Idiots savants, αδειάστε μας την γωνιά!

Η Δευτέρα που μας πέρασε ήταν μια μεγάλη μέρα κατά την γνώμη μου για το επάγγελμα των οικονομολόγων και την οικονομική επιστήμη γενικότερα. Το βραβείο Nobel πήγε στον Oliver Williamson του UC Berkeley και την Elinor Ostrom του Indiana University (και του Arizona State University, μην πέσει το σπίτι και μας πλακώσει). Εστιάζω εδώ περισσότερο στην Ostrom, η οποία φάνηκε σχετικά άγνωστη στους κύκλους των οικονομολόγων – τουλάχιστον σε κύκλους που μάλλον πρέπει να αρχίσουν να διαβάζουν περισσότερα βιβλία κατά τη γνώμη μου. Ακόμα πιο τραγικό ήταν πως αρκετοί οικονομολόγοι δεν γνώριζαν επίσης και την δουλειά του Williamson… Την πορεία τους περιγράφει καλά ο David Henderson στην WSJ:

Yesterday’s award of the Nobel Prize in economics to Elinor Ostrom and Oliver Williamson at first struck me as a good choice. Now I think it’s a great choice. The reason is that mainstream economics has become highly mathematical and increasingly independent from reality. Many economists sit in their offices and derive proofs. Few go out and do the time-consuming work of examining the institutional structures that humans build to solve their own real-world problems. Among those few are Ms. Ostrom and Mr. Williamson.
Both draw on rich data from outside the field of economics. Ms. Ostrom draws much of hers from case studies of common-property resources and Mr. Williamson from business historians such as the late Alfred Chandler. Some have summarized their work by saying that institutions other than free markets often work well. But that statement can mislead you to conclude that government solutions are the answer. Free markets are only a subset of free institutions. A better way to sum up their work is that what Ms. Ostrom and Mr. Willamson really show is that voluntary associations work.
[…]
How about Ms. Ostrom’s work? Most economists are familiar with the late Garrett Hardin’s classic article, “The Tragedy of the Commons.” His idea was that when no one owns a resource, it is overused because no one can control its usage and each person has an incentive to use it before others do. This insight has helped us understand much human behavior and has led people to advocate either having the resource privately owned or having it controlled by government.
Not so fast, said Ms. Ostrom. Examining dozens of case studies, she found cases of communal ownership that worked—that is, that didn’t lead to the tragic outcomes envisioned by Hardin—as well as ones that didn’t. Were there systematic differences? Yes, and interestingly the ones that worked did have a kind of property rights system, just not private ownership.
Based on her work, Ms. Ostrom proposed several rules for managing common-pool resources, which the Nobel committee highlights. Among them are that rules should clearly define who gets what, good conflict resolution methods should be in place, people’s duty to maintain the resource should be proportional to their benefits, monitoring and punishing is done by the users or someone accountable to the users, and users are allowed to participate in setting and modifying the rules. Notice the absence of top-down government solutions. In her work on development economics, Ms. Ostrom concludes that top-down solutions don’t help poor countries. Are you listening, World Bank?
In a 2006 article with Harini Nagendra, Ms. Ostrom wrote: “We conclude that simple formulas focusing on formal ownership, particularly one based solely on public [government] ownership of forest lands, will not solve the problem of resource use.” Garth Owen-Smith, who helped solve the common-resource problem of elephants in Namibia by ensuring that local residents shared in the financial benefits from tourism and trophy hunting, drew explicitly on Ms. Ostrom’s work. If locals benefit from having a resident population of elephants, they are much less likely to poach and more likely to stop other poachers.
Economists talking about real humans and not mathematical abstractions and winning the Nobel prize for it? Good on ya, Nobel committee.

