Ισως η πιο αστοχη κριτικη στην οικονομικη αλλα και σε αλλες επιστημες
Το εχω ακουσει τοσες πολλες φορες και ακομα δεν το εχω καταλαβει (η τελευταια φορα εδω). Οι οικονομολογοι λεει δεν κανουν καλα την δουλεια τους γιατι δεν επικεντρωνονται στον ανθρωπο. Επικεντρωνονται λεει στους αριθμους, στις αγορες, στα κερδη, αλλα οχι σε αυτο που μετραει πραγματικα, που ειναι ο Ανθρωπος.
Φοβαμαι οτι τις περισσοτερες φορες καποιος που λεει κατι τετοιο, απλα δεν εχει δει βιβλιο ή εργασια οικονομικης αναλυσης. Καθε βιβλιο ξεκιναει απο το ατομο και την συμπεριφορα του, καθε οικονομικη εργασια εχει ως απωτερο στοχο, κρυμμενο αναμεσα στις περιεργες λεξεις και την αλγεβρα, την βελτιωση της ζωης του ανθρωπου.
Το θεμα ειναι οτι πολλοι μπερδευουν λιγο τον επαγγελματικο κυνισμο και την τριβη με ενα αντικειμενο με την ελλειψη ενδιαφεροντος. Οι γιατροι ειναι διαβοητοι για το ποσο χαλαρα βλεπουν καποια πραγματα (ελα μωρε, μια επεμβασουλα ειναι). Και καλα κανουν, γιατι θελω οταν αποφασιζουν για θεματα ζωης ή θανατου να ειναι απολυτα ψυχραιμοι, οχι να κρατανε το νυστερι και να τρεμουν υπο το βαρος της ευθυνης τους.
Στο πρωτο μου εξαμηνο ενας καθηγητης μακροοικονομικων ειχε πει την ατακα που μπηκε στο κατευθειαν στο ετησιο λευκωμα μας:
Το 1861 στο Μαντσεστερ ειχαμε μια μεγαλη κριση που οδηγησε σε λιμο, οι ανθρωποι πεθαιναν της πεινας. Παρολαυτα η αγορα εργασιας ηταν σε ισορροπια!
Φανταζεστε πως φαινοταν αυτο σε εναν φρεσκο φοιτητη. Τι ισορροπια ρε ανθρωπε μου, οι κατοικοι πεθαιναν της πεινας! Αυτο που δεν καταλαβαιναμε ειναι οτι η λεξη ισορροπια δεν κρυβει καμμια αξιολογικη κριση, ειναι απλουστατα ορισμενη: προσφορα=ζητηση. Καθε λεξη που χρησιμοποιουν οι οικονομολογοι ειναι καλα ορισμενη και δεν φερει αξιολογικο ή ιδεολογικο βαρος. Αποτελεσματικοτητα*, παραγωγικοτητα, μεγεθυνση, αναπτυξη, απασχοληση, ανεργια, φτωχεια.
Οταν αναλυουμε ενα ζητημα, παιρνουμε καθε πτυχη του χωριστα την εξεταζουμε ψυχραιμα και δεν παιρνουμε μερος στις σχετικες ιδεολογικες διαμαχες. Ενα πεηπερ περι παγκοσμιοποιησης θα αναλυσει το ιδιο αντικειμενικα τα κερδη των εταιρειων, τους μισθους, την ανεργια κτλ Αυτο μπορει να φαινεται “αναλγητο”, “κυνικο” και “απανθρωπο” στους αμυητους. Αλλα ακριβως το ιδιο κανει καθε επιστημονας. Ο φυσικος σε ενα πεηπερ αναλυει τις ιδιοτητες της σχασης χωρις να γραψει και 50 παραγραφους για τα κακομοιρα τα παιδια στην Χιροσιμα. Οι γιατροι σε μια εργασια αναλυουν την φονικη δραση ενος ιου χαλαρα και ισως με καποιο θαυμασμο για την δυναμικοτητα του, χωρις να πολυσυζητησουν οτι ευθυνεται για εκατομμυρια χαμενες ζωες. Αλλα κανεις δεν κριτικαρει τους γιατρους για αναλγησια.
