ηπα – αναΜορφωση – συνΙστολογιο

Όταν ο δήμος απαιτεί λιγότερη δημοκρατία: Ελλάς-ΗΠΑ-Βρετανία συμμαχία;

05/12/201602/12/2016 by Σωτηρης Γεωργανας

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο Βημα
Μεγαλο μερος του κειμενου προεκυψε απο συνεργασια με τον Ζαχαρια Μανιαδη, αλλα οι τελικες αποψεις εκφραζουν μονο εμενα.

Δεν σταματάνε τα πλήγματα για την δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία.

Πόσο γρήγορα και πόσο βαθιά έχουν αλλάξει τα πράγματα! Ούτε μια δεκαετία πριν, η συνεχής πρόοδος φαινόταν αναπόφευκτη. Δεν ήταν μόνο Αμερικανοί πολιτικοί επιστήμονες που προέβλεπαν το Τέλος της Ιστορίας. Για τους κατοίκους της Δύσης που δεν έζησαν μεγάλους πολέμους, και ειδικά αυτούς που δεν πρόλαβαν ως ενήλικες την Σοβιετική Ένωση, η κυριαρχία του δυτικού φιλελεύερου μοντέλου με το συνεχές άνοιγμα συνόρων και την διεύρυνση των ατομικών δικαιωμάτων φαινόταν αυτονόητη, αδιαμφισβήτητη και αδιάκοπη. Θέμα χρόνου ήταν, νομίζαμε, να νικηθεί παγκοσμίως ο εθνικισμός και η ξενοφοβία, ο πλανήτης να μικρύνει, η φιλελεύθερη ουτοπία να αφιχθεί.

Οι αναπάντεχοι αλλά συνεχόμενοι θρίαμβοι του λαϊκισμού στους ισχυρότερους φάρους της δυτικής δημοκρατίας κλονίζουν θανάσιμα την θεωρία της αέναης προόδου. Είναι ξεκάθαρο ότι τόσο ο Τραμπ όσο οι δυνάμεις του brexit αποστρέφονται το δίπτυχο ανοιχτές αγορές-ανοιχτά μυαλά. Για πρώτη φορά στην ζωή ενός 35χρονου, η ελευθερία να κινούμαστε και να εργαζόμαστε σε όλη την Δύση αρχίζει να μειώνεται. Πώς φτάσαμε εδώ;

Η γεννηση των ΗΠΑ και ο (υποτιμημενος) Τζων Ανταμς

06/07/200905/07/2009 by S G

Οι ΗΠΑ γιορταζουν τα γεννεθλια τους την 4η Ιουλιου, ενα γεγονος για το οποιο πολλοι Ευρωπαιοι εχουν αναμεικτα συναισθηματα. Ξεχναμε συχνα, μου φαινεται, οτι η επανασταση των 13 αποικιων στην Αμερικη ηταν ενα σπουδαιο κομματι της παγκοσμιας ιστοριας, μια κινηση που ενεπνευσε τους αδυναμους του πλανητη και βρηκε πολλους μιμητες.

Αμεσα συνδεδεμενος με την εξεγερση των αποικιων ειναι ο Βοστωνεζος δικηγορος Τζων Ανταμς, ενας απο τους υποτιμημενους ισως Ιδρυτες Πατερες (Founding Fathers) των Ηνωμενων Πολιτειων της Αμερικης. Προσφατα προσεξα* οτι ο βιος και πολιτεια του Ανταμς εχουν εξαιρετικο ενδιαφερον.

