Δεν εχω πειστει ακομα 100% για την αναγκη συστηματικης και αποτομης υποτιμησης, εσωτερικης ή εξωτερικης. Θεωρω οτι η Ελλαδα πασχει οντως απο ελλειψη ζητησης στο εσωτερικο, αλλα οχι επειδη δεν εξαγει αρκετα (κατασταση που θα βελτιωνοταν ισως με μια υποτιμηση), αλλα λογω πιστωτικης ασφυξιας. Σε εναν τελειο κοσμο η ΕΚΤ ή αλλος ευρωπαϊκος οργανισμος θα στηριζε τις τραπεζες μας ανεπιφυλακτα, ο δανεισμος προς τα νοικοκυρια θα ξαναζωντανευε, η καταναλωση θα ανεβαινε και το ολο δραμα θα τελειωνε εδω. Επειδη ομως στο παραμυθι που ζουμε οι λευκοι ιπποτες γινονται ολο και σπανιοτεροι, ενω οι δρακοι πολλαπλασιαζονται, κατανοω οτι καποιας μορφης υποτιμηση μπορει να ειναι απο τα λιγα οπλα που εχουμε οι Ελληνες στα δικα μας χερια (και κανενος αλλου) για να φερουμε μια μετρημενη ενισχυση της ζητησης. Οπως εχει περιγραψει με καποια λεπτομερεια ο Αρίστος, μειωνουμε τις τιμες των προϊοντων μας στο εσωτερικο, ετσι ωστε το εξωτερικο να θελει να αγορασει περισσοτερα απο αυτα, ενσχυοντας τις ελληνικες επιχειρησεις και φερνοντας νεες θεσεις εργασιας.*
Ας ξεκαθαρισουμε κατι που μου φαινεται οτι δεν εχει γινει επαρκως κατανοητο: οποιαδηποτε υποτιμηση σημαινει μειωση των πραγματικων εισοδηματων των Ελληνων. Αν ειχαμε την δραχμη ακομα και την υποτιμουσαμε 50% σε σχεση με το μαρκο, θα σημαινε βεβαιως οτι ο μεσος Ελληνας θα εχανε 50% του εισοδηματος του σε σχεση με εναν Γερμανο. Οσοι ειναι ανω των 30 θυμουνται ποσο φτωχοι αισθανονταν οι Ελληνες επισκεπτες μιας μεγαλης ευρωπαϊκης πολης. Με τα λεφτα που στην Αθηνα παιρναμε ενα πληρες γευμα, στο Παρισι δεν παιρναμε ουτε μια μπαγκεττα. Εκει θα γυριζαμε με την δραχμη, χωρις περιστροφες.
Αν επιλεγαμε την εσωτερικη υποτιμηση αντ’αυτου, η ιδεα ειναι να κρατησουμε το ευρω αλλα να μειωσουμε τις τιμες στην Ελλαδα σε ευρω κατα το ιδιο ποσοστο, εστω παλι 50%. Ας σημειωθει εδω οτι μιλαμε για ολες τις τιμες που επηρεαζουν το τελικο κοστος των ελληνικων εξαγωγών, δηλαδη τις τιμες αγαθων, υπηρεσιων αλλα και της εργασιας (=μισθους). Για την ζητηση ελληνικων προϊοντων στο Βερολινο το αποτελεσμα της εσωτερικης υποτιμησης ειναι ακριβως το ιδιο με την εξωτερικη υποτιμηση. Καθε ελληνικο πορτοκαλι που σημερα πουλαμε 2 ευρω (ή 700 περιπου παλιες δραχμες), θα κοστιζει στον Βερολινεζο στο μελλον 1 ευρω. Ειτε εμεις του ζηταμε 1 ευρω (με εσωτερικη υποτιμηση) ειτε 700 νεες δραχμες (με προσφυγη στην δραχμη και την ισοτιμια δραχμης-ευρω να πεφτει στο 700), διαφορα δεν κανει, ο Βερολινεζος θα θελει να αγορασει περισσοτερα ελληνικα πορτοκαλια. Η εσωτερικη και η εξωτερικη υποτιμηση λοιπον ειναι απολυτως ισοδυναμες οσον αφορα την τονωση της ζητησης (οταν γινονται στον ιδιο βαθμο βεβαια).