Γιατι κριτικαρουν τους οικονομολογους? Για πολλους λογους. Πρωτα απ’ολα η δουλεια των οικονομολογων δεν φαινεται ευκολα. Ποιος ξερει ποσο πιο αποτελεσματικοι εχουν γινει οι διαφοροι διαγωνισμοι, ποσα λεφτα εχουν αποφερει στο κρατος οι διαφορες δημοσιες δημοπρασιες στις ΗΠΑ και αλλου**, χαρη στην σκληρη δουλεια κορυφαιων μυαλων στον σχεδιασμο μηχανισμων?
Κατα δευτερον οι ανθρωποι τεινουν να μην πολυβλεπουν τις μικρες βελτιωσεις αλλα να υπερβαλλουν στο πως προσλαμβανουν τις μεγαλες κρισεις***. Κανεις δεν βλεπει οτι οι Κεντρικες Τραπεζες νας εχουν φερει σχεδον 20 χρονια ασυνηθιστης σταθεροτητας (αρα λιγοτερων καταστροφων, λιγοτερης φτωχειας κτλ). Το μονο που βλεπουν ειναι οτι δεν μπορεσαν να αποφυγουν καααααθε λαθος και να αποτρεψουν καααααθε κριση.
Τριτον οι οικονομολογοι ειναι μαντεις κακων, Κασσανδρες, και κανεις δεν συμπαθει τις Κασσανδρες. Οταν οι κυβερνησεις τα κανουν ολα γης μαδιαμ και το ελλειμμα εκτιναζεται, ποιοι πρεπει να πουν τα κακα μαντατα στον λαο? Οι κακοι οικονομολογοι. Οταν το ασφαλιστικο ειναι ετοιμο να χρεοκοπησει, ποιος ειναι ο κακος της υποθεσης? Οι αχρηστοι διαχειριστες και λαϊκιστες πολιτικοι που δεν ελυσαν τα προβληματα οταν επρεπε? Οχι, οι οικονομολογοι που δεν λενε να κρυψουν την αληθεια και προτεινουν “αντιλαϊκα μετρα”.
Τεταρτο και τελευταιο, ευθυνη φερουν και διαφοροι οικονομολογοι που ανακατευτηκαν δυναμικα με τον δημοσιο διαλογο και δεν ηξεραν οτι οποιος μπλεκει με τα πιττουρα, γινεται βορα στις κοτες. Αλλα για καθε Φριντμαν (οτι γνωμη και να εχετε για αυτον), τα οικονομικα εχουν βγαλει και 5 Λουκας, Σεν, Αουμανν, Κεϋνς, Nash, Romer, Solow, Myerson…
Ειναι εξαιρετικα αδικο να κριτικαρονται οι οικονομολογοι για αδιαφορια προς τον ανθρωπο, οταν εχουν προσφερει τοσα πολλα και εργαζονται συνεχως για να προσφερουν κατι παραπανω. Και αν μερικες φορες επικεντρωνονται υπερβολικα σε οικονομικα θεματα, τοτε αυτο πρεπει να συγχωρειται ως επαγγελματικο βιτσιο, οχι ομαδικη αναλγησια. Αυτο εχουν αναλαβει να αναλυουν και αυτο κανουν. Αλλωστε, οπως ειπε ο Ρομπερτ Λουκας (Νομπελ 1995):
Once you start thinking about economic growth, it’s hard to think about anything else
————–
*κατα Παρετο.
**Βλεπε τις δημοπρασιες φασματος, οπως της αμερικανικης FCC, που εχουν αποφερει συνολικα καμποσες εκατονταδες δισεκατομμυρια δολλαρια, ενα νουμερο που ο Ριτσαρντ Φαϋνμαν θα ονομαζε ισως ουτε καν αστρονομικο, αλλα οικονομικο.
**Ενα φαινομενο που εχει μελετηθει συστηματικα και ονομαζεται αποστροφη στην απωλεια.
Δεν ξέρω αν είναι χαζή η ερώτηση :
Ισορροπία στην αγορά εργασίας σημαίνει ιση προσφορά και ζητηση , νεσπά;
Δηλαδή οι λιμοκτονούντες δεν θέλανε να δουλέψουν ;
‘Αψογο! Επικροτώ! Εύγε! Κάποιος τα είπε επιτέλους!
