August 2008 – αναΜορφωση – συνΙστολογιο

Στο σταθμό του Μονάχου κι άλλες ταξιδιωτικές ιστορίες

06/09/201626/08/2008 by Κωνσταντίνος

Αν δεν ήμουν επαγγελματίας ιστολόγος που παίρνει μερίδιο από το μισθό που καταθέτει μηνιαίως στον Σώτο το διεθνές κεφάλαιο, ο σιωνισμός και το Υπουργείο Οικονομικών θα ήμουν συγγραφέας ταξιδιωτικών οδηγών γεμάτων με άχρηστες πληροφορίες. Στο μέλλον σκοπεύω να ταλαιπωρήσω τους επισκέπτες μας με ταξιδιωτικά κείμενα για συγκεκριμένους προορισμούς. Προς το παρόν, προτιμώ να εγκαινιάσω την σειρά “Ταξιδιωτικά” ενθυμούμενος όσα αποκαλύπτει ο καπνός και κρύβει το σκοτάδι μιας καλοκαιρινής νύχτας για όλες εκείνες τις ίσως ασήμαντες περιηγητικές εικόνες που για κάποιο περίεργο λόγο αρνούνται να βγουν από το μυαλό μας.

Βενετσιάνικη ομίχλη

Από τον καιρό που αρχίζει κανείς να συλλογίζεται τα ταξίδια αντιλαμβάνεται την σημασία της Βενετίας. Αν μάλιστα είναι και ολίγον σινεφίλ αρχίζει να φαντασιώνεται την αγαπημένη του εκδοχή της συγκεκριμένης πόλης ανάλογα με τον καλλιτέχνη που εμπιστεύεται: για να λέει, για παράδειγμα, ο Ford/Indy “Ah, Venice” πριν χαρίσει αμερικάνικο πάθος στην ψηλή γερμανίδα πράκτορα κάτι θα ξέρει. Και δεν μπορεί κοτζάμ Καρέζη να παντρεύτηκε στο τσακα-τσακα τον Αλεξανδράκη μόνο για το αντριλίκι του – κάποιο ρόλο θα έπαιξαν και τα βενετσιάνικα καφέ με τα τραπεζάκια τους στο πλακόστρωτο. Εγώ, όμως, άλλη Βενετία ήθελα να δω: τα κανάλια και τη λιμνοθάλασσα μέσα στην ομίχλη, όπως τα είδε ο Βισκόντι και τα έζησε ο Ντόναλντ ο Σάδερλαντ κυνηγώντας φαντάσματα και δολοφόνους. Και πράγματι, η θέα της πόλης που έχει υποκύψει στο πλέον γοητευτικό των φυσικών φαινομένων είναι μαγευτική και συγκρίνεται μόνο με την αντίστοιχη αίσθηση που αναδύει η ομιχλώδης λιμνοθάλασσα: το νεκροταφείο που μοιάζει να βγαίνει από την πιο κοινότοπη ταινία θρίλερ, το Μπουράνο που θα ζήλευε ο Αγγελόπουλος και το Τορτσέλο με την εκκλησία του να δεσπόζει στο λιτό τοπίο. Και είναι ειρωνικό το πόσο γοητευτικότερη είναι μία πανέμορφη πόλη όταν δεν μπορείς να δεις καθαρά τις χάρες της.

Μαυριτανικές ονειρώξεις

Όσο κι αν εξακολουθώ να έχω μια αδυναμία στην κατά Placido (αλλά και την κατά Lanza) προσέγγιση του “Granada” δεν μπορώ παρά να αναγνωρίσω το προφανές: ο Lara, Μεξικανός ων, δεν τα πήγε άσχημα στους στίχους αλλά τα έκανε θάλασσα στην μουσική. Και εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι, μια που η μουσική είναι πράγματι υπέροχη: αν η Γρανάδα πρέπει να μπει σε νότες και διαστήματα, το αποτέλεσμα είναι απαραίτητο να είναι αισθαντικό και ελαφρώς σκοτεινό και όχι πομπώδες και αλέγκρο.