Η δουλειά της Ostrom (μια καλή επιστημονική περίληψη θα βρείτε εδώ) είναι κατά βάση εμπειρική και εξετάζει προβλήματα συλλογικών αγαθών. Έχει δείξει πως η ιστορία της “τραγωδίας των κοινών” (η περίπτωση που μια ομάδα ατόμων που κινείται με βάση το προσωπικό συμφέρον και με αυτόνομη οργάνωση καταλήγει να εξαφανίζει κοινούς περιορισμένους πόρους ενώ τα μέλη της ομάδας κατανοούν πως μακροχρόνια η συμπεριφορά που επιδεικνύουν δεν είναι προς όφελός τους) δεν είναι αναγκαστικά η εικόνα της κατάστασης που συνήθως επικρατεί παγκοσμίως. Δείχνει επίσης πως προβλήματα βιώσιμης χρήσης κοινών πόρων είναι σε πολλές περιπτώσεις επιλύσιμα υπό το κατάλληλο θεσμικό καθεστώς – που προϋποθέτει χρήση ποικιλίας θεσμών.

Read moreIdiots savants, αδειάστε μας την γωνιά!

Βιβλιοπροτάσεις για νεοεισακτέους φοιτητές οικονομικών επιστημών

… καθώς και γενικότερα ανθρώπους που επιθυμούν να ξεκινήσουν την σπουδή της επιστήμης των οικονομικών εκτός του πανεπιστημιακού χώρου

Μιας και οι οικονομικές σχολές ξεκινούν σε λίγες μέρες τα μαθήματα για το νέο ακαδημαϊκό έτος είναι νομίζω θεμιτό όλοι εμείς που έχουμε φάει τα χρόνια μας στα θρανία να λειτουργήσουμε ως σύμβουλοι για τους πρωτοετείς φοιτητές καθοδηγώντας τους σε μονοπάτια που θα βελτιώσουν την εμπειρία τους για όσα χρόνια ασχοληθούν με τα οικονομικά και τις κοινωνικές επιστήμες γενικότερα. Η πρόσφατη εμπειρία της οικονομικής κρίσης ίσως έχει δημιουργήσει ερωτήματα οικονομικής φύσης σε ανθρώπους που δεν είχαν κάποιο ενδιαφέρον στο αντικείμενο μέχρι πρόσφατα (φοιτητές σε άλλα αντικείμενα αλλά και μεγαλύτερους). Είναι γεγονός πως η οικονομική ύφεση του 1929 και η αναζήτηση των αιτιών της οδήγησε αρκετούς ταλαντούχους νέους φοιτητές προς τα οικονομικά και είναι σχεδόν σίγουρο πως κάτι τέτοιο θα συμβεί και μετά την κρίση του 2007-2009. Συνεπώς, οι παρακάτω λίστες καλύπτουν τις ανάγκες ενός ευρύτερου κοινού.

Read moreΒιβλιοπροτάσεις για νεοεισακτέους φοιτητές οικονομικών επιστημών

Μια κριτική στην ιδέα των charter cities

Μια πρόταση για τα αναπτυξιακά προβλήματα του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου (καθώς και της Ελλάδας, την οποία συμπεριλαμβάνω τακτικά στην κατηγορία) εκφράστηκε πρόσφατα από τον οικονομολόγο του Stanford, Paul Romer. Η βασική ιδέα είναι η δημιουργία νέων πόλεων (σε ακατοίκητη γη) με καινοτόμα συστήματα διακυβέρνησης – εναλλακτικούς κανόνες δημιουργίας και λειτουργίας τους. O Romer θεωρεί πως η σωστή κλίμακα για την αναπτυξιακή πολιτική είναι αυτή των πόλεων και προτείνει την δημιουργία νέων διοικητικών ζωνών που θα διακυβερνούνται παράλληλα από διάφορα κράτη. Ενώ μπορεί κανείς να σκεφτεί ως παράδειγμα το Hong Kong, το εγχείρημα του charter cities είναι αρκετά πιο περίπλοκο… για μια πρώτη γεύση, δείτε την παρουσίαση της ιδέας από τον ίδιο τον Romer στο πρόσφατο TED talk.