ουι.
τωρα, δεν θυμαμαι και ακριβως, αλλα υποψιαζομαι οτι μπορουσαν να βρουν δουλεια σε αλλες θεσεις (πχ δημοσια εργα), αλλα με πολυ χαμηλοτερους μισθους. Η ανεργια τους λοιπον ηταν “εθελοντικη”. Η αγορα εργασιας ειναι σε ανισορροπια μονο αν εχουμε μη εθελοντικη ανεργια.
Το πρόβλημα δεν το έχουν όλοι οι Οικονομολόγοι. Αλλά αυτοί που ανήκουν στους «ωφελιμιστές».
Αυτοί στα μάτια των απλών ανθρώπων φαίνονται ανάλγητοι και καταραμμένοι. Γι’αυτό και αποκτούν κακό όνομα στην πιάτσα.
μερσί για την απάντηση αλλά εξακολουθεί να μου ακούγεται παράλογο . Αν οι μισθοί ήταν τόσο χαμηλοί στις άλλες δουλειές που τους οδηγούσαν σε λιμοκτονία πως έιναι δυνατόν να μην ζητούσαν κάτι καλύτερο ; (όπου καλύτερο η απλή επιβίωση , ; ) .Αυτό πρέπει να είναι το άκρον άωτον της τεμπελιάς .Ούτε Έλληνες ΔΥ δεν θα έφταναν σε τέτοιο σημείο
κενσάι υπάρχουν και μη ωφελιμιστές οικονομολόγοι ; Χμ , μάλλον εξαρτάται από τον ορισμό του οφέλους ;
Αλήθεια δεν ξέρω αν υπάρχουν. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια- σε μεγάλο βαθμό χάρη στα Νευροοικονομικά– συνειδητοποιούν ότι ο άνθρωπος δεν είναι μια τέλεια μηχανή που κοιτάει πάντα και σίγουρα να μεγιστοποιήσει το κέρδος του μειώνοντας όσο το δυνατόν τις απώλειες είναι ένα βήμα μπροστά.
Νομίζω οι νέες γενιές Οικονομολόγων που θα εκπαιδεύονται γνωρίζοντας τις ατέλειες της βιολογικής φύσης του ανθρώπου (κυρίως σε θέματα συνειδητών επιλογών, ζυγιάσματος καταστάσεων, κλπ) θα είναι σαφώς λιγότερο ανάλγητοι σε σχέση με τους κατεξοχήν utilitarians του παρελθόντος.
—
Παρεμπιπτόντως, πιστεύω πως το ΣυνΙστολόγιό μας κάνει ιδιαίτερα καλή δουλειά σ’αυτόν τον τομέα. Απλά πρέπει ο SG καμιά φορά να μην ξεχνιέται και γράφει ατάκες του στυλ «οι άδειές σας πρέπει να κοστίζουν μηδέν» και αντίστοιχα.
Αυτά χαλάν την πιάτσα…
ΥΓ. Δεν ξέρω τι Νόμπελ Οικονομικών θα δοθεί αύριο… αλλά πιστεύω σε λίγα χρόνια από σήμερα θα δοθεί ένα για τον Οικονομολόγο που θα καταφέρει να εκφράσει με μαθηματικούς τύπους την ανθρώπινη [οικονομική] φύση χάρη στα πορίσματα των Νευροεπιστημών.
Πάντα ο άνθρωπος κοιτά να μεγιστοποιήσει το κέρδος και να μειώσει το κόστος του με βάση τις αρχές ορθολογισμού και οφελιμισμού που επιλέγει και του επιτρέπει να αντιληφθεί η νοημοσύνη του
Απλά πολλές φορές τείνουμε να ερμηνεύουμε τις επιλογές του με τις δικές με οφελιμίστικες αρχές ή με βάση το δικό μας επίπεδο νοημοσύνης, ξεχνώντας ότι η αντίληψη του οφέλους (που εξαρτάται από το γούστο) είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση του καθενός, και διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ η ευφυία με την οποία το ερμηνεύει είναι από μόνη της ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο.
