Σωτηρης Γεωργανας – Page 7 – αναΜορφωση

Μυωπικη εσωστρεφεια και μνημη χρυσοψαρου

04/02/201523/01/2015 by Σωτηρης Γεωργανας

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο Books Journal

Αν τις εκλογές που έρχονται τις ακολουθήσει σοβαρή ζημιά για την χώρα, θα είναι πιθανότατα ατύχημα και όχι αποτέλεσμα δόλου. Είμαι έτοιμος να πιστέψω ότι σχεδόν κανείς πολίτης δεν ψηφίζει με σκοπό να διαλυθεί η χώρα, κανείς υποψήφιος δεν πολιτεύεται για να κάνει συνειδητά ζημιά. Κιόμως όλα τα σημάδια δείχνουν ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να κάνει άλλο ένα μνημειώδες λάθος, να προσθέσει μια ακόμα μαύρη σελίδα στην οικονομική της ιστορία: το χρηματιστήριο κατέρρευσε, τουριστικές κρατήσεις ακυρώνονται, ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας ανέστρεψε απότομα την θετική του πορεία, τα διεθνή ΜΜΕ ξέθαψαν φράσεις όπως «ελληνική τραγωδία» και το κακόηχο «grexit”.

Όταν κάποιος ετοιμάζεται να κάνει ζημιά στον εαυτό του και τους άλλους, αν δεν το κάνει επίτηδες, αναγκαστικά το κάνει λόγω κακών υπολογισμών, ίσως αποτέλεσμα διανοητικών περιορισμών. Δύο βασικούς διανοητικούς περιορισμούς βλέπω στην πολιτική συμπεριφορά μας: αδυναμία να μπούμε στο μυαλό των άλλων και να καταλαβαίνουμε τα κίνητρα τους (συνοπτικά, μυωπική εσωστρέφεια) και εξαιρετικά βραχεία μνήμη.

Η Ανάπτυξη Πηγή Δυστυχίας

16/01/201507/01/2015 by Σωτηρης Γεωργανας

Η προωθούμενη ανάπλαση στο Ελληνικό θέτει το ερώτημα ποσες ευκαιρίες έχασε η χωρα για πραγματική ανάπτυξη και ποιός την εμπόδιζε;

Δημοσιευθηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη.

Η συνύπαρξη των ανθρώπων σε κοινωνίες πάντα προκαλούσε συγκρούση μεταξύ της ατομικής ελευθερίας και της ανάγκης για αμοιβαίες παραχωρήσεις, για κανόνες. Όσο πιο πολιτισμένη γίνεται μια κοινωνία, τόσο μεγαλύτερη δυστυχία προκαλεί σε κάποιους πολίτες που περιορίζονται από τις κοινωνικές επιταγές, όπως έγραφε ήδη το 1929 ο Φρόυντ στο διάσημο Das Unbehagen in der Kultur (μεταφρασμένο ως Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας).* Μια λιγότερο μελετημένη έκφανση αυτού του φαινομένου είναι η οικονομική ανάπτυξη και η ανεξήγητη δυστυχία που φαίνεται να φέρνει σε μερικούς συμπολίτες μας.

Πρόσφατα παραχωρήθηκε, ξεπερνώντας (οριστικά;) και τον σκόπελο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το αεροδρόμιο του Ελληνικού για ένα από τα μεγαλύτερα έργα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι παραχωρησιούχοι υπόσχονται επένδυση 7-8 δις, που θα φέρει εργασία για 50.000 άτομα (σχεδόν το συνολικό εργατικό δυναμικό του Βόλου δηλαδή) και 1 εκατομμύριο νέους επισκέπτες για την Αθήνα. Συγκριτικά, το τελευταίο αυτόφωτο μνημείο μεγάλου βεληνεκούς που χτίστηκε στην πόλη (όχι π.χ. μουσείο επίδειξης περασμένων μεγαλείων), ο Παρθενώνας, έχει περίπου 2 εκ. επισκέπτες. Όσο προκλητικό και να ακούγεται, στο Ελληνικό χτίζουμε, τουριστικά μιλώντας (και αν ευσταθούν τα στοιχεία), μισό Παρθενώνα. Χωρίς μάλιστα να χρειαζόμαστε τα μεταλλεία του Λαυρίου.