Εκει που οι μεθοδοι υποτιμησης διαφερουν ειναι σε δυο πραγματα
α) αποτελεσμα στον πλουτο των Ελληνων
και
β) παραπλευρες απωλειες για τις ελληνικες επιχειρησεις
Η εσωτερικη υποτιμηση δεν αγγιζει τοσο τον πλουτο των Ελληνων – επηρεαζει μονο ροες, οχι αποθεματα (stocks). Αν ριξουμε ολες τις τιμες στην Ελλαδα στο μισο, οι καταθεσεις μας δεν εξαφανιζονται, εχουν την ιδια (ή μεγαλυτερη αξια) με πριν. Παρομοιως η εσωτερικη υποτιμηση θα σημαινε μειωση στα ενοικια, αλλα οχι τοσο μεγαλη μειωση στην τιμη των σπιτιων**. Αντιθετα η εξωτερικη υποτιμηση θα σημαινε αυτοματα αντιστοιχη μειωση της πραγματικης αξιας ολων μα ολων των αγαθων που υπαρχουν στην Ελλαδα και αποτιμουνται σε εγχωριο νομισμα. Τα σπιτια μας θα αξιζαν το μισο σε ευρω, το ιδιο τα εξοχικα μας, οι καταθεσεις μας κτλ
Για τους λογους που αναφεραμε στο (α) γινεται προφανες οτι οι κατοικοι εχουν πολυ περισσοτερα να χασουν απο μια εξωτερικη υποτιμηση παρα απο μια εσωτερικη. Η φυσικη αντιδραση των πολιτων αν φοβουνται μια εξωτερικη υποτιμηση λοιπον ειναι να προσπαθουν να μετατρεψουν τα περιουσιακα τους στοιχεια σε μορφες που δεν κινδυνευουν απο υποτιμηση. Αυτο σημαινει ξεπουλημα εγχωριων ακινητων, μετοχών και οτιδηποτε αλλου στοιχειου αποτιμαται σε εγχωριο νομισμα και μετατροπη σε στοιχεια που αποτιμουνται σε σκληρο νομισμα και δεν θα επηρεαστουν απο την υποτιμηση.
Ερχομαστε λοιπον στο (β). Η επιστροφη στην δραχμη με την αναποφευκτη δραστικη υποτιμηση της νεας δραχμης (περιπου 50% την υπολογιζουν διαφοροι αναλυτες) θα εφερνε δραματικη εξοδο περιουσιας απο την Ελλαδα, καταρρευση των τραπεζων και κατασταση εκτακτης αναγκης για καθε ελληνικη επιχειρηση που εχει χρεη στο εξωτερικο σε ευρω. Οσο καλη δουλεια και να κανει η κυβερνηση για να ελεγξει το προκυπτον χαος, θα ειχαμε οριζοντιες απαγορευσεις στην κινηση κεφαλαιων, καταρρευση της ρευστοτητας στην αγορα και γενικευμενη μιζερια για ολους μας.
Ψαχνω να βρω ενα επιχειρημα υπερ της εξωτερικης υποτιμησης εναντι μιας αντιστοιχης εσωτερικης, και δεν μπορω να βρω. Οπως το βλεπω, οποιοσδηποτε θελει να δει αυξημενη ζητηση του εξωτερικου για ελληνικα αγαθα μεσω υποτιμησης, πρεπει σιγουρα να διαλεξει την εσωτερικη υποτιμηση.
Τι ομως σημαινει πραγματικα εσωτερικη υποτιμηση
Το ειπα ηδη και ειναι νομιζω λιγο πολυ αυτονοητο. Εσωτερικη υποτιμηση σημαινει μειωση σε καθε τιμη ροων στο εσωτερικο που επηρεαζουν το κοστος των αγαθων που πουλαμε στο εξωτερικο. Σε καθε τιμη. Αυτο συμπεριλαμβανει τους μισθους. Ολους τους μισθους. Τερμα τα “γιατι εγω και οχι οι αλλοι”, η εσωτερικη υποτιμηση σημαινει καποια μειωση μισθου για ολους ουσιαστικα τους κατοικους Ελλαδος. Και δεν μπορουμε να περιμενουμε αντιστοιχη μειωση στις τιμες ολων των αγαθων που καταναλωνουμε, ωστε το πραγματικο μας εισοδημα να μεινει σταθερο.