Read moreΜια κριτική στην ιδέα των charter cities

Μάκρο-παράσιτα(;) και ακραία φτώχεια

Η εγγύηση ενός ελάχιστου εισοδήματος ίσου με το 50% του μέσου εισοδήματος ή του 60% του διάμεσου εισοδήματος (όριο που υιοθετεί η Eurostat) κρίνεται αδύνατη για λόγους δημοσιονομικού ρεαλισμού και ίσως ανεπιθύμητη για λόγους διατήρησης των κινήτρων για εργασία. Η διάρθρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να μην λειτουργήσει ως αντικίνητρο για εργασία και ως κίνητρο για φτώχεια.
Αθ. Μπαλφούσιας, Κ. Κωτσής, ΚΕΠΕ

Πρόσφατα μου δημιουργήθηκε το εξής απλό ερώτημα: ποιο ποσοστό του Ελληνικού ΑΕΠ είναι πράγματι απαραίτητο για την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας στη χώρα μας; Έχει πραγματικά το κράτος μας την ικανότητα (άσχετα με την θέληση) να αναδιανείμει μέρος του εθνικού εισοδήματος με στόχο την μείωση των δραματικών διαφορών στα εισοδήματα των πολιτών της χώρας; Αποφάσισα να κάνω μερικούς απλούς back-of-the-envelope υπολογισμούς στη βάση του υποθετικού αυτού ερωτήματος. Είναι αυτό το νούμερο συμβατό με την παραπάνω δήλωση των ερευνητών του ΚΕΠΕ περί δημοσιονομικού ρεαλισμού και αδυναμίας εισαγωγής ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στο 60% του διαμέσου εισοδήματος; Τα νούμερα που παραθέτω παρακάτω νομίζω πως είναι άξια μιας μικρής αναφοράς και συζήτησης…

Read moreΜάκρο-παράσιτα(;) και ακραία φτώχεια

AskMarkets. Τα παιδιά του «δικού μας» γκαράζ.

Δεκάδες ρηξικέλευθες επιχειρήσεις στον τομέα της Information Technology γεννήθηκαν από νεαρά άτομα σε εξαιρετικά «ταπεινές» συνθήκες. Πολλές δεν τις ακούσαμε ποτέ καθότι εξαγοράστηκαν ή απέτυχαν νωρίς, άλλες τις γνωρίζουμε ως σημεία αναφοράς του επιχειρηματικού οίστρου της νέας- πλέον όχι τόσο- και προσοδοφόρας αγοράς που ακούει στο όνομα ηλεκτρονικοί υπολογιστές και παρελκόμενα (λογισμικό, περιφερειακά, κλπ).

Αρχέτυπο της επιτυχίας που ξεκίνησε σ’ένα απλό γκαράζ: η Hewlett-Packard. O καλιφορνέζικος κολοσσός της IT δεν ήταν πάντα η blue chip επιχείρηση που βλέπουμε σήμερα. Ξεκίνησε σ’ένα γκαράζ από δύο απόφοιτους του Stanford, τον William Hewllett και τον David Packard. Άλλες ακολούθησαν, πολλές φορές με τα ίδια ισχνά μέσα δημιουργώντας έναν πυρήνα εταιρειών που δραστηριοποιείται στα ηλεκτρονικά, γνωστό σήμερα ως Silicon Valley.

Τα τελευταία χρόνια η IT industry συνεχίζει την εξέλιξή της προσφέροντας κυρίως αποκεντρωμένες υπηρεσίες λογισμικού. Πλέον δεν είναι τόσες πολλές οι επαναστατικές ιδέες που περιμένουμε απ’το hardware όσο απ’το software και τις εφαρμογές του. Σύγχρονα παραδείγματα είναι η Google (που ιδρύθηκε μόλις 10 χρόνια πριν) και το Facebook (ξεκινώντας πριν 4). Εταιρείες που βασίστηκαν στις προφητικές ιδέες λίγων ατόμων με ελάχιστα μέσα με σκοπό να προσφέρουν μια νέα επαναστατική υπηρεσία εκμεταλλευόμενοι την παγκόσμια διάδοση ιδεών που προσφέρει το συνεχώς εξελισσόμενο Διαδίκτυο.