Μια απο τις πρωτες σημαντικες επαφες του Ανταμς με το αγγλικο Στεμμα ηταν σε μια δικη Αγγλων στρατιωτων που κατηγορουνταν επειδη ειχαν πυροβολησει εναντιον ενος οχλου στην Βοστωνη και ειχαν σκοτωσει εναν αριθμο Αμερικανων παιδιων και νεων. Ο Ανταμς, ενω ηταν επιφανης Βοστωνεζος πατριωτης, ανελαβε την υπερασπιση των στρατιωτων, μπροστα σε ενα αμερικανικο δικαστηριο γεματο αναβραζοντες πολιτες και αμερικανους ενορκους. Ανελαβε την υποθεση, συμφωνα με τα λεγομενα, επειδη πιστευε βαθια στην αξια του νομου, πανω απο συναισθηματισμους και προσωπικα συμφεροντα. Οχι μονο την ανελαβε, αλλα την κερδισε! Και οχι μονο την κερδισε, αλλα συνεχισε να ζει στην Βοστωνη χωρις ιδιαιτερη ενοχληση απο αυτους που εχασαν παιδια και φιλους στο συμβαν!

Βρισκω εντυπωσιακη αυτη την ιστορια. Φανταστειτε το 1770 να γινοταν δικη Τουρκων στρατιωτων που σκοτωσαν παιδια στην Ελλαδα και να αθωονωντουσαν σε ελληνικο δικαστηριο! Φανταστειτε ακομα και σημερα τι μεταχειριση θα επιφυλασσαν τα ΜΜΕ στον δικηγορο των στρατιωτων.

Η διαφθορά στην Ελλάδα: Μαθήματα από το σκάνδαλο Blagojevich στις ΗΠΑ

22/01/200902/01/2009 by Κώστας

Τελευταία οι πορείες διαμαρτυρίας για το θάνατο του μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου εμφανίζονται ως γενικότερη εξέγερση ενάντια στη διαφθορά. Το ότι η διαφθορά στην Ελλάδα είναι σημαντικό πρόβλημα επιβεβαιώνεται από το Corruption Perception Index που εκδίδει ο ανεξάρτητος οργανισμός Transparency International, ο οποίος μας κατατάσει στην 57^η θέση, πίσω από χώρες όπως η Ιορδανία, η Κόστα Ρίκα, η Σλοβακία, και η Νότιος Αφρική. Η Ελλάδα ολίσθησε σε αυτή τη θέση από τη 49^η που κατείχε το 2004, κατά τη θητεία μιας κυβέρνησης που ήρθε στην εξουσία με αποστολή να πατάξει τη διαφθορά. Βέβαια, για να αποδώσουμε τα εύσημα εκεί που πρέπει, ο δείκτης διαφθοράς για την Ελλάδα βελτιώθηκε από το 4.3 το 2004 στο 4.7 το 2008 (υψηλότερος δείκτης σημαίνει λιγότερη διαφθορά). Η βελτίωση αυτή όμως ήταν οριακή. Έτσι, χώρες κυρίως του πρώην ανατολικού μπλοκ όπως η Λετονία και η Σλοβακία που κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά τη διαφθορά κατά τα τέσσερα τελευταία χρόνια μας ξεπέρασαν στη γενική κατάταξη.

Για να μην αισθανόμαστε μοναξιά, στις ΗΠΑ αποκαλύφθηκε πρόσφατα η προσπάθεια του Κυβερνήτη του Ιλλινόι, Rod Blagojevich, να διορίσει στη θέση του Ιλλινόι στην Ομοσπονδιακή Γερουσία που άδειασε όταν ο Ομπάμα παραιτήθηκε για να αναλάβει τα καθήκοντα του Προέδρου, αυτόν που θα του έδινε το υψηλότερο αντάλλαγμα. Αν καταδικαστεί, ο Blagojevich θα συναντήσει στη φυλακή τον πρώην κυβερνήτη του Ιλλινόι, George Ryan, ο οποίος σε ηλικία 73 ετών άρχισε να εκτίει επταετή ποινή κάθειρξης για διαφθορά. Ωστόσο, αν και οι ΗΠΑ είναι κράτος μεταναστών πολλοί εκ΄ των οποίων προέρχονται από χώρες με υψηλή διαφθορά όπως η Σερβία, η Ιταλία, η Ελλάδα, και χώρες της Λατινικής Αμερικής, βρίσκονται αρκετά υψηλά, στην 18^η θέση της κατάταξης με βάση το δείκτη. Άρα δε μπορεί κανείς να επικαλεστεί πολιτιστικούς λόγους για να εξηγήσει τις καλύτερες επιδόσεις τους, όπως θα μπορούσε ίσως να κάνει προκειμένου να εξηγήσει γιατί οι Σκανδιναβικές χώρες είναι οι πιο αδιάφθορες. Στις παραγράφους που ακολουθούν θα υποστηρίξω ότι αυτό που διαφοροποιεί τις ΗΠΑ από την Ελλάδα στο ζήτημα της διαφθοράς είναι το θεσμικό πλαίσιο. Επιπλέον, θα εξηγήσω γιατί η απουσία των θεσμικών αλλαγών που είναι απαραίτητες για την πάταξη της διαφθοράς στην Ελλάδα οφείλεται στο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο με τον τρόπο που λειτουργεί παράγει διαδηλωτές που στρέφονται στην εύκολη λύση της γενικής διαμαρτυρίας, αλλά στερούνται των ικανοτήτων και γνώσεων που είναι απαραίτητες για να συνεισφέρουν στην ποιοτική αναβάθμιση του δημοκρατικού, παρά τα προβλήματά του, Ελληνικού κράτους.