Υπέρ της ένταξης του Πράσινου Ακρωτηρίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

15/11/200922/08/2008 by Αθ. Αναγνωστόπουλος

Το Πράσινο Ακρωτήριο, κάπου πέρα από τις Ηράκλειες Στήλες, εκεί, στις Νήσους των Μακάρων, μπορεί να αποτελέση ένα μελλοντικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Και τι μας διδάσκει μια πιθανή υποψηφιότητά του σχετικά με την φύση της Ένωσης; Ας δούμε μερικά σημεία: α) Γεωγραφικά το Πράσινο Ακρωτήριο ανήκει στην Αφρική. Βρίσκεται στα ανοιχτά της Σενεγάλης και … Read more Υπέρ της ένταξης του Πράσινου Ακρωτηρίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Ελληνικη μεταναστευση και ο μυθος των λαμπρων μυαλων των Ελληνων

20/08/200818/08/2008 by S G

Μια απο τις εκφρασεις που με εκνευριζουν ως Ελληνα του εξωτερικου ειναι η εξης: “οποια πετρα κιαν σηκωσεις εναν Ελληνα θα βρεις”. Πρωτα απολα ειναι αναληθης, δεν υπαρχουν παντου Ελληνες. Ουτε καν αυτο που υπονοει, οτι ειμαστε “ιδιαιτερα διεσπαρμενοι”, ειναι αληθες. Πολλες εθνικοτητες (με πρωτη τους Εβραιους) ειναι πολυ πιο ευρεως διαδεδομενες στα κρατη της Δυσης. Περισοτερο με ενοχλει ομως η αναποφευκτη σκεψη που ακολουθει της φρασης και θελει τους Ελληνες να εχουν τρομερες ικανοτητες, γιαυτο πανε στα περατα της γης και “διαπρεπουν”.

Ο μυθος ειναι πολυ διαδεδομενος και αγαπητος, συχνα οδηγει και σε απιστευτες υπερβολες, οπως την παρουσιαση μιας συνεντευξη του αντιπρυτανη του Χαρβαρντ που ειδα στην Καθημερινη με τιτλο Οι Ελληνες, από τα πιο λαμπρά μυαλά του Χάρβαρντ (αν ψαξετε στην συνεντευξη αυτη την φραση δεν θα την βρειτε, ειναι κατασκευασμενη απο τον αρθρογραφο!).

Στην πραγματικοτητα η σχετικα μεγαλη πιθανοτητα να βρεις Ελληνα σε μεγαλες δυτικες πολεις εχει να κανει απλα με την τεραστια αποτυχια της μητερας πατριδας να συγκρατησει τους Ελληνες στον τοπο τους! Οι Ελληνες δεν φευγουν επειδη εχουν τρομερα μυαλα και τους χρειαζονται οι ΗΠΑ ή η Γερμανια, φευγουν γιατι δεν εχουν τι να κανουν στην Ελλαδα! Απο την εποχη της μεταναστευσης ανειδικευτων μεχρι σημερα με την μαζικη μεταναστευση καλα ειδικευμενων Ελληνων.

Θα ηθελα λοιπον να δωσω την δικη μου εμπειρια με τους Ελληνες του εξωτερικου.
Ας ξεκινησω απο την Γερμανια, οπου οι Ελληνες ακομα, δυστυχως, κατα κανονα ασχολουνται με πολυ χαμηλης ειδικευσης δουλειες, οπως ταβερνες (με μαγειρες που μαγειρευουν σιγουρα χειροτερα απο την μεση ελληνιδα γιαγια, να μην μιλησω για συγκριση με σοβαρο σεφ). κατασκευες κτλ Οι λιγοι Ελληνες που ερχονται για φοιτητες στην Γερμανια, για Ελλαδα θα ηταν μαλλον επιμελεις, για Γερμανια ομως ειναι μαλλον συχνα ανοργανωτοι, καθυστερουν πολυ τις σπουδες τους και γενικα δεν διακρινονται ιδιαιτερα.