Βάλε στο παιχνίδι και υποσυνείδητο προγραμματισμό μας να αντιδρούμε αυτόματα σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, πολλές φορές και ενάντια στην εξόφθαλμη λογική και έχεις την απάντηση. Μόνο οι υποσυνείδητες αυτόματες αντιδράσεις μας δεν είναι τίποτε άλλο από κοινωνικά ή βιολογικά preprogrammed φορμουλες αντίδρασης που και αυτές στηρίζονται σε απαρχαιωμένες αρχές οφέλους/κόστους που έχουν εντυπωθεί στον εγκέφαλό μας.
Εν τέλει, η οικονομία και η κοινωνία πάντα θα στηρίζονται σε αρχές οφέλους – κόστους. Το θέμα είναι όμως σε τι βάθος τις αναλύουμε, και κατά πόσο είναι σωστό να θεωρούμε ότι οι υπόλοιποι τις αναλύουν με τον ίδιο τρόπο που τις αναλύουμε κι εμείς, είτε δικαιολογημένα λόγω του γούστου τους, είτε αδικαιολόγητα εξ’αιτίας της νοημοσύνης τους-ΜΗz του εγκεφάλου τους.
Κι όμως. Νευροοικονομικά/ψυχολογικά πειράματα έχουν δείξει πως πολλές ανθρώπινες επιλογές είναι απρόβλεπτες ανεξάρτητα απ’τη νοημοσύνη του ατόμου που τις κάνει. Μπορεί κάλλιστα έξυπνοι άνθρωποι να ξεγελαστούν απ’το “gut feeling” ή τη συναισθηματική τους φόρτιση, και αντίστροφα ένας average Joe να κάνει αξιοσημείωτα εύστοχες επιλογές ακριβώς γιατί δουλεύει σαν τον Forrest Gump.
Ναι αλλά δεν είναι τόσο απλό. Αν ήταν θα είχες ήδη το Νόμπελ Οικονομικών (μπορεί και Φυσιολογίας)… :)
Το ζήτημα είναι πως δε μπορείς να ξέρεις εκ των προτέρων ποιές απ’αυτές τις pre-programmed αντιδράσεις είναι άχρηστες στη σύγχρονη κοινωνία και ποιές αντιθέτως θα πρέπει να συνεχίσουμε να καλλιεργούμε.
Και όσο δεν γνωρίζεις ξεκάθαρα δε μπορείς να υπολογίσεις με ασφάλεια κόστος και όφελος.
Κι εγώ θέλω να το πιστεύω αυτό. Αλλά υπάρχει η υποψία πως ορισμένες πτυχές της Φύσης (και ο Εγκέφαλος είναι μια απ’αυτές) δεν εξηγούνται εύκολα όσο βαθιά κι αν δοκιμάσεις να πας, όσο κι αν χωρίσεις το πρόβλημα στα επιμέρους στοιχεία του.
Το σύνολο δηλαδή δεν αποτελείται απλά απ’το άθροισμα των μερών του. Υπάρχουν παράγοντες που δεν «αναλύονται» παραπάνω ή ακόμα κι αν αναλυθούν δε μας εξηγούν το σύνολο. Λέγεται Emergence Theory.
αν βρισκεις δουλεια αλλα δεν σαρεσει, τυπικα δεν θεωρεισαι ανεργος.
δεν εχω πολυκαταλαβει για τι πραγμα μιλατε. Ο ωφελιμισμος στα οικονομικα ειναι απλα ενα social welfare functional με πολλες ελκυστικες ιδιοτητες αλλα και καποιες ανεπιθυμητες. Το μονο που λεει ειναι οτι για να μετρησουμε την συνολικη ωφελεια της κοινωνιας προσθετουμε την ωφελεια καθε μελους. Το ελκυστικο ειναι οτι ειναι απολυτα δημοκρατικος, το ενοχλητικο ειναι οτι αν ο Α χαιρεται να δερνει κοσμο περισσοτερο αποτι το θυμα του Β δυστυχει οταν τον δερνουν, ο ωφελιμισμος λεει οτι ειναι καλο για την κοινωνια να δερνει ο Α τον Β.