Ο μισθος πολλων Ελληνων εχει ηδη πεσει αλλα ο πληθωρισμος επιμενει θετικος. Περα απο την σοβαρη ανοδο του ΦΠΑ που ειχαμε και επηρεασε απευθειας τις τιμες, ειναι αναμενομενο οι τιμες να μην πεφτουν οσο οι μισθοι. Δεδομενου οτι η Ελλαδα ειναι μια μικρη ανοιχτη οικονομια στην οποια καταναλωνουμε πολλα αγαθα που ειναι διεθνως εμπορευσιμα, πρεπει να καταλαβουμε οτι δεν εχουμε μεγαλη επιρροη στις τιμες τους. Ακομα και αν ο μισθος μας πεσει κατα 20%, τα αυτοκινητα θα συνεχισουν να κοστιζουν περιπου οσο σημερα, παρομοιως οι ΗΥ και οι τηλεορασεις, αλλα παρομοιως και πολλα αγαθα που μπορει να παραγονται και στην Ελλαδα αλλα οι τιμες τους καθοριζονται στην διεθνη αγορα (δηλαδη ολα τα αγαθα που ειναι σχετικα ευκολα εμπορευσιμα). Η ιδεα της εσωτερικης υποτιμησης δεν ειναι απαραιτητα οτι θα πεσουν σημαντικα οι τιμες των προϊοντων, αλλα οτι θα πεσει το κοστος των εταιρειων μας, θα πιασουν μεγαλυτερο μερος της εσωτερικης και εξωτερικης αγορας και θα εχουν αυξημενα κερδη (που θα οδηγησουν σε προσληψεις, μειωση της ανεργιας κτλ).
Η μειωση μισθων χωρις μειωση τιμων σημαινει οτι θα μειωθει η αγοραστικη δυναμη ολων των κατοικων της χωρας. Φυσικα και πρεπει να μας στενοχωρει αυτο που συνεπαγεται η εσωτερικη υποτιμηση, δηλαδη επιδεινωση του βιοτικου επιπεδου στην Ελλαδα. Το ερωτημα ειναι ομως τι αλλες επιλογες εχουμε. Αν δεν μπορουμε να πεισουμε τους εταιρους μιας για μια αμοιβαιως πιο καλη λυση, το βιοτικο επιπεδο στην Ελλαδα ειναι πιθανοτατα μη διατηρησιμο. Το θεμα ειναι αν θα αυτοκτονησουμε με την δραχμη, ή αν θα θυσιασουμε καποιες απο τις ανεσεις μας με μια εσωτερικη υποτιμηση. Και αν αυτο μας ποναει, ας βαλουμε τα δυνατα μας για να ανεβει η παραγωγικοτητα μας, ετσι ωστε να αξιζουμε ενα υψηλοτερο επιπεδο διαβιωσης και να μπορουμε να το διατηρησουμε με τις δικες μας δυναμεις. Η αυτιστικη αρνηση της πραγματικοτητας και οι εσωτερικες διαμαχες για αναδιανομη μιας ολο και μικροτερης πιτας σιγουρα δεν φερνουν καμμια προοδο προς τον στοχο της αξιοπρεπους και ευημερουσας Ελλαδας, με το σπαθι της, οχι με παρακάλια και δανεικα.
——————————————-
*Οπως σημειωνει βεβαια σε μεταγενεστερο αρθρο και ο Αριστος, για να εχουμε μεγαλο αποτελεσμα απο την υποτιμηση θα επρεπε να εχουμε μεγαλο ανενεργο δυναμικο που να ειναι ετοιμο να πλημμυρισει τις ξενες αγορες με ελληνικα προϊοντα και υπηρεσιες, φτανει οι τιμες τους να ειναι ελκυστικες. Δεν βλεπω να συντρεχουν αυτες οι προϋποθεσεις, για αυτο οπως ειπα δεν θεωρω καμμια υποτιμηση ιδιαιτερα ελκυστικη.
**Η τιμη των σπιτιων καθοριζεται απο την παρουσα αποπληθωρισμενη αξια ολων των μελλοντικων μισθωματων. Υποθετοντας οτι μειωση των μισθωματων ειναι παροδικη, τοτε η αξια του ακινητου μειωνεται λιγοτερο απο οτι η αξια του μισθωματος σημερα.
