οικονομικα

Το κειμενο πρωτοδημοσιευτηκε σε λιγο συντομοτερη εκδοση στην Καθημερινη

Οι οδηγοι ταξι εχουν ενα κοινο με μεγαλο μερος των νεων εργαζομενων στην Ελλαδα και με την ηγεσια της Δημοκρατικης Αριστερας: φαινεται να αγνοουν εναν απο τους νομους με την καθολικοτερη ισχυ στην οικονομικη επιστημη

Μια απο τις χαρακτηριστικοτερες εικονες της οικονομικης κρισης στην Ελλαδα ειναι οι ουρες ταξι που περιμενουν με τις ωρες για πελατη, ειδικα την νυχτα. Η ειρωνεια του ζητηματος ειναι οτι οι ουρες δεν υπαρχουν λογω ελλειψης ανθρωπων που θελουν να μετακινηθουν. Aκομα και σε μερη οπως το Γκαζι, με πληθος ανθρωπων να κυκλοφορουν, τα ταξι μενουν αεργα. Ο λογος ειναι προφανης, οταν ολοι οι Ελληνες πιεζονται οικονομικα, το να δωσεις 15 ευρω για μια μικρη διαδρομη με το ταξι ακουγεται παρανοϊκο.

Αυτο που φαινεται να μην καταλαβαινουν τα συνδικατα των ταξι ειναι οτι οι υψηλες ταριφες που καταφεραν να αποσπασουν ως λαφυρο απο σειρα αδυναμων, ατολμων και μυωπικων ελληνικων κυβερνησεων δεν ειναι παντα ωφελιμες, ακομα και αν τους νοιαζει το στενο συμφερον της συντεχνιας τους και μονο.

Read moreΗ σχεση μισθων και ανεργιας και το παραδειγμα των παραλογων τιμων στα ταξι

Το εχουμε ακουσει με περιπου 50 τροπους αυτες τις μερες, ο ΣΥΡΙΖΑ λεει θελει την Ελλαδα στο ευρω, αλλα οχι οπως ειναι τωρα. Θα παμε στους εταιρους μας και θα τους διδαξουμε λεει πως πρεπει να λειτουργει η Ευρωπη (“αλληλεγγυα”), τι πρεπει να κανουν με τα λεφτα τους (να τα δωσουν στον ταμια του Συριζα να τα διαχειριστει) και με τι τονο θα πρεπει να μας μιλανε (δεος και φοβο). Ειδα τον Αλεξη Τσιπρα να συνοψιζει την θεση του περιπου ως εξης:

εμεις θα αναδιαπραγματευτουμε, πρεπει να μας ψηφισει ο λαος για να μην εχουν οι εταιροι μας κυβερνηση που ειναι του χεριου τους

Εχω μια απορια. Γιατι ηταν ο ΓΑΠ “του χεριου τους”? Του υποσχεθηκαν καποιο μεγαλο ευρωπαϊκο αξιωμα? Του εδωσαν ενα μπιτονι λαδι ή εστω μια ωραια BMW? Κρατουσαν τα παιδια του ομηρους?

Read moreΟ βρεγμενος και η βροχη : Ερωτησεις/παρατηρησεις για δυναμει ψηφοφορους Συριζα

Μεγαλο θεμα εχουν γινει στην Ελλαδα τα δημοσια εξοδα, ο αριθμος των εργαζομενων στο δημοσιο και η αναζητηση ποιος εφαγε τα λεφτα τελοσπαντων. Η συζητηση φυσικα δεν θα τελειωσει ποτε αλλα εχω την εντυπωση οτι παραμελουμε συστηματικα το σκελος των δημοσιων εσοδων, δηλαδη οτι το κρατος ουτως ή αλλως δεν ειχε και τοσο πολλα λεφτα να φαει. Ιδου μια ερωτηση για οποιονδηποτε εργαζεται στην Ελλαδα, τι ποσοστο εισοδηματος δινετε στο κρατος? Παρτε το ετησιο εισοδημα σας μετα φορων και εισφορων και διαιρεστε το δια του συνολου των πραγματικων (οχι των δηλωθεντων μονο) εσοδων σας το ιδιο ετος. Αν εισαστε μεσου εισοδηματος το αντιστοιχο νουμερο στην Γερμανια θα ηταν περιπου 0,5 – 0,6. Δηλαδη κυριολεκτικα καπου το μισο εισοδημα ενος Γερμανου παει σε φορολογια και κοινωνικη ασφαλιση. Παρομοιως σε βορειοτερες χωρες της ΕΕ. Στην δηθεν φανατικη οπαδο του ελευθερου επιχειρειν Βρετανια το νουμερο θα ηταν περιπου 0,6-0,7 (για μενα ειναι 0,63 περιπου).