Στις ΗΠΑ οι Ελληνες εχουν μεινει περισσοτερο καιρο και ειναι πιο αφομοιωμενοι. Παρολαυτα, η θεωρια οτι διακρινονται ιδιαιτερα ειναι μαλον αναληθης. Για παραδειγμα, μετα απο τοσες γεννιες, ακομα υπαρχουν μερικοι που ασχολουνται με κακης ποιοτητας ταβερνες και σουβλατζιδικα (η γενικη ελλειψη καλου ελληνικου φαγητου συνδυασμενη με την ευρεια διαδοση κακων ελληνοαραβικων ταβερνειων μου σπαει ειλικρινα τα νευρα).

Το παράδοξο της διανοητικής αυταρέσκειας ή γιατί να (μην;) γίνετε καθηγητές πανεπιστημίου

18/08/200816/08/2008 by archivio

Μιας και είναι δεκαπενταύγουστος και κανείς δεν γράφει, θα καλύψω το σχετικό κενό με ένα κείμενο που απευθύνεται στην αγαπημένη μου κατηγορία ανθρώπων: Τους νέους επιστήμονες που γράφουν διδακτορικό, κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές και ενδιαφέρονται σοβαρά για μια καριέρα στα Πανεπιστήμια της Ελλάδας ή του εξωτερικού (ιδίως τους εξ αυτών νομικούς).

Πριν από δυο-τρία χρόνια τα πίναμε παρουσία ενός Καθηγητή της Νομικής Σχολής, στο Κολωνάκι: Το κλίμα ήταν εύθυμο γιατί ένας αγαπητός φίλος μου και μαθητής του είχε μόλις αναγορευτεί διδάκτωρ –αυτός λοιπόν είχε προσκαλέσει τον πολυάσχολο Καθηγητή να πιει ένα ποτηράκι μαζί μας «για το καλό». Ο Καθηγητής ήταν ευδιάθετος και έκανε χιούμορ, ένα χιούμορ πετυχημένο όπως η νομική του διδασκαλία. Κάποια στιγμή, στην κουβέντα, έθεσα το ερώτημα: «Γιατί μπορεί κανείς να θέλει στην ζωή του να γίνει Καθηγητής Πανεπιστημίου;». Ο ίδιος υπέβαλα με φιλοπαίγμονα διάθεση προς έλεγχο στον Καθηγητή μου και μια πρώτη απάντηση του ερωτήματος: «Υποθέτω κύριε Καθηγητά» είπα, «ότι -ιδίως οι άντρες- θέλουν να γίνουν Καθηγητές για να περνούν τον χρόνο τους με νεαρές κοπέλες μέχρι τα γεράματά τους! Αυτό πρέπει να είναι το βαθύτερο λιμπιντιακό κίνητρο που τους ωθεί στην επιλογή του συγκεκριμένου επαγγέλματος και στην καταβολή τόσων κόπων για να το ασκήσουν.» Ο Καθηγητής με κοίταξε σκεπτικός κι ένας φίλος πρόλαβε να αστειευτεί με το σχόλιό μου, χαρακτηρίζοντάς το ενδοσκοπικό. Στο τέλος, μου απάντησε: «Ο βαθύτερος λόγος της επιθυμίας να γίνει κανείς Καθηγητής είναι η αυταρέσκεια» μου είπε. «Εκείνοι που είναι διανοητικά αυτάρεσκοι, που «φτιάχνονται» υπερβολικά με τον εαυτό τους και τις ιδέες τους, είναι και αυτοί που θέλουν να γίνουν Καθηγητές».

