Έχω επανειλημμένως απειλήσει ότι θα σας φορολογήσω τα ζωικά προϊόντα και σήμερα θα εκθέσω το γιατί. Ένας ζωικός φόρος, όπως κάθε φόρος, μπορεί να έχη διάφορες βάσεις. Εδώ θα εξετάσω τέσσερις, προηγουμένως όμως θα επιχειρήσω να ορίσω το φορολογικό μας αντικείμενο.
Αντικείμενο του φόρου εδώ λοιπόν είναι κάθε ζωικό προϊόν, κάθε προϊόν δηλονότι που προέρχεται από τα ζώα και καταναλώνεται από τους ανθρώπους. Εδώ περιλαμβάνονται πρώτα και κύρια τα ζωικά τρόφιμα: κρέας και παράγωγά του, γάλα και παράγωγά του (γιαούρτι, τυρί κ.λπ.), αβγά. Περιλαμβάνονται επίσης ενδύματα και πάσης φύσεως αντικείμενα κατασκευασμένα από μαλλί, γούνα και δέρμα, καθώς και όλα τα δερμάτινα αντικείμενα κάθε λογής, από ζώνες μέχρι πολυθρόνες μέχρι μαστίγια. Για τους πολύ σκληρούς, πρέπει να συμπεριληφθούν και το μέλι με το μετάξι, αλλά δεν νομίζω ότι συμμερίζομαι την άποψη αυτή. Τέλος, συμπεριλαμβάνονται πάσης φύσεως προϊόντα που έχουν αναπτυχθή μέσω ζωικού πειραματισμού, ιδίως καλλυντικά και φάρμακα.
Ο ζωικός φόρος ως φόρος χάριν των ζώων.
Ένας πιθανός ζωικός φόρος, αν και συζητείται ευρέως πλέον διεθνώς, ξεσηκώνει δυσανάλογα φορτισμένες αντιδράσεις, του τύπου “δεν θα μας πούνε τι θα τρώμε!” και τα παρόμοια. Το σημείο που πρέπει να γίνη κατανοητό εδώ, και δεν είναι και κανένα δύσληπτο σημείο, είναι ότι οικονομικά είναι απολύτως ισοδύναμοι μεταξύ τους ο ζωικός φόρος αφενός και κάθε μέτρο που προάγει την ευημερία των ζώων αφετέρου. Είτε επιβάλουμε την κατάργηση των καταραμένων κλωβοστοιχιών είτε επιβαρύνουμε την τιμή του αβγού με το ισόποσο κόστος είναι σε γενικές γραμμές το ίδιο πράγμα. Είτε επιβάλουμε αυστηρότερα κριτήρια πειραματισμού με ποντίκια είτε επιβαρύνουμε την τιμή του φαρμάκου με το ισόποσο κόστος είναι σε γενικές γραμμές το ίδιο πράγμα. Κατά συνέπεια, όσοι αντιτίθενται, από καλά εξασκημένα αντιφορολογικά ένστικτα, σε ένα πιθανό ζωικό φόρο, στην πραγματικότητα αντιτίθενται σε κάθε ισόποσο μέτρο που εγγυάται και βελτιώνει την ευημερία των εκτρεφόμενων ζώων. Κανένα πρόβλημα με αυτήν την μισοζωική στάση και είναι δημοκρατικό τους δικαίωμα, αλλά να μην την μεταμφιέζουμε σε δήθεν φορολογική ανταρσία ή δικαίωμα ιδιοκτησίας.
Σημειωτέον ότι ο ζωικός φόρος δεν επιβάλλεται ως ηθικός φόρος, ως φόρος δηλαδή που αποδοκιμάζει μια ωρισμένη ηθική στάση έναντι άλλης, ως φόρος που επιχειρεί ίσως να προαγάγη την μία εις βάρος της άλλης. Όχι βέβαια επειδή οι δύο στάσεις είναι ισοδύναμες, αλλά επειδή δεν ανήκει στην εξουσία του κράτους να ενεργή ηθικιστικά, προωθώντας ένιες ηθικές αντιλήψεις εξόδοις άλλων.
