Το τελευταιο θαυμα των τριων ημερων στην Ελλαδα ακουει στο ονομα πυρκαγιες. Ειναι κατι που μας συμβαινει καθε περιπου 5 χρονια, εχουμε μια γερη πυρκαγια, ολοι πανικοβαλλονται, τα ΜΜΕ ουρλιαζουν, αλληλοκατηγορουνται οι υπευθυνοι, περνανε 5 μερες, βρισκουμε κατι αλλο να κανουμε και παμε παρακατω.
Ανηκει δυστυχως στο τεμπεραμεντο πολλων Ελληνων να εχουν εντονα αλλα πολυ βραχεα διαστηματα προσοχης (attention spans). Δεν εχουν υπομονη, μετα απο μια κριση ή ενα γεγονος μεγαλης προβολης, οταν ενα θεμα τους μπαινει στο μυαλο, θελουν κατι να γινει εδω και τωρα. Το τελευταιο ομως που πρεπει να γινεται σε αυτες τις περιπτωσεις ειναι βιαστικες κρισεις και αποφασεις. Ο ενας λογος ειναι οτι βιαστικα τιποτα δεν γινεται σωστα, ειδικα οταν τα γεγονοτα ειναι τοσο προσφατα που δεν επιτρεπουν την καταληξη σε σωστα συμπερασματα. Ο δευτερος λογος που δεν πρεπει να παιρνουμε αποφασεις με βαση μια κριση ειναι η στοχαστικη (=τυχαια) φυση του κοσμου, κατι που πολυ δυσκολα γινεται κατανοητο στον μεσο ανθρωπο:
Καθε μερα υπαρχει μια πιθανοτητα μεγαλου ατυχηματος, πυρκαγιας, τρομοκρατικης επιθεσης, πτωσης στο χρηματιστηριο ή ανακαλυψης πετρελαιου στο Αιγαιο. Το οτι ενα τετοιο γεγονος γινεται πραγματικοτητα δεν σημαινει οτι καποιος ευθυνεται απαραιτητα για αυτο. Αν βρουμε πετρελαιο στο Αιγαιο, δεν ειναι επειδη μας κυβερνα η ΝΔ. Παρομοιως αν εχουμε μια μεγαλη πυρκαγα δεν εχουμε αυτοματα ευθυνες τις κυβερνησης. Αυτο δεν σημαινει βεβαια οτι δεν πρεπει να αναζητησουμε τις τυχον ευθυνες. Ομως πρεπει να θυμομαστε: η πραγματωση ενος γεγονοτος μπορει να συμβει ακομα και αν το γεγονος εχει πολυ μικρη πιθανοτητα! Ενας ανθρωπος μπορει να αλλαξει τις πιθανοτητες, αλλα ποτε δεν μπορει να εγγυηθει απολυτα οτι κατι θα συμβει ή οχι. Ετσι μια σωστη κυβερνηση μπορει να προνοησει για σωστες μεθοδους προληψης και αντιμετωπισης πυρκαγιων, που μειωνουν τις πιθανοτητες της καταστροφης. Αλλα δεν μπορει να εγγυηθει οτι δεν θα συμβουν! Αν συμβουν, δεν σημαινει λοιπον αυτοματα οτι ευθυνεται η κυβερνηση, οτι δεν εκανε τις απαραιτητες κινησεις και δεν μειωσε αρκετα τις πιθανοτητες κρισης. Πρεπει να μελετησουμε τι ακριβως εκανε η κυβερνηση πριν την κριση, με τις πληροφοριες που ειχε πριν, οχι αυτες που εμεις τωρα.
Ειναι πολυ δυσκολο για τους ανθρωπους να το κανουν αυτο χωρις να ξεγελαστουν απο το λεγομενο hindsight bias (το φαινομενο να κρινουμε με βαση στερνη γνωση που δεν ειχαμε πρωτα), τοσο που ενας χρηματιστης της Ουωλ Στρητ (που κερδιζε λεφτα για δεκαετιες χαρη στους νομους της τυχαιοτητας) εγραψε ολοκληρο βιβλιο περι του θεματος (Fooled by Randomness). Στο κειμενο του εξηγει ας πουμε οτι η επιτυχια μιας επενδυτικης στρατηγικης δεν σημαινει απαραιτητα οτι ηταν καλη… Το οτι ενας χρηματιστης εχασε για την τραπεζα 100 εκατομμυρια ευρω δεν σημαινει οτι πρεπει να απολυθει, πρεπει να μελετησουμε τι ακριβως εναλλακτικες ειχε και αν διαλεξε σωστα. Αν κρινουμε μονο εκ των υστερων δινουμε κινητρα στους ληπτες των αποφασεων να διαλεγουν αυτες με το μικροτερο ρισκο, αυτες που τους αποδιδουν εκ των υστερων φαινομενικα την μικροτερη ευθυνη. Για παραδειγμα στην περιπτωση της φωτιας, ενας υπευθυνος εχει κινητρα να απομακρυνεται οσο περισσοτερο μπορει απο τις λογικες αποφασεις! Στις πυρκαγιες συνηθως η λογικη αποφαση θα ηταν να καθοριστει ενα κομματι δασους που δεν μπορει να σωθει απο την φωτια, και ακριβως εξω απο τα ορια του να γινουν οι απαραιτητες δρασεις ωστε να σταματησει εκει η φωτια. Ο υπευθυνος που θα λαβει αυτην την αποφαση θα κατακρεουργηθει απο τα ελληνικα ΜΜΕ γιατι αφησε να καει τοσο δασος! Τον υποχρεωνουμε δηλαδη να κανει τον καραγκιοζη, να πηγαινει ολες τις δυναμεις του διπλα στις φλογες (οπου βεβαια ειναι ανημπορες συνηθως) μονο και μονο για να φαινεται οτι κατι κανει, και η φωτια να καιει στο τελος πενταπλασιες εκτασεις!