Έκτοτε, η άποψη του Καθηγητή αποτελεί σταθερό κτήμα της σκέψης μου και με βασανίζει μέρες όπως αυτές, που οι πιστοί στρέφονται στην Παναγία για να τους εμπνεύσει σε μια ηθική και ενάρετη ζωή. Τέτοιες μέρες, σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι πόσο αυτάρεσκος μπορεί να είμαι ο ίδιος και πόσο αυτάρεσκοι είναι οι φίλοι μου –γιατί βεβαίως, όμοιος ομοίω αεί πελάζει. Αναρωτιέμαι επίσης, πόσο η άποψη του Καθηγητή μου συνδυάζεται επιτυχώς με την δική μου αρχική άποψη (περί φλερτ με νεαρούλες), πόσο συγκρούεται μαζί της, πόσο την συμπεριλαμβάνει αλλά τελικώς την υπερβαίνει, διεκδικώντας γενικότερη ισχύ (καταλαμβάνοντας λ.χ. και τις γυναίκες που θέλουν να γίνουν Καθηγήτριες!) Έχω σχεδόν καταλήξει ότι ο Καθηγητής μου είχε δίκιο και η προσωπική του αναστοχαστική εμπειρία είναι μια καθολική εμπειρία που αφορά όλους τους ανα τον κόσμο ακαδημαϊκούς. Η διανοητική αυταρέσκεια είναι το παραγωγικό αίτιο της βουλήσεως όσων θέλουν να γίνουν καθηγητές πανεπιστημίου!

Παθολογία της ελληνικής νομικής γλώσσας

12/08/200811/08/2008 by archivio

Μια συνήθειά μου ως νομικού είναι να παρατηρώ τις συνήθειες των άλλων νομικών και να συνάγω θεωρητικά συμπεράσματα από την παρατήρηση. Εδώ και καιρό με απασχολούν τρεις «ασθένειες» της ελληνικής νομικής γλώσσας (νοουμένης ως ομιλίας, γραπτής και προφορικής) για τις οποίες θα προτείνω τις λέξεις: «γλωσσικός σχολαστικισμός», «γλωσσικός ναρκισσισμός» και «γλωσσική τρομοκρατία». Με την παθολογία αυτών των ασθενειών θα ασχοληθώ σε όσα ακολουθούν.

Αναφέρομαι πρωτίστως στους νομικούς των μεταπτυχιακών σπουδών, των βιβλίων και των δημοσιεύσεων και όχι στους πρακτικούς δικηγόρους. Στην γλώσσα των τελευταίων απαντούν επίσης παθολογικές καταστάσεις, που έγκεινται λ.χ. στην μεγαλόσχημη ρητορική, την ξύλινη γλώσσα, τους αρχαϊζο-καθαρευουσιανισμούς και τα συναφή. Ωστόσο τα φαινόμενα που με ενδιαφέρουν εδώ είναι άλλα και θα προσπαθήσω να τα ορίσω με ακρίβεια. Κατόπιν θα δώσω παραδείγματα που τα σκιαγραφούν κατάλληλα, και τέλος θα παρουσιάσω τον βασικό κίνδυνο που συνεπάγονται για την ελληνική νομική επιστήμη και τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Νομίζω βεβαίως, ότι το παρόν post ενδιαφέρει περισσότερο τους συναδέλφους μου (νομικούς) και λιγότερο τους άλλους αναγνώστες.

Γλωσσικός σχολαστικισμός είναι η απόδοση υπερβολικής σημασίας και προσοχής στην μορφή έκφρασης ενός περιεχομένου (εδώ στην γλωσσική διατύπωση των νομικών σκέψεων) σε σημείο που να υποβαθμίζεται το περιεχόμενο και να υπερτιμάται το περιτύλιγμα. Ο γλωσσικός ναρκισσισμός είναι μια ακραία εκδοχή του γλωσσικού σχολαστικισμού που συνοδεύεται και από τεκμαρτό ή προφανή αυτοθαυμασμό του συγγραφέα για την επιλεγείσα μορφή έκφρασης των σκέψεών του. Τέλος, η γλωσσική τρομοκρατία είναι η σύνθετη επικοινωνιακή τακτική που καθιερώνει τον γλωσσικό σχολαστικισμό στην πράξη: Συνίσταται στην απόρριψη, απαξίωση ή υποβάθμιση του περιεχομένου (λ.χ. ενός άρθρου, βιβλίου, μελέτης κ.λπ.), μόνον επειδή αυτό δεν υπακούει στην φόρμα που έχει ήδη κριθεί από έναν/μερικούς ως ορθή/αναγκαία για την έκφραση σχετικών περιεχομένων. Η τακτική είναι σύνθετη γιατί προϋποθέτει συνήθως τον σχηματισμό μικρών αλλά ισχυρών κοινοτήτων που ασπάζονται τις ίδιες γλωσσικές απόψεις.

