Η Ελλάδα έχει θέμα υδατικής ασφάλειας, τουλάχιστον στον Νότο και στην Θεσσαλία. Υπάρχουν φαινόμενα ημιερημοποίησης σε αγροτικές περιοχές, υπάρχει χρόνια έλλειψη σε ολόκληρο το Αιγαίο, υπάρχει υπεράντληση του υδροφόρου ορίζοντα, υπάρχει τεράστια σπατάλη στην γεωργία. Αυτά είναι είναι πολύ σοβαρά ζητήματα, που τα αντιμετωπίζουν παντού στην Μεσόγειο, διότι το νερό είναι πολύτιμος και αναγκαίος φυσικός πόρος. Η αποφυγή της κατασπατάλησής του συνιστά κορυφαίο οικολογικό ζήτημα. Η οικολογία βέβαια, σε αντίθεση με την δημαγωγία, δεν είναι δωρεάν.
Αν πιστεύετε ότι δεν παρατηρείται σπατάλη νερού στην Ελλάδα, σταματήστε να διαβάζετε εδώ και πάρτε άλλη μια τζούρα από τον μπάφο. Αλλά αν πιστεύετε ότι παρατηρείται, αναρωτηθήτε: αυτό που σπαταλιέται είναι άραγε φτηνό ή ακριβό για αυτόν που το σπαταλά;
Η τεράστια σπατάλη γίνεται φυσικά στον αγροτικό τομέα, όπου το νερό είναι σχεδόν δωρεάν και όπου τα κανόνια ποτίζουν ντάλα μεσημέρι. Οι γεωτρήσεις, νόμιμες και παράνομες, όπου νά ‘ναι θα φτάσουν στον μανδύα της Γης σκάβοντας για νερό. Ο υδροφόρος ορίζοντας εξαντλείται η γίνεται υφάλμυρος. Και κανείς δεν ενδιαφέρεται.
Επειδή όμως δεν είμαι αγρότης, εκείνο το λίγο που μπορώ και οφείλω να κάνω αφορά την αστική κατανάλωση. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν τι θα γινόταν, αν η τιμή αυξανόταν για την σπατάλη νερού, ας πούμε για ποσότητες πάνω από 15 τόννους μηνιαίως, σε επίπεδα που καθιστούσαν το νερό πολύ πιο ακριβό από ό,τι είναι σήμερα. Με την μαγική μου σφαίρα προφητεύω ότι θα μειωνόταν η σπατάλη νερού και θα αυξάνονταν τα έσοδα των εταιρειών ύδρευσης, ώστε να διατεθούν για τις απολύτως αναγκαίες επενδύσεις στο δίκτυό τους. Διότι τα οικονομικά κίνητρα τα γνωρίζουν και τα καταλαβαίνουν αμέσως όλοι, ενώ το οικολογικό κήρυγμα (μην πλένετε τα δόντια σας με ανοιχτή την βρύση και μην πλένετε το αμάξι με το λάστιχο) αποδεδειγμένα τα ξεχνάνε άμα τη αποφοιτήσει.
Επί παραδείγματι, η (5μελής) οικογένειά μας καταναλώνει γύρω στα 12 κυβικά μηνιαίως. Άντε να το κάνουμε 15 για όσους πλένονται μανιωδώς. Φτάνουν και περισσεύουν. Το οικογενειακό μας κόστος ύδρευσης και αποχέτευσης είναι της τάξης των 10-12 ευρώ μηνιαίως. Το ποσό είναι ασήμαντο. Έλεος πια με τον υδατολαϊκισμό. Αν κάποιος δεν έχει να διαθέση 10 ευρώ για το νερό του μήνα (πράγμα που σημαίνει ότι δεν τα έχει ούτε για ποτά, καφέδες και τσιγάρα, γιατί δεν διανοούμαι ότι κάποιος ιεραρχεί πρώτα όλες τις άλλες σαχλαμάρες και μετά το νερό), η απάντηση είναι να του διατεθή πιο φτηνό νερό με κοινωνικό τιμολόγιο. Όχι να μένη πάμφθηνο το νερό για το 99% των καταναλωτών που θα μπορούσαν να το πληρώσουν στην κανονική τιμή του.
Η ΕΥΔΑΠ ακολουθεί, πολύ σωστά, κλιμακωτό τιμολόγιο χρεώσεων, το οποίο μπορείτε να δήτε εδώ. Οι δύο πρώτες κλίμακες αφορούν καταναλώσεις μέχρι 20 κυβικά μηνιαίως, δηλαδή μέχρι 20 τόνους μηνιαίως. Νομίζω ότι μπορεί πολύ εύκολα και αζήμια η δεύτερη κλίμακα να μειωθή στα 15 κυβικά. Η τρίτη κλίμακα, που είναι 20-27 κυβικά, τριπλασιάζει την τιμή της δεύτερης, πράγμα που φυσικά είναι σωστό. Ακόμη και αν το πενταπλασίαζε όμως, η επιβάρυνση θα ήταν μικρή και πάλι. Γένοιτο: αν καταναλώνεις 25 τόνους τον μήνα, βάλε το χέρι στην τσέπη. Με τα σημερινά δεδομένα της ΕΥΔΑΠ, για να γεμίση μια μέση πισίνα διαστάσεων 5 Χ 10 Χ 1,5 χρειάζεται 75 τόνους νερό (νερό πόσιμο, διυλισμένο!), το οποίο στοιχίζει στον πισινούχο περί τα 173 ευρώ. Δεν είναι και λίγα, αλλά δεν είναι ούτε το 1% της επένδυσής του. Αν η τελευταία κλίμακα διπλασιαζόταν, το κόστος του νερού θα ανέβαινε στο ορθότερο κατ’ εμέ των 300 ευρώ.
Προκαταλαμβάνω την αντίρρηση ότι αυτά είναι παρωνυχίδες: πράγματι, αν έχουμε κατά νου την σπατάλη της άρδευσης, όλα αυτά είναι λεπτομέρειες. Και μια σοβαρή υδατική πολιτική πρέπει να ασχοληθή πρώτα και κυριώτατα με την γεωργία. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και ενέργειες μηδενικού κόστους που θα περιώριζαν και την αστική σπατάλη. Γιατί να παραλειφθούν; (για να μην θυμώσουν οι υδατολαϊκιστές, ξέρω ξέρω).
Θεωρώ λοιπόν ότι το αστικό νερό της Αθήνας είναι φτηνό. Ότι είναι φτηνό αποδεικνύεται από δύο παρατηρήσεις, πρώτον την σπατάλη του, και δεύτερον την έλλειψη επενδύσεων δικτύου (που προκαλεί, επίσης, δυσανάλογες απώλειες). Ενδεικνύεται επίσης από το ότι παρέχεται επί δεκαετίες από μια κρατική εταιρεία, η οποία, παρά τις επιτυχίες της στην υδροδότηση της Πρωτεύουσας, εύλογα ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε σοβαρά για το αληθινό κόστος του νερού, αλλά θα προτιμούσε πάντα να επιδοτή την τιμή του. Φτηνό νερό για τον λαό.