Ωστόσο, ο ζωικός φόρος επιβάλλεται ως δικαιωματικός φόρος. Η έννομη τάξη, ημεδαπή και διεθνής, ολίγον κατ’ ολίγον αναγνωρίζει ήδη το προφανές, ότι τα ζώα δεν είναι άψυχα αντικείμενα, ότι γιαυτό προστατεύονται από άσκοπο θάνατο ή από βασανισμό. Φορείς των δικαιωμάτων αυτών και αντικείμενα προστασίας των σχετικών διατάξεων δεν είναι ούτε κανένας άνθρωπος ούτε το περιβάλλον, αλλά τα ίδια τα ζώα, τα εκτρεφόμενα, αμελγόμενα, μεταφερόμενα, σφαττόμενα, εκδερόμενα, τεμαχιζόμενα ζώα. Ο πολίτης που θέλει να συμμετέχη σε όλη αυτήν την χορωδία του αίματος έχει κάθε δικαίωμα να το πράξη, αρκεί όμως να καταβάλη, ως εικός, το κατάλληλο τίμημα.
Ο ζωικός φόρος ως φόρος χάριν των καταναλωτών ζωικών προϊόντων.
Αυτή η δικαιολογητική βάση του ζωικού φόρου ισχύει μόνο επί των τροφίμων και όχι επί των λοιπών ζωικών προϊόντων. Το νόημα εδώ είναι ότι επιβάλλεται ένας ηπίως κηδεμονιστικός φόρος, προκειμένου να αποτραπούν συμπεριφορές που παράγουν αρνητική εξωτερικότητα προς το σύστημα υγείας, διατροφικές συμπεριφορές που μέχρι τώρα δεν εσωτερίκευαν στην τιμή τους το πλήρες κόστος του, αλλά αυτό διαχεόταν σε κάθε καταναλωτή. Το ζήτημα συνδέεται στενά προς την σύγχρονη επιδημία της παχυσαρκίας, όπου όμως ως φορολογητέα παρίστανται και άλλα, μη ζωικά, τρόφιμα, ιδίως δε η ζάχαρη. Επειδή λοιπόν υπάρχουν ζωικά τρόφιμα που είναι υγιεινά, όπως το κοτόπουλο, αλλά και μη ζωικά που είναι ανθυγιεινά, θα προτιμούσα να διαχωρίσω τον ζωικό φόρο από τον παχυσαρκικό φόρο, θα παραπέμψω δε σε όσα έχω γράψει εδώ υπό 1. Ωρισμένα, αλλά όχι όλα τα ζωικά τρόφιμα πρέπει να φορολογηθούν χάριν των ιδίων των καταναλωτών τους.
Εδώ θα ήθελα να σχολιάσω τούτο μοναχά: είναι άκυρη η ένσταση ότι μέσω του φόρου (όσο δεν είναι απαγορευτικά υψηλός σε σχέση με την τιμή του προϊόντος) το κράτος απαγορεύει ή επιβάλλει σχήματα συμπεριφοράς, εν προκειμένω διατροφής. Το κράτος χρησιμοποιεί την φορολογία, άλλοτε δικαίως (βενζίνη κίνησης), άλλοτε αδίκως (οινοπνευματώδη), για να ενθαρρύνη ή να αποθαρρύνη, που είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα. Η βαρύτατη φορολόγηση του οινοπνεύματος δεν απαγορεύει σε κανέναν να πιη τα ουίσκια του. Απλώς, τον αποθαρρύνει. Αντιστοίχως, καμιά φορολόγηση του κρέατος δεν ισοδυναμεί με απαγόρευσή του τάχα, την στιγμή μάλιστα που υπάρχουν ισοδύναμα διατροφικά υποκατάστατα αγαθά.
Ο ζωικός φόρος ως περιβαλλοντικός φόρος.