Ο Ομπάμα, ο ρατσισμός και τα κριτήρια της ψήφου

06/09/201608/11/2008 by Κωνσταντίνος

Η θριαμβευτική εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα μοιάζει να σημαίνει πολύ περισσότερα για τις ΗΠΑ από μία απλή μετάβαση από την συντηρητική και αναποτελεσματική ρεπουμπλικανική κυβέρνηση σε μία πιο ελπιδοφόρα δημοκρατική διοίκηση. Είναι η επιβεβαίωση του αμερικανικού ονείρου: ένας πάμφτωχος γόνος μονογονεϊκής οικογένειας, με πατέρα Αφρικανό και δύσκολα παιδικά χρόνια γίνεται Πρόεδρος των ΗΠΑ και μάλιστα σε νεαρή ηλικία. Φυσικά, ο Ομπάμα δεν είναι ούτε μικροεγκληματίας ούτε εργάτης: πριν εκλεγεί γερουσιαστής είχε ήδη μετατραπεί σε αμερικανό μεγαλοαστό με κορυφαίες σπουδές που του απέφεραν μία άνετη ζωή. Και είναι, ίσως, αλήθεια ότι μόνο στην Αμερική κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατόν. Από την άλλη, είναι ένα ενθαρρυντικό μήνυμα για το μέλλον ενός τόπου που ταλαιπωρήθηκε από την μισαλλοδοξία και τις εμμονές ενός παντελώς ακατάλληλου ηγέτη και που τώρα δείχνει να πιστεύει ξανά αφενός μεν ότι υπάρχουν άνθρωποι με το χάρισμα και το όνειρο του Ομπάμα, αφετέρου δε ότι οι Αμερικανοί μπορούν ακόμα να διακρίνουν και να προωθήσουν αυτούς τους ανθρώπους. Τέλος, αυτή η νέα πραγματικότητα εμπεριέχει και ένα βαθύτατο συμβολισμό: σε μία χώρα που αρνείτο μέχρι πριν 40 χρόνια να δώσει δικαίωμα ψήφου στους μαύρους, ένας Αφροαμερικανός εκλέγεται στο ανώτατο αξίωμα: η εποχή της ρατσιτικής Αμερικής ανήκει στο παρελθόν.