Κιομως, ένα έργο τέτοιας σημασίας για την πόλη, αν όχι την χώρα, έπρεπε να περιμένει την βαθύτατη οικονομική κρίση για να γίνει.

Read moreΗ Ανάπτυξη Πηγή Δυστυχίας

Οικονομική κρίση και αυτοκτονίες: η κομματική εκμετάλλευση

20/07/201411/07/2014 by Σωτηρης Γεωργανας

Η ανθρώπινη δυστυχία που συνοδεύει την τόσο απότομη πτώση του εθνικού εισοδήματος ειναι υπερβολικά σημαντικό θέμα για να γίνεται αντικείμενο υστερικών αντιπαραθέσεων ή υστερόβουλων διαστρεβλώσεων

Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, Δρ. Ποινικού Δικαίου
Σωτήρης Γεωργανάς, Αν. Καθηγητής Οικονομικών στο City University Λονδίνου – επισκέπτης καθ. στο New York University

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο protagon.gr

Η τραγικότερη ίσως όψη της κρίσης που ταλανίζει την Ελλάδα την τελευταία πενταετία είναι οι αυτοκτονίες που συνδέονται με αυτήν. Αυτοκτονίες ανθρώπων που ένιωσαν το βάρος του οικονομικού αδιεξόδου να τους συνθλίβει. Σημάδια της αποτυχίας της κοινωνίας μας να τους βοηθήσει.

Όπως όλα τα κοινωνικά φαινόμενα, έτσι και οι αυτοκτονίες μπορούν (πρέπει!) να μελετηθούν επιστημονικά. Αποσκοπώντας όχι να αποστειρώσουμε ένα δυσάρεστο κοινωνικό φαινόμενο, αλλά να προσδιορίσουμε τις σωστές του διαστάσεις.

Καταρχάς λοιπόν, εξακολουθούμε να έχουμε τον χαμηλότερο δείκτη αυτοκτονιών στον ΟΟΣΑ. Κατά δεύτερον, κιας ακούγεται κυνικό, κάποιοι άνθρωποι πάντοτε αυτοκτονούσαν και πάντοτε θα αυτοκτονούν. Για παράδειγμα, την δεκαετία 2000-09 αυτοκτονούσαν ετησίως (συμφωνα με επίσημα στοιχεία Ελ.Στατ.) περίπου 366 συμπολίτες μας κατά μέσο όρο. Η κορυφή μάλιστα, με 402 θανάτους, σημειώθηκε, χωρίς καμία προφανή αιτία, το 2006, έτος οικονομικής μεγέθυνσης και πολιτικής σταθερότητας!

Η παρατήρηση αυτή καταδεικνύει ότι η αυτοκτονία είναι φαινόμενο πολυπαραγοντικό, όπου η σχέση αιτίου και αιτιατού δεν ανιχνεύεται εύκολα και όπου θα ήταν πλάνη να αποδώσουμε αιτιακή σχέση σε μια απλή στατιστική συσχέτιση.

Έξυπνη διαπραγματεύση ή μυωπικοί εκβιασμοί;

05/06/201416/05/2014 by Σωτηρης Γεωργανας

Θα επρεπε να εχουμε εκβιασει την Μερκελ? ή Γιατί το «δώστε μου λεφτά να μην αυτοκτονήσω» δεν είναι καλή στρατηγική

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα. Διαβαζεται και σε συνδυασμο με την σειρα κειμενων στους ΦΤ σχετικα με το παρασκηνια της ευρωδιασωσης.

Όσο απομακρύνεται η προοπτική ελληνικής εξόδου από την ευρωζώνη, πληθαίνουν οι φωνές που αμφισβητούν ότι τέτοιος κίνδυνος υπήρξε ποτέ. Όπως ακούσαμε ότι η Ελλάδα ποτέ δεν κινδύνεψε πραγματικά στον Ψυχρό Πόλεμο, έτσι υπάρχουν ήδη οπαδοί της θεωρίας ότι η ΕΕ ποτέ δεν θα επέτρεπε να καταρρεύσουμε.