Ας δώσω τώρα μερικά παραδείγματα:

Πεντε εξι σημειωσεις περι της εξελιξης της ελληνικης γλωσσας

07/08/200807/08/2008 by S G

Μ’επιασε παλι και μελετουσα την ελληνικην στα εξαιρετικα λημματα της αγγλοφωνης βικιπαιδειας. Εκανα καποιες παρατηρησεις:

α) δομη της γλωσσας και λεξιλογιο: Μην εχετε συμπλεγματα αν δεν καταλαβαινετε τα ελληνικα του Περικλη. Πιθανοτατα ακομα και φιλοσοφοι 2000 χρονων δεν θα τα επιαναν, μια και τα ελληνικα του 200πΧ ειχαν ηδη αλλαξει παρα πολυ απο τα αττικα ελληνικα του Περικλη. Μπορει να πει κανεις οτι οι μεγαλες αλλαγες τελειωσαν καπου στους ελληνιστικους χρονους (οι κατοπινες ηταν μονο προς την περιεργη δημοτικια μου φαινεται, με μετατροπες του κυριος σε κυρης κτλ).
Παρολα αυτα υπηρχαν και τοτε καποιοι περιεργοι που ηθελαν να σταματησουν την εξελιξη της γλωσσας. Λεει ας πουμε ο Φρυνιχος

* Βασίλισσα οὐδείς τῶν Ἀρχαίων εἶπεν, ἀλλὰ βασίλεια ἢ βασιλίς.
(δεν λεγεται βασιλισσα ρε αγραμματοι αλλα βασίλεια!)

* Διωρία ἑσχάτως ἀδόκιμον, ἀντ’ αυτοῦ δὲ προθεσμίαν ἐρεῖς.
(οχι διωρια ρε βλαχοι, προθεσμια λεγεται!)

* Πάντοτε μὴ λέγε, ἀλλὰ ἑκάστοτε καὶ διὰ παντός.

(το παντοτε ειναι μπας κλας, εκαστοτε και δια παντος ειναι το σωστο)

β) προφορα: ναι η προφορα μας ειναι πολυ μακρια απο την κλασσικη. Ναι οι δυτικοευρωπαιοι εχουν συνηθως δικαιο -τεχνικα- οταν κανουν αυτες τις περιεργες προφορες των αρχαιων ελληνικων, οτι το Β διαβαζεται μπ, το Η διαβαζεται ε, εξου και τα προβατα σε αρχαια κειμενα κανουν ΒΗΗΗΗΗ, οχι ΜΠΕΕ.

Αλλα η προφορα μας ειναι πολυ κοντα στην προφορα των ελληνιστικων χρονων, δηλαδη εχει αλλαξει πολυ λιγο εδω και 2000 χρονια (κατι που ισχυει για πολυ λιγες γλωσσες που γνωριζω)! Ισως ειναι καιρος και οι υπολοιποι Ευρωπαιοι να προσαρμοστουν στις αλλαγες μας και να κοψουν ας πουμε αυτο το κακοηχο mü ή χειροτερα mju που προφερουν το κακομοιρο το γραμμα “μ”!

Μια εναλλακτικη ειναι ναρχισουμε να μιλαμε σαν τους Κυπριους ή τους Ποντιους, αυτοι εχουν μεινει πιο κοντα στην αρχαϊκη προφορα…

γ) λατινικη επιρροη: απο που προερχονται λεξεις οπως μανουαλι, καρβουνο, φουρνος, ταβλα, σελλα, σκαμνι? Οχι δεν ειναι απο τα συγχρονα ιταλικα, ειναι αρχαια προσμιξη λατινικων στα ελληνικα, απο την εποχη της διγλωσσιας στην νεαρη Βυζαντινη αυτοκρατορια. Πιο εντυπωσιακο δανειο απο τα λατινικα? Για μενα, σιγουρα η καταληξη -πουλος στα ονοματα, που βγαινει απο το (οχι αυτο που νομιζατε και χαχανιζετε σαν εφηβοι) pullus=πουλαρι, αλλα και η καταληξη -ριος. Μα καλα, αν βγαλουμε αυτες τις καταληξεις και διωξουμε και τις τουρκικες (ογλου) και σλαβικες, δεν μας μενει και καμμια ελληνικη καταληξη μου φαινεται!

