οικονομικα

Σωτηρης Γεωργανας και Κωνσταντινος Καλλιρης
Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Η εργασιακή ασφάλεια των δημοσίων υπαλλήλων τίθεται, για πρώτη ίσως φορά στην ελληνική μεταπολιτευτική ιστορία, εν αμφιβόλω. O tempora o mores: έπρεπε να βρεθεί η χώρα στο χείλος του δημοσιονομικού γκρεμού για να συζητηθεί ρεαλιστικά έστω το ενδεχόμενο συστηματικών απολύσεων στο δημόσιο. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική έννομη τάξη δεν αποκλείει μία τέτοια επιλογή, κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα ως σήμερα δεν αποτόλμησε να την συμπεριλάβει στις προτάσεις του. Ακόμα και σήμερα, και παρά τις διαφορές τους, σε ένα ζήτημα συμπλέουν τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης, όπως διαφαίνεται από τις δημόσιες τοποθετήσεις των στελεχών τους: τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποχωριστούν έστω και έναν δημόσιο υπάλληλο. Έστω έναν από εκείνους που χαρακτηρίστηκαν «επίορκοι» ή των οποίων οι θέσεις καταργούνται. Έστω προκειμένου να αντικατασταθούν με άτομα υψηλότερης εξειδίκευσης ή υπευθυνότητας. Κι όμως, τις απολύσεις αυτές τις επιτάσσουν λόγοι δικαιοσύνης.

Με τουλάχιστον 800.000 θέσεις εργασίας να έχουν χαθεί από το 2008 στον ιδιωτικό τομέα, φαίνεται εκ πρώτης όψεως δίκαιο οι δημόσιοι υπάλληλοι να μοιραστούν κάποια από τα βάρη της κρίσης, με πρώτους υποψήφιους για αποχώρηση εκείνους που δεν προσφέρουν έργο.

Read moreΕίναι άδικες οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων;

Δημοσιευθηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη

Τα κείμενα εργασίας του ΔΝΤ ερευνούν συνήθως στρυφνά τεχνικά θέματα που δύσκολα ξυπνάνε το ενδιαφέρον, ακόμα και της στενής επιστημονικής κοινότητας. Πριν από λίγες εβδομάδες όμως δημοσιεύτηκε ένα κείμενο απο τους Μπλανσαρ και Λη (ερευνητές του οργανισμού, ο πρώτος μάλιστα από τους επιφανέστερους του κλάδου) που προκάλεσε συζητήσεις στον δημοφιλή τύπο από την Ουάσιγκτων έως την Αυστραλία. Το κείμενο εξετάζει το συμμάζεμα των δημοσίων δαπανών που ακολούθησε την έναρξη της κρίσης το 2008, και πως συσχετίζεται με την οικονομική ανάπτυξη αυτών των οικονομιών. Το νέο που προκύπτει από το κείμενο, από το στόμα του ίδιου του επικεφαλής οικονομολόγου του οργανισμού, είναι ότι οι αναλύσεις του ΔΝΤ πριν την κρίση πιθανώς έχουν υποτιμήσει τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της μείωσης δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Με λίγα λόγια, η λιτότητα προκάλεσε μεγαλύτερες καταστροφές από ότι περιμέναμε. Σημαίνει αυτό ότι το ΔΝΤ (α) με δική του ευθύνη (β) πρότεινε μια πολύ κακή θεραπεία για την Ελλάδα; Η απάντηση είναι όχι, και όχι.

Ξεκινώ με μια κοινοτοπία. Στα οικονομικά είναι γνωστό ότι μια μείωση στις δημόσιες δαπάνες φέρνει, ceteris paribus (δηλ, σταθερώς κρατώντων των άλλων παραγόντων), υφεσιακή πίεση στην οικονομία. Το ΔΝΤ στις προβλέψεις του για την Ελλάδα π.χ., ανέφερε ρητά ότι το δημοσιονομικό νοικοκύρεμα που προβλεπόταν στο Μνημόνιο θα έφερνε ύφεση, δηλαδή μείωση της παραγωγής και των εισοδημάτων στην Ελλάδα. Ακόμα και αν δεν ήταν προφανές στους οπαδούς της λαϊκιστικης ρήσης του Γ. Παπανδρέου περί αριθμών και ανθρώπων, οι οικονομολόγοι ξέρανε ότι η ύφεση θα ερχόταν με όλα τα συνεπακόλουθα στραβά όπως αύξηση ανεργίας και γενικής δυστυχίας.

