Η Ουκρανία μάλλον δεν έχει απ’τα πιο θετικά ρεκόρ όσο αφορά τα «ενεργειακά δυστυχήματα». Το 1986 ο κόσμος ολόκληρος κρατούσε την αναπνοή του καθώς ο τέταρτος απ’τους πυρηνικούς αντιδραστήρες του Τσέρνομπιλ βρισκόταν σε τήξη, ξερνώντας ραδιενεργά απόβλητα που θα μεταφέρονταν με τον άνεμο σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
Την Κυριακή 18 Νοεμβρίου έγινε μια έκρηξη σ’ένα ουκρανικό ανθρακορυχείο– δεν ήταν η πρώτη φορά- στην περιοχή του Ντόνετσκ με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους- την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές- τουλάχιστον 70 εργάτες και να εγκλωβιστούν πάνω από 20. Η τύχη των τελευταίων είναι ακόμα αμφίβολη.
Το ζήτημα είναι… ποιά είναι η αντίδραση των οικολογικών ομάδων σε τέτοιου είδους καταστροφές; 21 χρόνια μετά το τελευταίο μεγάλο πυρηνικό ατύχημα, οι απανταχού Οικολόγοι είναι ανένδοτοι μπροστά στην κατασκευή και λειτουργία νέων- πρωτοπόρου τεχνολογίας- πυρηνικών αντιδραστήρων… αλλά κανείς δε κουνάει βλέφαρο όταν γίνονται ατυχήματα σε ανθρακωρυχεία... χμμ!
—
Η επιτυχία του ανθρώπου στην Φύση (κι επί των άλλων ανώτερων οργανισμών) βρίσκεται σ’ένα χαρακτηριστικό της νόησης που έχει τελειοποιήσει το είδος μας και λέγεται «συνειρμική σκέψη» (associative thought). Είμαστε ικανότατοι να συνδέουμε δύο γεγονότα και να υιοθετούμε μια σχέση αιτίας-αιτιατού, ιδιαίτερα όταν τα επιφαινόμενα είναι δραματικά και άμεσα επαληθεύσιμα. πχ όλοι μας θα θεωρούμε ιδιαίτερα τραγική τη συντριβή ενός μεγάλου αεροσκάφους (που μπορεί να πάρει μονομιάς 250-300 ζωές), αλλά τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα μιας εβδομάδας τόσο σε συχνότητα όσο και σε τελικό αριθμό νεκρών και τραυματιών είναι σαφώς περισσότερα.
—
Έτσι και με το Τσέρνομπιλ… Υπερθερμάνθηκε ο αντιδραστήρας, απώλεσε ραδιενέργεια, σκότωσε μέσα σε λίγες εβδομάδες έναν αριθμό ατόμων και σκόρπισε τον πανικό (και ακόμα προκαλεί φόβο) σ’ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ανατολικής Ευρώπης, κυρίως με τις μεταλλάξεις στα έμβρυα. Προς Θεού, δεν προσπαθώ να περάσω την ιδέα ότι η καταστροφή από το ατύχημα του 1986 ήταν ψιλικατζίδικη, αλλά θέλω να επιστήσω την προσοχή στην ανικανότητα αρκετών [ευτυχώς ΟΧΙ όλων!] σύγχρονων οικολόγων να δουν τη μεγάλη εικόνα.
Και θέλω να ρωτήσω… οι 70+ νεκροί του ορυχείου άνθρακα στην Ουκρανία λογαριάζονται απ’τα οικολογικά κινήματα στους νεκρούς του λιγνίτη γενικότερα; Αυτή τη στιγμή τα εργοστάσια λιγνίτη ανά τον κόσμο παράγουν τη μεγαλύτερη ποσότητα ρύπων. Η Ελλάδα συγκεκριμένα έχει το πρωτείο με δύο απ’τα πιο ρυπογόνα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ με βάση τον λιγνίτη (στον Άγιο Δημήτριο Πτολεμαΐδας και την Καρδιά Κοζάνης).
