Η ελλειψη πληροφορησης των πολιτων σχετικα με βασικες ενορασεις της οικονομικης επιστημης ειναι ενα γεγονος με το οποιο οι οικονομολογοι εχουν μαθει να ζουν. Εν μεσω της σημερινης κρισης ομως*, μπορει μια τετοια διασταση μεταξυ ακαδημαικων οικονομικων και κοινου μπορει να ειναι επικινδυνη.
Μου ηρθαν στο μυαλο καποιες αναλογιες που ισως βοηθησουν στο να κλεισει εστω λιγο το ελλειμμα της πληροφορησης.
Σε ολα τα κρατη της Δυσης και αρκετα ακομα (με την Κινα να ξεχωριζει) εχουμε τα τελευταια τριμηνα μια γιγαντιαια πρσπαθεια ενισχυσης της οικονομιας.
Ειναι σαφες οτι κανενα κρατος δεν εχει αστειρευτα κονδυλια για να κανει τα παντα αυτην την στιγμη, ετσι πρεπει να υπαρξουν καποιες προτεραιοτητες στις δαπανες. Η λογικη των ενισχυσεων λοιπον, δεν εχει να κανει με στηριξη εισοδηματος οσο με προσπαθεια να στηριξουμε τον χρηματοπιστωτικο κλαδο για να αποφυγουμε μια αυτοτροφοδοτουμενη καταρρευση απο την μια και ενισχυση της καταναλωσης/τονωση ζητησης απο την αλλη.
Η μεν αποφυγη χρηματοπιστωτικης καταρρευσης ειναι υπερεπειγουσα, γιατι αλλιως θα υποφερουμε ολοι μας απο μια πολυ βαθυτερη κριση. Κατανοω την ειρωνεια του να “ενισχυουμε αυτους που μας εμπλεξαν ετσι”, αλλα ειναι λανθασμενη οπτικη. Στηριζουμε το οικοδομημα που τρεκλιζει για να μην πεσει πανω μας ειναι η σωστη θα ελεγα. Το τι θα κανουμε με τους αρχιτεκτονες που δεν το σχεδιασαν καλα και τους ανευθυνους που το φορτωσαν με τεραστια βαρη χωρις να ενδιαφερθουν για τις πιθανες επιπτωσεις, ειναι ενα ερωτημα που δυστυχως πρεπει να περιμενει.
Η δε τονωση ζητησης ειναι απαραιτητη γιατι αλλιως εχουμε εναν φαυλο κυκλο, η ζητηση για ενα προϊον πεφτει, η επιχειρηση μειωνει την παραγωγη και απολυει υπαλληλους, αυτοι με την σειρα τους αγοραζουν λιγοτερα αγαθα, η ζητηση για άλλα προϊοντα πεφτει κοκ Δυστυχως, τονωση της ζητησης δεν μπορει να ερθει τοσο με ενισχυση των καταναλωτων, γιατι με την τωρινη κακη ψυχολογια τα λεφτα που θα τους δωσουμε θα αποταμιευθουν σε μεγαλο βαθμο, αντι να πεσουν στην καταναλωση που εχουμε την μεγαλη αναγκη. Γιαυτο καταφευγουμε σε δημοσια εργα, επενδυσεις κτλ (τυπικη κεϋνσιανη συνταγη) που τονωνουν απευθειας την ζητηση και αν γινονται σωστα ανεβαζουν και το δυναμικο της οικονομιας.
Ολα αυτα τα μετρα ειναι βραχυπροθεσμα, “κλινικα οικονομικα” που λενε για να βγει ο ασθενης απο την εντατικη. Απο κει και περα οι μακροπροθεσμοι στοχοι μειωσης φτωχειας, στηριξης αδυνατων κτλ δεν επηρεαζονται απο αυτο, οταν βγουμε απο την κριση μπορουμε (και πρεπει) να ασχοληθουμε με αυτα.