Απ’τις δηλώσεις […] Μέρκελ [συμπεραίνουμε προφανώς] πως η Ευρωζώνη παραμένει πολύ σημαντική για να αφεθεί να καταρρεύσει [και] όλοι οι κρίκοι της είναι εξ’ ίσου σημαντικοί για τη διατήρησή της
[…]
Ακύρωσε [η καγκελάριος] μονομιάς το περίφημο Grexit, εκθέτοντας […] ως πολιτικά ιδιοτελείς και αναξιόπιστους τους λιγοστούς και απομονωμένους κινδυνολόγους του ευρώ. Εξέθεσε, επίσης, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις […] που, αντί να διαπραγματευτούν σκληρά για την Ελλάδα, πειθήνια υπάκουσαν […] στα κελεύσματά της.

Α. Τσίπρας Le Monde

Το επιχείρημα, αν το κατανοώ, είναι ότι αφού η Γερμανία επιθυμούσε να διατηρηθεί η ευρωζώνη ακέραιη, θα πλήρωνε κάθε αναγκαίο κόστος. Οφείλαμε συνεπώς να εκβιάσουμε μέχρις εσχάτων για να αποσπάσουμε το υψηλότερο δυνατό βραχυπρόθεσμο κέρδος. Όποιος δεν το έπραξε αδιαφόρησε για την πατρίδα.

Η πυριτιδαποθήκη των «κόκκινων» δανείων

04/05/201427/04/2014 by Σωτηρης Γεωργανας

Να ρωτήσουμε την κοινωνία;

Σωτήρης Γεωργανάς, Αν. Καθηγητής Οικονομικών στο City University Λονδίνου – επισκέπτης καθ. στο New York University
Αντώνης Καραμπατζός, Επ. Καθηγητής στη Νομική Σχολή Αθηνών

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη

Ο τραπεζικός δανεισμός βαρύνει περίπου τον μισό εργαζόμενο πληθυσμό της Ελλάδoς. Σύμφωνα με σχετικές εκτιμήσεις, τα μη εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια –τα επονομαζόμενα και «κόκκινα»– ανέρχονται αυτή τη στιγμή στο 35%, ήτοι σε 75 δισ. ευρώ (σχετ. «Καθημερινή», 22.1.14 και 2.3.14). Οι προβολές δείχνουν ότι μέχρι τα τέλη του 2014 ενδεχομένως θα ξεπεράσουν τα 85 δισ. ευρώ (40% του συνόλου των δανείων), ενώ από το μέσον περίπου του 2015 αναμένεται μία σταδιακή αποκλιμάκωση.

Η εικόνα αυτή ασφαλώς δεν είναι ενθαρρυντική. Πολλοί δανειολήπτες δεν αντέχουν άλλο την πίεση των οφειλών και εγκαταλείπουν την προσπάθεια τήρησης των δανειακών τους υποχρεώσεων, με αποτέλεσμα η τρύπα των κόκκινων δανείων να μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Είναι αλήθεια δε ότι τα περισσότερα από τα μη εξυπηρετούμενα σήμερα δάνεια δόθηκαν μετά την είσοδό μας στην ΟΝΕ, μία περίοδο κατά την οποία τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού, λόγω της σύγκλισης με τα ευρωπαϊκά αλλά και της υπέρμετρης διεθνούς ρευστότητας, εξασφάλιζαν μια πρωτόγνωρη –για τα ελληνικά δεδομένα– ευκολία πρόσβασης σε φθηνό χρήμα. Τράπεζες και δανειολήπτες χόρεψαν μαζί ένα τάνγκο ανεμελιάς και απληστίας. Η αφειδής χορήγηση δανείων βαρύνει σαφώς και τους δύο χορευτές, άλλοτε ισομερώς άλλοτε όχι· φαίνεται, πάντως, ότι αμφότεροι είχαν πιστέψει ότι τα ατομικά εισοδήματα, οι τιμές των ακινήτων και εν γένει η ελληνική οικονομία δεν κινδύνευαν από κάποια σοβαρή πτώση ή ύφεση.