καλα Κενσαϊ ξερω οτι αγαπας τα νευροοικονομικα, αλλα δεν χρειαζεται μαγνητικος τομογραφος για να το βρεις αυτο, απλα οικονομικα πειραματα φτανουν. Παντως η στρατηγικη ικανοτητα σκεψης καποιου συχετιζεται συνηθως με το IQ του και συσχετιζεται και με σειρα αλλων δεικτων (οπως βασικα προσπαθουμε μεταξυ αλλων να δειξουμε σε ενα πειραμα που σχεδιαζουμε τωρα)
παλι, δεν χρειαζονται αναγκαστικα νευροεπιστημες. Εχουμε ηδη 5 Νομπελ σε παιγνιοθεωρητικους και αλλα δυο σε πειραματικους οικονομολογους (Kahneman, Vernon Smith) που ουσιαστικα κανουν αυτο που λες.
Για αυριο παντως πονταρω σε μακροοικονομολογο, εχουν παραμεληθει οι κακομοιροι…
Ναι βρε. Είπε κανείς ότι Νευροοικονομικά είναι μόνο το fMRI; Οποιοδήποτε οικονομικό πείραμα υπολογίζει επιστημονικά και την ανθρώπινη συμπεριφορά (ψυχολογία) μετράει ως νευροοικονομικό.
edit Δευτέρας 13 Οκτωβρίου
Χεχε, έπεσες μέσα ρε!! :)
Καλά να πάθουν οι μακροοικονομολόγοι! (Για όσους αναρωτιούνται, international trade και economic geography δεν είναι ακριβώς μάκρο)…
Βασικά όσοι ενδιαφέρονται, maikwl, θα πάνε να κοιτάξουν το άρθρο της Wikipedia. Εκεί θα δουν δεξιά πως τουλάχιστον για το peer reviewing της εγκυκλοπαίδειας το field του ανήκει στη Μακροοικονομία.
Δεν κοιτάς πριν ποστάρεις. Τι θα γίνει μαζί σου; :)
(σε είπα και Γιώργο καταλάθος)
Χάχα, τα άλλα θα τα σχολιάσω στο RT!
Kοίτα, σε αυτό το σημείο νομίζω η Wikipedia πάσχει. Εμμένω στην άποψη πως οι μακροοικονομολόγοι δεν έχουν ιδιαίτερο λόγο να γιορτάζουν. Το Trade theory είναι field από μόνο του στα οικονομικά (όχι subfield της μάκρο).
Αϊντε SG, Nobel στο Krugman.
Οικονομικά με εμφαση στον Ανθρωπο δεν ηθελες?
sg μου τα χαλας.δεν καταλαβαινω πιο ειναι το προβλημα σου με τον milton friedman.εχει προσφερει τοσα και στην επιστημη αλλα και στην κοινωνικη πολιτικη.πιο πιστευεις δηλαδη οτι ηταν το λαθος του???
Θανο ο Φριντμαν ηταν ενας καλος οικονομολογος, αλλα δεν εχει τοσο μεγαλη συμβολη οσο νομιζουν μη οικονομολογοι. Το λαθος του για μενα ηταν οτι ανακατευτηκε οπως ειπα υπερβολικα με τα πιτουρα, δηλαδη εμπλεξε την οικονομικη θεωρια με καποια συγκεκριμενη εφαρμογη της η οποια δεν ειχε τοση επιστημονικη βαση. Το αποτελεσμα ειναι πολλοι που διαφωνουν με καποιες εφαρμογες και σκεψεις του Φριντμαν να νομιζουν οτι διαφωνουν με την οικονομικη θεωρια και να νομιζουν οτι η οικονομικη θεωρια παιρνεις τετοιες θεσεις, πραγμα αναληθες.
Περι Κρουγκμαν, το χαρηκα πολυ και εγραψα και αρθρακι σχετικα. Ο μαικωλ φυσικα εχει δικιο, το trade θεωρειται πια αυτοτελης κλαδος αν και να πω την αληθεια οταν ελεγα οτι το Νομπελ θα παει σε μακρο εβαζα και το trade μεσα.