Read moreΛάθη του ΔΝΤ και λάθη των πολιτικών μας ηγετών (σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο)

Πρωτοδημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη

Το περιοδικο Fortune προσπαθώντας το 1998 να εκτιμήσει την συμβολή του Μαϊκλ Τζορνταν στην οικονομια κατεληξε σε εναν αριθμο περι τα 10 δισεκατομμυρια δολλαρια. Η αξία του αθλητή για την Nike και μόνο υπολογίστηκε στα 5 δις. Οι συνολικές απολαβές του Αιρ Τζόρνταν ήταν αντίστοιχα στρατοσφαιρικές, μακριά από κάθε άλλο παίχτη της εποχής. Όσο καταπληκτικό θέαμα και να προσέφερε όμως ο Τζόρνταν, ήταν τόσο πιο πολύτιμος απο τους συμπαίχτες του στους Μπουλς ή τους άλλους παίχτες του ΝΒΑ; Πιο πρόσφατα, ο Γιουσεϊν Μπολτ έγινε ο πιο γρήγορος άνθρωπος στον κόσμο σε μικρές αποστάσεις. Η διαφορά του από τον επόμενο μπορεί να μετριέται στα δέκατα του δευτερολέπτου, αλλα η διαφορά φήμης είναι αβυσσαλέα. Ένα οκτάχρονο παιδί που πρωτοαθλείται δεν θέλει να μοιάσει στον δευτεραθλητή Μπλέηκ -ίσως δεν ξέρει ποιός είναι- ολοι θέλουν να γίνουν σαν τον υπεραθλητη Μπόλτ. Προσέξτε ότι δεν μετράει τόσο η επίδοση η ίδια, αλλά η σχετική θέση: ο πρώτος τα παίρνει όλα.

Παρόμοια φαινόμενα υπεραπολαβών για υπεραστέρες υπάρχουν σε πολλές αγορές. Ο Τομ Κρουζ μπορεί να μην είναι ούτε 10 φορές πιο ελκυστικός ή ταλαντούχος από έναν μέσο αγγλόφωνο ηθοποιό, τα 75 εκ. δολλάρια αμοιβής φέτος είναι τουλάχιστον 1000 φορές περισσότερα από την αμοιβή του μέσου ηθοποιού.

Read moreΟικονομιες υπεραστερων και υπερανισοτητα ή φορολογώντας τον Ζεραρ

Δημοσιευτηκε σε λιγο βραχυτερη εκδοση στην Καθημερινη

Ειναι η πτωση της ελληνικης οικονομιας μια αδικαιολογητη καταρα ή φερνει απλα επιστροφη της Ελλαδας στην θεση που της αξιζει?

Υπάρχει μια διάχυτη αίσθηση στην Ελλάδα οτι τα δεινά που περνά η χώρα δεν της αξίζουν. Είναι βασική ανθρωπιστική αρχή οτι (σχεδόν) κανεις δεν αξιζει να δεινοπαθεί και να βασανιζεται. Ειναι ομως αληθεια οτι η οικονομικη καταρρευση της Ελλαδας δεν ανταποκρινεται σε θεμελιωδη της οικονομιας; Φταίνε για τα προβλήματα μας απλά τα δημοσιονομικά λάθη δυο τριών κυβερνήσεων; Ή μήπως ευθύνονται οι ανεύθυνοι και ανάλγητοι χειρισμοί κάποιων ξένων; Ποιά είναι τελικά η θέση που δικαιούται η Ελλάδα -ή έστω η ελληνική οικονομία- στον κόσμο;

Read moreΠόση ευημερία δικαιούται η Ελλάδα;

το κειμενο αυτο το εγραψα τον Μαϊο, αλλα για καποιον λογο αμελησα να το ανεβασω. Νομιζω παραμενει επικαιρο, μια και λιγα απο τα βηματα που περιμενα εγιναν δειλα, ενω αρκετα άλλα μενουν ακομα να γινουν. Αν δεν γυρισουμε παλι προς τα πισω δηλαδη, εξαιτιας καποιου ασπονδυλου πολιτικαντη.

Τι φερνει την αναπτυξη? Αν πιστευαμε τις ανακοινωσεις κορυφαιων Γερμανων αξιωματουχων ειναι απλα και μονο ζητημα μεταρρυθμισεων.

