Τον σταυρό από τον λαιμό

Όχι από τον κοντό, αλλά από τον λαιμό θέλουν να βγάλουν τον σταυρό οι νεοεικονομάχοι ευπρεπιστές.

Τελευταίο θύμα της ουδετερόθρησκης σαχλαμάρας υπήρξε μια Νορβηγίδα τηλεπαρουσιάστρια, η Siv Kristin Sællmann [πώς προφέρεται αυτό;]:

Φτου σκόρδα.
Φτου σκόρδα.

Η κυρία παρουσιάζει τις ειδήσεις στην νορβηγική δημόσια τηλεόραση [έτσι, έτσι, οι σοβαρές χώρες έχουνε κρατικές ειδήσεις!]. Προ ημερών ο αντιπρόσωπος του εργοδότη της την μάλωσε επειδή φόρεσε κατά την παρουσίαση του δελτίου τον ως άνω σταυρό. Πρόκειται προφανώς για δράκουλα που φοβάται μήπως λειώση από το σημείο του σταυρού, αλλά, για να καλυφθή, της είπε τάχα ότι η πολιτική της εταιρείας είναι οι παρουσιαστές να μην φοράνε θρησκευτικά σύμβολα.

Έλα ρε, σοβαρά.

Ουδετερόθρησκα τέρατα.
Ουδετερόθρησκα τέρατα.

Στην απόφαση Eweida κατά ΗΒ [δεν έχω ιδέα πώς προφέρεται αυτό το όνομα] το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Αγγλία για παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας. Η αιτούσα, υπάλληλος της ΒΑ και Κόπτισσα, αποτόλμησε να φορέση κι εκείνη, όπως ακριβώς η Νορβηγίδα τηλεπαρουσιάστρια, ένα σταυρό εν ώρα εργασίας.

Α πα πα πα πα.

Ιδού η γλυκύτατη κυριούλα.
Ιδού η κυριούλα.

Ο κανονισμός της εταιρείας της το απαγόρευε αυτό:

Any accessory or clothing item that the employee is required to have for mandatory religious reasons should at all times be covered up by the uniform. If however this is impossible to do given the nature of the item and the way it is to be worn, then approval is required through local management as to the suitability of the design to ensure compliance with the uniform standards, unless such approval is already contained in the uniform guidelines. … NB No other items are acceptable to be worn with the uniform. You will be required to remove any item of jewellery that does not conform to the above regulations.

Αμ πώς.

Οι φίλοι μας οι Σιχ βέβαια δικαιούνται να φοράνε τουρμπάνι και οι μουσουλμάνες ομοίως κεφαλόδεσμο (αρκεί να είναι στα εγκεκριμένα χρώματα της Μπρίτις βεβαίως βεβαίως!). Αλλά για τις έρμες τις Κόπτισσες το ντρεσκόουντ δεν σήκωνε μυίγα στο ουδετερόθρησκο σπαθί του. Τελικά, και αφού η αιτούσα έχασε τέσσερις μήνες μεροκάματα, επειδή δεν την δέχονταν στην εργασία της σταυροφόρο, η ΒΑ υποχώρησε και άλλαξε τον κανονισμό ενδύσεως.

Η ελευθερία της θρησκευτικής έκφρασης είχε νικήσει στον χώρο εργασίας. Και η Αγγλία καταδικάστηκε για τους εξής λόγους:

94. […] the Court has reached the conclusion in the present case that a fair balance was not struck. On one side of the scales was Ms Eweida’s desire to manifest her religious belief. As previously noted, this is a fundamental right: because a healthy democratic society needs to tolerate and sustain pluralism and diversity; but also because of the value to an individual who has made religion a central tenet of his or her life to be able to communicate that belief to others. On the other side of the scales was the employer’s wish to project a certain corporate image. The Court considers that, while this aim was undoubtedly legitimate, the domestic courts accorded it too much weight. Ms Eweida’s cross was discreet and cannot have detracted from her professional appearance. There was no evidence that the wearing of other, previously authorised, items of religious clothing, such as turbans and hijabs, by other employees, had any negative impact on British Airways’ brand or image. Moreover, the fact that the company was able to amend the uniform code to allow for the visible wearing of religious symbolic jewellery demonstrates that the earlier prohibition was not of crucial importance.