Μα ειναι τεχνικο ζητημα που θα πανε αυτα τα χρηματα τωρα, για να το αποφασιζουν οικονομολογοι?
Θα ελεγα πως ναι. Η διατηρηση του ασθενη στην ζωη οταν εχει καρδιακη προσβολη ειναι δουλεια του γιατρου. Παρομοιως, η δουλεια του οικονομολογου οταν η οικονομια ασθενει, ειναι να περισωσει ο,τι μπορει απο την κριση. Απο κει και περα, οταν σταθεροποιουνται τα πραγματα, ο μεν ασθενης μπορει -πληροφορημενος απο τον γιατρο- να διαλεξει τι ζωη θα κανει και οι δε πολιτες μπορουν -πληροφορημενοι ελπιζω απο τους σχετικους επιστημονες- να διαλεξουν τι οικονομια θελουν, τι κοινωνικο κρατος θελουν, ποση αναδιανομη θελουν και προς τα που.
Αυτα λεει η οικονομικη επιστημη. Αλλα μισο λεπτο, οι οικονομολογοι δεν μας εφεραν εδω? Γιατι να τους ακουσουμε?
Κατα πρωτον οι εργαζομενοι στην Ουωλ Στρητ κατα κανονα δεν ειναι οικονομολογοι. Ειναι ΜΒΑς, αποφοιτοι χρηματοοικονομικων και τα τελευταια 10-20 χρονια ολο και συχνοτερα φυσικοι, μηχανικοι κτλ Κατα δευτερον, ξεκαθαρα δεν εργαζονται ως οικονομολογοι, αλλα ως υπαλληλοι ιδιωτικων εταιρειων με συγκεκριμενους στοχους.
Τολμω να πω οτι αυτο που συχνα ελλειψε στην Ουωλ Στρητ ειναι μια μακροοικονομικη θεωρηση των πραγματων, μια περιεργεια να δουν ποιες ειναι οι επιπτωσεις των πραξεων τους στην γενικη ισορροπια. Πολυ συχνα δηλαδη ασχοληθηκαν μονο με την μερικη ισορροπια (partial equilibrium) και το ατομικα ορθολογικο (individually rational), κατι που καθε οικονομολογος ξερει οτι μπορει να οδηγησει σε μη βελτιστα αποτελεσματα.
Η δουλεια του ακαδημαϊκου (μακρο)οικονομολογου ειναι παντα να βλεπει το δασος, γιαυτο και λεει πραγματα που ειναι μη-διαισθητικα και συχνα δυσαρεστα στους πολιτες (απο οικοδομους μεχρι την Ουωλ Στρητ). Μαντεις κακων υπηρξαν παντα οι οικονομολογοι και φορεις κακων μαντατων. Αυτο ομως, οχι απο μισανθρωπισμο και αναλγησια αλλα επειδη το επαγγελμα τους θελει να παρατηρουν συνεχως τεραστιας σημασιας θεματα** αλλα να πρεπει να τα αντιμετωπιζουν ψυχραιμα και με ακριβεια. Ακριβως οπως δηλαδη οι γιατροι. Οταν εχουμε ενα χειρουργειο δεν συνηθιζεται οι συγγενεις του ασθενη να εισβαλουν στην αιθουσα και να λενε στον γιατρο τι να κανει. Αναρωτιεμαι γιατι δεν δειχνουμε τον ιδιο σεβασμο στους οικονομολογους, στις επειγουσες καταστασεις που καλουνται να κανουν την δουλεια τους…
————-
ΥΓ Η φραση κλινικα οικονομικα ειναι αποσο ξερω ιδεα του Τζεφρυ Σαξ.
*Και δυστυχως η λεξη κριση μαλλον δεν ειναι υπερβολικη πια. Η Γερμανια ειχε το τελευταιο εξαμηνο πτωση ΑΕΠ 7% σε σχεση με εναν χρονο πριν, η Ιταλια 5,9%. ΗΠΑ ειχαν πτωση 2,6%, Βρεττανια 4,1%, Γαλλια 3,2%. Αυτα τα νουμερα, αν και δεν ειναι αρκετα για να ικανοποιησουν τα καταστροφολαγνα ΜΜΕ ή οσους θελουν να δουν το συστημα να καταρρεει, ειναι τα χειροτερα που εχουμε δει εδω και αρκετες δεκαετιες.