Τα ζωικά προϊόντα στοιχίζουν γενικά περισσότερους πόρους από τα φυτικά. Ιδίως ωρισμένα εξ αυτών, όπως το βόειο κρέας, είναι περιβόητα για την τεράστια κατανάλωση ύδατος και έκλυση αερίων θερμοκηπίου που παρομαρτεί στην παραγωγή τους. Η αποθάρρυνση εξάλλου της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων, ακόμη και αν δεν συνωδευόταν από απολύτως κανένα ηθικό διακύβευμα, είναι και πάλι δίκαιη και αναγκαία, προκειμένου να μπορέσουν να καταναλώσουν σε παρόμοιο επίπεδο και πολίτες φτωχότερων χωρών. Είναι αλήθεια βέβαια ότι ούτε επιβαρύνουν τα ζωικά προϊόντα εξίσου το περιβάλλον ούτε ότι κάθε ζωικό προϊόν είναι επιβαρυντικώτερο από όλα τα φυτικά ένα προς ένα. Ωστόσο, η γενική τάση είναι σαφής: τα ζωικά απαιτούν περισσότερη εδαφική έκταση, περισσότερο νερό, περισσότερο πετρέλαιο για τα αγροτικά μηχανήματα και γενικά περισσότερη ενέργεια από τα φυτικά προϊόντα, ενώ επιβαρύνονται και με το ειδικό και ιδιάζον σε αυτά πρόβλημα της έκλυσης αερίων θερμοκηπίου. Εξίσου σαφές είναι και ότι τα ζωικά προϊόντα επενεργούν ακριβώς όπως οι ρύποι μιας βιομηχανίας πριν 50 χρόνια: προκαλούν σωρευτικά περιβαλλοντική υποβάθμιση, την οποία δεν εσωτερικεύουν, αλλά επιβάλλουν στο κοινωνικό σύνολο. Για τον λόγο αυτό, ο ζωικός φόρος είναι ένας επιβαλλόμενος και οικολογικά φόρος.
Ο ζωικός φόρος ως ταμειακός φόρος.
Κάθε φορά που συζητούμε για την δικαιότητα ενός φόρου και την θεμελίωσή του, ξεχνάμε κάτι απολύτως βασικό: κάθε φόρος έχει πρώτα και κύρια ταμειακό σκοπό. Είναι πολύ απλά ένας τρόπος για να μπαίνουν λεφτά στα κρατικά θυλάκια. Αυτή η συζήτηση δεν μπορεί να γίνεται εν κενώ: το κρέας π.χ. φορολογείται ήδη με 13% (άρ. 21 παρ. 1 και Παράρτημα ΙΙΙ Ν. 2859/2000) και δεν κουνιέται φύλλο. Οποιαδήποτε περαιτέρω φορολόγηση συνιστά ποσοτική και όχι ποιοτική διαφορά.
Ένας ζωικός φόρος έχει προφανή δημοσιονομικά πλεονεκτήματα: υπό το ισχύον διατροφικό σχήμα, η ελαστικότητα ζήτησης για ζωικά προϊόντα είναι σχετικά χαμηλή, πράγμα που σημαίνει ότι τα φορολογικά έσοδα θα αυξάνονταν, ιδίως επειδή τα ζωικά προϊόντα πωλούνται συνήθως μέσω μεγάλων καταστημάτων λιανικής, όπου η φοροδιαφυγή αυτού του είδους είναι δύσκολη. Το συντριπτικά περισσότερο κρέας εισάγεται, εκδίδονται παραστατικά, κόβονται αποδείξεις. Είναι κι αυτά χρηματάκια που μπαίνουν στο ταμείο.
υπάρχει λόγος που στην πρόταση δεν περιλαμβάνονται οι ζωικές υπηρεσίες προς τον άνθρωπο;
οπότε αν εκτρέφω για μεταφορές; για χρήση ως βοηθούς ψυχικής υγείας; για βόσκηση στα πάρκα αντί κηπουρών, όπως φαίνεται να κάνει ο δήμος παρισίων;
τα ζώα στις περιπτώσεις αυτές είναι εκτρεφόμενα αλλά όχι “αμελγόμενα, μεταφερόμενα, σφαττόμενα, εκδερόμενα, τεμαχιζόμενα ζώα”
Να σου πω την αλήθεια, δεν το σκέφτηκα. Ανάπτυξέ το μου λίγο.
Έλεγα ότι εσύ θα το έχεις σκεφτεί!
Εξάλλου η ταμειακή, περιβαλλοντική, δικαιωματική και καταναλωτική επιχειρηματολογία σου φαίνεται αφορά την εκτροφή γενικά.
Ειδικά σε ότι αφορά το ταμειακό, το να συμπεριλάβεις τη “συντροφιά” στις υπηρεσίες θα διεύρυνε σημαντικά τη φορολογική βάση,όχι;
Ειδικά για τα ζώα συντροφιάς και τα ζώα υπηρεσίας δεν βλέπω κανένα επιχείρημα εξ επόψεως δικαιωμάτων των ζώων ή οικολογίας. Τα ζώα μεταφοράς είναι αμελητέα ποσότητα.