Στην Ελλαδα εχω την υποψια οτι το αντιστοιχο νουμερο για μισθωτους στον επισημο τομεα της οικονομιας ηταν καπου στο 0,65-0,75 και για τους υπολοιπους ακομα και 0,8-0,9. Ενδιαφερομαι να ακουσω πραγματικα παραδειγματα, αλλα δεδομενου του γραφηματος δυσκολα θα με πεισει κανεις οτι ο μεσος Ελληνας πληρωνε εστω και κατα προσεγγιση ευρωπαϊκου επιπεδου φορους.

Read moreΠοιοι τα φαγαμε – η αδυναμια του ελληνικου κρατους σε μια εικονα

Η διαθεση πατατας απο παραγωγους κατευθειαν σε καταναλωτες τις προαλλες στην Πιερια ή στην Θεσσαλονικη εφερε στο προσκηνιο καποια παλια θεματα στην ελληνικη γεωργια αλλα και την διαθρωση του λιανεμποριου γενικα.

Για σχεδον ολα τα προϊοντα που μπορει να αγορασει κανεις στην λιανικη, απο πατατες μεχρι αυτοκινητα, η τιμη που πληρωνει ο τελικος καταναλωτης ειναι αρκετα υψηλοτερη απο την τιμη που πληρωνεται ο παραγωγος. Παγκοσμιως, οχι μονο στην Ελλαδα. Ενα μερος αυτης της διαφορας εχει κοστολογικη ριζα για λογους που εξηγει ωραια ο Αριστος. Η διανομη και αποθηκευση των προϊοντων κοστιζει, το ιδιο η διασφαλιση ποιοτητας και διαφορες διοικητικες και φορολογικες υποχρεωσεις. Επιπλεον οι διαμεσολαβητες συχνα προσφερουν υπηρεσιες εμμεσης ασφαλισης στους παραγωγους. Το κοστος της παραγωγης ανεβοκατεβαινει, οπως και η προσφορα και ζητηση των προϊοντων. Οι μεσολαβητες συνηθως προσφερουν σταθερες τιμες στους παραγωγους και απορροφουν οι ιδιοι τους κραδασμους στην αγορα, προσφεροντας ετσι μια πολυτιμη υπηρεσια που εχει ομως και αντιστοιχο κοστος.

Απο κει και περα το μερος της τιμης του προϊοντος που προσαυξανεται σε διαφορα σημεια της αλυσιδας εχει να κανει με το ποσο ανταγωνιστικη ειναι η σχετικη αγορα. Για παραδειγμα το κερδος που μενει στην διανομη του προϊοντος εξαρταται απο το ποσοι μεταφορεις υπαρχουν, τι κοστος εχουν, ποσο δυνατα ανταγωνιζονται μεταξυ τους και τι σχεσεις εχουν με τους παραγωγους.

Θελω να επισημανω καποιες αδυναμιες στον τροπο σκεψης πολλων Ελληνων που οδηγουν σε μεγαλες τριβες στην αγορα μεσαζοντων και υποβελτιστα αποτελεσματα για την κοινωνια. Αδυναμιες που ξεπηδουν απο μια παραλανημενη και αστοχη ταση προστασιας των αδυνατων, σοβιετικης εμπνευσης και καταστροφικων αποτελεσματων τελικα για τους πραγματικα αδυνατους, δηλαδη τους φτωχοτερους παραγωγους και καταναλωτες.

Read moreΠερι πατατας, μεσαζοντων, ανισχυρων συνεταιρισμων και πνιγμενου λιανεμποριου

Μολις Πριν λιγες μερες ειδα ενα σεμιναριο στην Παγκοσμια Τραπεζα σχετικα με την Ιορδανια και μου φανηκε σαν να μιλουσαν για την Ελλαδα των περασμενων δεκαετιων. Πεισματικα υψηλη ανεργια παρα την σημαντικη ανοδο του ΑΕΠ. Μεγαλος πληθυσμος νεων που ειναι ανεργοι και περιμενουν δουλεια απο το δημοσιο (ισως γιαυτο παραμενουν ανεργοι? ισως γιαυτο σπουδαζουν σε σχολες με μηδενικη αξια στην αγορα εργασιας?).* Υψηλη διαφθορα και αναξιοκρατια, λειτουργια της οικονομιας με βαση τις γνωριμιες· οι εντος του συστηματος (συνηθως μελη των παλιων νομαδικων φυλών) εχουν δουλεια χωρις κοπο, οι εκτος (συνηθως Παλαιστινιοι προσφυγες) φτυνουν αιμα για καθε δηναριο που βγαζουν.