Και αν και ο πονος στην Ελλαδα δεν εχει φτασει ισπανικα επιπεδα (17% ανεργια απο λιγοτερο απο 10% πριν καπου εναν χρονο!!), θα εχουμε μαλλον μια μειωση του ΑΕΠ φετος καπου 1% και ισως και του χρονου, με παραλληλο ανοδο της ανεργιας -που δυστυχως και στις καλες εποχες δεν ελεγε να πολυπεσει.
**Ο Ρομπερτ Λουκας, Νομπελιστας στα οικονομικα και μεγαλη μορφη εχει πει: When you start thinking about economic growth, it is hard to think about anything else.
χα χα χα!
Ποιος το είπε αυτό;
εννοείται ότι συνηθίζεται, όπως επίσης και το παζάρι για την δοσολογία των φαρμάκων ή το να έχει ήδη κάνει τις εξετάσεις ο ασθενής σε γνωστό του μικροβιολόγο και να έρχεται να σου ζητάει να τις υπογράψεις (και να βρεις την ένδειξη που ταιριάζει στις εξετάσεις που έχουν ήδη γίνει!)
Για το ίδιο το άρθρο τώρα, κατανοητά αυτά που γράφεις, μόνο που:
– στην ελλάδα, αν κατάλαβα καλά, η άποψη που επικρατεί είναι ότι φταίει το ίδιο το οικοδόμημα, άρα αυτό πυο γράφεις “Στηριζουμε το οικοδομημα που τρεκλιζει για να μην πεσει πανω μας ειναι η σωστη θα ελεγα” δεν απαντάει στην θέση αυτή
– Το ερώτημα είναι, γιατί όλη αυτή η κριτική κατόπιν εορτής.Αν στην wall street έκαναν τέτοιες αρκουδιές, θα περίμενε κανείς από τους ειδικούς έγκαιρες σκληρές επίθεσεις κατά του συστήματος που επιτρέπει ή ανέχεται τέτοιες συμπεριφορές και όχι υπεράσπιση του (πάντα στην περίοδο πριν την κρίση).
Προσωπικά πάντως, δεν είμαι σίγουρος αν το επιχείρημα αυτό στέκει – πχ θυμάμαι είχα διαβάσει (πριν την κρίση) κάνα δύο άρθρα σε διεθνή τύπο σχετικά με την φούσκα ακινήτων στις ΗΠΑ και ότι κάποια στιγμή θα σκάσει με απρόβλεπτες συνέπεις. Βέβαια δεν ξέρω σε τι βαθμό αυτό είχε μπει στον δημόσιο διάλογο και τέλος πάντων πόσο γνωστό ήταν.
Από την άλλη, υπήρχαν και πολλοί ειδικοί που μίλαγαν υπέρ του αμερικάνικου μοντέλου – αυτό σημαίνει ότι είτε δεν είχαν καταλάβει τι γίνεται εκεί (αυτό πρέπει να τους προβληματίσει ιδιαίτερα) είτε (για άγνωστους σε εμένα λόγους) το υποτίμησαν/προσπέρασαν.
Πχ πριν την κρίση οι επενδυτικές τράπεζες που κατέρρευσαν αντιμετωπίζονταν σαν τράπεζες υψηλού κύρους που απαιτούσαν πολύ δυνατές σπουδές για να σε πάρουν.Αν δούλευες εκεί, σε σέβονταν.
Ακόμα και ειδικοί τις ανέφεραν σαν παραδείγματα, τις δε εκτιμήσεις τους για τις διάφορες αγορές και χώρες έπρεπε να τις λαμβάνουμε σοβαρά υπ’όψην.
