Σκηνές του δρόμου

Στα τρόλεϊ της Πατησίων σκέφτομαι πάντα την μετανάστευση. Εκείνη την φορά με διέκοψαν εκ δεξιών μου οι αμνοί, εξ ευωνύμων τα ερίφια.

Στα δεξιά μου, μια κυρία με το παιδάκι της είναι τυχερή, πιάνει θέση, Είναι Φιλιππινέζα, όρος συλλογικός και περιεκτικός, που στην πόλη μας καλύπτει όλο το χωριό που λέγεται Νοτιοανατολική Ασία. Βολεύεται και παίρνει το μικρό αγκαλιά. Μόλις κάθεται, βλέπει ένα όρθιο άντρα, αγκαλιά με το δικό του αγοράκι αυτός. Αυτός είναι μαύρος, κατάμαυρος, ωραίος σαν μαύρος. Σηκώνεται, του προσφέρει την θέση της και του λέει: -Και το παιντί; Και τώρα τα δύο μικρά κεφαλάκια κάθονται δίπλα δίπλα, σχεδόν αγκαλιά. Το μαυράκι έχει τα πιο ωραία λευκά δοντάκια του κόσμου. Είναι το “παιντί”.

Στα αριστερά, ένα μικρό επεισόδιο. -Γιατί το χέρι σου στο τσέπη την γυναίκα μου; Μιλάει ένας ψηλός, εύρωστος, με σλάβικη προφορά. Ο ύποπτος πορτοφολάς είναι τυπικής αραβικής κατατομής, κάτι ψελλίζει, δεν ακούγεται, τον επισκιάζουν οι φοβέρες του συζύγου της παρ’ ολίγον θύματος. Εκείνη, παρεμβαίνει ειρηνοποιητικά, πάντα στα ελληνικά: -Άσ’ τον, δεν είναι τίποτα. Έχει ολοστρόγγυλα παχιά μάγουλα, την φαντάζομαι με μαντίλα και δυο καστανές πλεξούδες δίπλα στο τζάκι.

Read moreΣκηνές του δρόμου

Λίγα λόγια για την ΣτΕ 350/2011 ΙΙΙ

Επιτέλους τέλος με τον πρόχειρο νομικοδημοσιογραφικό σχολιασμό της ΣτΕ 350/2011, μετά από αυτό, αυτό και αυτό.

Στην παρ. 10 της απόφασης δεν συμφωνώ απολύτως με την εξής διατύπωση:

Επειδή, εναρμονιζόμενος ο έλληνας νομοθέτης προς τις κατά τα ανωτέρω ισχύσασες συνταγματικές διατάξεις, εμερίμνησε να διαφυλάξει την εθνική ομοιογένεια του κράτους […]

Δεν θεωρώ την διαφύλαξη της εθνικής ομοιογένειας του κράτους θεμιτό στόχο της κρατικής πολιτικής. Καλώς να μεριμνά για την ομογένεια, θεμιτώς να χορηγή ιθαγένεια όπου επιθυμή, αλλά η αδιαφοροποίητη διατύπωση του παραθέματος (που μπορεί να είναι και τυχαία, χωρίς τις συνεπαγωγές που εξάγω στην συνέχεια) οδηγεί σε επικίνδυνες ατραπούς: ο διαφορετικός εθνικός προσδιορισμός των Σλάβων Μακεδόνων και των Τούρκων της Θράκης δεν αποτελεί κηλίδα εις βάρος της εθνικής ομοιογένειας. Ούτε ο επιμέρους εθνοτικός προσδιορισμός του Πόντιου ή του Αρωμούνου ας πούμε συνιστά κάποιου είδους κίνδυνο για την γενική εθνική ομοιογένεια. Ίσως είναι και πλούτος, δεν ξέρω, πάντως δεν είναι κάτι που κάθε φορά απαιτείται να αντισταθμίζεται με τον ευκταίο της εθνικής ομοιογένειας σε ένα αβέβαιου αποτελέσματος σταθμιστικό ενέργημα.

Read moreΛίγα λόγια για την ΣτΕ 350/2011 ΙΙΙ

Λίγα λόγια για την ΣτΕ 350/2011 Ι

Συνεχίζω σήμερα, μετά από αυτό και αυτό, τον πρόχειρο νομικοδημοσιογραφικό σχολιασμό της ΣτΕ 350/2011 αναφερόμενος στο πρώτο κομμάτι της απόφασης, εκείνο που έκρινε αντισυνταγματική την τροποποίηση Ραγκούση στον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγενείας.

Δεν είχα καταρχήν σκοπό να γράψω για την ουσία της απόφασης, αφού εκκρεμεί και η Ολομέλεια, αλλά τελικά δεν κατάφερα να το αποφύγω. Ας είναι. Θυμήθηκα και αυτό που είχα γράψει τεσσεράμισυ χρόνια πριν, επίκαιρο όσο ποτέ.