Προτασεις απο ΜΜΕ και λέρες της νυχτας για τον ελληνικο τουρισμο

05/08/200804/08/2008 by S G

Καλοκαιρινες φυλλαδοανοησιες απο την Ελευθεροτυπια και ενα πραγματικα λυπηρο νεο

Ξερω οτι γκρινιαζω συχνα περι Ελευθεροτυπιας. Η απορια μου ομως παραμενει, που βρισκει μια μεγαλη ελληνικη εφημεριδα τοσο κακης ποιοτητας συντακτες?

Φαινομενικά ο ελληνικός τουρισμός «πετάει» αφού το 1965 μετρούσε μόλις 816.000 τουρίστες και έσοδα 108 εκατ. δολ., ενώ το 2007 οι αφίξεις ξένων είχαν εκτιναχθεί στα 17,517 εκατ. και τα έσοδα από τον τουρισμό ανήλθαν σε 15,513 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τον Ανδρ. Παπαθεοδώρου, επ. καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου- σε αποπληθωρισμένες τιμές το μέσο έσοδο για καθέναν από τους ξένους τουρίστες που ήρθαν στη χώρα μας ήταν 132,3 δολ. το 1965 και 134,5 δολ. το 2007. Μια απογοητευτική αύξηση 1,6%, στα τελευταία σαράντα χρόνια. Στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ελληνικός τουρισμός κινείται σε απόλυτο τέλμα και τα χρόνια που πέρασαν απλώς ευημερούν οι αριθμοί!

Απλα και καθαρα πραγματα: ειχαμε 800 χιλιαδες τουριστες, τωρα εχουμε 17,5 εκατομμυρια, δηλαδη εικοσαπλασιαστηκαν. Αρα, συμφωνα με την Ε, ο ελληνικος τουρισμος “κινειται σε απολυτο τελμα” και “απλώς ευημερούν οι αριθμοί”. Αφου λοιπον ο συντακτης μας λεει οτι για την ευημερια μας ο συνολικος αριθμος των τουριστων δεν μετραει, αλλα μονο το μεσο εισοδο ανα τουριστα, ας κλεισουμε εντελως τα συνορα και ας επιτρεπουμε σε ενα ατομο τον χρονο να επισκεπτεται την Ελλαδα. Θα αισθανεται τοσο χαρουμενος που του κανουμε τετοια τιμη, που θα ξοδευει 5-6 φορες πανω απο τον σημερινο μεσο ορο και ετσι θα γινουμε ολοι πλουσιοι. Τετραγωνη λογικη α λα Ελευθεροτυπια.

Μα πραγματικα, αξιζει το ελληνικο κοινο τοσο κακη ενημερωση?

Κατα τα αλλα, δεν ξερω αν το προσεξατε, αλλα κρετινοι μπραβοι στην Μυκονο καταφεραν να σκοτωσουν στον ξυλο εναν επισκεπτη του νησιου τους. Αυτη ειναι σιγουρα η καλυτερη μεθοδος να ξεμπερδευουμε με ολους αυτους τους ενοχλητικους τουριστες, ενα καλο βημα προς το ευφυες σχεδιο που χαραξαν οι διανοιες της Ελευθεροτυπιας. Ειναι αραγε εντελως παραλογη η ελπιδα μου, εστω καθυστερημενα και με αφορμη αυτο το περιστατικο, να μπει μια ταξη στην απιστευτη αυθαιρεσια και βια των μπραβων στην Ελλαδα? Πρεπει πραγματικα να πεθαινουν ανθρωποι για να καταλαβαινουμε αυτα τα τοσο απλα πραγματα?