Μια ερώτηση: Πώς ακριβώς γίνεται η εσωτερική υποτίμηση; Επιβάλλεται κάπως; Ποιος την αποφασίζει και ποιος την εφαρμόζει; (κι όμως, πρόκειται για μία ερώτηση)
Μια ενδιαφέρουσα άποψη
Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο του Leicester
Μέλος της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών του Ηνωμένου Βασιλείου
Παράθεση μέρους του κειμένου:
Ακόμη περισσότερη σημασία έχει τι συμβαίνει με τους μισθούς και τα ημερομίσθια και γενικά τα εισοδήματα των καταναλωτών. Τα οποία δέχονται πιέσεις προς τα κάτω σε ονομαστικούς όρους και ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις σε πραγματικούς όρους, λόγω της αύξησης των τιμών των καταναλωτικών αγαθών. Με άλλα λόγια οι τιμές που παίρνουμε για τα προϊόντα μας μειώνονται μαζί με τα εισοδήματά μας, ενώ οι τιμές που πληρώνουμε για να καταναλώσουμε αυξάνονται. Το σενάριο αυτό είναι ακόμη χειρότερο από αυτό που περιέγραψε ο Irving Fisher.
Κάποιοι φυσικά ονειροπολούν ότι η πτώση των μισθών και των ημερομισθίων θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας και της παραγωγής. Αν αυτό γινόταν σε μία και μόνο βιομηχανία (οικονομία), ίσως να είχαν δίκαιο. Γιατί η βιομηχανία (οικονομία) αυτή, σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, θα γινόταν πιο ανταγωνιστική από τις υπόλοιπες, με την έννοια ότι η μείωση του κόστους θα οδηγούσε αυτόματα σε μείωση της σχετικής τιμής παραγωγής (decline in relative price). Όταν όμως όλες οι βιομηχανίες (οικονομίες) κάνουν το ίδιο, τότε εκείνο που πέφτει είναι ο γενικός δείκτης των τιμών παραγωγής, χωρίς καμιά βιομηχανία (οικονομία) να γίνεται πιο ανταγωνιστική σε σύγκριση με τις υπόλοιπες. Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην ευρωζώνη, μία κούρσα προς τον πυθμένα, στην οποία όλοι είναι υποχρεωμένοι να λάβουν μέρος.
Χωρίς αύξηση της εξωτερικής ζήτησης – η οποία στην πράξη μόνο από μεγάλη αύξηση των εξαγωγών στην Ασία μπορεί να προέλθει – το ίδιο θα γίνει και στην υπόλοιπη ευρωζώνη, γιατί οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα, όπως και τα κέρδη των επιχειρήσεων, ήδη πιέζονται προς τα κάτω. Οι επιχειρήσεις που ζημιώνουν θα συνεχίσουν να απολύουν προσωπικό, όπως και ο δημόσιος τομέας. Η κατανάλωση θα συνεχίσει να μειώνεται και οι τιμές παραγωγής θα πιέζονται προς τα κάτω λόγω υποτονικής ζήτησης. Το πραγματικό βάρος του χρέους θα αυξάνεται και η δυνατότητα να αποπληρωθεί το χρέος θα μειώνεται. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα αυξάνονται. Η κρίση εμπιστοσύνης θα βαθαίνει και θα κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Οι επιχειρήσεις θα σταματήσουν να επενδύουν και θα συνεχίσουν να απολύουν προσωπικό. Η αύξηση της ανεργίας θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στις τράπεζες, αφού τα μη εξυπηρετούμενα αυξάνονται κι άλλο. Στη συνέχεια ακολουθεί εκροή καταθέσεων και περαιτέρω μείωση της εμπιστοσύνης, πανικός και βαθύτερη τραπεζική κρίση. Η μεγάλη οικονομική συρρίκνωση δεν μειώνει το χρέος αλλά το αυξάνει. Η πτώση των εισοδημάτων το κάνει ακόμη πιο δυσβάστακτο.
Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο του Leicester
Μέλος της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών του Ηνωμένου Βασιλείου
http://blog.stockwatch.com.cy/?p=850
Καλή πτώχευση στην τσέπη και καλό πλούτο στο πνεύμα.
Κάτω τα κράτη πάνω οι άνθρωποι.
