αναΜορφωση - συνΙστολογιο

[που δεν είναι όμως θρησκευτικό σύμβολο, αλλά εθνικό, ούτε η Επανάσταση έγινε υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, αλλά υπέρ Θρησκευτικής Ελευθερίας και Μεταεθνικού Κράτους].

-Τον σταυρό από τον κοντό!, φοβέριζαν δέκα χρόνια πριν οι μεν στον Πόλεμο των Ταυτοτήτων. -Αύριο μεθαύριο θα μας βγάλουν και τον σταυρό από τον κοντό της σημαίας!

Έκαναν λάθος. Οι δε είχαν άλλα σχέδια: Η απόφαση Lautsi κατά Ιταλίας του ΕΔΔΑ ολοκληρώνει το σκοτεινό σχέδιο των φωταδιστών. Μια ψυχρή Φινλανδή ως νέος Λέων Ίσαυρος έρχεται να αποκαθηλώση τις εικόνες μας. Δεν με θα με απασχολήση (τώρα) η απόφαση καθαυτήν, με ενδιαφέρουν όμως οι προεκτάσεις της.

Ως προς την σημαία ας πούμε.

Αν κοσμικό κράτος σημαίνει απομάκρυνση του κράτους από κάθε είδους εύνοια προς την επικρατούσα θρησκεία και αν η θρησκευτική ελευθερία απαιτεί την αυστηρή θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους, πράγματα καθ’ όλα εύλογα και συνεπή, ο δρόμος είναι μακρύς ακόμη. Και περνάει από την ουδετεροποίηση και της κρατικής σημαίας.

Read moreΤον σταυρό από τον κοντό

Οι περισσότερες εξηγήσεις για την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που κυκλοφορούν στην Ελληνική μπλογκόσφαιρα είναι εξαιρετικά επιφανειακές και πάσχουν από τεράστια δόση ιδεολογικής προκατάληψης. Θα επιχειρήσω λοιπόν μια απλουστεμένη περίληψη των γεγονότων που έλαβαν χώρα στον χρηματοπιστωτικό τομέα πριν την κρίση χωρίς να αναφερθώ στο ποιος φταίει, το οποίο θα επιχειρήσω στο δεύτερο μερος.

Ας υποθέσουμε ότι είστε στελέχη μιας τράπεζας. Ο νόμος σας επιτρέπει με τις καταθέσεις των πελατών σας να δίνετε στεγαστικά δάνεια μόνο σε άτομα με καλό ιστορικό (prime borrowers). Προκειμένου να αυξήσετε την κερδοφορία της τράπεζας, και έτσι και τα μπόνους σας, πολλά δάνεια τα πουλάτε στους οργανισμούς Freddie Mac και Fannie Mae για τους οποίους θα γραψω περισσότερα στο επόμενο μέρος. Αυτό σας επιτρέπει να πάρετε πίσω τα χρήματά σας για να δώσετε και άλλα δάνεια, κρατώντας για κάθε δάνειο προμήθεια για τις υπηρεσίες σας. Οι προμήθειες αυτές επιτρέπουν να αυξηθεί η κερδοφορία σας, αλλά όχι πολύ καθώς οι  οργανισμοί αγοράζουν μόνο δάνεια που πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις (conforming loans). Π.χ. οι δανειολήπτες πρέπει να έχουν καλό ιστορικό, οι δανειακές τους υποχρεώσεις να μην υπερβαίνουν ένα ποσοστό του εισοδήματός τους, κ.ο.κ. Έτσι, η αγορά στην οποία μπορείτε να κινηθείτε είναι περιορισμένη και ο ανταγωνισμός με άλλες τράπεζες μεγάλος. 

Read moreΤο ιστορικό της χρηματοπιστωτικής κρίσης 1: Η ακμή και η πτώση

Στο κείμενο που ακολουθεί θα θίξω κάποια θέματα που ανήκουν σε περιοχές εκτός της επιστημονικής μου ειδίκευσης, αφορούν όμως ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Κατά συνέπεια, θα εκτεθώ μεν στην κριτική των ειδικών, μέσα από την οποία ευελπιστώ όμως να προέλθουν πληροφορίες και διευκρινήσεις χρήσιμες σε εμάς τους μη ειδικούς.

Η πρόσφατη απόφαση του Ε.Δ.Δ.Α. στην υπόθεση Lautsi κατά Ιταλίας περί της απομάκρυνης του σταυρού από τις σχολικές αίθουσες ανοίγει, καθώς φαίνεται, τον δρόμο για την συζήτηση, αν μη επιβολή, του ίδιου μέτρου και στην Ελλάδα. Να αφαιρεθούν δηλ. τα θρησκευτικά σύμβολα από όλους τους χώρους και περιστάσεις της δημόσιας ζωής, στις οποίες υπάρχει υποχρεωτική παρουσία-συμμετοχή των πολιτών (σχολεία, δικαστήρια, δημόσιες υπηρεσίες, κλπ.). Είναι περιττό να αναφερθεί πως η εξέλιξη αυτή προκάλεσε θύελλα ενθουσιασμού σε όλους τους εν Ελλάδι θιασώτες αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ουδέτερο ή αποχρωματισμένο κράτος. Προκάλεσε επίσης αναμενόμενη δυσφορία σε όσους αντιλαμβάνονται την παρουσία της χριστιανικής εκκλησίας στην Ελλάδα με όρους «επικρατούσας θρησκείας». Καθώς τα πιο πολλά επιχειρήματα των τελευταίων δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ακριβώς υψηλής ποιότητος, αξίζει να εστιάσει κανείς την προσοχή του κυρίως στην άλλη πλευρά. Τα δικά της επιχειρήματα εκτίθενται με συγκροτημένο τρόπο σε σχετική ανάρτηση του E-Lawyer και μπορούν να συνοψισθούν στην επιγραμματική φράση «το κράτος δεν δικαιούται να θρησκεύεται» του καθηγητή Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργού Δικαιοσύνης κ. Μιχάλη Σταθόπουλου. Οι σκέψεις μου έχουν ως αφετηρία αυτήν ακριβώς την φράση.

