Η Σύμβαση του Οβιέδου [για να το πούμε από την αρχή να ξεμπερδεύουμε και να μην ακούω μουρμούρες: το Οβιέδο – του Οβιέδου, γιατί έτσι μας αρέσει, σκληρό, αλλά να κλιθή, άσε και που στην ιθαγενή γλώσσα σε -ου τελειώνει] είναι μια πολύ σημαντική σύμβαση που συνήφθη στους κόλπους του Συμβουλίου της Ευρώπης και ενσωματώθηκε στο ημεδαπό δίκαιο με τον Ν. 2619/1998. Αφορά τα δικαίωματα των ασθενών στην σχέση τους με τους ιατρούς, τις μεταμοσχεύσεις, την βιοϊατρική έρευνα και συναφή θέματα.
Ο νόμος αυτός, δυνάμει του άρ. 28 παρ. 1 Συντ., υπερισχύει κάθε άλλης αντίθετης διατάξεως νόμου, όχι όμως και του ίδιου του Συντάγματος. Ας μην το λησμονούμε αυτό.
Θέλω να θίξω μερικά ζητήματα που προκύπτουν από την σύμβαση. Πρώτα να ξεπετάξω κάποια πιο δευτερεύοντα και σε επόμενη ανάρτηση ένα πιο σημαντικό.
1. Σωστά απαγορεύεται η επιλογή φύλου;
Το άρ. 14 προβλέπει:
Article 14 – Non-selection of sex
The use of techniques of medically assisted procreation shall not be allowed for the purpose of choosing a future child’s sex, except where serious hereditary sex-related disease is to be avoided.
Έχω γράψει μια περιπαικτική γνώμη εδώ, στο μέλλον θα επανέλθω.
2. Είναι ορθός ο ειδικώτερος κανόνας της μεταμόσχευσης που ορίζει ότι η μεταμόσχευση από ζώντα επιτρέπεται μόνο όταν δεν υπάρχει πτωματικό μόσχευμα;
Το άρ. 19 παρ. 1 περιέχει την εξής ρύθμιση:
Article 19 – General rule
1. Removal of organs or tissue from a living person for transplantation purposes may be carried out solely for the therapeutic benefit of the recipient and where there is no suitable organ or tissue available from a deceased person and no other alternative therapeutic method of comparable effectiveness.
Η διάταξη αυτή, που έχει μεταφερθή και στο εσωτερικό δίκαιο (άρ. 10 παρ. 1 Ν. 2737/1999), καθορίζει την αρχή της επικουρικότητας της πτωματικής σε σχέση με την εν ζωή μεταμόσχευση. Ορθώς;
Εσφαλμένως: Η επιλογή αυτή βλάπτει πολλαπλά τον λήπτη. Αφενός μεν επιβαρύνει την ιατρική του θέση, διότι το πτωματικό μόσχευμα είναι πάντοτε κατώτερο του προερχομένου από ζώντα δότη. Όταν λοιπόν ο λήπτης έχει επιλογή, περιορίζεται αδικαιολόγητα η ελευθερία του να επιλέξη και, ακόμη περισσότερο, η υγεία του, χάριν της οποίας διενεργείται η μεταμόσχευση. Ακόμη περισσότερο όμως, η αρχή της επικουρικότητας βλάπτει τον γενικό πληθυσμό των ληπτών, διότι μειώνει τον αριθμό των διαθέσιμων μοσχευμάτων. Αν στην θέση Α προτιμηθή σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας ο πτωματικός δότης του εν ζωή, στην θέση Β, σε μια μεταγενέστερη ανάγκη δηλαδή, δεν θα απουσιάζη μόνο το μόσχευμα που αναλώθηκε, το πτωματικό, αλλά και το μόσχευμα του ζώντος δότη, ο οποίος προφανώς συνδέεται με κάποιον συγκεκριμένο λήπτη, ένα και μοναδικό. Αν αντιθέτως πρυτάνευε η ελευθερία του λήπτη να μεταμοσχευθή από όπου θέλη και του δότη να δώση το μόσχευμά του ανεξαρτήτως υπάρξεως πτωματικών δοτών, όχι μόνο θα εξασφαλιζόταν καλύτερη ποιότητα μοσχεύματος για τον λήπτη, αλλά θα προσετίθεντο στην διαθεσιμότητα τόσα μοσχεύματα, όσα και οι εν ζωή δότες.