Ο κόσμος δυστυχώς, κυρίως εξαιτίας επιστημονικής ημιμάθειας, δογματικής στενοκεφαλιάς, αλλά και ιδεολογικής εμμονής, αδυνατεί να συνειδητοποιήσει πως μια ενεργειακή πολιτική βασισμένη σε ιδιαίτερα ρυπογόνες μορφές παραγωγής είναι πολλές φορές χειρότερη από τα πυρηνικά εργοστάσια που τρέμει και αποφεύγει. Οι τελευταίας γενιάς πυρηνικοί σταθμοί έχουν τόσο ενεργητικά όσο και παθητικά συστήματα ασφάλειας, και μετά το 2001, Jumbo-proof κατασκευές κατά τρομοκρατικών ή άλλων επιθέσεων, θεομηνιών, κλπ. Η ενεργειακή τους απόδοση είναι υψηλότατη σε σχέση με κάθε άλλη μορφή παραγωγής βασισμένη σε αναλώσιμες πρώτες ύλες.
Το μόνο σοβαρό πρόβλημα παραμένει η αποκομιδή των χρησιμοποιημένων καυσίμων. Αυτό αποτελεί όντως τροχοπέδη για την υιοθέτηση πυρηνικών εργοστασίων καθώς τα απόβλητα είναι επικίνδυνα για αρκετές δεκαετίες οπότε και πρέπει να βρεθεί ένας ικανοποιητικός τόπος για την ασφαλή αποθήκευσή τους. Θεωρητικά, κάθε κράτος που έχει πυρηνικούς αντιδραστήρες- ακόμα κι μικρούς ερευνητικούς (πχ Δημόκριτος)- οφείλει να έχει ορίσει και μια τοποθεσία για την αποθήκευση των ραδιενεργών παραγώγων των αντιδράσεων. Αλλιώς θα πρέπει να τα εξάγουμε σε τρίτες χώρες- συνήθως φτωχές- που δέχονται να τ’αποθηκεύσουν στο γεωλογικό τους υπόστρωμα με κάποιο αντίτιμο.
Δεν προσπαθώ να κάνω τον απολογητή της πυρηνικής ενέργειας, απλά ενδιαφέρομαι αν κάποιοι από τους αναγνώστες μας έχουν την απάντηση: Τελικά τί είναι πιο επικίνδυνο για την υγεία των πολιτών… μια ηλεκτροπαραγωγή βασισμένη στο λιγνίτη ή στο ουράνιο;
Έχω την εντύπωση πως αν σουμάρουμε τους θανάτους σε ανθρακορυχεία με τους καρκίνους από τους ρύπους της καύσης του άνθρακα, η ραδιενέργεια από δυνητικά ατυχήματα σε πυρηνικούς σταθμούς τελευταίας γενιάς θα μοιάζει πρωινό για πρωταθλητές…
ενδιαφεροντα ερωτηματα, θα ηθελα και γω να δω καποιους αριθμους σχετικα. Αληθεια τι κανουν τα σχετικα πανεπιστημιακα τμηματα στην Ελλαδα, αν οχι ερευνα σε ενα τοσο βασικο εφαρμοσμενο ζητημα?
Δεν εχω δυστυχως στα χερια μου νουμερα για την ελληνικη περιπτωση αλλα ξερω οτι διεθνως ο λιγνιτης θεωρειται απο τα πιο βρωμικα και ρυπαινοντα καυσιμα… Ειναι αληθεια οτι ειναι φτηνος, αλλα ειναι αυτο αρκετο? Δηλαδη πραγματικα εχουν τοσο χαμηλη οικολογικη συνειδηση οι Ελληνες που δεν θα πληρωναν τιμες ηλεκτρικου 10-20% υψηλοτερες για να εχουμε πολυ λιγοτερη ρυπανση?
Δυστυχως η απαντηση ειναι λιγο πολυ φανερη απο τις απιστευτα λαϊκιστικες αντιδρασεις σε προσφατες προτασεις για ανατιμησεις των τιμολογιων της ΔΕΗ. Φαινεται πολλοι στην Ελλαδα δεν συνειδητοποιουν οτι η ΔΕΗ δεν μπορει να ασκει κοινωνικη πολιτικη, δεν εχει ουτε την αρμοδιοτητα, ουτε τις γνωσεις ουτε τα καταλληλα εργαλεια. Το ιστορικο της προσπαθειας αυτης εως σημερα οδηγει ευθεως σε στρεβλωσεις, σε μια σαπια ΔΕΗ και σε μεγαλης κλιμακας καταστροφη του περιβαλλοντος.
