35 σχόλια για το Καινοτόμο Σύνταγμα

Δημοσιεύθηκε στις 05Ιουν16 η πρόταση “Ένα Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα” των Αλιβιζάτου/Βουρλούμη/Γεραπετρίτη/Κτιστάκι/Μάνου/Σπυρόπουλου (ΚαινΣ). Τέσσερις νομικοί, Καθηγητές Πανεπιστημίου στο Δημόσιο Δίκαιο, και δύο επιχειρηματίες με μεγάλη πείρα ζωής και πολιτική συμμετοχή κατέστρωσαν ένα πολύ ενδιαφέρον, ριζοσπαστικό σε πολλά σημεία του, συνταγματικό σχέδιο για τον αιώνα μας. Περιττεύει να πω πόσο εκτιμώ την δημόσια παρουσία πολλών από αυτούς, γιαυτό και διάβασα με πολύ ενδιαφέρον την αναθεωρητική τους πρόταση.

Θα ήθελα στην ανάρτηση αυτή να σχολιάσω μερικά σημεία της, τα περισσότερα επικριτικά. Το έχουμε αυτό εμείς οι γκρινιάρηδες, ψάχνουμε να βρούμε το κάρφος στον οφθαλμό του άλλου για να κάνουμε τον έξυπνο. Στην πραγματικότητα, το θεωρώ μια πολύ ερεθιστική βάση συνταγματικής συζήτησης και περιμένω με ανυπομονησία την δημοσίευση και της αιτιολογικής της έκθεσης.

Περισσότερο ίσως και από τις προτάσεις του, το ΚαινΣ εκπλήσσει και πρωτοτυπεί με την σιωπή του: όντας πολύ πιο συνοπτικό από το ισχύον (11.500 λέξεις έναντι 25.000) παραλείπει σιωπηρά πολλές διατάξεις του σημερινού μας Συντάγματος, από τους ενόρκους μέχρι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους μέχρι τα περίπλοκα κωλύματα εκλογιμότητας. Δεν έχω ελέγξει όλες αυτές τις παραλείψεις, αλλά υποψιάζομαι ότι εκεί έγκειται πολλή από την καινοτομία της κρινόμενης πρότασης. Όχι απαραιτήτως για καλό πάντα.

Πολύ ενδιαφέρουσα η πρόταση συνταγματικής αναθεώρησης των Έξι. Συμφωνώ με τα περισσότερα, διαφωνώ με κάποια. Από όσα συμφωνώ αναφέρω επιτροχάδην τα εξής:

1. Ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στο άρ. 14 παρ. 3, χωρίς περιορισμό μάλιστα περί μη κερδοσκοπίας.
2. Εισαγωγή του τεκμηρίου αθωότητας στο άρ. 6 παρ. 1, που ισχύει βέβαια, αλλά δεν βλάπτει λίγη έμφαση.
3. Εξομοίωση κατά τα ουσιώδη του τύπου με την ραδιοτηλεόραση στο άρ. 13 παρ. 3. Ναι.
4. Επιτρεπτή η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών και σε περίπτωση επείγουσας κοινωνικής ανάγκης στο άρ. 18 παρ. 3.
5. Κατοχύρωση της ανταπεργίας στο άρ. 19 παρ. 2.
6. Απαγόρευση της (ήδη απαγορευμένης) δικαστικής απεργίας στο άρ. 19 παρ. 3.
7. Η νέα Βουλή μετά διάλυσιν διαρκεί όσο η υπολειπόμενη θητεία της διαλυθείσης κατ’ άρ. 47 παρ. 1.
8. Βουλευτική ασυλία χορηγείται μόνο κατ’ αίτησιν κατ’ άρ. 55 παρ. 1.
9. Ποινική δίωξη κατά Υπουργών ασκείται από τον Εισαγγελέα και όχι την Βουλή κατ’ άρ. 72.
10. Κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων κατ’ άρ. 86.