3. Είναι ορθή η απαγόρευση του εμπορίου οργάνων;
Σύμφωνα με το άρ. 21:
Article 21 – Prohibition of financial gain
The human body and its parts shall not, as such, give rise to financial gain.
Αλλά ως προς αυτό έχω γράψει τα αναγκαία.
…Την άλλη σου ανάρτηση/ Θανάση φίλτατέ μου
πήγα και ξαναδιάβασα./ Και φώναξα: “Θεέ μου”!
“Τί ‘το θελα;” Θε να μου πεις/ κι,ίσως, σωστά θα πράξεις!
Βοστρύχους, ήπαρ και νεφρά/ εκεί να τα ταιριάξεις
Στην υλική αξία τους/ εις μάτην προσπαθούσες
Φι-λε-λευ-θε-ρο-φραν-κεν-στάιν/ με ζήλο τεχνουργούσες…
Και ρώταγες (ρητορικά;;):/ «Μισό κιλό συκώτι
τί διαφέρει ρε παιδιά;/ αν σπίτι εις τον δότη
να του χαρίσει δύναται/ κι αν είναι just κι η price;
Αφήστε τα ελεύθερα/ τα πράγματα και nice
θα τα ρυθμίσει όλα αυτά/ για μας η αγορά!
Τα πράγματα είναι απλά!/ Να βρούμε τα ποσά!»
Τονίζω ποιό το λάθος σου/ είναι και εδώ πέρα:
Αντί να έχω ξέφραγα/ τα πράγματα σε σφαίρα
τόσο βαθιά εγγίζουσα/ την ανθρωπίνη ουσία
Μπορώ στην απαγόρευση/ -αργά και δίχως βία-
τις εξαιρέσεις σταθερά/ προσεκτικά ν’ αυξάνω
(κι όχι να «σφαγιάζω» εδώ/ φρικτά το Μητροπάνο!)
Μπορώ, λοιπόν, σιγά-σιγά/ να τις ανακαλύπτω
τις υπαρκτές ανάγκες μας/ σ’ αυτές μόνο να κύπτω
Και να χαρίζω τη ζωή/ και σ’ έναν και σε δύο
ανθρώπους δίχως το κορμί/ του τρίτου σε σφαγείο
να τρέπω, επειδή αυτός/ δεν έχει τα λεφτά.
Αλλιώς μπερδεύω αγορά/ και κρεατ-αγορά!
Μ’ απαγορεύσεις το λοιπόν/ συχνά υπηρετούνται
σκοποί ευγενικότεροι/ Και όσοι αδικούνται,
από της μαύρης της ζωής/ την τύχη την κακή,
από μπαλτά γλιτώνουνε / κι ας μένουνε φτωχοί…
Υγ.
Μια μουσική σου “απόκλισις” μου είναι προφανής! ;-)
Όμως δεν το περίμενα, ότι και σε σφαγής
προτάσεις θα σε έσπρωχνε τραγούδι ερωτικό…
Αυτό είν’ οπωσδήποτε «αντι-αισθητικό»!
Πράσινο για την ποίηση, αλλά εδώ
“Και όσοι αδικούνται,
από της μαύρης της ζωής/ την τύχη την κακή,
από μπαλτά γλιτώνουνε / κι ας μένουνε φτωχοί…”
το πήρες από Μητροπάνο και το γύρισες σε Καζαντζίδη. ;)
..γιατί ξέρεις σε κάποιες περιπτώσεις
“από μπαλτά δε θα γλιτώνανε, αλλά θα μέναν ζωντανοί,
μα χάρη στους προστάτες είναι βαθειά μέσα στη γη.”
Having said that δεν τάσσομαι με καμιά πλευρά :( Η ανησυχία μου ειναι μήπως περάσει ως usual practice και άνθρωποι υφίσταναται πίεση ακόμη και από το οικογενειακό τους περιβάλλον προκειμένου να προβούν στην πράξη..ίδια περίπου ανησυχία που έχω και για το θέμα της ευθανασίας.