Πόσοι ειδικοί είχαν πει (πριν την κρίση) ότι οι τράπεζες αυτές ήταν στην ουσία δυτική/κουλτουριάρικη/κοστουμαρισμένη εκδοχή του βαλκανικού οικονομικού μοντέλου (αυτό που λες “ασχοληθηκαν μονο με την μερικη ισορροπια (partial equilibrium) και το ατομικα ορθολογικο (individually rational)”; (σημ. αυτό είναι όντως ερώτηση – δεν παρακολουθώ τόσο στενά τα πράγματα για να ξέρω)
Πάντως εδώ στην γερμανία ακούω από πολλούς το “πληρώνουμε τις μαλακίες των αμερικανών” (πχ για την περίπτωση της όπελ που εδώ είναι μείζων θέμα).
για καποιον λογο το ηξερα οτι θα διαφωνησεις με το ιατρικο κομματι σναπ. σοβαρα εχεις δει συγγενη να παιρνει το νυστερι απο τον χειρουργο? :-)
οπως ειπα, φταει δεν φταιει, αν δεν το στηριξουμε θα πεσει επανω μας και ολοι θα καταστραφουμε εξισου. Απο την στιγμη που εχουμε ενα συστημα (ας πουμε) ελευθερων αγορων με τραπεζες και δανεια, μια δραματικη μειωση των πιστωσεων απο αυτες φερνει ενα πολλαπλιασιστικο αποτελεσμα στην οικονομια, μια καθιζηση της παραγωγης και των εισοδηματων μας.
Ηδη παρολη την ανευ προηγουμενου ενισχυση απο τις κεντρικες τραπεζες, ο περιορισμος της ρευστοτητας εχει φερει σε ολη την Δυση καταρρευση της καταναλωσης που εξαρταται απο πιστωσεις (ακινητα, ΙΧ…), μεγαλη πτωση του διεθνους εμποριου (που επισης εξαρταται απο πιστωσεις σε μεγαλο βαθμο) κτλ
η ασταθεια του συστηματος δεν ηταν προφανης εξ αντε, γιατι οπως εχω πει, δεν ξεραμε το μεγεθος της εκθεσης των τραπεζων σε διαφορους κινδυνους.
Παρολαυτα τα θεμελιωδη προβληματα, οπως τις ανισορροπιες σε πολλες αγορες (ακινητων, αξιων) τις ειχαν διαγνωσει οι ειδικοι απο καιρο (απο Εκονομιστ μεχρι ακαδημαϊκους οικονομολογους). Γιατι οι κυβερνησεις δεν εκαναν πολλα? Μειγμα αγνοιας και πολιτικου κοστους.
Οταν οι υφυπουργοι οικονομικων νομιζουν οτι ο Π.Κρουγκμαν ειναι γυναικα αφηνουν μια αμφιβολια για το ποσο ενημερωμενοι ειναι σε θεματα οικονομικης επιστημης.
Απο την αλλη και αυτοι που ξερουν, δεν μπορουν ευκολα να αναλαβουν την ευθυνη της διατρησης μιας φουσκας. Δεν ειναι λιγες οι φορες που ακουσα να κριτικαρονται οικονομολογοι γιατι μιλανε για εναν κινδυνο που τελικα ποτε δεν υλοποιειται, ενω παραβλεπουν οτι τον αποφυγαμε ακριβως επειδη οι οικονομολογοι προτειναν τα σχετικα μετρα!
δεν μπορω να τονισω αρκετα ποσο λανθασμενη βρισκω την ισοπεδωση του στυλ: απετυχε το ταδε μοντελο. Αν δεις τα στοιχεια στην υποσημειωση μου, οι ΗΠΑ ανταπεξερχονται στην κριση πολυ καλυτερα απο την γερμανια πχ!
Το αμερικανικο μοντελο ειχε και εχει πολλα καλα. Ειχε και καποιες αδυναμιςε που πρεπει τωρα να διορθωσουμε, αυτο δεν σημαινει οτι πεταμε το μοντελο στα σκουπιδια.