Υπάρχουν πολλά ακόμη σημεία ενώπιον των οποίων είμαι αμφίθυμος, όπως η ενοποίηση των δικαιοδοσιών των δικαστηρίων κατ’ άρ. 77, η Ελεγκτική Αρχή του άρ. 81, τα των κρατικών ενισχύσεων στα πολιτικά κόμματα του άρ. 25 παρ. 2, η προεδρική διάλυση της Βουλής του άρ. 37 Εντάξει, δεν είναι κακό να μην έχουμε γνώμη για τα πάντα.

Πάμε λοιπόν:

1. Η απαγόρευση της επεκτατικής λεγόμενης ισότητας στο άρ. 3 παρ. 6 ΚαινΣ με βρίσκει σύμφωνο, μόνο αν συνεπάγεται δημοσιονομικά βάρη. Διαφορετικά, γιατί να αφαιρεθή από τα δικαστήρια η εξουσία να εφαρμόζουν τον σκοπό της εξαίρεσης και σε άλλες, όμοιες κατά τα ουσιώδη, αλλ’ αρρύθμιστες περιπτώσεις;

2. Πώς φαίνεται η απουσία ποινικολόγου: το Καινοτόμο Σύνταγμα των Έξι διατηρεί στο άρ. 5 παρ. 2 τον όρο “ένταλμα φυλάκισης”. Ο ορθός όρος είναι βέβαια “προσωρινή κράτηση“. Οι Έξι απλώς μετέφεραν την έκφραση του ισχύοντος Συντάγματος. Προσοχή.

3. Το Καινοτόμο Σύνταγμα των Έξι δεν ορίζει ανώτατη διάρκεια της προσωρινής κράτησης στο άρ. 5 παρ. 4. Σοβαρό σφάλμα. Είναι αλήθεια ότι το ισχύον αντίστοιχο άρ. 6 παρ. 4 Σ πολυλογεί λίγο, αλλά δεν είναι δυνατόν να επαφεθή κάτι τόσο σοβαρό για την προσωπική ελευθερία στον κοινό νομοθέτη. Κι αν ωριζόταν δηλαδή στα τρία χρόνια;

4. Το Καινοτόμο Σύνταγμα διατηρεί το παρωχημένο δικαίωμα του αναφέρεσθαι στις αρχές, αλλά αφαιρεί το δικαίωμα πληροφοριακής αυτοδιάθεσης. Το ένα είναι παρωχημένο και ασήμαντο, το άλλο, όπως και το δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας, που επίσης αφαιρείται, βρίσκεται στην αιχμή των εξελίξεων. Κάτι σε αντιβενιζελική τρολιά μου κάνει όλο αυτό.

5. Η ρύθμιση περί θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους, με συνεκτίμηση της ιστορικής παρουσίας κάθε θρησκευτικής κοινότητας στην χώρα, στο άρ. 12 παρ. 3 ΚαινΣ μοιάζει ισορροπημένη και εύλογη. Σε συνδυασμό με την κατάργηση του άρ. 3 περί επικρατούσας θρησκείας δίνει τον τόνο στην θρησκευτική ελευθερία μεν, επιτρέποντας όμως τις αναγκαίες αποκλίσεις υπέρ του χριστιανισμού.

6. Το άρ. 14 παρ. 6 του Καινοτόμου Συντάγματος, που προβλέπει διομολογήσεις υπέρ των αλλοδαπών πανεπιστημίων, είναι απαράδεκτο. Φυσικά δεν ονομάζονται διομολογήσεις, αλλά αυτό είναι: γιατί, όταν οι κανονισμοί των αλλοδαπών ΑΕΙ υπερισχύουν πάσης αντιθέτου διατάξεως νόμου, όχι μόνο νοθεύεται ο ανταγωνισμός τους με τα ελληνικά ΑΕΙ (αλήθεια, τι άλλως παράνομο θα περιείχε ένας τέτοιος κανονισμός; αν προβλέπει π.χ. ότι την ασφάλεια τηρούν ένοπλοι φρουροί;), αλλά και μετατρέπουν το αλλοδαπό παράρτημα κατ’ ουσίαν σε αλλοδαπό έδαφος.