Χάσαμε το μέτρο αδέρφια, καιρός να το επανακαθορίσουμε.
http://sabotaz33.blogspot.com/2012/01/2000-12-profit.html
Σωτήρη έχω κάποιους προβληματισμούς. Τα συμπεράσματά σου βασίζονται στην υπόθεση ότι με εξωτερική υποτίμηση οι τιμές π.χ. των σπιτιών σε εγχώριο νόμισμα θα παραμείνουν ίδιες (δεν θα αυξηθούν) και άρα η αξία τους σε ξένο νόμισμα θα μειωθεί. Είναι μια τέτοια υπόθεση βάσιμη? Έχω αμφιβολίες. Δεύτερον, τι γίνεται αν με την εσωτερική υποτίμηση δημιουργήσουμε προσδοκίες αύξησης της πραγματικής αξίας των αποταμιεύσεων? Ποια θα είναι η συνέπεια στη συνολική δαπάνη και άρα την οικονομία? Τα αποτελέσματα του αρνητικού πληθωρισμού του κραχ του 1929 ίσως θα πρέπει να μας προβληματίσουν. Τρίτον, αν η ονομαστική αξία των κεφαλαιουχικών αγαθών πέσει η ζήτηση για δάνεια θα μειωθεί, και άρα τα ονομαστικά επιτόκια θα πέσουν επίσης. Τα πραγματικά ίσως να ανέβουν λόγω της μείωσης των τιμών εγχωρίως. Ωστόσο, γιατί οι καταθέτες δεν θα βγάλουν τις καταθέσεις τους σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπου τα ονομαστικά επιτόκια θα είναι μεγαλύτερα ώστε να εκμεταλευτούν ακόμα περισσότερο τη μείωση των τιμών στην Ελλάδα? Το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο με την εξωτερική υποτίμηση.
Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα με την εσωτερική υποτίμηση είναι ο συντονισμός (coordination). Αν όλοι μπορούσαμε να δεσμευτούμε ότι θα μειώσουμε ταυτόχρονα τις τιμές μας π.χ. κατά 10% το εγχείρημα ενδεχομένως να ήταν εύκολο. Τέτοιος συντονισμός μεταξύ εκατομμυρίων παραγωγών είναι εξαιρετικά δύσκολος, και ο καθένας μόνος του είναι δύσκολο να δεχτεί να μειώσει τις τιμές του αν δεν είναι βέβαιος ότι και οι άλλοι θα πράξουν το ίδιο. Τέτοιο πρόβλημα δεν υπάρχει με την εξωτερική υποτίμηση.
Για μένα το πρόβλημα έχει λιγότερο να κάνει με το εξωτερικό εμπόριο όσο με το εσωτερικό. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει υποστεί μια εγάλη εκροή χρήματος. Οι Έλληνες συνεχίζουν να θέλουν να αγοράσουν αγαθά ο ένας από τον άλλο αλλά το ανταλλακτικό αγαθό, το ευρώ, που χρειάζονται για τις μεταξύ τους συναλλαγές έχει γίνει δυσεύρετο. Για να αντιμετωπίσουν την έλλειψη ρευστότητας εγώ βλέπω ότι έχουν αυξήσει τη χρήση εναλλακτικών τρόπων πληρωμών, όπως η άτυπη πίστη. Ουσιαστικά η κάθε αγοραπωλησία πληρώνεται με μια λογιστική εγγραφή σε κάποιο μπλοκάκι (μόυ χρωστάς-σου χρωστάω). Ωστόσο υπάρχουν περιορισμοί καθώς μετά από κάποιο σημείο ο πωλητής αρνείται να πιστώσει τον αγοραστή καθώς χάνει την “πίστη” του. Πες λοιπόν ότι αυτές οι λογιστικές εγγραφες μπορούσαν να τυπωθούν σε ένα χαρτάκι, ας το πούμε δραχμή. Αν καταφέρναμε να πείσουμε όλους ότι το χαρτάκι αυτό θα γίνεται δεκτό τουλάχιστον στις εγχώριες συναλλαγές, θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε ίσως την κατάσταση. Αυτό δεν σημαίνει έξοδο από το Ευρώ. Όταν η κατάσταση εξομαλυνθεί, θα μπορέσουμε να αποσύρουμε σιγά-σιγά το δεύτερο νόμισμα. Ομολογουμένως η ιδέα αυτή είναι πολύ χονδρική και πολλές λεπτομέρεις λείπουν, αλλά δε μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο.