παραμενουν οι επιχειρησεις με το καλυτερο ανθρωπινο κεφαλαιο στην Δυση ισως (σε ανταγωνισμο με την Σιλικον Βαλλεϋ). Ο λογος που μας ζημιωσαν δεν ηταν η ηλιθιοτητα τους, αλλα μαλλον τα μυωπικα κινητρα που ειχαν και η ελλιπης ρυθμιση απο τις σχετικες αρχες.
ειναι καπως βαθυ το θεμα, αλλα δεν ειναι δουλεια μιας επιχειρησης να κοιτα το συλλογικο συμφερον. Απο την εποχη του Σμιθ ξερουμε οτι σε μια καταλληλη ευνομουμενη αγορα, μπορουν να κοιτανε το ατομικο συμφερον τους αλλα παραλληλα να μεγιστοποιουν το συλλογικο μας συμφερον.
Αυτο που συνεβη ειναι οτι σε καποιες περιπτωσεις δεν εξυπηρετησαν καν το συμφερον των ιδρυματων τους (δεν ηταν προς το συμφερον των επενδυτικων να χρεοκοπησουν!), ποσο μαλλον το συλλογικο μας συμφερον. Εκει χρειαζεται σοβαρη ερευνα για να εχουμε αναμορφωση των κινητρων που εχουν ατομα και χρηματοοικονομικοι οργανισμοι ως συνολα, ωστε να αποφυγουμε τετοια προβηματα.
Το συμπέρασμα που οφείλουμε να βγάλουμε, πιστεύω, είναι, αφού πρώτα διαπιστώσουμε ότι το τρέχον χρηματοπιστωτικό σύστημα λειτούργησε με ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμους όρους – αχόρταγους, θα συμπλήρωνα, χωρίς μακροοικονομική θεώρηση, όπως λες -, να δούμε την εποχή αυτή σα μια ευκαιρία για να αλλάξουν ορισμένα πράγματα. Η ελεύθερη αγορά εκ των πραγμάτων από μόνη της δε μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές.
Θα χρειαζόμασταν καπιταλιστές με σοσιαλιστικές ευαισθησίες για να μη συμπεριφερθούν και στο μέλλον όπως συμπεριφέρθηκαν στο παρελθόν. Οπότε, τι μας μένει; Κρατική παρεμβολή/ρύθμιση της οικονομιίας. Είναι αυτό εγγυημένη λύση; Αν πρόκειται για παρεμβολή και ρύθμιση, ναι, είναι. Αν πρόκειται για περιορισμό, όχι. Ακούγεται απλή η θεώρησή μου αλλά ας δούμε για παράδειγμα που στραφήκαν όλες οι μεγάλες χώρες για να “διορθώσουν” την κρίση. Ας δούμε πόσα δις δολλάρια ξοδεύουν οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, από κρατικά κονδύλια για να στηρίξουν την οικονομία.
Αν αυτή η θετική κρατική παρεμβολή, όπως φαίνεται οι περισσότεροι να τη θεωρούν σήμερα, έχει γόνιμα αποτελέσματα τότε γιατί να μη συνεχιστεί και στο μέλλον και – ω! – γιατί να μην είχε εφαρμοστεί και στο παρελθόν.
Στην οικονομία δεν υπάρχουν πάντα συνταγές που θα είναι αιωνίως αποτελεσματικές. Για να μιλήσω με τους όρους του SG κάποια στιγμή τα βακτήρια αναπτύσσουν ανοσία στα αντιβιοτικά. Το κακό για μας είναι ότι δεν ξέρουμε πότε ακριβώς πρέπει να αλλάξουμε την αγωγή που χορηγούμε στον ασθενή. Να θυμίσω ότι και η απορρύθμιση των αγορών ήταν το φάρμακο που είχε προταθεί για να γλιτώσουμε από τον στασιμοπληθωρισμό.