Συμφωνώ απόλυτα σε ό,τι αφορά την σημασία του συμβολισμού: έρχεται κάποτε η στιγμή που πρέπει να γίνει κάτι αστραφτερό και δραστικό συνάμα προκειμένου να λάβουν όλοι το μήνυμα ότι τα πράγματα άλλαξαν. Και πολλές φορές έπιασα τον αυτό μου να θέλει να εκλεγεί ο Ομπάμα μόνο και μόνο στην υπηρεσία αυτού του συμβολισμού. Διατηρώ, όμως, τις επιφυλάξεις μου, πρώτον, για το κατά πόσον τα πράγματα, εν προκειμένω, πράγματι άλλαξαν και, δεύτερον, για το κατά πόσον αυτή η υπερβολική προσήλωση στον σκοπό της εκλογής ενός Αφροαμερικανού είναι θεμιτή. Και ξεκινώ με το πρώτο: τι ακριβώς επιδιώκει ένας προοδευτικός και ανοιχτόμυαλος Αμερικανός; Αν αυτό που θέλει είναι να αποζημιώσει τους μαύρους συμπατριώτες του για τα δεινά στα οποία τους υπέβαλαν οι πρόγονοί του μέχρι και εξωφρενικά πρόσφατα, τότε ίσως και να πετυχαίνει σιγά-σιγά τον σκοπό του. Κι αν είναι μαύρος ο ίδιος και θέλει να ξεφορτωθεί τους φρεσκοξυρισμένους λευκούς που του σπάνε τα νεύρα και να εκδικηθεί τους ρατσιστές του Νότου που θα αυτοκτονήσουν ομαδικά οσονούπω τώρα που θα τους κυβερνάει ένας μαύρος, επίσης πέτυχε αυτό που ήθελε. Αν, όμως, αυτό που επιθυμούν οι ψηφοφόροι του Ομπάμα που χοροπηδάνε στις πλατείες και τα κανάλια (σε στυλ ‘Οπρα) είναι μια Αμερική απαλλαγμένοι από την προκατάληψη και την εκατέρωθεν φυλετική εχθρότητα, τότε πολύ φοβάμαι ότι αρμενίζουν στραβά. Κι αυτό γιατί το να ψηφίσουν το σύνολο των μαύρων και η συντριπτική πλειοψηφία των μη-λευκών υπέρ του μη-λευκού και οι περισσότεροι rednecks εναντίον του δεν συνιστά νίκη της ανεκτικότητας αλλά νίκη της υπάρχουσας κατάστασης. Κι αν η κατάσταση αυτή είναι μία κατάσταση διχασμού και ρατσιστικών καταλοίπων από τα 60’s, τότε ο πραγματικός σκοπός δεν επετεύχθη. Και ο πραγματικός σκοπός δεν πρέπει να είναι άλλος από μία κοινωνία στην οποία το χρώμα, η φυλή, η καταγωγή, η τάξη κοκ δε θα παίζουν κανένα ρόλο στην εκλογή των αντιπροσώπων του λαού. Αν κρίνει κανείς από τις θλιβερές ηλιθιότητες μεσήλικων ρεπουμπλικανών που πίστευαν και δήλωναν δημόσια ότι ο Ομπάμα είναι τρομοκράτης, μουσουλμάνος και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο και τους ποδοσφαιρικούς πανηγυρισμούς των Αφροαμερικανών,το χρώμα, η καταγωγή, ακόμα κι ο ήχος του ονόματος μπορούν ακόμα να σου στερήσουν ή να σου χαρίσουν ένα αξίωμα. Αν είναι έτσι, η μισαλλοδοξία καλά κρατεί: είναι μία μάχη ανάμεσα σε “εμάς” και “αυτούς” με κριτήριο διαχωρισμού τη φυλή.

Σενάρια περί οικονομικής πολιτικής της προεδρίας Ομπάμα

06/11/200803/11/2008 by maikwl

Διάφοροι οικονομολόγοι/blogger, έχοντας προεξοφλήσει το γεγονός πως ο Ομπάμα θα είναι ο νικητής στις αυριανές εκλογές, έχουν ήδη αρχίσει να κυκλοφορούν πιθανά σενάρια για την μορφή της οικονομικής πολιτικής μιας προεδρίας Ομπάμα. Παραθέτω παρακάτω κάποια σημεία που βρίσκω ενδιαφέροντα…

Ο Greg Mankiw, με αφορμή την δήλωση του James Galbraith (υιού του γνωστού Galbraith) πως “οι περισσότεροι οικονομολόγοι διδάσκουν ένα θεωρητικό πλαίσιο που έχει αποδειχθεί θεμελιακά άχρηστο” και πως ο JG είναι οικονομικός σύμβουλος του Ομπάμα, επισημαίνει το ενδεχόμενο σοβαρής διαμάχης μεταξύ ετερόδοξων και ορθόδοξων οικονομολόγων κατά την διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα. Ο Λευκός Οίκος για πρώτη φορά στην ιστορία θα αποτελέσει πεδίο μάχης μεταξύ ορθόδοξων και ετερόδοξων οικονομολόγων.

