Η Ανάπτυξη Πηγή Δυστυχίας

Η προωθούμενη ανάπλαση στο Ελληνικό θέτει το ερώτημα ποσες ευκαιρίες έχασε η χωρα για πραγματική ανάπτυξη και ποιός την εμπόδιζε;

Δημοσιευθηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη.

Η συνύπαρξη των ανθρώπων σε κοινωνίες πάντα προκαλούσε συγκρούση μεταξύ της ατομικής ελευθερίας και της ανάγκης για αμοιβαίες παραχωρήσεις, για κανόνες. Όσο πιο πολιτισμένη γίνεται μια κοινωνία, τόσο μεγαλύτερη δυστυχία προκαλεί σε κάποιους πολίτες που περιορίζονται από τις κοινωνικές επιταγές, όπως έγραφε ήδη το 1929 ο Φρόυντ στο διάσημο Das Unbehagen in der Kultur (μεταφρασμένο ως Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας).* Μια λιγότερο μελετημένη έκφανση αυτού του φαινομένου είναι η οικονομική ανάπτυξη και η ανεξήγητη δυστυχία που φαίνεται να φέρνει σε μερικούς συμπολίτες μας.

Πρόσφατα παραχωρήθηκε, ξεπερνώντας (οριστικά;) και τον σκόπελο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το αεροδρόμιο του Ελληνικού για ένα από τα μεγαλύτερα έργα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι παραχωρησιούχοι υπόσχονται επένδυση 7-8 δις, που θα φέρει εργασία για 50.000 άτομα (σχεδόν το συνολικό εργατικό δυναμικό του Βόλου δηλαδή) και 1 εκατομμύριο νέους επισκέπτες για την Αθήνα. Συγκριτικά, το τελευταίο αυτόφωτο μνημείο μεγάλου βεληνεκούς που χτίστηκε στην πόλη (όχι π.χ. μουσείο επίδειξης περασμένων μεγαλείων), ο Παρθενώνας, έχει περίπου 2 εκ. επισκέπτες. Όσο προκλητικό και να ακούγεται, στο Ελληνικό χτίζουμε, τουριστικά μιλώντας (και αν ευσταθούν τα στοιχεία), μισό Παρθενώνα. Χωρίς μάλιστα να χρειαζόμαστε τα μεταλλεία του Λαυρίου.

Κιομως, ένα έργο τέτοιας σημασίας για την πόλη, αν όχι την χώρα, έπρεπε να περιμένει την βαθύτατη οικονομική κρίση για να γίνει.

Read moreΗ Ανάπτυξη Πηγή Δυστυχίας

Μία συναρπαστική κατάσταση

Στις επερχόμενες εκλογές τίθενται για πρώτη φορά με τόση πιστότητα τα πραγματικά διλήμματα που αντιμετωπίζουμε. Τα πραγματικά και όχι ιδεατά διλήμματα, αυτά που λαμβάνουν υπόψη την πολιτική πραγματικότητα. Π.χ., οποιοδήποτε δίλημμα έχει στο ένα σκέλος του το να εφαρμόσουμε μέχρι κεραίας τις μεταρρυθμίσεις του μνημονίου είναι ιδεατό, διότι δεν απαντάει στο *ποιοι* θα εφαρμόσουν αυτές τις μεταρρυθμίσεις – ούτε το πολιτικό υποκείμενο, ούτε η βάση για αυτό υπήρξε ποτέ.

Ευθυγραμμιζόμενα με την πραγματικότητα, τα διλήμματα θα οδηγήσουν σε πιο καθαρές λύσεις, με μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση, και θα μας βγάλουν από την ακινησία, χωρίς αυτό να σημαίνει προς τη «σωστή» κατεύθυνση. «Σωστή» κατεύθυνση, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει· η κάθε επιλογή έχει πολλών ειδών συνέπειες. Συγκεκριμένα:

° Η κυβερνητική πλειοψηφία, με τον εκβιασμό της λήξης της χρηματοδότησης που προετοίμασε, θέτει τους πολίτες ξεκάθαρα μπροστά στο δίλημμα που στην πραγματικότητα τους έχει θέσει εδώ και χρόνια: ομαλότητα με διάσωση των πλέον οπισθοδρομικών δυνάμεων που υπάρχουν στη χώρα, ή πιθανές περιπέτειες. Νίκη του Σαμαρά (κατά τη γνώμη μου πολύ πιθανή) θα τον καταστήσει απόλυτο κυρίαρχο για τα επόμενα τέσσερα με οκτώ χρόνια. Το εμπνευσμένο από τον Ερντογάν ή τον Ούγγρο Ορμπάν στυλ αυταρχικής διακυβέρνησης που πρεσβεύει, με περιφρόνηση των κοινοβουλευτικών θεσμών, «εντολές» που φτάνουν μέχρι και στην ανεξάρτητη, θεωρητικά, Δικαιοσύνη, εξυπηρέτηση των ημετέρων με κατάργηση θεσμών διαφάνειας και ανεξαρτήτων αρχών, θα μας απομακρύνει όλο και περισσότερο από την ουσία αυτού που ονομάζουμε «ευρωπαϊκό κεκτημένο». Από την άλλη, θα αποφύγουμε την άμεση αγωνία της χρηματοδότησης, θα περάσουν τα μέτρα που επιβάλλουν οι δανειστές, η χώρα θα συνεχίσει να πορεύεται σε μία μουντή κανονικότητα, με τα καλά της και τα κακά της. Η αντιμνημονιακή αντιπολίτευση θα διαλυθεί: ένα κομμάτι της θα γίνει πολύ πιο ακραίο, συσσωρεύοντας όλο και περισσότερη οργή, και ένα άλλο θα συνειδητοποιήσει ότι χωρίς έναν πιο ρεαλιστικό λόγο δεν πρόκειται να νικήσει ποτέ τον Σαμαρά, και θα συνεισφέρει στη δημιουργία μιας μεγάλης κεντροαριστερής παράταξης με άγνωστο αυτή τη στιγμή όχημα.

° Νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα μας κρατήσει στην τσίτα για πολλούς μήνες, με απρόβλεπτες συνέπειες ειδικά τις πρώτες βδομάδες, όταν και θα λήγει η παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ στις τράπεζες με βάση τις εγγυήσεις του Δημοσίου (1η Μαρτίου) και περίπου 2,5 δις ομολόγων.

Read moreΜία συναρπαστική κατάσταση

“Νεοφιλελευθερισμος” και η ανυποφορη δειλία της ελληνικης αριστερας

Λιγα πραγματα με ενοχλουν περισσοτερο στον ελληνικο (και σε καποιο βαθμο στον ευρωπαϊκο) δημοσιο διαλογο, απο την ταση να αποδιδουμε ολα τα κακα του κοσμου στον “νεοφιλελευθερισμο”. Ο λογος που ενοχλουμαι κατ’αρχας ειναι απλα δεοντολογικος: μιλανε πολυ, μιλαμε για ποταμους ηλεκτρονικο μελανι, για ενα πραγμα που δεν οριζουν!

Τι ειναι αυτος ο νεοφιλελευθερισμος? Θεωρια πολιτικης φιλοσοφιας? Πλαισιο οικονομικης αναλυσης? Κοσμοθεωρια ενος μεσου θαμωνα καφενειου? Συνολο πρακτικων των αρχοντων του παγκοσμιου καπιταλισμου? Συνωμοσια των πυρηνων της απανθρωπιας?

Κιομως, στην πολιτικη φιλοσοφια δεν ξερω να υπαρχει τετοια θεωρια. Στα οικονομικα ξερω σιγουρα, οριζοντιως, καθετως και απολυτως οτι δεν υπαρχει. Αν ηταν κοσμοθεωρια του μεσου κεφενεδιαρη δεν θα απασχολουσε τοσους αριστερους, και οι αρχοντες του παγκοσμιου καπιταλισμου δεν μπορουν να συμφωνησουν σε πολυ απλουστερα πραγματα, πως μπορει να συμφωνουν στο συνολο των πρακτικων τους? Αρα καταληγω οτι ειναι μια κρυφη τρομοκρατικη οργανωση.