Σωτήρη
Εντάξει, δεν έχουμε φτάσει μέχρι εκεί (ελπίζω! – δεν έχω στενή επαφή με την κατάσταση στην ελλάδα εδώ και 3 χρόνια), αλλά μην νομίζεις ότι απέχει και πολύ από την πραγματικότητα…
(πάντως έχω δει μαμά παχύσαρκου παιδιού σε παιδιατρική κλινική να του πηγαίνει στα κρυφά μακαρονάδες κτλ, γιατί αυτά που του δίνουν στο νοσοκομείο δεν είναι αρκετά για το παιδί της – όλα τα λεφτά η φάτσα της όταν το ανακάλυψα πηγαίνοντας απροειδοποίητα να πάρω το πιεσόμετρο που είχα ξεχάσει στο δωμάτιο)
κατά τα άλλα:
κατανοητό το γιατί, ωστόσο λογικό να αισθάνεται ο πολίτης ανασφάλεια και να είναι κουμπομένος στα έξοδα του όταν ακούει τέτοια
Μπορεί να ανταπεξέρχονται καλύτερα από την γερμανία οι ΗΠΑ στην κρίση, από την άλλη όμως, αν οι ΗΠΑ είχαν το σύστημα της γερμανίας, μάλλον δεν θα είχαμε καν κρίση (υποθετικά και προβοκατόρικα το λέω αυτό).
Στα σοβαρά τώρα, είναι αυτό κάτι που με απασχολεί:
γιατί όλο αυτό έγινε στις ΗΠΑ; και άλλες δυτικές χώρες έχουν δυνατές οικονομίες και μεγάλες τράπεζες, ώστοσο φάνηκε να το αντιμετώπισαν πιο σοβαρά το θέμα
μια γρηγορη απαντηση και επιστρεφω
Τακη
ο θ.αλυσ. σου εδωσε μια απαντηση. Τα οικονομικα της κρισης (“κλινικα οικονομικα”) διαφερουν πολυ απο την οικονομικη πολιτικη σε περιοδους ομαλοτητας. Ενα απλο παραδειγμα εχει να κανει με την λεγομενη χρονικη ασυνεπεια (time inconsistency) η εφαρμογη της οποιας σε οικονομικα μοντελα εχει παρει και ενα Νομπελ.
Σκεψου οτι εισαι ο υπουργος οικονομικων και χρειαζεσαι λεφτα. Ας ξεχασουμε την δικαιοσυνη μιας φορολογιας και ας μιλησουμε για τα οικονομικα της αποτελεσματα. Αν στην μεση μιας κρισης φορολογησεις τα υψηλα εισοδηματα με 60% για τρεις μηνες, τα εσοδα του κρατους θα ανεβουν και η αποτελεσματικοτητα της οικονομιας ελαχιστα θα αλλαξει. Αν ομως το κανεις αυτο συνεχως ο κοσμος θα σταματησει να δουλευει ή θα αλλαξει δουλεια, κατι που θα φερει μακροπροθεσμη ζημια στην οικονομια.
σναπ
αυτο ειναι κατι που ποτε δεν μπορεσα να καταλαβω ρε παιδι μου…
μα γιατι οντως οι ΗΠΑ εχουν πιο δυναμικο χρηματοπιστωτικο τομεα με λιγοτερα εμποδια. Διαβαζα οτι το 2006 στις ΗΠΑ ειχαμε καπου 8 δισεκατομμυρια προσκλησεις για δημιουργια πιστωτικων καρτων, που στην μεση της κρισης επεσε στα 2 δις “μονο”. Δηλαδη ο μεσος Αμερικανος εχει 4-5 καρτες και δεχεται αλλες 4-5 προσκλησεις τον χρονο!
Ο χρηματοοικονομικος κλαδος των ΗΠΑ εβγαζε περιπου 40% των εταιρικων κερδων στην χωρα (ενω ειχε καπου 10% των εργαζομενων νομιζω).