Πρεπει να ειμαστε λοιπον πολυ προσεκτικοι τι ζηταμε απο τους πολιτικους μας και γενικα απο τους ληπτες αποφασεων. Πρεπει να εχουμε την σοβαροτητα και την υπομονη να τους αφηνουμε να κανουν το εργο και μετα συλλεγοντας καλα στοιχεια να τους κρινουμε. Ειναι πραγματικα το πιο φτηνο κολπο στο εγχειριδιο της βρωμικης πολιτικης η χρηση των κρισεων για βραχυπροθεσμα πολιτικα οφελη. Βγαινει ο καθε πικραμενος και γκαριζει, πουν το κρατος, τι κανει ο πρωθυπουργος κτλ Εγω δεν θελω εναν πρωθυπουργο που να πηγαινει σε καθε κριση και να κανει τον ηρωα. Θελω εναν που να εχει οργανωσει ετσι τον κρατικο μηχανισμο που να μην χρειαζεται καν η παρουσια του! Και αυτη η οργανωση ειναι προϊον δεκαετιων προετοιμασιας, οχι μιας μερας. Πως τολμανε ας πουμε πρωην υπουργοι προηγουμενων κυβερνησεων να μιλανε για τις πυρκαγιες? Χτες δημιουργηθηκε η Πυροσβεστικη Υπηρεσια? Ακουσα αλλους να κατηγορουν ακομα και την οικονομικη επιστημη:
Μακρο-οικονομικές συνταγές του στυλ 3% πληθωρισμός και επιτόκια και περιορισμός δαπανών , και άσε τους να κόψουν το κεφάλι τους δεν περνάνε στη περίπτωση. Η καταστροφή του περιβάλλοντος χτυπάει κυριολοκτικά το μεδούλι της φιλοσοφίας τους.
Μα αν ειναι δυνατον, δεν καταλαβαινω τι σχεση εχει η κλασικη μακροοικονομια (επιστημη σχετικη με οικονομικα μεγεθη οπως ο πληθωρισμος) με την καταστροφη του περιβαλλοντος και την ελλειψη οργανωσης του ελληνικου κρατους!
Η προστασια του περιβαλλοντος ειναι κατεξοχην θεμα ατομικης ευθνης και ποτε δεν καταλαβα γιατι καποιοι το θεωρουν πολιτικο, ιδεολογικο, αριστερο ή δεξιο. Ουτε το ΠΑΣΟΚ ουτε η ΝΔ προσεφεραν ποτε ικανοποιητικη προστασια στο βιασμενο περιβαλλον της Ελλαδας. Και οι ψηφοφοροι, ανεξαρτητως τι ψηφιζουν, το ιδιο ακριβως ρυπαινουν, το ιδιο μπαζωνουν, χτιζουν αυθαιρετα, ξεσκιζουν την ελληνικη φυση, πετανε τσιγαρα και σκουπιδια στις παραλιες μας κτλ κτλ!
Αν δεν σοβαρευτουμε εμεις οι ιδιοι, δεν εχουμε να περιμενουν απο τους αλλους κατι. Η λυση δεν ειναι πορειες στην Βουλη και σιγουρα οχι ανοργανωτες και εσπευσμενες αναδασωσεις (που μπορει ακομα και κακο να κανουν!). Ας πουμε επιτελους οχι στα θαυματα των τριων ημερων! Η λυση ειναι σταθερο και συνεχομενο ενδιαφερον για την χωρα μας, με ρεαλισμο και πρακτικο νου. Η Αθηνα πχ χρειαζεται σιγουρα περισσοτερους ελευθερους χωρους, περισσοτερα δαση. Χρειαζεται ομως και δουλειες, κατοικιες κτλ Ολα αυτα πρεπει να τα σκεφτομαστε ταυτοχρονα. Οταν καποιοι αρνουνται με μανια την επεκταση σχεδιων πολεως στα Μεσογεια (που δεν εχουν δαση), ευθυνονται εμμεσα για την καταστροφη των πραγματικων δασων για οικιστικους λογους! Οταν αρνουνται καθε αναπτυξη στην παραλια, καθε μπαρ και εστιατοριο*, τοτε αναποφευκτα η αναγκη για ψυχαγωγια θα ικανοποιειται με πανασχημα αυθαιρετα, θα ικανοποιειται απο καποιον λέρα που θα μας ζηταει και 50 ευρω για εισοδο στο αντρο της παρανομιας του!