Εκατοντάδες τέτοιες ιδέες έχουν ξεκινήσει τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια που το Internet έχει μπει σιγά σιγά στις ζωές όλων. Οι περισσότερες δεν πέρασαν το πρώτο στάδιο [της αποδοχής απ’το κοινό] είτε γιατί δεν ήταν αρκετά καλές είτε γιατί ίσως ερχόντουσαν πριν απ’τον καιρό τους. Λίγες όμως κατάφεραν να βρουν χρηματοδότηση και να διαδοθούν, δημιουργώντας τα αγαπημένα μας sites όπως σήμερα τα γνωρίζουμε και προσφέροντας δυναμικές υπηρεσίες σε άλλους τομείς. Ποιός σήμερα δεν χρησιμοποιεί έστω μία υπηρεσία του Google; Πόσοι δεν κοινωνικοποιούνται στο Facebook ή στο MySpace;

Πού βρισκόμαστε όμως εμείς ως Έλληνες στο παραπάνω παιχνίδι; Ο λαός μας παραδοσιακά ξιπάζεται πως βγάζουμε/εξάγουμε μυαλά αλλά δεν έχουμε τα κονδύλια να εφαρμόσουμε τις καλύτερες ιδέες μας. Πόσοι είναι οι Έλληνες που κατάφεραν να ξεχωρίσουν (σ’ένα γκαράζ ή ένα διαμέρισμα) οπλισμένοι απλά με μια καλή ιδέα κι έναν υπολογιστή;

Read moreAskMarkets. Τα παιδιά του «δικού μας» γκαράζ.

Athens allowance?!

Στο Λονδίνο υπάρχει εδώ και χρόνια μια επιδότηση για τους [δημόσιους] υπαλλήλους που ζουν κι εργάζονται στη βρετανική πρωτεύουσα. Το πριμ αυτό ακούει στο όνομα “London allowance” και το οποίο ουσιαστικά εξισώνει την αγοραστική δύναμη των [δημοσίων] υπαλλήλων που ζουν στην πόλη, μ’αυτήν των υπολοίπων Βρετανών. Ο θεσμός υπάρχει εδώ και χρόνια και λειτουργεί αρκετά … Read more Athens allowance?!

Τελικα εφερε το ευρω ανοδο του πληθωρισμου?

Ή μηπως οι φυλλαδες εχουν απλα στοχο να τρομοκρατουν τον κοσμο? Οικονομικη επιστημη εναντιων ελληνικων ΜΜΕ.

Η ολη φιλολογια περι “ακριβειας” στα ελληνικα μεσα μαζικης παρπληροφορησης πολυ σπανια ξεπερνα το επιπεδο συζητησης καφενειου. Τελευταιο κρουσμα ενα αρθρο στα Νεα με τον απιστευτο τιτλο 7 χρόνια ευρω-ακρίβειας έκαψαν την Ελλάδα της δραχμής . Το μεν αρθρο αυτο μπορει κανεις να το ανασκολοπισει με 3 φρασεις, την δε (ψευδ)αισθηση πολλων Ελληνων οτι το ευρω εφερε ανοδο τιμων ειναι λιγο πιο δυσκολο, αλλα θα το δοκιμασω.

Ξεκινω απο το φαινομενο της τρομοκρατησης του πληθυσμου με γελοια τρικ.