One of the more telling things to look out for in the coming weeks (assuming the seemingly inevitable Obama victory) will be which economists get which jobs in the new adminstration. Will the important positions be filled with people like Austan Goolsbee and Jason Furman, who are essentially mainstream economists with slightly left of center political views, or with heterodox economists like [James] Galbraith who are deeply skeptical of the economics found in most textbooks? If the administration is filled with prominent members of both groups, the internal battles over the heart and soul of the new adminstration’s economic policy should prove fascinating to watch.

Ο Matthew Kahn, ορμώμενος από πρόσφατο άρθο του Bob Shiller στους NYTimes που κατηγορεί τους οικονομολόγους για κονφορμισμό λόγω έλλειψης επαγγελματικών κινήτρων για την κατάρριψη του λεγόμενου ‘conventional wisdom’, γράφει πως τα behavioral economics θα κυριαρχήσουν κατά την προεδρία Obama – αλλά κρούει και τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός πως οι πολιτικές προτάσεις που πηγάζουν από αυτή την οικονομική σχολή δεν αποτελούν πανάκεια:

Οι ντοματοκουβαλητες της Φλωριδας και το κοστος ενος μπεργκερ

05/12/200830/07/2008 by S G

Βλαπτικες συντεχνιες δεν υπαρχουν μονο απο την μερια των εργαζομενων αλλα και απο την μερια των εργοδοτων. Πρεπει να το κατανοησουν ολες οι κοινωνικες ομαδες, η ευημερια μας δεν μπορει να στηριζεται στην μαφιοζικη εκμεταλλευση ανθρωπων.

Κατι που μου κανει παντα εντυπωση στις ΗΠΑ ειναι το τρομερα χαμηλο κοστος του φαγητου στα φαστφουνταδικα. Τα Wendy’s ας πουμε (που πολυ συμπαθουσα στην Ελλαδα) προσφερουν ενα μενου 1000 θερμιδων με 4,5 δολλαρια! Αυτη η τιμη ειναι κυριολεκτικα η μιση απο την τιμη σε μια χωρα σαν την Γερμανια και αντιπροσωπευει ακομα μικροτερο ποσοστο του μεσου αμερικανικου μισθου απ’οτι ενος ευρωπαικου. Γενικα αυτες οι χαμηλες τιμες πρεπει να χαροποιουν ιδιαιτερα τους κοινωνικα ευαισθητους, γιατι επιτρεπουν ακομα και στις φτωχοτερες ομαδες να μπορουν να εχουν επαρκη διατροφη*, κατι που μην ξεχναμε οτι δεν ισχυε παντα ουτε καν ισχυει σημερα παντου.

Αναρωτιομουν ομως πως τα καταφερνουν τα φαστφουνταδικα να εχουν τοσο χαμηλες τιμες. Διαβασα λοιπον προσφατα μια απιστευτη ιστορια στον Εκονομιστ που νομιζει δινει ενα μερος της εξηγησης.

80% της χειμερινης παραγωγης ντοματας στις ΗΠΑ ερχεται απο την Φλωριδα. Οι εργαζομενοι στην βιομηχανια ντοματας -επι το πλειστον λατινοαμερικανοι μεταναστες- προσφατα ζητησαν αυξηση περιπου δυο σεντ ανα κιλο ντοματας που μαζευουν. Λεει ο Εκονομιστ:

The extra cent a pound is the first pay increase workers have received in 30 years. Even with it, a picker would have to fill 15 32-pound buckets an hour to earn Florida’s minimum wage of $6.79—a tall order in the broiling sun.