Για μένα πιο ενδιαφέρον νομικά είναι το ζήτημα της άμεσης τριτενέργειας της θρησκευτικής ελευθερίας στον εργασιακό χώρο, ζήτημα το οποίο δεν αναπτύσσεται όσο θα ήθελα. Μπορεί π.χ. να υποστηριχθή ευπρόσωπα ότι η σύμβαση εργασίας της αιτούσας περιελάμβανε εν γνώσει την εν λόγω απαγόρευση: αν δεν της άρεσε, γιατί συνεβλήθη με την ΒΑ; Αν η ΒΑ επιθυμεί να είναι ουδετερόθρησκη και η αιτούσα Χριστιανή, υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος να μην στενοχωρή ο ένας τον άλλο: να μην συμβληθούν. Ακόμη περισσότερο, γιατί τηρούσε την απαγόρευση μέχρι τις 20 Μαΐου 2006 και μόνον τότε μετέβαλε γνώμη και άρχισε να φορά τον σταυρό φανερά; Δεν συνιστούσε αυτό παραβίαση της σύμβασής της, την οποία μέχρι τότε αποδεχόταν;

Αλλά φυσικά δεν θα κάτσω να σκάσω κιόλας για την ήττα των εικονομάχων.

Το πράγμα στην περίπτωση της Νορβηγίδας είναι ισχυρώς ανάλογο, πολλώ δε μάλλον επειδή εργοδότης της είναι το κράτος. Δεν έχουμε λοιπόν ζητήματα τριτενέργειας, που μεταμφιέζονται σε θετική τάχα υποχρέωση του κράτους να προστατεύη την θρησκευτική ελευθερία στις μεταξύ ιδιωτών σχέσεις, αλλά για ευθύ περιορισμό της θρησκευτικής ελευθερίας.

Οπότε, καταλαβαίνετε.

2 thoughts on “Τον σταυρό από τον λαιμό”

  1. Και η άχρωμη και άοσμη μεταφορά του θέματος αυτού στα Νέα της 06.12.2013. Ο προταθείς τίτλος ήταν “Σταυροφορία εναντίον Ουδετεροθρησκίας”, αλλά δυστυχώς…

    [Τρίτη άποψη] Η δίκη του σταυρού
    Μπορούν οι εργαζόμενοι να φορούν σύμβολα της θρησκείας τους στη δουλειά τους;

    Πριν από λίγες ημέρες μια νορβηγίδα τηλεπαρουσιάστρια της κρατικής τηλεόρασης, ονόματι Σιβ Κρίστιν Σέλμαν, δέχθηκε τις παρατηρήσεις του εργοδότη της επειδή φόρεσε κατά την παρουσίαση του δελτίου έναν σταυρό. Πολιτική της κρατικής τηλεόρασης είναι οι παρουσιαστές να μη φοράνε θρησκευτικά σύμβολα, ενώ υπήρξαν και τηλεθεατές που τηλεφώνησαν για να διαμαρτυρηθούν εξαιτίας του μήκους 1,4 εκ. σταυρού στον λαιμό της κυρίας Σέλμαν. Το περιστατικό αυτό ανακίνησε όλη την προβληματική που συνάπτεται με τον ουδετερόθρησκο χαρακτήρα της κρατικής δράσης και την ένταση που δημιουργείται ενδεχομένως με τη θρησκευτική ελευθερία των πολιτών, ένταση που στο πρόσφατο παρελθόν ανέδειξε η περίφημη υπόθεση του Εσταυρωμένου στις σχολικές αίθουσες της Ιταλίας (Λαούτσι κατά Ιταλίας). Ιδίως σε μια περίπτωση όπως αυτή, όπου ο πολίτης είναι ταυτόχρονα και κρατικός υπάλληλος, η σύγκρουση είναι σχεδόν αναπόφευκτη.
    Λίγους μήνες πριν, όμως, σχεδόν ταυτόσημα πραγματικά περιστατικά κρίθηκαν υπέρ της ελευθερίας της θρησκευτικής έκφρασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου. Πράγματι, στην απόφαση Ιούιντα κατά Ηνωμένου Βασιλείου (Βρετανία) το δικαστήριο καταδίκασε το Ηνωμένο Βασίλειο για παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας της αιτούσης. Σε εκείνη την υπόθεση η προσφυγούσα, υπάλληλος της (ιδιωτικής) αεροπορικής εταιρείας British Airways και Κόπτισσα στο θρήσκευμα επέλεξε να φορέσει και εκείνη έναν σταυρό εν ώρα εργασίας. Ο κανονισμός αμφίεσης της εταιρείας όμως επέβαλλε κάθε κόσμημα θρησκευτικού χαρακτήρα να καλύπτεται πλήρως από την εταιρική στολή, διαφορετικά να παρέχεται έγκριση της διοίκησης. Στην περίπτωση όμως της κυρίας Ιούιντα οι προϊστάμενοί της αρνήθηκαν να τη δεχθούν στην εργασία της αν δεν έβγαζε πρώτα τον επίμαχο σταυρό. Το αποτέλεσμα ήταν η προσφυγούσα να μην εργαστεί για περίπου τέσσερις μήνες, τους οποίους φυσικά δεν πληρώθηκε, μέχρι που η εργοδότρια εταιρεία μετέβαλε πολιτική αμφίεσης, επιτρέποντας και τους σταυρούς. Ας σημειωθεί ότι η εργοδότρια εταιρεία μέχρι το σημείο εκείνο αποδεχόταν να εργάζονται οι Σιχ υπάλληλοί της με το τουρμπάνι τους καθώς και οι μουσουλμάνες φορώντας τον ισλαμικό κεφαλόδεσμο (αρκεί να ήταν στα εγκεκριμένα χρώματα της εταιρείας). Αντιθέτως, η πρόβλεψη που υπήρχε για τους χριστιανούς ήταν αρνητική, προξενώντας εύλογα αισθήματα ανισότιμης μεταχείρισης στην κυρία Ιούιντα.