Read moreΛίγα λόγια για την ΣτΕ 350/2011 Ι

Επιτρέπεται δημοψήφισμα για την ιθαγένεια;

Τις τελευταίες μέρες λυσσομανούσε η δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο νόμου σχετικά με την τροποποίηση του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγενείας. Μια μεγάλη μερίδα ανησυχούντων συμπολιτών μας έθεσε με έμφαση στο προσκήνιο το αίτημα για δημοψήφισμα. Μια εξίσου μεγάλη απέρριψε το αίτημα όχι μόνο με επιχειρήματα πολιτικά, αλλά και νομικά: το δημοψήφισμα θα ήταν συνταγματικώς ανεπίτρεπτο, επειδή “δεν χωρεί δημοψήφισμα σε θέματα δικαιωμάτων”.


Αν απαγορεύεται το δημοψήφισμα, γιατί να επιτρέπεται η διαβούλευση;

Είναι όμως έτσι;

Καταρχάς, όποιος τυχόν υποστηρίξη την ανωτέρω ευρεία διατύπωση ως έχει, σφάλλεται. Για παράδειγμα, προ ετών άλλαξαν οι ώρες έναρξης και λήξης της εκλογικής διαδικασίας από μεταξύ ανατολής και δύσης του ηλίου σε μεταξύ 0700 και 1900. Υποστηρίζει κανείς σταλήθεια ότι δεν θα μπορούσε να αποτελέση αυτό αντικείμενο δημοψηφίσματος;

Αυτό βέβαια, έρχεται ο αντίλογος, δεν αφορά το δικαίωμα καθαυτό, αφορά το πώς και το πότε και το πού κ.λπ., αφορά δηλαδή εξωτερικούς όρους απόλαυσης του δικαιώματος. Θεωρώ όμως ότι και ζητήματα αναγόμενα στην ουσία του δικαιώματος μπορούν να τεθούν σε δημοψήφισμα. Για παράδειγμα, όταν μία ημέρα των ημερών δεήση ο Θεός της Ελλάδας να καταργήση το ν.δ. 794/1971 περί δημοσίων συναθροίσεων και αποκτήσουμε ένα σύγχρονο θεσμικό κείμενο για το ποια συνάθροιση είναι ήσυχη και άοπλη, ποιος την περιφρουρεί, ποιος την διαλύει, πότε και πώς, θα απαγορευόταν ένα σχετικό δημοψήφισμα; Όχι βέβαια, μάλλον θα επιβαλλόταν.

(Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι επιτρέπονται κάθε είδους δημοψηφίσματα).

Read moreΕπιτρέπεται δημοψήφισμα για την ιθαγένεια;

Ο παλμός της αναΜόρφωσης: Περί ιθαγενείας 1 και 1/2

Είχα γράψει τον παλιό καλό καιρό μερικά πράγματα για τις προϋπόθεσεις απονομής της ιθαγένειας.

Με αφορμή την νέα παράπλευρη ιστοσκόπηση τα επαναφέρω με μερικές διευκρινίσεις.

Τα δύο βασικά συστήματα σχετικά με την αυτόματη κτήση της ιθαγενείας, δηλαδή χωρίς αίτηση πολιτογράφησης, είναι το σύστημα της καταγωγής (ius sanguinis) και το σύστημα της επικράτειας (ius soli). Υπό το πρώτο την ιθαγένεια κτώνται όσοι γεννώνται από ημεδαπό, ενώ υπό το δεύτερο όσοι γεννώνται επί ημεδαπού εδάφους. Τα δύο συστήματα δεν τίθενται σε αυστηρή διάζευξη μεταξύ τους, δεδομένου ότι πάντοτε και παντού ισχύει τουλάχιστον το ius sanguinis. Ζητούμενο είναι αν και κατά πόσον πρέπει να ισχύη επιπλέον και το ius soli, τάση που ενισχύεται διεθνώς, μετά μάλιστα την νομοθετική αλλαγή στην Γερμανία.

Το πρώτο σύστημα αρμόζει σε χώρες παραγωγούς μετανάστευσης, που με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να συγκρατήσουν τους δεσμούς των ομογενών με την πατρίδα. Τα ξαδέρφια όλων μας στα πέρατα του κόσμου και μέχρι νιοστής γενεάς έχουν και θα έχουν την (ανενεργό) ελληνική ιθαγένεια, μπορούν όμως οποτεδήποτε να επιδιώξουν την εγγραφή τους στα δημοτολόγια της χώρας, χωρίς να χρειάζεται να πολιτογραφηθούν εκ νέου Έλληνες.