7. Το άρ. 15 παρ. 4 του Καινοτόμου Συντάγματος, που πραγματεύεται τα του φόρου ακινήτων σε υπερεκατό λέξεις, εγγίζει τα όρια του γραφικού. Εδώ νομίζω ότι μπορώ με ασφάλεια να διαγνώσω χείρα Μάνου. Το ζήτημα με την φορολόγηση ακινήτων ανάγεται σε ψύχωση, καθώς εισάγεται ως συνταγματική μια διάταξη αντάξια πολυγραφημένης εγκυκλίου του Υπουργού Οικονομικών, όπου εισάγονται όροι όπως “δυνητική πρόσοδος από την εκμετάλλευση” και “ποσοστιαία μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή”. Η διάταξη συνιστά, το λιγώτερο, ανεπίτρεπτη πολυλογία και πιθανόν εργαλειοποίηση του Συντάγματος υπέρ της κοινωνικής ομάδας των πολυκτημόνων.

8. Μου λείπει λίγο η απαρίθμηση της οικογένειας, της μητρότητας, της παιδικής ηλικίας, των θυμάτων πολέμου, της αναπηρίας, του γήρατος, των ανιάτως πασχόντων κλπ από το προτεινόμενο άρ. 18 του Καινοτόμου Συντάγματος. Αντικαθίστανται μεν από τους “ενδεείς” και τις “ευάλωτες ομάδες” ως γενικές έννοιες, αλλά μου λείπουν παρά ταύτα. Γλωσσικά αν το δη κανείς, μάλλον αρκούσαν οι ευάλωτοι, αλλά η έμφαση που δίνεται από μια απαρίθμηση δεν κάνει πάντα κακό. Τέλος πάντων.

9. Η δυνατότητα δικαστικής απαγόρευσης συμμετοχής κόμματος σε εκλογές κατά το Καινοτόμο Σύνταγμα (άρ. 25 παρ. 2) με βρίσκει αντίθετο. Αντιλαμβάνομαι βέβαια το πρόβλημα που υπάρχει, καθώς και την προσπάθεια των συντακτών του ΚαινΣ να συγκεράσουν τις δύο διαφορετικές προσεγγίσεις. Η δική μου θέση είναι γνωστή και πείθει όσους πείθει. Προσωπικά πάντως, θα έβρισκα πιο έντιμη την απαγόρευση πολιτικού κόμματος μετά από απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Γιατί κόμμα που είναι τυπικά νόμιμο και δεν μπορεί να διαλυθή, αλλά του απαγορεύεται να κατέλθη στις εκλογές, τι νόημα έχει; Ας μην κοροϊδευώμαστε.

10. Διερωτάται κανείς πού θα συγκληθή το εκλεκτορικό σώμα του άρ. 28 παρ. 4 Καινοτόμου Συντ. για την εκλογή ΠτΔ, αριθμούν πολλές εκατοντάδες. Το ΚαινΣ προβλέπει ένα διηυρυμένο εκλεκτορικό σώμα για την εκλογή ΠτΔ, αποτελούμενο βασικά από τους βουλευτές και τους δημάρχους. Η ιδέα της διεύρυνσης είναι ορθή, εφόσον το ΚαινΣ προτείνει την λελογισμένη αύξηση των εξουσιών του ΠτΔ. Δεν μπόρεσα όμως να μην συγκρατήσω τον πρακτικό προβληματισμό μου για το πού και πώς θα συγκληθούν αυτοί οι υπερεξακόσιοι εκλέκτορες. Θα είχε πλάκα.