Οσο το ιορδανικο δημοσιο παραφουσκωνει τις υπηρεσιες του με αργοσχολους υπαλληλους** απο την μια η οικονομια βαραινει γενικα (ολο και υψηλοτεροι φοροι απο τους ολο και λιγοτερους ανθρωπους που εμειναν εκτος δημοσιου), απο την αλλη κανεις νεος δεν ειναι διατεθειμενος πια να δουλευει στον υγιη ιδιωτικο τομεα. Ενα βασικο χαρακτηριστικο του υγιους ιδιωτικου τομεα ειναι οτι βασιζεται κυριως στις εξαγωγες. Η λυση-μπαλωμα στο προβλημα που οι επιχειρησεις εξαγωγικου προσανατολισμου ειχαν στο να προσελκυσουν καλους υπαλληλους μακρια απο το δημοσιο, ειναι οι περιοδικες υποτιμησεις.

Read moreΥποτιμησεις και δημοσιο

Δεν εχω πειστει ακομα 100% για την αναγκη συστηματικης και αποτομης υποτιμησης, εσωτερικης ή εξωτερικης. Θεωρω οτι η Ελλαδα πασχει οντως απο ελλειψη ζητησης στο εσωτερικο, αλλα οχι επειδη δεν εξαγει αρκετα (κατασταση που θα βελτιωνοταν ισως με μια υποτιμηση), αλλα λογω πιστωτικης ασφυξιας. Σε εναν τελειο κοσμο η ΕΚΤ ή αλλος ευρωπαϊκος οργανισμος θα στηριζε τις τραπεζες μας ανεπιφυλακτα, ο δανεισμος προς τα νοικοκυρια θα ξαναζωντανευε, η καταναλωση θα ανεβαινε και το ολο δραμα θα τελειωνε εδω. Επειδη ομως στο παραμυθι που ζουμε οι λευκοι ιπποτες γινονται ολο και σπανιοτεροι, ενω οι δρακοι πολλαπλασιαζονται, κατανοω οτι καποιας μορφης υποτιμηση μπορει να ειναι απο τα λιγα οπλα που εχουμε οι Ελληνες στα δικα μας χερια (και κανενος αλλου) για να φερουμε μια μετρημενη ενισχυση της ζητησης. Οπως εχει περιγραψει με καποια λεπτομερεια ο Αρίστος, μειωνουμε τις τιμες των προϊοντων μας στο εσωτερικο, ετσι ωστε το εξωτερικο να θελει να αγορασει περισσοτερα απο αυτα, ενσχυοντας τις ελληνικες επιχειρησεις και φερνοντας νεες θεσεις εργασιας.*

Ας ξεκαθαρισουμε κατι που μου φαινεται οτι δεν εχει γινει επαρκως κατανοητο: οποιαδηποτε υποτιμηση σημαινει μειωση των πραγματικων εισοδηματων των Ελληνων.

Read moreΕσωτερικη και εξωτερικη υποτιμηση

Κατι δεν παει καλα με την ρητορικη των αδιεξοδων α λα Αλεξη Παπαχελα. Για μερικους η ελληνικη οικονομια ειναι ενας δυσμοιρος παιχτης μεταξυ των κακων αγορων και της ξιπασμενης Γερμανιας, που δεν την αφηνουν να χρεωθει οσο θελει. Διαφωνω. Η Ελλαδα δεν ειναι μπροστα σε αδιεξοδα που της επιβαλλουν αλλοι, η ελληνικη οικονομια (και κοινωνια) ειναι απλα αντιμετωπη με την αμειλικτη πραγματικοτητα και τον παλιοτερο ισως κανονα της χρηστης διαχειρισης: αν δεν αποταμιευεις στις ηλιολουστες ημερες του καλοκαιριου, δεν θα τα βγαλεις περα οταν χαλασει ο καιρος και ερθουν οι βροχες.

Read moreΟ μυθος της Ελλαδιτσας μεταξυ Σκυλλας και Χαρυβδης