Η ανάπτυξη είναι «ο καρπός μιας έξυπνης πολιτικής μεταρρυθμίσεων», δήλωσε ο Στέφεν Ζάιμπερτ σε τακτική συνέντευξη Τύπου, επικαλούμενος μεταξύ αυτών των πιθανών μεταρρυθμίσεων «τη χαλάρωση της γραφειοκρατίας» και «κυρίως τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας». Καθημερινη

Wenn die Griechen eine Idee haben, was wir zusätzlich tun können, um das Wachstum zu fordern, kann man immer darüber sprechen und nachdenken. Im Kern geht es aber darum, Griechenland wieder wettbewerbsfähig zu machen, die Wirtschaft wachsen zu lassen und den Weg zu den Finanzmärkten wieder zu öffnen. Das erfordert, dass die vereinbarten grundlegenden Reformen gemacht werden. Sonst hat das Land keine Perspektive.
[με λιγα λογια, αν η Ελλαδα δεν ματαρρυθμιστει, την εβαψε]

Σοϊμπλε στην Welt am Sonntag

Να πω την αληθεια, ο φετιχισμος των μεταρρυθμισεων στην Γερμανια δεν νομιζω οτι μπορει να γινει κατανοητος χωρις δυο γεγονοτα. Το ενα εχει να κανει με την προσφατη ιστορια της χωρας.

Read moreΑναπτυξη και μεταρρυθμισεις – τα επικινδυνα φετιχ της Κεντρικης Ευρωπης

και που διαφερει το κρατος απο τους ιδιωτες σε τετοια ζητηματα

Πρωτοδημοσιευτηκε σε ελαφρως διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη

Το απλο ερωτημα πότε εχει νοημα η πωληση ενος αγαθου απαντιεται τοσο ευκολα που δυσκολα το συναντας ρητα σε βιβλιο οικονομικων. Η πωληση συμφερει προφανως οποτεδηποτε ο αγοραστης ειναι διατεθειμενος να πληρωσει περισσοτερα για αυτο το αγαθο απο τον πωλητη! Και η συνθηκη αυτη ικανοποιειται τυπικα (εν απουσια περιορισμων ρευστοτητας) οταν η αξια του αγαθου για τον αγοραστη ειναι μεγαλυτερη απο την αξια του για τον πωλητη.

Τι αλλαζει αν το αγαθο εν προκειμενω ειναι μια επιχειρηση που πωλειται μεταξυ ιδιωτών; Ουσιαστικα τιποτα. Σε αντιθεση με την διαδεδομενη πλανη, η παρουσα κερδοφορια της επιχειρησης δεν ειναι απο μονη της κριτηριο για το αν πρεπει να πουληθει ή οχι (μπορει ομως να ειναι για το αν πρεπει να κλεισει ή οχι). Το ερωτημα ειναι, παλι, ποια η αξια της επιχειρησης για τα συμβαλλομενα μερη. Και τυπικα, εν απουσια συνεργειων, η αξια της επιχειρησης εξαρταται απο τα μελλοντικα της κερδη. Αν ο επιχειρηματιας Α μπορει να εξασφαλισει στο μελλον υψηλοτερα κερδη για την επιχειρηση απο τον σημερινο ιδιοκτητη Β, την αγοραζει. Αυτο ισχυει ακομα και αν τα κερδη της επιχειρησης υπο τον ιδιοκτητη Β ειναι ηδη πολυ υψηλα. Θα ελεγε κανεις μαλιστα οτι ειναι πιο πιθανο να θελει κανεις να αγορασει μια κερδοφορα επιχειρηση, για να την βελτιωσει, παρα μια πολυ ζημιογονα που δεν εχει στον ηλιο μοιρα, οση δουλεια και να ριξεις.

Τι συμβαινει αν μιλαμε για το κρατος ως ιδιοκτητη επιχειρησεων; Γιατι παρουσιαζονται τοσες φωνες στον δημοσιο διαλογο, που εμφανιζονται εντελως απροθυμες εναντι του ενδεχομενου να πωληθουν κερδοφορες επιχειρησεις; Η απλη αναλυση που εγινε ανωτερω λεει οτι φυσικα μπορει να ειναι καλη ιδεα να πουλαμε κερδοφορες επιχειρησεις.

Read moreΙδιωτικοποιησεις: ποτε συμφερει η πωληση μιας επιχειρησης ή περιουσιακου αγαθου