Η ευταξία στα Πανεπιστήμια

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της 10ης Φεβρουαρίου 2021.

Στην εν γένει κοινωνία παρατηρείται ένα ορισμένο επίπεδο ευταξίας. Στο περιεχόμενο αυτού του είδους ευταξίας ας εντάξουμε ιδίως το είδος εκείνο της εγκληματικότητας που έχουμε συνήθως κατά νου, όταν αναφερόμαστε στην εγκληματικότητα του «κοινού Ποινικού Δικαίου»: κυρίως βίαια εγκλήματα, κλοπές και φθορές ξένης ιδιοκτησίας, διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, εγκλήματα κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της γενετήσιας ελευθερίας και της δημόσιας τάξης. Τα εγκλήματα αυτά είναι ορατά, συχνά ενέχουν το στοιχείο της βίας και τραυματίζουν το αίσθημα ασφαλείας των πολιτών πολύ αισθητά, κατά τρόπο που δεν το τραυματίζουν εγκλήματα όπως π.χ. η παραχάραξη νομίσματος ή η απιστία.

Τίποτε δεν είναι τέλειο βεβαίως, ειδικά στην Ελλάδα, αλλά ομολογουμένως δεν ζούμε και στην ζούγκλα: σε γενικές γραμμές τηρούνται οι νόμοι, σε γενικές γραμμές πατάσσονται οι παραβάτες τους, σε γενικές γραμμές αστυνομεύεται επαρκώς και επιτυχώς η κοινωνική ζωή. Επαναλαμβάνω ότι πολύ απέχουμε από το τέλειο, αλλά είναι σαφές πού βρίσκεται ο κανόνας και πού η εξαίρεση. Η κοινή ευταξία είναι σε καλό επίπεδο, ιδίως αν την συγκρίνουμε με την πλειονότητα των χωρών της υδρογείου.

            Το γενικό επίπεδο κοινής ευταξίας δεν παρατηρείται βέβαια ομοιόμορφα παντού στην επικράτεια. Υπάρχουν θύλακες ανομίας, γνωστοί στην Αστυνομία, γνωστοί στους πολίτες, γνωστοί στην δημοσιότητα, όπου η Πολιτεία έχει ανεχθή την δημιουργία φωλεών παραβατικότητας. Στους θύλακες αυτούς παρατηρείται αισθητά μικρότερη ευταξία, πράγμα οπωσδήποτε προβληματικό.

            Πού εντάσσονται άραγε τα Πανεπιστήμιά μας; Σε ποιον κύκλο ευταξίας εντάσσονται οι πανεπιστημιουπόλεις μας, τα κτήρια των ιστορικών Πανεπιστημίων, οι φοιτητικές εστίες, τα γραφεία, τα αμφιθέατρα, οι βιβλιοθήκες; Νομίζω ότι δεν σφάλλομαι, αν υποστηρίξω ότι στους χώρους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρατηρείται μάλλον η ειδική, μικρότερη ευταξία, παρά η κοινή και μεγαλύτερη.

            Η διαπίστωση αυτή είναι τόσο περισσότερο θλιβερή, όσο αναλογίζεται κανείς ότι ο πανεπιστημιακός χώρος διαφέρει ουσιωδώς από άλλους δημόσιους χώρους, όπως είναι π.χ. μια πλατεία, ένας αυτοκινητόδρομος ή μια δημόσια υπηρεσία, ακόμη περισσότερο δε από ιδιωτικούς χώρους προσβάσιμους στον καθένα, όπως ένα εμπορικό κέντρο. Η διαφορά αυτή έγκειται στην πρωτεύουσα σημασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, μιας ελευθερίας κατοχυρωμένης συνταγματικά, την οποία η συντεταγμένη Πολιτεία υποχρεούται να διασφαλίζη σε κάθε περίπτωση. Κάθε διδάσκων, κάθε φοιτητής, κάθε διοικητικός υπάλληλος και κάθε επισκέπτης του πανεπιστημιακού χώρου πρέπει να είναι απολύτως βέβαιος ότι εισέρχεται κάπου όπου θα έχη την απόλυτη ελευθερία έκφρασης της γνώμης του. Ότι δεν θα του χτίσουν την πόρτα του γραφείου. Ότι δεν θα τον γιαουρτώσουν. Ότι δεν θα τον εκφοβίσουν. Ότι δεν θα τον καθυβρίσουν. Ότι δεν θα τον απειλήσουν. Ότι δεν θα αυτοφιμωθή προληπτικά, για να τα έχη καλά με τους θρασύδειλους κάθε είδους. Ότι δεν θα τού συμβούν με δυο λόγια όλα όσα χαρίεντα έχουμε δει με τα μάτια μας να συμβαίνουν μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια.

            Για τον σκοπό αυτό η συντεταγμένη Πολιτεία υποχρεούται να χρησιμοποιήση κάθε πρόσφορο, αναγκαίο και ανάλογο μέσο, προκειμένου μάλιστα να διασφαλιστή όχι ίσο, αλλά ανώτερο επίπεδο ευταξίας εντός των Πανεπιστημίων. Αντί για αποπαίδια της αστυνόμευσης, τα Πανεπιστήμια πρέπει να γίνουν το δικαιοκρατικό παράδειγμα απόλυτης και πιστής εφαρμογής των νόμων ενώπιον όλης της κοινωνίας. Πράγμα που αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας και πρέπει επιτέλους να συμβή, βεβαίως και με την συνδρομή αστυνομικών υπαλλήλων.