Πιο σοβαρα τωρα, ο βασικος τροπος που οι επικριτες του “νεοφιλελευθερισμου” την γλυτωνουν και αποφευγουν να ορισουν καθαρα και ξαστερα το αντικειμενο της οργης τους, ειναι οτι μιλανε παντα απροσωπα. Επελαση του νεοφιλελευθερισμου, λαιλαπα του νεοφιλελευθερισμου κτλ κτλ Ποιος επελαυνει τελοσπαντων? Ποιοι ειναι οι πιο επιφανεις θεωρητικοι και πρακτικοι του νεοφιλελευθερισμου? Τι ακριβως πρεσβευουν, ποια ειναι ακριβως η συνεκτικη θεωρια που καθοδηγει τις πραξεις τους? Με ποιες αρχες τους διαφωνειτε?

Γιατι δεν τους πιανετε σε ενα δημοσιο διαλογο να τους ξετιναξετε, αφου ειναι τοσο φανερο οτι εχετε δικιο?

Read more“Νεοφιλελευθερισμος” και η ανυποφορη δειλία της ελληνικης αριστερας

Τα Grammar Schools και εμείς: Προς ένα νέο τύπο σχολείου και μία αρεταλογία του γραπτού διαγωνισμού ως κριτηρίου επιλογής.

Νέα Καταιγίδα ξέσπασε στην βρετανική εκπαιδευτική πολιτική. Βουλευτές των Τόρηδων ζητούν την επαναφορά των Γραμματικών Σχολείων ως βασικού στυλοβάτη την εκπαιδευτικής πολιτικής, κάτι το οποίο είχε αποκλειστεί το 2010 από τον ηγέτη Κάμερον, αλλά για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους. Από την πλευρά των εργατικών η ψευτο-προοδευτική Guardian απορρίπτει κάθε συζήτηση, αντιτείνοντας ότι η ανανέωση των γραμματικών σχολείων δεν θα συμβάλει σε αυξημένη κοινωνική κινητικότητα.

Θα μου πείτε και τι μας νοιάζει εμάς.

Το ζήτημα της επιλογής των μαθητών μέσω ειδικών δοκιμασιών (τεστ), προκειμένου να ρυθμιστεί η πρόσβαση σε γυμνάσια και λύκεια ανώτερης ποιότητας και απαιτήσεων (στην Μ. Βρετανία τα λεγόμενα Grammar Schools) είναι θέμα το οποίο θα έπρεπε να ενδιαφέρει κάθε περί τα εκπαιδευτικά ζητήματα σκεπτόμενο άνθρωπο. Παλιότερα υπήρχαν και στην Ελλάδα διάφορες σχολές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις οποίες η πρόσβαση ρυθμιζόταν με γραπτό διαγωνισμό. Δυστυχώς και στις δύο χώρες η πρόσβαση με γραπτές εξετάσεις καταργήθηκε στο όνομα μίας στρεβλής αντίληψης περί ισότητας.

Με δεδομένη την επερχόμενη επιδείνωση των εκπαιδευτικών πραγμάτων (η Ελλάδα συνήθως ακολουθεί με διαφορά φάσης τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία), είναι αναγκαίο να προβλεφθούν μέτρα διαφυγής από το βυθιζόμενο σκάφος, τα οποία συμπεριλαμβάνουν την ολοκληρωτική την ολοκληρωτική οικοδιδασκαλία, το εκπαιδευτικό δελτίο και την επαναφορά των σχολείων με εισιτήριες/εισαγωγικές εξετάσεις.

Grammar School

Read moreΤα Grammar Schools και εμείς: Προς ένα νέο τύπο σχολείου και μία αρεταλογία του γραπτού διαγωνισμού ως κριτηρίου επιλογής.

Τι δεν ειχε δει ποτε ως τωρα ενα παιδι πεντεμιση χρονων?