    Σύμφωνα τώρα με την αιτιολογία της απόφασης του δικαστηρίου, το Ηνωμένο Βασίλειο καταδικάστηκε διότι οι κρατικές Αρχές παρέβησαν τη θετική τους υποχρέωση να διασφαλίσουν την άσκηση της θρησκευτικής ελευθερίας της έκφρασης στον εργασιακό χώρο της κυρίας Ιούιντα. Πρόκειται για ένα θεμελιώδες ατομικό δικαίωμα, δεδομένου ότι «μία υγιής και δημοκρατική κοινωνία πρέπει να ανέχεται και να συντηρεί την πολυφωνία και τη διαφορετικότητα». Ακόμη περισσότερο, υπάρχει αυτοτελής αξία στο να μπορεί ο πολίτης που θρησκεύεται να γνωρίζει την πίστη του στους άλλους.
    Από την άλλη μεριά, η επιλογή της εταιρείας να προβάλει μια συγκεκριμένη εταιρική εικόνα προς τα έξω δεν μπορεί να κριθεί ως ισοβαρής, ειδικά όταν ο σταυρός είναι διακριτικός. Αλλωστε τα τουρμπάνια και οι μαντίλες των άλλων υπαλλήλων της εταιρείας δεν προέκυψε ότι έβλαψαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την εργοδότρια εταιρεία.
    Στην περίπτωση της Νορβηγίδας τηλεπαρουσιάστριας πάλι, η ίδια η κυρία Σέλμαν φέρεται να δήλωσε ότι δεν φόρεσε τον σταυρό ως κάποια ιδιαίτερη έκφραση της θρησκευτικής της ταυτότητας, αν και δηλώνει χριστιανή, αλλά απλώς και μόνο επειδή ήταν ένα δώρο του συζύγου της από το τελευταίο του ταξίδι. Κατά τα λοιπά, η αντίδρασή της οφειλόταν στο ότι δεν ήθελε να λένε οι τηλεθεατές στον προϊστάμενό της τι να φοράει και τι όχι. Ωστόσο το πράγμα στην περίπτωση της κυρίας Σέλμαν είναι ισχυρώς ανάλογο με την υπόθεση της κυρίας Ιούιντα, πολλώ δε μάλλον επειδή εργοδότης της είναι το νορβηγικό κράτος. Δεν έχουμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε ζητήματα τριτενέργειας των ατομικών δικαιωμάτων, που μεταγλωττίζονται σε θετική υποχρέωση του κράτους να προστατεύει τη θρησκευτική ελευθερία στις μεταξύ ιδιωτών σχέσεις στον χώρο εργασίας, αλλά για ευθύ περιορισμό της θρησκευτικής ελευθερίας ενός πολίτη από το κράτος. Ο περιορισμός αυτός μοιάζει δυσανάλογος από τη στιγμή που η διακριτική σταυροφορία της κυρίας Σέλμαν δύσκολα μπορεί να υποστηριχθεί ότι διακινδύνευε την ουδετεροθρησκεία του δελτίου ειδήσεων που εκφωνούσε. Και εδώ λοιπόν το αξιακό προβάδισμα ανήκει στη θρησκευτική ελευθερία.

    Reply
    • αντε με το καλο η επιστροφη του αθανασιου στα μεηνστρημ μεσα. Το θεμα της αχρωμιας ειναι ενα πραγμα που πρεπει να συζητησουμε μια μερα βεβαια. Εγω νομιζω οτι μαλλον χανει το αναγνωστικο κοινο απο αυτην την ταση.

      Reply

Leave a Comment