Κωστα
Εχω αρχισει να πιστευω πως μια τόνωση της εσωτερικης ζητησης μονο από μια τετοια λυση που προτεινεις θα μπορουσε να ερθει. Τείνω να πιστευω ολο και πιο πολυ οτι μια δοση νομισματικης αυτονομιας εστω και για περιορισμενο χρονο θα μπορουσε να βοηθουσε την κατασταση. Δεν το εχω αποσαφηνισει τελείως αλλα δε βλεπω πολλες διεξοδους στην παρουσα φάση.
Σωτηρη η εσωτερικη υποτιμηση που περιγραφεις, οχι εσυ αλλα εδω και δυο χρόνια οι παροικουντες των Βρυξελλων και της Γερμανίας είναι μια τρύπα στο νερο και τιποτα άλλο. Πουθενα και ποτε στα ιστορικα χρονίκα δεν επιτευχθηκε εξυγίανση δημοσιονομικων ενος κρατους επειδη συμπιεσθηκαν οι μισθοι και γενικοτερα το μισθολογικο κόστος. Ενα είδος νομισματικης αυτονομιας μπορει να επιφερει μια καποια λυση στην παρουσα φάση οχι τοσο στον εξωτερικο ανταγωνισμο και ανατγωνιστικοτητα, αυτο είναι αλλη ιστορια, οσο για τη ταχυτερη και αποτελεσματικοτερη τόνωση της εσωτερικης ζητησης.
Μια νομισματικη αυτονομια θα ειχε θετικα αποτελεμσατα σε μια περιοδο ύφεσης της ταξης του 7% οπως είναι τωρα η ελλαδα. Υπαρχει μεγάλο κενό αναμεσα στο δυνητικο (potential) προιον και στο πραγματικα παραγομενο που μπορει πολυ ευκολα να καλυφθει απο το τυπωμα νεου χρήματος. Αυτο διδασκει η ιστορια, αυτο δισασκει και η οικονομικη θεωρια, και αυτο λιγο πολυ πια υποστηρίζουν ολοι με διάφορε παραλλαγες (βλεπε τυπωμα απο την ΕΚΤ). Τωρα αν η γερμανια εφήυρε καινουριο ορο-αρλουμπα τύπου εσωτερικη υποτιμηση (σορρυ, δε ξερω ποιος ειναι ο εφευρετης του όρου), για να τον εφαρμόσει σε μια χωρα με υφεση 7% και ανεργια 20%, τοτε μαλλον πρεπει να τα ξαναμοθουμε ολα απο την αρχη.
Δε λεω να γυρισουμε στη δραχμη, αλλα ακομα και ενα μεταβατικο σταδιο οπου ενα καινουργιο νομισμα πιο φθηνο σαφεστατα, αλλα με σταθερη ισοτιμια απεναντι σε ευρω και δολαριο θα μπορουσε να βοηθησει εστω και για περιορισμενο χρονικο διαστημα.
Είτε εσωτερικη, είτε εξωτερικη υποτίμηση στο βάθος πάντα είναι η παραγωγικότητα. Το να υποτιμας το νομισμα σου για να το κανεις μιο ελκυστικο και αν αυξανεις τις εξαγωγες ειναι μια λυση παροδικη και σαφως πρεπει να χρηιμοποιείται με μαγάλη φειδώ. Για του λόγους που εγηγησε και ο Σωτήρης πιο πανω. Αλλα μακροχρόνια η ανταγωνιστικοτητα μιας οικονομιας δεν είναι τιποτα παραπάνω απο την παραγωγικοτητα της, όπως θα λεγε και ο Krugman. Η παραγωγικότητα ως μέγεθος για να μεταβληθει και να βελτιωθει χρειαζεται παραγωγικες επενδυσεις, (οι οποιες βεβεαια ενεχουν πάντοτε τον κίνδυνο, την αβεβαίοτητα και το ρίσκο). Κεφαλαια για επενδύσεις αυτη τη στιγμη στη φτωχη Ελλάδα δεν υπάρχουν και δεν διατείθενται, οποτε ανακαμψη απο την παραγωγικότητα δεν προκειται να προερθει. Εκεί είναι το κρίσιμο σημείο. Οι διαρθρωτικες αλλαγες, οι μεταρρυθμισεις και οτι άλλο απο μονα τους δεν προκειται να αποφερουν καμια ανακαμψη σε μια οικονμια οπου πλεον δεν υπαρχουν πόροι. Γι αυτο και εσκεμμένα εχει υπαρξει αυτη η στρεβλή αντίληψη οτι θα τονωθει η παραγωγικοτητα, με τη μείωση του εργατικού κόστους. Είναι η εύκολη λύση και προφανώς είναι λάθος.