11. Λάθος η απεριόριστη εξουσία του ΠτΔ να προτείνη ως Πρωθυπουργό στην Βουλή οποιονδήποτε, ακόμη και τον κηπουρό του αρχηγού της αντιπολίτευσης. Στο άρ. 33 παρ. 2 ΚαινΣ προβλέπεται ότι τον Πρωθυπουργό προτείνει στην Βουλή ο ΠτΔ, χωρίς κανένα περιορισμό. Αν και δεν θα ήμουν αντίθετος σε μια κοινοβουλευτικώτερη διεύρυνση των εξουσιών του ΠτΔ περί τον διορισμό Πρωθυπουργού, ώστε να αποκτήση το σύστημα μεγαλύτερη ευελιξία, η κατ’ απόλυτον κρίση του ΠτΔ πρόταση Πρωθυπουργού ενέχει προφανείς κινδύνους. Και αν ο ΠτΔ προτείνει στην Βουλή σαν Πρωθυπουργό τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, με τον οποίο ανήκουν στο ίδιο κόμμα, κατά παραμερισμό του αρχηγού της συμπολίτευσης και ελπίζοντας να εξασφαλίση την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με βάση το φαιτ ακκομπλί; Η πρόταση συνιστά παλινδρόμηση στο συνταγματικό καθεστώς της περιόδου 1864-1875, όταν ο Βασιλεύς διώριζε τον αρεστό του ως Πρωθυπουργό και αυτός εν συνεχεία πάσχιζε να υπερψηφιστή εμφανιζόμενος στην Βουλή. Και καταλαβαίνετε πώς πάσχιζε. Μια χώρα που έχει ζήσει το 1965 πρέπει να είναι προσεκτική.

12. Μπορεί να σταθή ΠτΔ που δεν διορίζει τον εκλεγμένο Πρωθυπουργό, αλλά διαλύει την Βουλή κατ’ άρ. 33 παρ. 3, αν το κόμμα του κερδίση τις εκλογές; Εγώ λέω ότι δεν μπορεί και ότι η διάταξη είναι επικίνδυνη. Το ΚαινΣ δίνει την δυνατότητα στον ΠτΔ να μην διορίση Πρωθυπουργό εκείνον που θα εκλεγή με σχετική απλώς πλειοψηφία από την Βουλή, αλλά να προχωρήση σε νέες εκλογές. Όπου, λέω εγώ τώρα, στις συνθήκες έντασης που θα δημιουργηθούν αναπόφευκτα από την ενέργεια του κομματάρχη ΠτΔ, το κόμμα του μη διορισθέντος, πλην εκλεγέντος Πρωθυπουργού θα θριαμβεύση. Και τι θα γίνη τότε; Μια χώρα που έχει ζήσει το 1915 πρέπει να είναι προσεκτική.

13. Ορθή η προτεινόμενη αρμοδιότητα του ΠτΔ να συγκαλή το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών και να απευθύνη διαγγέλματα (άρ. 35 και 40 παρ. 3 ΚαινΣ). Το πρώτο αποτελεί αποτύπωση μιας συνθήκης του πολιτεύματος που έχει ήδη μάλλον παγιωθή, ενώ το δεύτερο συμβαδίζει με την μεγαλύτερη ανεξαρτησία του ΠτΔ που προτείνεται. Δεν είναι κακές προτάσεις.

14. Η εισαγωγή του όρου “νόμος-πλαίσιο” στο άρ. 39 παρ. 2 του Καινοτόμου Συντάγματος με φέρνει στα όριά μου. Όχι μόνο γλωσσικά. Το λιγώτερο είναι ότι πρόκειται για ένα ανυπόφορο γαλλισμό. Το μείζον είναι ότι παρέχεται εύκολα πρακτικά απεριόριστη εξουσία στην Κυβέρνηση να νομοθετή διά διαταγμάτων, τα οποία υπό το σημερινό καθεστώς θα έπρεπε να περάσουν από την βάσανο της κοινοβουλευτικής ψηφοφορίας. Όχι λοιπόν.

15. Μπορεί να σταθή ΠτΔ του οποίου η υποβολή εψηφισμένου νομοσχεδίου ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως αντισυνταγματικού απερρίφθη; Είναι ενδιαφέρουσα η πρόταση αντικατάστασης του άχρηστου θεσμού της αναπομπής με την υποβολή ένστασης αντισυνταγματικότητας από τον ΠτΔ ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατ’ άρ. 38 παρ. 2 ΚαινΣ. Τι δέον γενέσθαι πολιτικώς όμως αν ο ΠτΔ ηττηθή; Ας υποθέσουμε π.χ. ότι ο Παπούλιας υπέβαλλε προς έλεγχο συνταγματικότητας την κουρά των ομολόγων, συνοδεύοντας την πράξη του αυτή με ένα διάγγελμα προς τον λαό, κατ’ άρ. 40 παρ. 3 ΚαινΣ. Μετά την απορριψή της από το Ανώτατο Δικαστήριο, θα διασωζόταν και ο ίδιος άραγε πολιτικά ή θα δημιουργείτο εύλογα πολιτική κρίση;

