της αμεροληψίας, βρίσκονται σε μια τόσο αναπόδραστη ανάγκη να υπερασπίζονται την απάτη, τη διαστροφή και την καταπίεση, ώστε γνωρίζω μερικούς από αυτούς που προτίμησαν να αρνηθούν ένα γερό λαδωμα από την πλευρά που είχε το δίκιο με το μέρος της, παρά να προδώσουν τον κλάδο τους κάνοντας κάτι που αντίκειται στη φύση ή τη δουλειά τους”…

υγ. Ο τίτλος μου παραπέμπει σε παλιότερο άρθρο του Συ-Συνιστολόγου μου ΑΑ. Τον διάλεξα γιατί θέλω η «ρωλσιανή κατσίκα» του γείτονα και η «γκιουλιβεριανή αγελάδα» του νομικού να κάνουν στο εξής παρέα στο Συνιστολόγιο και να ξυπνούν με τους μυκηθμούς τους τα νομικά και τα φιλοσοφικά μας αντανακλαστικά.