Οταν οι ιδιοι που φωναζουν για τα δαση τωρα, εινα που συχνα θελουν ενισχυση της κτηνοτροφιας ας πουμε, δεν εκατσαν ποτε να σκεφτουν οτι ετσι συντελουν σε ανυπολογιστη καταστροφη των δασων μας (ειναι γνωστο οτι τα κατσικια ξεσκιζουν τα δαση, κοιταξτε ας πουμε ποσο γυμνος ειναι ο Υμηττος πανω απο την Γλυφαδα λογω κτηνοτροφιας!). Στον κοσμο δεν υπαρχει δωρεαν γευμα, δεν υπαρχει προστασια περιβαλλοντος χωρις θυσιες, δεν υπαρχουν προστατευμενα δαση χωρις να διοχετευουμε αλλου τις οικιστικες πιεσεις, δεν υπαρχει ευημερια χωρις δημιουργια σκουπιδιων, δεν υπαρχει λυση στα σκουπιδια χωρις ανακυκλωση (και δημιουγια ΧΥΤΑ!), δεν υπαρχει καθαρος αερας στις πολεις χωρις να περιοριζουμε την χρηση του ΙΧ με φορους και αστικα διοδια, δεν υπαρχει ομορφος κοσμος χωρις να φροντιζουμε και να δουλευουμε εμεις οι ιδιοι για αυτο διαολε! Μονο αν ξεπερασουμε την αφανταστα υποκριτικη σταση μας θα εχει καποια ελπιδα αυτη η χωρα να πλησιασει εστω και λιγο αυτο που θα επρεπε** να ειναι: ενας μεσογειακος παραδεισος…
*Ελληνικη πρωτοτυπια να απαγορευουμε τα εστιατορια στην παραλια, μια ματια στην Γαλλια ή στην Ισπανια αρκει: σχεδον καθε παραλια εχει κεντρα εστιασης! Αλλα αυτα ας τα πουμε σε αλλο αρθρο.
**Τις γελοιοτητες οσων λενε οτι σημερα ειναι η ομορφοτερη χωρα στον κοσμο τις προσπερνω… Με την βεβηλωση που εχουν κανει οι Ελληνες τα τελευταια 200 χρονια στην χωρα τους, θα τους αξιζε να ζουν σε καποια κολαση. Και πραγματικα μερικες απο τις πολεις μας προσφερουν ποιοτητα ζωης απο τις χαμηλοτερες στην ΕΕ…
Επίτρεψέ μου να αντιγράψω με μικρές αλλαγές ένα δικό μου σχόλιο από άλλο ιστολόγιο.
Στο ζήτημα περιβάλλοντος διαπαιδαγωγηθήκαμε να νοιαζόμαστε μόνο όταν αυτό καταστρέφεται χωρίς να κοιτάμε τι κάνουμε στην καθημερινότητά μας. Μάθαμε να κάνουμε κριτική και να περιμένουμε μόνο από το Κράτος και να απαιτούμε με σκληρή αναζήτηση ευθυνών από εκείνο και τις κυβερνήσεις να κάνουν τα πάντα. Κουράστηκα να βλέπω σχόλια και κείμενα για την Πάρνηθα και το Πήλιο, όταν βλέπω αυτοκίνητα να κινούνται στο κέντρο της πόλης για ψύλλου πήδημα και για ψώνια, όταν βλέπω να βάζουμε κι άλλο τσιμέντο στην αυλή μας, όταν πετάμε μπουκάλια από το παράθυρο του οχήματός μας. Το ενδιαφέρον μας καλό θα ήταν να αρχίσει να στρέφεται στα καθημερινά μας αντικείμενα (σκουπίδια, ανακύκλωση, υπερκατανάλωση κτλ) και μετά να φωνάξουμε για το δάσος και κάθε καμένη έκταση.
Σαφώς και το σχόλιο δεν απευθύνεται σε εσένα προσωπικά, αλλά είναι μια γενικότερη κραυγή μου αγωνίας για την υποκρισία πολλών συμπολιτών μας.
φυσικα συμφωνω δειμο και το κειμενο μου κινειται στην ιδια κατευθυνση.
μου φαινεται πραγματικα οξυμωρο οι ελληνες να μιλανε για περιβαλλον οταν δυστυχως σε πολυ μεγαλα ποσοστα εχουν απαραδεκτη περιβαλλοντικη συμπεριφορα (ακομα και στις λεπτομερειες ρε παιδι μου, οτι ακομα υπαρχουν καφροι που αφηνουν σκουπιδια στις παραλιες μου φαινεται εξωφρενικο).