16. Παρά την εμπειρία των τελευταίων ετών, το Καινοτόμο Σύνταγμα δεν προτείνει κανένα απολύτως έλεγχο στην έκδοση ΠΝΠ στο άρ. 40. Το σημείο αυτό υπήρξε μια απογοήτευση. Παρά τον τόσο θόρυβο, παρά τους προφανείς κινδύνους, παρά την κατάχρηση, που την έχω στηλιτεύσει και εγώ εδώ, το Καινοτόμο Σύνταγμα δείχνει να εναγκαλίζεται ασμένως την τρέχουσα απαράδεκτη πρακτική, ιδίως επειδή, εδώ ειδικά, δεν προβλέπει προληπτικό έλεγχο συνταγματικότητας από το Ανώτατο Δικαστήριο. Λάθος.

17. Μέγα σφάλμα η προτεινόμενη εξουσία της Βουλής, έστω και με πλειοψηφία 3/5, να αμνηστεύη κάθε αδίκημα, ακόμη και του κοινού ποινικού δικαίου. Κιόμως, αυτό ακριβώς προτείνεται στο άρ. 42 παρ. 3 ΚαινΣ, καθώς αφαιρείται ο περιορισμός να είναι το αμνηστευόμενο έγκλημα πολιτικό. Έτσι, κάθε σύμπραξη 3/5 της Βουλής θα δύναται να αμνηστεύη τους πολιτικούς της πελάτες (αγρότες, μαθητοφοιτητές κλπ, ξέρετε τώρα) ανενόχλητα. Βεβαίως και τώρα γίνεται αυτό, αλλά τώρα τουλάχιστον μπορούμε να τους κράζουμε επί κρυπτοαμνηστεία.

18. Το Καινοτόμο Σύνταγμα εισάγει στο άρ. 43 παρ. 1 την πράγματι καινοτόμο νομική έννοια της “ζωής του έθνους“. Χμ. Το άρ. 43 ΚαινΣ είναι, πολύ κρίσιμο αυτό, το άρθρο που προβλέπει την κατάσταση πολιορκίας. Ολόκληρο το άρθρο αυτό είναι πολύ προβληματικό, καθώς διευρύνει σημαντικά τις περιπτώσεις που απαριθμούνται στο σημερινό άρ. 48 Σ: ένοπλη σύρραξη αντί πολέμου, δημόσιος κίνδυνος που απειλεί την ζωή του έθνους (την ποια;) αντί άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, δημόσιος κίνδυνος που απειλεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος αντί ένοπλου κινήματος για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος. Μια χώρα που έχει ζήσει το 1936 πρέπει να είναι προσεκτική.

19. Το Καινοτόμο Σύνταγμα προβλέπει μόνιμη ημερομηνία αποκριάτικων εκλογών ανά τετραετία. Ατυχές. Η πρώτη Κυριακή του Φεβρουαρίου κατ’ άρ. 47 παρ. 1 ΚαινΣ είναι ακατάλληλη. Πρώτον, για τον συμβολισμό (πολιτικοί μασκαράδες κλπ). Δεύτερον, για την πιθανή κακοκαιρία. Τρίτον, αν είναι να έχουμε μόνιμη και σταθερή ημερομηνία εκλογών, γιατί να μην είναι πχ στα τέλη Ιουνίου, ώστε να μην διαταράσσεται το σχολικό έτος; Κοινή λογική.

20. Είμαι αντίθετος στην συνταγματική κατοχύρωση ενός λεπτομερειακού εκλογικού συστήματος. Ειδικά αν αυτό είναι άνω του 50% πλειοψηφικό. Το ΚαινΣ καθιερώνει ένα λεπτομερές εκλογικό σύστημα στο άρ. 48, πράγμα που κανονικά ανάγεται στις εξουσίες του κοινού νομοθέτη. Ιδίως μάλιστα όταν το εκλογικό αυτό σύστημα είναι πλειοψηφικό κατά το ήμισυ τουλάχιστον καταργεί το σταυρό προτίμησης κλπ, προβαίνει δηλαδή σε αλλαγές που δεν συγκεντρώνουν καμία απολύτως ευρύτερη συναίνεση, ακόμη και μεταξύ των ειδικών. Το Σύνταγμα πρέπει να είναι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής και όχι ο μέγιστος κοινός διαιρέτης.

