Μικρό περί πόθεν έσχες

Ως γνωστόν, εδώ στην Ελλάδα είμαστε πολύ αυστηροί με την διαφθορά.

Σύμφωνα λοιπόν με το άρ. 6 Ν. 3213/2003 περί πόθεν έσχες, όπως ισχύει:

1. Υπόχρεος σε δήλωση που παραλείπει να υποβάλλει δήλωση ή υποβάλλει ανακριβή ή ελλιπή δήλωση τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και με χρηματική ποινή από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ.

2. Ο υπαίτιος των παραπάνω πράξεων τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών και με χρηματική ποινή από είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, αν η συνολική αξία της αποκρυπτόμενης περιουσίας του ιδίου και των λοιπών προσώπων για τα οποία αυτός οφείλει να υποβάλει δήλωση υπερβαίνει συνολικά το ποσό των τριακοσίων (300.000) χιλιάδων ευρώ, ανεξαρτήτως αν η απόκρυψη επιχειρείται με τη μη υποβολή δήλωσης ή την υποβολή ελλιπούς ή ανακριβούς δήλωσης.

3. Αν οι πράξεις της παραγράφου 1 τελέστηκαν από αμέλεια, επιβάλλεται χρηματική ποινή από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ. Όμως το δικαστικό συμβούλιο ή το δικαστήριο, εκτιμώντας ελεύθερα όλες τις περιστάσεις, μπορεί να κρίνει τις πράξεις αυτές ατιμώρητες.

Προσέξτε παρακαλώ την μνημειώδη στην ανελεητήπια διατύπωσή της παρ. 3. Ο εξ αμελείας υπαίτιος, εκείνος ας πούμε που απλώς λησμόνησε να ταχυδρομήση συστημένο το κωλόχαρτο την δήλωση πόθεν έσχες, τιμωρείται με χρηματική ποινή 10.000 έως 100.000 ευρώ! Η σκλήρυνση αυτή της ποινικής καταστολής εισήχθη πρόσφατα με τον Ν. 3849/2010. Ευτυχώς, κάποιοι στο Υπουργείο κατάλαβαν την μαλακία που έκαναν ότι υπήρχαν περιθώρια πιο εποικοδομητικής αναδιατύπωσης και έτσι λίγους μήνες μετά, με τον Ν. 3932/2011, εισήχθη το τελευταίο εδάφιο, που προβλέπει ειδικό δικαστικό λόγο αφέσεως της ποινής.

Ας δούμε λίγο από πιο κοντά αυτήν την μικρή νομοθετική ιστορία.

Το προηγούμενο νομικό καθεστώς υπό την αρχική διατύπωση του νόμου προέβλεπε μια σχετικά ήπια ποινή 6 μηνών έως 2 ετών, η οποία βέβαια είτε θα αναστελλόταν είτε θα μετατρεπόταν. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν μια τέτοια πράξη, παράλειψη για την ακρίβεια, θα ώφειλε να τιμωρήται και εξ αμελείας τελουμένη, ιδίως εξ επόψεως του επικουρικού χαρακτήρα του Ποινικού Δικαίου και της ομοιότητάς της με απλή διοικητική παράβαση, αλλά ας είναι. Είπαμε, είμαστε ανελέητοι με την διαφθορά – στα λόγια.

Η ίδια ποινή προβλεπόταν και στο σχέδιο νόμου, όπως αυτό υπεβλήθη στην Βουλή και περιγράφεται στην Αιτιολογική Έκθεση. Τελικά όμως, η Βουλή ψήφισε ένα άλλο κείμενο, σύμφωνα με μια τροπολογία που προτάθηκε. Η εν λόγω τροπολογία εισήχθη στην Βουλή χείλεσι του Υπουργού Δικαιοσύνης Χαραλάμπους Καστανίδη. Χωρίς να έχη αναφερθή στην αρχική διάταξη παραπονούμενος κανείς βουλευτής, συμπολιτευόμενος ή αντιπολιτευόμενος. Χωρίς να υπάρχη έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής. Χωρίς τίποτε.

Και τα πρόβατα οι βουλευτές ψηφίσανε ό,τι τους είπε ο Υπουργός.

