εκλογες

Η απροσδοκητη ειδηση μεσοπροθεσμου ενδιαφεροντος που εβγαλαν οι εκλογες δεν ειναι η (μη) ανοδος της αριστερας, αλλα το γενικοτερο ξεκαθαρισμα των ρευματων που υπηρχαν στην Ελλαδα και κρυβοντουσαν απο την παντοκρατορια του δικομματισμου

Η ερμηνεια εκλογικων αποτελεσματων ποτε δεν ειναι ευκολη. Τυπικο λαθος που βλεπω ειναι να ερμηνευει κανεις τα αποτελεσματα λες και ειχαμε εναν μεμονωμενο ανθρωπο, τον Λαο, να αποφασιζει. Φυσικα οι εκλογεις ειναι πολυ ετερογενεις, εχουν τοσο διαφορετικες προτιμησεις οσο και διαφορετικο τροπο σκεψης. Ακομα και καθε ατομο μονο του κρυβει ενα μειγμα σκεψεων και κινητρων που σπανιως οδηγουν σε μονολιθικη αποψη. Σημερα μπορει να ψηφισε το κομμα Χ, αυριο μπορει να ψηφζε το Υ, γιατι μεσα του μπορει να ειναι 50% φιλος του Χ και 50% του Υ.*

Παρ’ολαυτα αν κοιταξει κανεις το αποτελεσμα των εκλογων προσεκτικα μπορει να βγαλει καποια συμπερασματα, χρησιμοποιωντας δυο τρεις βασικες αρχες. Καταρχας πρεπει να εχουμε παντα στο μυαλο μας οτι η ψηφος δεν ειναι απαραιτητα ειλικρινης, με την εννοια οτι οι ανθρωποι δεν ψηφιζουν το κομμα που πραγματικα συμπαθουν περισσοτερο. Πολλοι ανθρωποι ψηφισαν στρατηγικα το κομμα που συμπαθουν περισσοτερο (ή αντιπαθουν λιγοτερο), διαλεγοντας μονο απο εκεινα τα κομματα που πιστευουν οτι εχουν ελπιδες να μπουν στην Βουλη ή ακομα περισσοτερο να συμμετασχουν σε μια κυβερνηση. Αυτο σημαινει οτι κομματα που ειναι κοντα στο 3% (κατωφλι εισοδου στην ελληνικη Βουλη) υποφερουν απο το φαινομενο της αυτοεκπληρουμενης προφητειας (ή των πολλαπλων ισορροπιων αν θελετε τεχνικο ορο). Δεν ειναι απιθανο ενα κομμα που ξεπερναει για καποιον λογο το φραγμα των 3 μοναδων στις δημοσκοπησεις ξαφνικα να εμφανιζεται με ποσοστα πολυ πανω απο 3%.**

Για παραδειγμα, στις δημοσκοπησεις η Δραση εβγαζε συνηθως λιγοτερο απο 2%, αλλα υπηρχαν πολλοι αναποφασιστοι που σκεφτοντουσαν να την ψηφισουν ή να πανε για καποιο αλλο κομμα του ευρυτερου χωρου.

Read moreΕκλογικη αποτιμηση – Δυο λογια απο μεσομακροπροθεσμη οπτικη

Δυο λογια περι θεωριας ψηφοδοτησης σε μαζικες εκλογικες διαδικασιες

Α, στο καλό! Ετσι κι αλλιώς, δεν θα λύσει η ψήφος μου το πρόβλημα της Ελλάδας. Επιλέγοντας κάτι που το πιστεύω, δεν κινδυνεύω τουλάχιστον να γίνω μονόχειρας.

Αποστολος Δοξιαδης στην Καθημερινη, περι του κινδυνου αυτοακρωτηριασμου κατοπιν διαπιστωσεως οτι απο ρεαλισμο/πραγματισμο ψηφισε το λαθος κομμα

Ας κοιταξουμε λιγο το ζητημα απο την σκοπια της πολιτικης θεωριας και θεωριας ψηφοδοτησης, δηλαδη πως ψηφιζει ενα ορθολογικο ατομο. Ενα απο τα πρωτα και πιο ενδιαφεροντα αποτελεσματα της θεωριας ειναι η στρατηγικη ψηφος, δηλαδη οτι οι εκλογεις που ενδιαφερονται για το αποτελεσμα των εκλογων και μονο*, δεν ψηφιζουν παντα το κομμα που προτιμουν.

Ξεκινω με το απλουστερο παραδειγμα, εκλογες μεταξυ δυο κομματων Α και Β με ενα απολυτως πλειοψηφικο συστημα (οποιος μαζεψει περισσοτερες ψηφους κυβερνα μονος του). Εστω οτι για μενα το κομμα Α συνδεεται με ευημερια/ποιοτητα ζωης Π_A και το κομμα Β συνδεεται αντιστοιχα με ευημερια Π_Β. Οταν ψηφιζω, συγκρινω τις εκτιμησεις μου για το Π_A και Π_Β και ορθολογικα διαλεγω το κομμα που μου υποσχεται την υψηλοτερη ευημερια.** Ασχετως τι ψηφιζουν οι αλλοι ανθρωποι, το καλυτερο που μπορω να κανω ειναι να ψηφισω το κομμα που προτιμω, ας υποθεσουμε οτι ειναι το Α γιατι Π_A > Π_Β

Υποθεστε ομως τωρα οτι υπαρχει ενα τριτο κομμα, το Γ. Υποθεστε οτι το κομμα Γ ειναι το χειροτερο κομμα που μπορω να φανταστω για την ευημερια μου, αν εκλεγει η ζωη μου θα καταστραφει. Εχουμε τωρα Π_A > Π_Β >> Π_Γ. Τι πρεπει να ψηφισω? Τα πραγματα περιπλεκονται και η βελτιστη ψηφος εξαρταται απο τις προτιμησεις των αλλων ψηφοφορων. Ας πουμε οτι ειμαστε συνολικα 5 ψηφοφοροι. Δυο απο αυτους ψηφιζουν μανιωδως Β και δυο ψηφιζουν Γ. Τι πρεπει να ψηφισω εγω? Ειναι προφανες οτι ακομα και ας μου αρεσει το κομμα Α ιδιαιτερως πολυ, μια ψηφος σε αυτο ειναι πεταμενη στα σκουπιδια. Ο,τι και να κανω, το κομμα Α δεν μπορει να κερδισει σε αυτες τις εκλογες. Αυτο που θα κανω λοιπον ειναι να ψηφισω στρατηγικα το Β, ενα κομμα που μου αρεσει λιγοτερο απο το Α, αλλα εχει ελπιδες να εκλεγει και ετσι να αποφυγω το τρισκαταρατο κομμα Γ.

Το παραδειγμα μπορει να ειναι απλο, αλλα η βασικη ενοραση που μας δινει διαπερναει τα περισσοτερα πολιτικα συστηματα του κοσμου. Οταν ενα εκλογικο συστημα εχει καποια χαρακτηριστικα πλειοψηφικοτητας, ενας ορθολογικος ψηφοφορος δεν ψηφιζει αυτο που πραγματικα θελει αλλα την λιγοτερο κακη εναλλακτικη που εχει σοβαρες πιθανοτητες να κερδισει (οπως εχουμε συζητησει και παλιοτερα).

Read moreΕκφραστικη ψηφος εναντιον πραγματιστικης: Αποτελεσματικη διαμαρτυρια ή πεταγμα ψηφου στα σκουπιδια?