21. Απαράδεκτο να θεωρήται από το Καινοτόμο Σύνταγμα (άρ. 54 παρ. 1) νόμιμος λόγος αστικής ευθύνης γνώμη ή ψήφος που έδωσε βουλευτής. Όταν έχουμε ζήσει πρόσφατα τις συνδικαλιστικές ανοησίες περί διαγραφής των επαγγελματιών από τα επιμελητήριά τους, είναι εσφαλμένη η ενθάρρυνση της δικαστηριοποίησης της βουλευτικής ψήφου.

22. Το ΚαινΣύντ προβλέπει (άρ. 58 παρ. 1) ασφαλή τρόπο δυναμιτισμού κάθε κοινοβουλευτικής συνεδρίασης με την πρόβλεψη καταμέτρησης των παρόντων. Προβλέπει δηλαδή ότι πέντε μόλις βουλευτές (της ΧΑ ας πούμε) θα μπορούν να σταματούν την διαδικασία οποτεδήποτε και για όσες φορές θέλουν και να βάλουν τον προεδρεύοντα να μετρά βουλευτικές κεφαλές, για να διαπιστωθή αν οι παρόντες είναι περισσότεροι από το 1/4 του συνόλου. Καταλαβαίνω απολύτως τον τρέχοντα λαϊκισμό για την άδεια Βουλή, δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να δώσουμε στους γραφικούς συνταγματικά όπλα να περιμένουν πότε θα πάη κάποιος για κατούρημα για να κάνουν φασαρία.

23. Ενδιαφέρουσα η πρόταση σύστασης εξεταστικών επιτροπών και από την μείζονα αντιπολίτευση (άρ. 59 παρ. 2 Καινοτόμου Συντάγματος). Από την στιγμή όμως που η δύναμη της επιτροπής θα έχει συμπολιτευόμενη πλειοψηφία (άρ. 59 παρ. 3 ΚαινΣ) δεν είναι δώρον άδωρον; Ίσως και όχι.

24. Ο αυστηρός χωρισμός Βουλής και Κυβέρνησης είναι βέβαια συζητήσιμος, αμφιβάλλω όμως αν έχει τις μυθικές διαστάσεις που του αποδιδονται. Αναφέρομαι εδώ στην απαγόρευση των Υπουργών να είναι Βουλευτές κατ’ άρ. 68 παρ. 4 ΚαινΣ, που θεωρείται ευρέως ως πανάκεια κατά του πελατειασμού. Πιο λογική βρίσκω την απαγόρευση στους Υπουργούς να πολιτευθούν στις επόμενες εκλογές κατ’ άρ. 50 παρ. 1 ΚαινΣ.

25. Αδικαιολόγητος ο αποκλεισμός των δικαστικών λειτουργών από νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, τον οποίο εισηγείται το Καινοτόμο Σύνταγμα στο άρ. 75. Το νόημα της επιτροπής είναι να εισφέρωνται πολλές και διάφορες οπτικές γωνίες, τόσο θεωρητικών, όσο και πρακτικών του δικαίου.

26. Η επιλογή των επικεφαλής της Δικαιοσύνης από τον ΠτΔ βάσει καταλόγου τριών υποψηφίων που συντάσσει η Ολομέλεια του ΑνωτΔικ αποτελεί λογική πρόταση (άρ. 76 ΚαινΣ). Χαράσσει την μέση οδό μεταξύ δικαστικού κράτους πλήρους ανεξαρτησίας και αθέμιτης παρέμβασης των άλλων δύο λειτουργιών στην αυτοδιοίκηση της τρίτης. Είναι ορθόν ότι η διασταύρωση και ο έλεγχος της δικαστικής λειτουργίας γίνεται στο πρόσωπο του ΠτΔ.