Αυτος ο δυναμισμος οδηγει σε χρηματοοικονομικες καινοτομιες, πολλες απο τις οποιες ειναι χρησιμες και οδηγουν σε μακροπροθεσμη αυξηση του ΑΕΠ. Μερικες ομως οδηγουν σε ασταθεια και ζημιες για την οικονομια.
Το προβλημα ειναι οταν η Ουωλ Στρητ τρεχει σαν δαιμονισμενη, ειναι γεματη με ατομα πολυ υψηλης ευφυιας και τεχνικων γνωσεων και διαχειριζεται κεφαλαια ατομων απο Ντουμπαϊ μεχρι Κινα, οι ρυθμιστες βασανιζονται πολυ να ακολουθησουν τις εξελιξεις και μερικες φορες αργουν υπερβολικα να προσεξουν καποιο σημαντικο προβλημα.
Παρομοια, σε μικροτερο βαθμο ειναι η Αγγλια. Αντιθετα η Γερμανια βασιζεται πολυ περισσοτερο στην βιομηχανια και ο χρηματοοικονομικος της κλαδος ειναι πολυ λιγοτερο ανεπτυγμενος.
ΟΚ, η Γερμανια δεν προκαλει τετοιες κρισεις, αλλα δεν φερνει και ιδιαιτερη αναπτυξη. Ισα ισα το παιχνιδι της υπερκαταναλωσης στις ΗΠΑ το εκμεταλλευτηκαν και χωρες σαν την Γερμανια και Ιαπωνια, ανεβαζοντας τις εξαγωγες τους, στηριζοντας ουσιαστικα την αναπτυξη τους στον Αμερικανο καταναλωτη αντι να ενισχυουν την εσωτερικη τους καταναλωση. Γιαυτο και με το που παραπατησαν οι ΗΠΑ, κατερρευσε η Γερμανια/Ιαπωνια!
Υπαρχει τροπος να εξομαλυνεις τον οικονομικο κυκλο πληρως και να αποφυγεις τις κρισεις: απλα κλεισε ολες τις εταιρειες :-) Περα απο την πλακα, η πολυ βαρια ρυθμιση μπορει να εξομαλυνει τον κυκλο. Αλλα φερνει και πολυ μικροτερη μεγεθυνση του ΑΕΠ καθε χρονο. Τι προτιμαμε? Να ειμαστε χελωνες αλλα με σταθεροτητα, ή λαγοι με καποια σκαμπανεβασματα?
Δεν ξερω ποιο ειναι το καλυτερο συστημα. Εξαρταται νομιζω απο τις προτιμησεις του καθενος και απο τις ικανοτητες των κεντρικων τραπεζων (την τεχνη του να αποφευγουν τα χειροτερα σκαμπανεβασματα).
Στο μυαλό του Harvey Rubin σ’ένα άρθρο του New Scientist (που είναι ο Economist των Επιστημών) ήρθε η σύγκριση μεταξύ βιολογικών και χρηματοοικονομικών «οργανισμών».
“…financiers are searching for new ways to deal with complex risk. I have a suggestion for them. Look to nature, where analogous problems have already been solved by engineers and computer scientists.”
δεν ξερω γιατι μερικοι των θετικων επιστημων νομιζουν οτι μπορει να εχουν γνωμη για μια αλλη επιστημη χωρις να κανουν μια βασικη αναζητηση στην βιβλιογραφια. Υπαρχουν χιλιαδες μοντελα herding δεν χρειαζεται να αντιγραψουμε το πως οργανωνονται τα κοπαδια ψαριων, για ονομα του θεου.
O Harvey Rubin δεν είναι των θετικών επιστημών. Και μάλλον είναι πιο διαβασμένος από σένα για να είναι εκεί που είναι…
Θα μου πεις MD/PhD τώρα (για θετικές), αλλά νομίζω είναι τόσο κοντά όσο η έννοια των «κλινικών» οικονομικών.