Εγώ δε θέλω να αυξηθούν οι εξαγωγές μας αλλά να αντικαταστήσουμε τις εισαγωγές μας, όπως παλιότερα που φοράγαμε παπούτσια zita hellas και αγοράζαμε ψυγεία izola.
Ποιά μέθοδο υποτίμησης πρέπει να διαλέξω;
Μπερδευτηκαμε με την δολοφονικη επιθεση εναντιον του σερβερ μας και χρωσταω κατι απαντησεις.
Τακη
αυτο ακριβως ειναι το προβλημα, οτι υπαρχει ζητημα συντονισμου και οσοι υποτιμησουν πρωτοι προφανως χανουν πολλα. (βλ και τι λεει ο Κωστας)
Περαστικε
δεν καταλαβαινω το κειμενο του Πανικου. Αν κανουν ολες οι χωρες του πλανητη υποτιμηση προφανως το αποτελεσμα ειναι μηδενικο. Η ιδεα ειναι οτι η Ελλαδα θα προσπαθει να μειωνει τις τιμες της την ιδια ωρα που στην Γερμανια θα ανεβαινουν ομως (και με την ανεργια σε ιστορικα χαμηλα δεν μου φαινεται απιθανο απο την μερια της Γ).
Κωστα
φανταζομαι πρεπει να υπαρχει καποιος δηλωμενος στοχος για το που θελουμε να πανε οι τιμες, για να μη πεσουμε σε παγιδα αποπληθωρισμου.
“με εξωτερική υποτίμηση οι τιμές π.χ. των σπιτιών σε εγχώριο νόμισμα θα παραμείνουν ίδιες (δεν θα αυξηθούν) και άρα η αξία τους σε ξένο νόμισμα θα μειωθεί.”
δεν το ξερω, αλλα νομιζω ειναι σχετικα ασφαλες να υποθεσουμε οτι η εσωτερικη υποτιμηση θα μειωσει τις τιμες των ακινητων λιγοτερο.
” Αν καταφέρναμε να πείσουμε όλους ότι το χαρτάκι αυτό θα γίνεται δεκτό τουλάχιστον στις εγχώριες συναλλαγές, θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε ίσως την κατάσταση.”
για δωσε λεπτομερειες. Αν εχει επισημη σχεση ανταλλαγης με το ευρω εγγυημενη απο ΕΚΤ, τοτε απλα ειναι ευρω. Αν δεν εχει, σιγα μην σε πιστευει κανεις οτι δεν θα πεσει η αξια του.
Γιαννη
δεν ειμαι σιγουρος οτι σε καταλαβαινω, νομιζω μπλεκεις και διαφορα θεματα. Οταν η ανεργια ειναι στο 20% νομιζω καθε οικονομικη θεωρια λεει οτι χρειαζεται καποια μειωση μισθων για να πεσει η ανεργια. αν οι μισθοι ηταν πραγματικα ευελικτοι η ανεργια δεν θα ειχε λογο να ειναι τοσο ψηλα.
” ακομα και ενα μεταβατικο σταδιο οπου ενα καινουργιο νομισμα πιο φθηνο σαφεστατα, αλλα με σταθερη ισοτιμια απεναντι σε ευρω και δολαριο θα μπορουσε να βοηθησει εστω και για περιορισμενο χρονικο διαστημα.”
κανεις δεν θα πιστευε αυτην την σταθερη ισοτιμια και θα ειχαμε τετοιες εκροες κεφαλαιων που θα την εσπαγαν. Αν φυγουμε απο το ευρω, κανεις δεν ξερει ποσο χαμηλα θα παει η ισοτιμια, αλλα το σιγουρο ειναι οτι θα ειναι ανεξελεγκτη για αρκετο καιρ (εκτος αν επιβαλλουμε δικτατορια και βαλουμε στρατιωτες να κοιτανε κατω απο τα στρωματα γιαγιαδων για κρυμμενο νομισμα).