Αυξανομενη ανισορροπια στο Αιγαιο και προτασεις για λυση

11/03/201409/03/2014 by Σωτηρης Γεωργανας

Υπάρχει τρόπος η Ελλάδα να βελτιώσει την αποτρεπτική της ικανότητα, μειώνοντας δραστικά τα έξοδα και την διαφθορά στην προμήθεια εξοπλισμών

Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, Δρ. Ποινικού Δικαίου
Σωτήρης Γεωργανάς, Αν. Καθηγητής Οικονομικών στο City University Λονδίνου – επισκέπτης στο New York University

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που ταλανίζει την χώρα μας δεν αφήνει καμιά φορά χρόνο ή διάθεση να σηκώσουμε λίγο το βλέμμα και να δούμε τι γίνεται στην γειτονιά μας. Όπου συμβαίνουν πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα.

Η γειτονική Τουρκία δεν είναι η Τουρκία που γνωρίζαμε. Ο πληθυσμός της πλέον αγγίζει τα 76 εκ. άτομα, ενώ το ΑΕΠ του 2012 έφτασε τα 612 δισ. ευρώ (έναντι ελληνικού 194 δισ.). Δεν ήταν πάντα έτσι όμως! Το 1973, ελληνικό και τουρκικό ΑΕΠ ήταν σχεδόν ίσα. Ακόμα και κατά την κρίση στα Ίμια, η Τουρκία είχε μια οικονομία που δεν ήταν ακόμη υπερδιπλάσια της ελληνικής. Σήμερα, το τουρκικό ΑΕΠ ισούται με το συνολικό ΑΕΠ Πολωνίας, Ουκρανίας και Ουγγαρίας ή, αλλιώς, προς το ΑΕΠ Ελλάδας, Βελγίου και Σλοβενίας μαζί. Η Τουρκία είναι υπερτριπλάσια οικονομικά και επταπλάσια πληθυσμιακά. Και παρά τους κλυδωνισμούς που συχνά βιώνει στην κοινωνικοοικονομική της πρόοδο (βλ. και την πρόσφατη πολιτική κρίση που έφερε 30% πτώση της λίρας μέσα σε ένα χρόνο), η ψαλίδα θα τείνει μεσομακροπρόθεσμα να ανοίγει εις βάρος μας. Ασφαλώς πρόκειται για μια μείζονα γεωπολιτική αλλαγή στην γειτονιά μας, που δεν πρέπει να μας αφήσει αδιάφορους.

Περπατώ εις την πόλη όταν ο οδηγός δεν είναι εδώ

31/01/201428/01/2014 by Σωτηρης Γεωργανας

Η κυκλοφοριακή αγωγή ως μάθημα πολιτικής αγωγής

Σωτήρης Γεωργανάς, αν. καθηγητής στο City University Λονδίνου και
Κωνσταντίνος Καλλίρης, δικηγόρος και διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Η πρώτη επαφή ενός ξένου παρατηρητή με τις καθημερινές μας συνήθειες αναπόφευκτα πραγματοποιείται στον δρόμο. Η προκλητική αδιαφορία για τους κανόνες του ΚΟΚ, που αποτέλεσε αφορμή για την πρωτοσέλιδη σύλληψη του Μ. Λιάπη, αποτελεί μία από τις πιο ελληνοπρεπείς μας συνήθειες και ελάχιστα πλέον απασχολεί τον μέσο Έλληνα. Έχουμε γίνει όλοι «αιώνιοι Λιάπηδες», όπως αναφωνούσε ο σταθμάρχης Μίμης Φωτόπουλος στο παλιό καλό «Ούτε γάτα ούτε ζημιά». Εν τούτοις, το καθημερινό μας χάος παραμένει μία ανοίκεια εικόνα για τους περισσότερους ‘δυτικούς’: παράνομη στάθμευση, κατειλημμένα πεζοδρόμια, μηδενικός σεβασμός για τους πεζούς, παραβιάσεις του ερυθρού σηματοδότη κοκ. Τούτη, όμως, δεν είναι μία έκφανση της ελληνικής καθημερινότητας που μπορούμε να κρύψουμε κάτω από το χαλί της «ελληνικής ιδιαιτερότητας». Πρόκειται για βαρύτατα αντικοινωνική συμπεριφορά, απόρροια της τραυματισμένης πολιτικής μας ηθικής.