Εντύπωσή μου είναι πως η διατύπωση του κ. Σταθόπουλου είναι ελαφρώς παραπλανητική. Το κράτος που ευαγγελίζεται δεν μου δίνει και τόσο την αίσθηση του ουδέτερου.

Read more«Αποχρωματισμός» ή φιλελευθερισμός; Τα θρησκευτικά σύμβολα στα δημόσια κτήρια

O Paul Krugman έγραψε σε ένα πρόσφατο op-ed στους NYTimes κάποιες ενδιαφέρουσες σκέψεις για τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης στην οικονομία, την ανεργία που μαστίζει (για τα ιστορικά δεδομένα των ΗΠΑ) την χώρα και την ανάγκη άμεσων νέων μέτρων εργασιακής πολιτικής για την χώρα. Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια γρήγορη ματιά στα γραφόμενα με σχόλια και συνδέσμους που ο PK δεν παραθέτει στο αρχικό κείμενο αλλά και μια εικασία για τους πραγματικούς (πολιτικούς) λόγους που γράφτηκε το άρθρο.

Historical unemployment rate (16 years and over), 1948-2009, Source: U.S. Bureau of Labor Statistics

Ο συγγραφέας ξεκινά με μια σύγκριση της περίπτωσης των ΗΠΑ όπου σε σχέση με την έναρξη της κρίσης “το επίπεδο απασχόλησης (employment level) έχει πέσει κατά 5% και το ποσοστό ανεργίας (unemployment rate) έχει διπλασιαστεί” με την εμπειρία της Γερμανίας όπου “το επίπεδο απασχόλησης έχει πέσει μόνο μισή ποσοστιαία μονάδα και το ποσοστό ανεργίας είναι οριακά υψηλότερο από τα προ-κρίσης επίπεδα” (δείτε τα παρακάτω γραφήματα για την περίπτωση των ΗΠΑ).

Employed level, Number in thousands, (16 years and over), 1999-2009 Source: U.S. Bureau of Labor Statistics

Unemployment rate, %, (16 years and over), 1999-2009, Source: U.S. Bureau of Labor Statistics

Μπορεί μια άνοδος του ΑΕΠ στην Αμερική να συμβεί παράλληλα με μια τόσο άσχημη εικόνα στα επίπεδα απασχόλησης; Και γιατί η Γερμανία δεν παρουσιάζει παρόμοια κατάσταση; Ο PK εξηγεί πως ο κύριος λόγος είναι η μονομερής έμφαση σε πολιτικές μεγέθυνσης του ΑΕΠ:

Here in America, the philosophy behind jobs policy can be summarized as “if you grow it, they will come.” That is, we don’t really have a jobs policy: we have a G.D.P. policy. The theory is that by stimulating overall spending we can make G.D.P. grow faster, and this will induce companies to stop firing and resume hiring.

Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η εναλλακτική λύση προϋποθέτει έμφαση σε κυβερνητική πολιτική για την άμεση στήριξη της εργασίας από τον δημόσιο τομέα (“New-Deal-style employment programs”) κάτι που ίσως είναι πολιτικά αδύνατο στην παρούσα φάση. Διαφορετικά, οι πολιτικές θα μπορούσαν να στηρίξουν θέσεις εργασίας του ιδιωτικού τομέα (κάτι που έχουν κάνει οι Γερμανοί).

Read moreΑπαραίτητη η στροφή προς “ευρωπαϊκές” εργασιακές πολιτικές στις ΗΠΑ;

Πρώτα ο απεταξαμηνισμός: Το ΕΔΔΑ επιτελεί σπουδαίο έργο για την προστασία των ατομικών μας δικαιωμάτων.

Για παράδειγμα, στην απόφαση Σιδηρόπουλος και λοιποί κατά Ελλάδος του 1998 το ΕΔΔΑ έκρινε ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι από την άρνηση του Πρωτοδικείου Φλωρίνης να εγγράψη στο βιβλίο σωματείων την Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού. Τα ελληνικά δικαστήρια, το ένα μετά το άλλο, είχαν θεωρήσει ότι μόνο μια διεθνής συνθήκη ορίζει ποιες μειονότητες υπάρχουν και μπορούν να υπάρξουν στην Ελλάδα και ότι το υπό ίδρυση σωματείο απειλούσε μακροπρόθεσμα την εδαφική μας ακεραιότητα. Η απόφαση του ΕΔΔΑ ήταν απολύτως ορθή, απέδωσε στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι την θέση που της αρμόζει και έδειξε εμμέσως την αξία του εθνικού αυτοπροσδιορισμού [Η αναγνώριση του σωματείου δυστυχώς δεν έχει επιτευχθή μέχρι σήμερα].

Μερικά χρόνια μετά, το ΕΔΔΑ κλήθηκε να κρίνη μια παρόμοια υπόθεση, ή μάλλον, μια πανομοιότυπη υπόθεση. Απλώς όπου “Μακεδόνας” βάλτε “Σιλεσιανός” και όπου “Ελλάδα” “Πολωνία”. Το αποτέλεσμα της δικαστικής κρίσης ήταν προδιαγεγραμμένο, έτσι;

Όχι.

Read moreΣιλεσία ξακουστή, Πολωνών το καμάρι!