Jimbo
εξωτερικη μαλλον.
Ένα ενδιαφέρον άρθρο για την περίπτωση της Λετονίας
http://kkalev4economy.wordpress.com/2012/02/25/latvia-internal-devaluation-results/
δεν με πειθει ιδιαιτερα το αρθρο. Ας πουμε δεν βλεπω καν να δειχνει οτι εγινε εσωτερικη υποτιμηση, ισα ισα λεει οτι οι τιμες αυξηθηκαν! Η βασικη λογικη της ισοδυναμιας εσωτερικης και εξωτερικης υποτιμησης ειναι νομιζω αναποδραστη: αν πεσουν οι εγχωριες τιμες κατα 10% ειναι σαν να κανεις εξωτερικη υποτιμηση 10%, οσον αφορα τις εξαγωγες. Αυτο που δειχνει το κειμενο ειναι ισως οτι υφεση 20% δεν σημαινει απαραιτητα εσωτερικη υποτιμηση, μια και οι τιμες εχουν αρκετους λογους να ειναι δυσκαμπτες. Αλλα αυτη η δυσκαμψια τελικα ειναι σιγουρα κακη για τους ανεργους, σε αντιθεση με αυτα που θελουν τα συνδικατα να μας κανουν να πιστεψουμε (οτι δηθεν αντιστεκονται στα κακα αφεντικα και δεν θελουν μειωσεις μισθων για το καλο των αδυναμων)
Ρε παιδιά..Εσείς οι οικονομολόγοι,βλέπετε το δέντρο και χάνετε το δάσος.Με αυτό το ΙΔΙΩΤΙΚΟ χρηματοπιστωτικό σύστημα που έχουμε μάθει εδώ και 1,5 σχεδόν αιώνα, γιατί ασχολέιστε με υποτιμίσεις και επιτόκια και δεν ψάχνετε να βρείτε εναν πιο δημοκρατικό και δίκαιο τρόπο συναλλαγής αξιών μεταξύ ανθρώπων?
Ξαναδιαβασα μετα απο τοσο καιρο το αρθρο και εχω μια απορια:
Υποθετω θεωρεις οτι η εσωτερικη υποτιμηση ειναι καλυτερη απο την εξωτερικη υποτιμηση στο περιβαλλον που βρισκομαστε τωρα?? Δηλαδη αν δεν ειχαμε μπει στο Ευρω και ειχαμε δικο μας νομισμα δεν θα ηταν πιο ευκολη η εξωτερικη υποτιμηση και για τους λογους που λεει ο Κωστας στο σχολιο του?? Καταλαβαινω οτι ο μονος λογος που ειναι καλυτερο να γινει εσωτερικη υποτιμηση ειναι διοτι αν δοκιμαζαμε να βγουμε απο το Ευρω θα χαναμε ολες τις καταθεσεις και οι τραπζες θα πτωχευαν (βασικα αυτο που ηδη συμβαινει). Αυτο ομως δεν θα συνεβαινε αν δεν ειχαμε μπει ποτε στο ευρω και ειχαμε floating exchange rate!!
Η εξωτερική υποτίμηση προτιμάται γιατί είναι πιο εύκολο να την ελέγξουν οι κυβερνήσεις. Το μόνο που έχουν να κάνουν είναι ν’ανακοινώσουν τη νέα ισοτιμία ή να μην παρέμβουν αν η αγορά αρχίσει να ρίχνει την ελεύθερη ισοτιμία τους. Κι οι αντιδράσεις είναι μικρότερες γιατί οι επιπτώσεις δεν γίνονται εμφανείς σε κρίσιμη μάζα άμεσα.
Αυτό που λέει το κείμενο είναι ότι τα δύο είδη υποτίμησης έχουν διαφορετικά διανεμητικά αποτελέσματα. Όσοι έχουν κάποια περιουσία ή αποταμιεύσεις πληττονται περισσότερο από την εξωτερική υποτίμηση.
Επομένως αν δεν είχαμε ευρώ, και πάλι εσωτερική υποτίμηση θα έπρεπε να προτιμήσουμε. Για πρακτικούς/πολιτικούς λόγους όμως, θα κάναμε εξωτερική.