Εξανεμίζεται η αγοραστική δύναμη των μισθωτών, καθώς βασικά καταναλωτικά είδη πωλούνται έως και 240% πιο ακριβά σε σχέση με το 2001

240% πιο ακριβα! Μα καλα πως δεν εχουμε μεινει ολοι στοην ψαθα? Μα φυσικα γιατι τα ΝΕΑ επιλεγουν την μεγαλυτερη αυξηση και την παρουσιαζουν σαν αντιπροσωπευτικη. Θα μπορουσε καλλιστα να εχουμε αυξηση 240% σε ενα προϊον και μειωση 70% σε ολα τα αλλα, που θα σημαινει πτωση του γενικου επιπεδου τιμων. Τα ΝΕΑ θα μιλουσαν και παλι για 240% αυξησεις, γιατι τα κακα νεα πουλανε τις εφημεριδες, οχι τα καλα.

Στο ιδιο αρθρο τα ΝΕΑ παρουσιαζουν μια σειρα αλλων τιμων κανοντας πραγματικα χοντροκομμενα λαθη: συγκρινουν ας πουμε ενα Ford Focus του 2001 με ενα Focus του 2008! Μα αυτα ειναι εντελως διαφορετικα αυτοκινητα, πως μπορει κανεις να συγκρινει τις τιμες τους? Ειναι σαν να λεμε οτι τα μηλα εκαναν 1 ευρω χτες και μια μπανανα κανει 2 ευρω σημερα, αρα εχουμε αυξηση τιμων 100%!

Ειναι φανερο λοιπον οτι ο αρθρογραφος δεν κανει σοβαρη αναλυση ενος φαινομενου αλλα απλα προσπαθει να πουλησει εντυπωσεις. Ξεπερνω λοιπον την εντελως αντιδεοντολογικη παρουσιαση των νεων απο τα ΝΕΑ και μπαινω στο ψητο:

Ο πληθωρισμος στην ευρωζωνη ουσιαστικα δεν εχει αυξηθει μετα την εισαγωγη του ευρω*. Ακομα και σε χωρες σαν την Ελλαδα ο πληθωρισμος μας δεν εχει αυξηθει σε σχεση με το παρελθον. Παρολο που διαχρονικα εχουμε υψηλοτερο πληθωρισμο απο τις μεγαλες χωρες της ΕΕ για λογους που εχω εξηγησει, ο πληθωρισμος μας σημερα ειναι πολυ χαμηλοτερος απο τα υψη που ειχε φτασει την δεκαετια του 80 ή 90. Οι ανθρωποι ομως, οπως βλεπουμε στο γραφημα, αισθανονται οτι ο πληθωρισμος εχει εκτοξευθει.

Inflation perceptions: eurozone

Μηπως λοιπον οι αριθμοι ψευδονται και τα ΝΕΑ κανουν καλυτερη δουλεια στον να μετρανε τον πληθωρισμο?

Η απαντηση μου ειναι ενα καθολικο ΟΧΙ. Η εκλαμβανομενη απο τον πληθυσμο αυξηση των τιμων δεν εχει να κανει με απατες της Στατιστικης Υπηρεσιας αλλα ειναι μια πληθωριστικη ψευδαισθηση που οφειλεται σε ενα συμπλεγμα οικονομικων και ψυχολογικων φαινομενων, που συνανταται σημερα σε ολοκληρο σχεδον τον πλανητη. Αυτο το συμπλεγμα ειναι θα ελεγα μια εξαιρετικη ευκαιρια για επιδειξη των κατορθωματων των πειραματικων οικονομικων και της οικονομικης επιστημης γενικοτερα.

Πριν εξηγησω τι ακριβως συμβαινει, θα σας παρακαλεσω να δοκιμασετε το ευκολο παιχνιδι εδω. Οχι μονο θα σας βοηθησει να καταλαβετε τι συμβαινει, αλλα θα βοηθησει και την οικονομικη ερευνα.**

Read moreΤελικα εφερε το ευρω ανοδο του πληθωρισμου?