Ας το επαναλαβω, 30 χρονια χωρις αυξηση, οταν στην ιδια περιοδο το αμερικανικο ΑΕΠ περιπου διπλασιαστηκε! Με τον σημερινο μισθο πρεπει κανεις να γεμιζει εναν κουβα 15 κιλων ανα 4 λεπτα, για να βγαζει 4-5 ευρω! Και αν αναρωτιεστε πως συνεβη αυτο, ιδου η απαντηση:

the powerful Florida Tomato Growers Exchange, which represents 90% of the state’s producers held out. It threatened to fine anyone who paid the extra cent a whopping $100,000.

Με λιγα λογια το συνδικατο των εργοδοτων εχει φτιαξει ενα πολυ δυνατο μονοψωνιο, πληρωνει πολυ λιγο και απειλει και με προστιμα οποιον τολμα να σπαει τις συμφωνιες και να πληρωνει λιγο παραπανω.

Αμερικάνα 1 : Αμερικανικος καθημερινος πολιτισμος

07/07/200803/07/2008 by S G

Το πρωτο σε μια συλλογη αρθρων με τις δυνατοτερες εντυπωσεις μου απο το Λανδ οφ δε μπρεηβ αντ χοουμ οφ δε φρη. Ξεκινω μιλωντας για το υψηλο επιπεδο δικαιοσυνης και ηρεμιας στις καθημερινες συναναστροφες στις ΗΠΑ.

Μενω στις ΗΠΑ εδω και 8 μηνες περιπου. Ομολογω οτι οταν πρωτοηρθα σκεφτομουν λιγο σε εκεινο το στυλ του Ευρωπαιου που θεωρει τον μεσο Αμερικανο επιφανειακο και ετσι… ελαφρα αφελη*.

Ειναι νομιζω καιρος να δηλωσω ανοιχτα οτι θαυμαζω τον καθημερινο πολιτισμο των ΗΠΑ. Και δεν μιλω μονο για τους απλους ανθρωπους στις Μεσοδυτικες Πολιτειτες που μενω, αλλα για σχεδον ολους τους Αμερικανους που ηρθα σε επαφη απο Σαν Ντιεγκο μεχρι Ουασιγκτων. Θα δωσω λιγα απλα παραδειγματα και προκαλω τον αναγνωστη να βρει ευρωπαϊκη χωρα που να συμβαινει κατι τετοιο συχνα:

1) Τον Ιανουαριο ημουν στην Νεα Ορλεανη και ετυχε να ειναι ο τελικος αμερικανικου κολλεγιακου ποδοσφαιρου μεταξυ Ohio State** και Louisiana State. Στους δρομους της γαλλικης συνοικιας κυκλοφορουσαν την μερα πριν το παιχνιδι δεκαδες χιλιαδες οπαδοι του OSU απο το Οχαϊο και το ευρυτερο Μιντουεστ. Ο καθενας με μια big ass beer (με αυτη την ονομασια τις πουλουσαν, δεν κανω πλακα) στο χερι, κατα τις 12 το βραδυ πρεπει να ηταν ολοι τυφλα. Κιομως σε καθε μπαρ, αναμικτοι οπαδοι των δυο ομαδων χοροπηδουσαν και τραγουδουσαν. Δεν ειδα ολο το βραδυ ουτε ενα επεισοδιο. Φανταστειτε την ιδια περιπτωση με Ολυμπιακους και Παναθηναϊκους, οπαδους Μπαρσα και Ρεαλ, οπαδους της Αγγλιας και της Γερμανιας. Θα ειχαμε εκατονταδες θυματα…

2) Μετα απο εναν μηνα περιπου ημουν σε ενα μπαρ και αποτι φαινεται επεσε το κινητο μου στο πατωμα. Σενα μπαρ γεματο μεθυσμενα κολλεγιοπαιδα. Οταν το πηρα ειδηση 2 μερες μετα και πηρα τηλεφωνο να δω μπας και το εχει κανεις, απαντησε ενας ευγενεστατος υπευθυνος του μπαρ οτι το βρηκε καποιος πελατης και τους το παρεδωσε, να περασω να το παραλαβω. Φανταστειτε το ιδιο σε κλαμπ στην Αθηνα.