Όταν με το καλό λίγους μήνες μετά βέβαια άρχισαν οι υπόχρεοι να στέλνουν τις δηλώσεις πόθεν έσχες και όταν διαπιστώθηκε ότι καμπόσοι τις είχαν ξεχάσει ή ήταν στο νοσοκομείο όταν έπρεπε να τις είχαν στείλει ή ή ή, ο Υπουργός ανέκρουσε πρύμναν.

Και εισηγήθηκε τώρα προς ψήφισιν με τον Ν. 3932/2011 την πρόβλεψη ενός λόγου δικαστικής αφέσεως της ποινής, με την εξής πολύ σωστή αιτιολογία:

Τέλος, το άρθρο 10 του παρόντος σχεδίου νόμου προσδίδει στη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 3213/2002, που προβλέπει την ποινική κύρωση για το έγκλημα της μη υποβολής ή ανακριβούς υποβολής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης από αμέλεια, την αναγκαία ευελιξία, την οποία απαιτούν ορισμένες φορές οι συντρέχουσες περιστάσεις. Πράγματι, η τιμώρηση της παράλειψης υποβολής δήλωσης ή υποβολής ανακριβούς ή ελλιπούς δήλωσης από αμέλεια δεν είναι πάντα δικαιολογημένη, ιδίως μάλιστα αν δεν έχει επέλθει μεταβολή στην περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου ή αν η επελθούσα μεταβολή σε σχέση με τα προηγούμενα έτη είναι επουσιώδης. Έτσι, κρίνεται ορθό να επιτραπεί στο δικαστικό συμβούλιο ή το δικαστήριο να εκτιμήσει ελεύθερα αν, υπό τη συνδρομή συγκεκριμένων περιστάσεων, δικαιολογείται η μη τιμώρηση της πιο πάνω πράξης.

[Δημιουργείται βέβαια η εύλογη απορία, αφού υπάρχουν περιπτώσεις όπου η τιμώρηση δεν είναι δικαιολογημένη, τι διάολο χρειαζόμαστε ένα έγκλημα σε αυτές τις περιπτώσεις. Αλλά ας είναι, δεύτερη φορά].

Εκείνο που είναι προφανές βέβαια είναι ότι ο Υπουργός δεν είχε αφιερώσει μερικά νανοδευτερόλεπτα για να σκεφτή αυτά τα πράγματα όταν προέτεινε την αρχική τροπολογία του.

Έτσι λοιπόν, έχουμε τώρα ένα ολοκαίνουργιο νομικό καθεστώς, που το σκεφτήκανε δύο φορές όλοι οι γραφειοκράτες του Υπουργείου και το ψηφίσανε δύο φορές τα πρόβατα οι βουλευτές της πλειοψηφίας. Ένα νομικό καθεστώς πραγματικά ανελέητο για κάθε υπαρχιφύλακα που τόλμησε να μην υποβάλη δήλωση πόθεν έσχες. Με την παράβασή του θα ασχοληθή μάλιστα ολόκληρος Ειδικός Εφέτης Ανακριτής (άρ. 10 Ν. 3213/2003), μιας και οι Εφέτες μας κάθονται ούτως ή άλλως περιμένοντας το ουίσκι να ωριμάση και τα εκθέματα των Εφετείων Κακουργημάτων είναι ανάλαφρα σαν σερβιετάκια. Και κατά λάθος να το έκανε ο υπαρχιφύλαξ, θα του επιβληθή χρηματική ποινή όση πεντέξι ετήσια εισοδήματά του.

Όχι παίζουμε.

Η χρηματική ποινή στην περίπτωση της εξ αμελείας τελέσεως λοιπόν ή θα είναι εξοντωτική ή απλώς δεν θα επιβληθή καμία ποινή με τον λόγο αφέσεως της ποινής. Ή όλα ή τίποτα!

[Ενώ με το προηγούμενο καθεστώς, θα επιβαλλόταν κάποια ποινή, έστω ελαφρά.]

Μαντέψτε τι θα επιλέγουν τα δικαστήρια. Ποιος βάζει στοίχημα;