Αντιλαμβάνομαι, ΚΤ, ότι ο σχολιασμός εκτός θέματος είναι κάποια νέα μορφή διαδραστικής τέχνης, αλλά, ξέρεις, εγώ σε αυτά τα θέματα είμαι κάπως συντηρητικός. Και παρασέρνεις και αθώα κοράσια!
Ύπάρχει κάποια γνώμη για το επιχείρημα υπό 2;
Είπα το σχολιάκι μου/ εδώ να το αφήσω
λίγο βρε Αθανάσιε/ για να το βοηθήσω
για τ’ Οβιέδο τ’ άρθρο σου./ Μου φάνηκε μονάχο!
(Κι όπως ο Καζαντζίδης μας/ έλεγε “Βράχο, βράχο
τον καημό μου τον μετρώ/ και ύστερα πονώ”
Μετρώ κι εγώ τα σχόλια: Και πότε θα τα δώ! ;-)
υγ.
Σύμφωνοι Άλφα-Κάπα-Μι, δε “φταίει η κενωνία”
Μα δες τί επισήμανες: Θα έρθει καμια θεία
αύριο στο σπίτι με ορμή, συκώτι για να μάσει…
Και θα μας πει πως διάβασε, και πάλι το Θανάση.
Να σου πω, εγώ νομικός δεν είμαι (για όσους δεν το ξέρανε), αλλά νομίζω ότι ο νομοθέτης θέλει να προστατεύσει την υγεία του ζωντανού δότη.
Με την ίδια λογική που δεν σου επιτρέπει να τον βοηθήσεις να αυτοκτονήσει (ούτε να χαράξει το μεγαλόσταυρο στα οπίσθιά του με το σπαθί του μεγαλέξαντρου, όσο και αν το ποθεί, διότι θα πάθει τέτανο), δεν σου επιτρέπει και να του πάρεις το όργανο (κι ας θέλει εκείνος) – εφόσον έχεις άλλη λύση (τον πτωματικό δότη).
Προφανώς η υγεία του δότη είναι ισάξια εκείνης του λήπτη, το δύσκολο είναι να εκτιμήσουμε σε τι βαθμό βλάπτεται η μεν και η δε, να ποσοτικοποιήσουμε δηλαδή το ρίσκο για τον έναν και για τον άλλον.
Νομίζω ορθώς σκέφτηκε ο νομοθετης.
Από ποιον; Ο επίδοξος δότης μόνος του το αποφάσισε να γίνη δότης. Αν μεν δεν είναι ενημερωμένος για τους κινδύνους, δεν μπορεί να γίνη δότης. Αν όμως είναι, από ποιον χρειάζεται προστασία; Γιατί να χρειάζεται να προστατευτή από μια νόμιμη πράξη;
Και ο αυτόχειρας μόνος του αποφασίζει να πέσει από το μπαλκόνι, αλλά ο νόμος επιβάλλει να τον εμποδίσουμε.
Αυτό το “να προστατευτεί από μια νόμιμη πράξη” δεν έχει πολύ νόημα: για να αποφασίσουμε ακριβώς αν η πράξη θα πρέπει να είναι νόμιμη ή παράνομη, χρειάζεται να διαπιστώσουμε ακριβώς αν χρήζει προστασίας από αυτήν ή όχι.
Από την στιγμή που τον ονομάζουμε δότη, σημαίνει ότι πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου (: ενημέρωση, καταλογισμός, συγγενής του λήπτη κ.λπ.). Το νέο, επιπλέον εμπόδιο που συζητούμε τον προστατεύει πλέον από την τέλεση μιας νόμιμης πράξης, για την οποία, καίτοι επικίνδυνη, έχει ενημερωθή και στην οποία έχει συναινέσει.
Όσο για τον αυτόχειρα, θα διάβασες ότι ακόμα και αυτό αμφισβητείται. :-) Η ζωή πάντως είναι άλλο πράγμα, είναι ποιοτικά άλλο μέγεθος. Γιατί είναι μία [ενώ οι νεφροί δύο!]