Αν ενδιαφερομαστε για τους φτωχους, ας δινουμε επιδοτησεις του εισοδηματος ειδικα σε αυτους, οχι σε ολον τον πληθυσμο μεσω των τεχνητα χαμηλων τιμων ρευματος (που στηριζονται στον απαισιο λιγνιτη)…
Αριθμούς για τη σημασία του άνθρακα στην παγκόσμια οικονομία μπορεί κάποιος να βρει στο καλογραμμένο άρθρο της [αγγλικής] Βικιπαίδειας για το λήμμα coal. Ιδιαίτερα στις παραγράφους “coal as fuel” και “coal burning”.
Πολύ πιθανόν να γίνεται και έρευνα απ’τα ελληνικά τμήματα, τόσο βασική όσο κι εφαρμοσμένη. Το ζήτημα είναι… πόσο επηρεάζουν την ελληνική πολιτική σκηνή οι περιβαλλοντικές μελέτες; Πόσο μπορεί να επηρεαστεί ο τάδε ή δείνα πολιτικός από ένα πόρισμα κατά των ρυπογόνων εργοστασίων της ΔΕΗ; Ποιός θα έχει το θάρρος να βγει στα ΜΜΕ να πει «μήπως είναι καιρός να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας για άλλες μορφές ηλεκτροπαραγωγής, ακόμα και την πυρηνική ενέργεια…»;
Δεν ξέρω αν είναι θέμα συνείδησης ή απλά έλλειψης σωστής πληροφόρησης. Εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί είναι πολύ φυσιολογικό να υπάρχει ένα Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο Μεσογείου και όχι ένα «Παρατηρητήριο κατά του Λιγνίτη». Εν τω μεταξύ, τι πιο κομβικό θέμα στις συζητήσεις των ευαισθητοποιημένων οικολόγων απ’την θέρμανση του πλανήτη (που η καύση του άνθρακα συνεισφέρει σε τεράστιο βαθμό)…
Ακριβώς. Και όσο νωρίτερα το αντιληφθούμε το παραπάνω τόσο καλύτερα για το περιβάλλον και τις τσέπες μας.
Οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής δεν είναι η μόνη λύση. Μια έξυπνη ενεργειακή πολιτική για χρήση εναλλακτικών/ηπιότερων μορφών ενέργειας (πχ μέσω γενναιόδωρων φοροαπαλλαγών για τις επιχειρήσεις ή ιδιώτες που υιοθετούν ηλιακούς συλλέκτες, bonus/malus φοροεπιβάρυνσης στα οχήματα, όχι ανάλογα με την ιπποδύναμη-κυβικά, αλλά με τους ρύπους που βγάζει το καθένα, κλπ) θα μπορούσε να γείρει την πλάστιγγα υπέρ των ευαισθητοποιημένων επιλογών που μακροπρόθεσμα μπορεί να μας κάνουν [να θέλουμε] να ανεξαρτητοποιηθούμε και απ’τον ρυπογόνο λιγνίτη.
Η οικολογική συνείδηση οφείλει να καλλιεργηθεί απ’το κράτος σε όλα τα επίπεδα.
Το καλοκαίρι είχα γράψει κάτι σχετικά με την Πυρηνική Ενέργεια στο blog μου και μπορεί να σε ενδιαφέρει.
Όχι απλά μ’ενδιαφέρει, όλο το blog σου είναι καταπληκτικό! Ευτυχώς που υπάρχει κόσμος που κάνει ορθολογική και εμπεριστατωμένη κριτική ανάλυση των παραπάνω προβληματισμών.
Είχα πετύχει ενα άρθρο στον εκονομιστ να υποστηρίζει οτι ο άνθρακας είναι ποιο πράσινος απο ότι νομίζουμε. Μπορεί να κάνω και λάθος δεν του είχα δώσει σημασία.
Αυτό όμως που θέλω να ρωτήσω σε μια σεισμογενή περιοχή σαν την Ελλάδα πόσο επικίνδυνο είναι να χρησιμοποιείς πυρηνική ενέργεια. Πώς αντιμετωπίζει το θέμα η ιαπωνία, χρησιμοποιούν πυρινική ενέργεια σε ευρεία μορφή.