Το δεύτερο σύστημα συνηθίζεται σε χώρες εισαγωγούς μεταναστών. Θεωρείται κατάλληλο για λόγους ανθρωπιστικούς, πρακτικούς, πολιτικούς και συχνά διαφημίζεται ως “προοδευτικώτερο”. Λέγεται μάλιστα συχνά ότι η αρχή του αίματος (ius sanguinis), που κατ’ αρχήν ακολουθεί το ελληνικό δίκαιο, είναι ρατσιστική. Όμως το δίκαιον του αίματος δεν έχει τίποτα φυσικά να κάνη με το αίμα, παρά μόνο με την ιθαγένεια: δεν είναι ius sanguinis, είναι ius nationalitatis, υπό την έννοια ότι την ιθαγένεια αποκτά όποιος έχει γονέα με την ιθαγένεια και όχι όποιος έχει γονέα συγκεκριμένης καταγωγής.

Ένα σημείο ακόμη που θέλω να εξάρω είναι το εξής: η ιθαγένεια δεν απονέμεται υποχρεωτικά σε κανένα αλλοδαπό, ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι συνεπάγεται και υποχρεώσεις (στρατιωτική θητεία!), και το ελληνικό κράτος, όπως κάθε κράτος, έχει κάθε δικαίωμα να ορίζη απεριορίστως, πλην των γνωστών περιπτώσεων απηγορευμένων διακρίσεων, τα κριτήρια της ιθαγενείας, αλλά και να την απονέμη in concreto σε όποιον εκείνο επιθυμή και μάλιστα με αναιτιολόγητη άρνηση στις, πολύ συνήθεις, περιπτώσεις της απόρριψης.

Read moreΟ παλμός της αναΜόρφωσης: Περί ιθαγενείας 1 και 1/2

Η Ευρώπη ως φρούριο ή ως παιδική χαρά;

Πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία για το θέμα των παράνομων μεταναστών στην Ελλάδα, για την ελληνική πολιτική ασύλου, για την υποδοχή και κράτηση των επαναπροωθουμένων κ.λπ. Δικαίως. Οι μετανάστες που κομματιάζονται από νάρκες, οι λιμενικοί που βιαιοπραγούν σκαιά σε ανήμπορους ανθρώπους, τα λαμόγια εκατέρωθεν του Αιγαίου που αποκερδαίνουν το παντεσπάνι τους από τις οικονομίες μιας ζωής των μεταναστών, η κράτηση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όσων προορίζονται για απέλαση ή περιμένουν την εξέταση του αιτήματός τους, η στερεότυπη και αναιτιολόγητη απόρριψη όλων των αιτημάτων παροχής ασύλου είναι φαινόμενα βαθύτατα προσβλητικά για όλους μας.

Θέλω όμως να φωτίσω και μια άλλη οπτική, όχι απαραίτητα για να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου, αλλά για να τεθή το ζήτημα στις σωστές του διαστάσεις. Δεν φτάνει ο καταγγελτικός λόγος, χρειάζεται και να εντοπίσουμε τον ένοχο και να υποδείξουμε λύσεις.

Σε πρώτη ματιά ο ένοχος είναι προφανής: το ελληνικό ο-θεός-να-το-κάνη-κράτος. Έτσι είναι, χωρίς καμία αμφιβολία και θα ήμουν ο τελευταίος που θα υπερασπιζόταν την ελληνική κρατική αποτελεσματικότητα σε οποιοδήποτε πεδίο προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων.

Είναι όμως μόνο έτσι;

Η Ελλάδα υποχρεούται από την ευρωπαϊκή πολιτική να επιτηρή και να αστυνομεύη τα θαλάσσια κυρίως σύνορά της. Είναι δηλαδή μια πολιτική που ασκείται όχι μόνον χάριν της δικής μας εθνικής κυριαρχίας, αλλά και της ευρωπαϊκής, τουλάχιστον των υπόλοιπων σενγκενικών χωρών. Εξού και η μερική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αυτής της πολιτικής. Η Ευρώπη ως φρούριο δεν υπήρξε μόνο δική μας απόφαση.

Read moreΗ Ευρώπη ως φρούριο ή ως παιδική χαρά;

Γιατί δεν θα γίνω ποτέ πρωθυπουργός

Αυτές είναι δέκα πολιτικές –και όχι μόνο– θέσεις που υποστηρίζω, όχι σε ιεραρχική σειρά: α. Πλήρης ισοπολιτεία στους ομοφυλόφιλους. Εδώ συμπεριλαμβάνονται κάθε είδους φορολογικά, συνταξιοδοτικά, δικονομικά και οικογενειακά δικαιώματα, με κορυφαία φυσικά ανάμεσά τους τα δικαιώματα γάμου και υιοθεσίας. β. Αυστηρός σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας. Η θέση αυτή συνεπάγεται κυρίως την κατάργηση του ψευδεγκλήματος του … Read more Γιατί δεν θα γίνω ποτέ πρωθυπουργός