Απαντηση: Την ελληνικη οικονομια να αναπτυσσεται. Εδω και οι πληρεις χρονοσειρες. Απ’οτι φαινεται εχουν αναθεωρηθει και τα στοιχεια των προηγουμενων τριμηνων, και η αναπτυξη ξεκινησε απο το πρωτο ή δευτερο τριμηνο. Δεν ξερω για σας, εμεις παντως θα το γιορτασουμε. Τοσο καιρο περιμεναμε. Μακαρι ο ανιψιος μου που ειναι στα 5, να βλεπει μονο θετικα … Read more Τι δεν ειχε δει ποτε ως τωρα ενα παιδι πεντεμιση χρονων?

Μικρό περί διανεμητικής δικαιοσύνης ΙΙ

Είχα γράψει προ καιρού ένα αρθράκι, χρησιμοποιώντας το διάσημο παράδειγμα του Νόζικ με αυτόν τον τύπο:

chamberlain

Λέγαμε λοιπόν εκεί ότι

… από μόνη της η ανισότητα που δημιουργεί η επιτυχία του ΛεΒρόνου δεν λέει κάτι, δεν είναι καθαυτήν άδικη, αλλά χρειάζονται και άλλα στοιχεία.

Η ανισότητα ήταν όμως το θέμα της τελευταίας μου ανάρτησης, οπότε ξανασκέφτηκα το όλο ζήτημα:

Read moreΜικρό περί διανεμητικής δικαιοσύνης ΙΙ

Οικονομική κρίση και αυτοκτονίες: η κομματική εκμετάλλευση

Η ανθρώπινη δυστυχία που συνοδεύει την τόσο απότομη πτώση του εθνικού εισοδήματος ειναι υπερβολικά σημαντικό θέμα για να γίνεται αντικείμενο υστερικών αντιπαραθέσεων ή υστερόβουλων διαστρεβλώσεων

Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, Δρ. Ποινικού Δικαίου
Σωτήρης Γεωργανάς, Αν. Καθηγητής Οικονομικών στο City University Λονδίνου – επισκέπτης καθ. στο New York University

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο protagon.gr

Η τραγικότερη ίσως όψη της κρίσης που ταλανίζει την Ελλάδα την τελευταία πενταετία είναι οι αυτοκτονίες που συνδέονται με αυτήν. Αυτοκτονίες ανθρώπων που ένιωσαν το βάρος του οικονομικού αδιεξόδου να τους συνθλίβει. Σημάδια της αποτυχίας της κοινωνίας μας να τους βοηθήσει.

Όπως όλα τα κοινωνικά φαινόμενα, έτσι και οι αυτοκτονίες μπορούν (πρέπει!) να μελετηθούν επιστημονικά. Αποσκοπώντας όχι να αποστειρώσουμε ένα δυσάρεστο κοινωνικό φαινόμενο, αλλά να προσδιορίσουμε τις σωστές του διαστάσεις.

Καταρχάς λοιπόν, εξακολουθούμε να έχουμε τον χαμηλότερο δείκτη αυτοκτονιών στον ΟΟΣΑ. Κατά δεύτερον, κιας ακούγεται κυνικό, κάποιοι άνθρωποι πάντοτε αυτοκτονούσαν και πάντοτε θα αυτοκτονούν. Για παράδειγμα, την δεκαετία 2000-09 αυτοκτονούσαν ετησίως (συμφωνα με επίσημα στοιχεία Ελ.Στατ.) περίπου 366 συμπολίτες μας κατά μέσο όρο. Η κορυφή μάλιστα, με 402 θανάτους, σημειώθηκε, χωρίς καμία προφανή αιτία, το 2006, έτος οικονομικής μεγέθυνσης και πολιτικής σταθερότητας!

Η παρατήρηση αυτή καταδεικνύει ότι η αυτοκτονία είναι φαινόμενο πολυπαραγοντικό, όπου η σχέση αιτίου και αιτιατού δεν ανιχνεύεται εύκολα και όπου θα ήταν πλάνη να αποδώσουμε αιτιακή σχέση σε μια απλή στατιστική συσχέτιση.

Read moreΟικονομική κρίση και αυτοκτονίες: η κομματική εκμετάλλευση