υ. Κενσαι ποιο είναι το γνωστικό σου αντικείμενο.
Ιατρική/Νευροεπιστήμη. Είμαι όμως ιδιαίτερα ευαίσθητος σ’οτιδήποτε έχει να κάνει με Επιδημιολογία, εξ ου και το ενδιαφέρον μου με τις επιπτώσεις των σωματιδίων από την καύση του άνθρακα.
Θα είχε ενδιαφέρον να το βρείτε το παραπάνω άρθρο, κύριε Πολιτάκη.
http://www.facebook.com/group.php?gid=10909131653
OXI STA ERGOSTASIA LITHANTHRAKA
ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ:
Να μην εγκριθεί καμία άδεια ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο λιθάνθρακα
Να αποκλειστεί η χρήση του λιθάνθρακα στο μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό και να αρχίσουν να υλοποιούνται πολιτικές σταδιακής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, σε πρώτη φάση τα πιο ρυπογόνα (λιγνίτης, πετρέλαιο)
Να εφαρμοστούν ρεαλιστικές και, ταυτόχρονα, επιθετικές πολιτικές στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας και της αποδυνάμωσης του μοντέλου της υπερκατανάλωσης.
Στροφή στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας!
Θέλουμε καθαρό περιβάλλον και ποιότητα ζωής!
ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ, ΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ, ΤΗΝ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟ,ΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΟΥΝΤΑΙ!
εχω καποιες ερωτησεις:
Ποια εινι η θεση της κυβερνησης? Γιατι σχεδιαζονται μοναδες λιθανθρακα? Θα εχουν ειδικα φιλτρα ή οχι?
Επισης τι σημαινει ακριβως “αποδυνάμωση του μοντέλου της υπερκατανάλωσης”?
Συμφωνεις με την απλη προταση να ανεβουν οι τιμες του ηλεκτρικου ρευματος?
μας εχουν στειλει και ενα κειμενο σχετικο με τις μοναδες λιθανθρακα, να δουμε ποτε θα προλαβουμε να το ανεβασουμε.
kensai πολύ ωραίο αρθρό
έχεις την καλοσύνη να εξηγήσεις λίγο τι είναι οι jumbo proof κατασκευές ;
Η “ επιθετική […] αποδυνάμωση του μοντέλου της υπερκατανάλωσης”… πραγματικά τι ακριβώς σημαίνει;
Νομίζω πως σημαίνει ακριβώς αυτό το οποίο γράφεται. Περιορισμός των ενεργειακών μας αναγκών-ΤΕΛΟΣ. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι κλιματικές αλλαγές, η ρύπανση κλπ, δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια τεχνική δικαιολογία για ένα πολιτικό και κοινωνικό πρόγραμμα ‘επιθετικού’ περιορισμού των υλικών αναγκών μας. Έχω μπροστά μου το νέο βιβλίο του Λόμποργκ Cool it στο οποίο (σ. 203-5) κάνει την καυστική παρατήρηση ότι όταν οι οικολόγοι αντιμετωπίζουν το τεχνολογικό ενδεχόμενο φτηνής, μη ρυπογόνου πηγής ενέργειας, αντί για ανακούφιση, τους πιάνει τρόμος. Ο λόγος είναι ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο τους αφαρπάζει το Μεγάλο Άλλοθι για το κοινωνικοπολιτικό τους σχέδιο. Αντιμέτωποι με τεχνολογικά ενδεχόμενα όπως η ψυχρή πυρηνική σύντηξη (μια Sci-Fi ιδέα, μέχρι τώρα) μόνο ανακούφιση δεν αισθάνονται. Το 1989 η Los Angeles Times μοίρασε ένα ερωτηματολόγιο σε διάφορους οικολόγους ώστε να τοποθετηθούν σε σχέση με ένα τέτοιο (θεωρητικό) ενδεχόμενο. Ο Jeremy Rifkin (γνωστή φιγούρα από τα ντοκιμαντέρ της κρατικής τηλεόρασης) απάντησε: ‘Είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί στον πλανήτη μας’. Ενώ ο Ehrlich έγραψε ότι θα ήταν ισοδύναμο με το ‘να δώσεις ένα μυδραλιοβόλο (machine gun) σε ένα ηλίθιο παιδί’.