27. Η εισηγούμενη κατάργηση του διάχυτου συνταγματικού ελέγχου (άρ. 77 παρ. 4 ΚαινΣυντ) θα μας στερούσε έναν Καργόπουλο χάριν μιας Θάνου. Χμ. Δεν τάσσομαι σώνει και καλά κατά της αντικατάστασης του διάχυτου ελέγχου με την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος. Είμαι ανοιχτός σε επιχειρήματα. Σκέφτηκα όμως μια περίπτωση όπου το πράγμα θα μπορούσε να στραβώση.

28. Ριζοσπαστική η πρόβλεψη περί καταργήσεως των δικονομικών προνομίων του Δημοσίου στο άρ. 77 παρ. 5 ΚαινΣυντ. Κλίνω προς το ναι. Κάποια πρέπει οπωσδήποτε να καταργηθούν, όπως π.χ. η απαλλαγή από παράβολα. Φοβάμαι λίγο μήπως πρόκειται όμως για άσκηση εύκολου φιλελευθερισμού. Θέλει προσοχή.

29. Νεολογισμός του Καινοτόμου Συντάγματος η “διαβουλευτική δημοκρατία” στο άρ. 82 παρ. 2. Μη οριζόμενος. Αν σας έλεγαν τι μέρος του λόγου είναι η εν λόγω διαβουλευτική δημοκρατία μέσα σε ένα Σύνταγμα τι θα φανταζόσασταν; Θα πήγαινε ποτέ το μυαλό σας ότι είναι ένας από τους σκοπούς της δημόσιας διοίκησης; Εμού πάντως όχι.

30. Η συνταγματική απαίτηση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών με βρίσκει αντίθετο. Επιβάλλει μια πολιτική ιδεολογία σε όσους δεν την ασπάζονται. Πράγματι, στο άρ. 84 παρ. 3 ΚαινΣ προβλέπεται ότι ο προϋπολογισμός οφείλει να διασφαλίζη την δημοσιονομική ισορροπία μεταξύ εσόδων και εξόδων. Άξιος ο στόχος και ευγενής, αλλά τι δουλειά έχει στο Σύνταγμα; Αν αύριο μεθαύριο επικρατήση η αντίπαλη παράταξη και διατάξη μέσω του Συντάγματος ότι ο προϋπολογισμός πρέπει να προβλέπη ανεργία κάτω του 3%; Αυτά είναι αντικείμενο της πολιτικής στοχοθεσίας και όχι της πολιτειακής σύνταξης.

31. Πρωτοφανής και ακατανόητη η διάταξη περί δανεισμού μέχρι ποσοστού 0,35% του ΑΕΠ στο άρ. 84 παρ. 3 ΚαινΣ. Σε σημερινούς όρους, το 0,35% του ΑΕΠ δεν είναι ούτε 70 εκ. ευρώ, ποσό ασήμαντο. Και πώς τέλος πάντων προτείνεται ένα τόσο απολύτως συγκεκριμένο ποσοστό; Είναι το Σύνταγμα ο κατάλληλος θεσμός για να τέμνωνται τόσο τεχνικά ζητήματα; Φρονώ πως όχι.

32. Εξωφρενικά λεπτομερειακό το προτεινόμενο άρ. 85 του Καινοτόμου Συντάγματος περί αρμοδιοτήτων των περιφερειών και των δήμων. Σε ένα σύνταγμα που καμαρώνει για το πόσο πολλά έκοψε και πόσο πιο συνοπτικό είναι η προτεινόμενη διάταξη είναι διπλά απαράδεκτη, ως υπερλεπτομερειακή.

33. Το Καινοτόμο Σύνταγμα καταργεί κάθε πρόβλεψη ειδικής μισθολογικής μεταχείρισης για τους δικαστές, την επανεισάγει όμως για τα μέλη του ανώτατου δημοσιοϋπαλληλικού σώματος (άρ. 86 παρ. 4). Λάθος προτεραιότητες. Ενώ δηλαδή είναι ωραία η ιδέα ενός σώματος εξαιρετικά προσοντούχων δημοσίων υπαλλήλων, που θα ενσαρκώνουν την θεσμική μνήμη της υπηρεσίας και θα προσφέρουν αχρωμάτιστες κομματικά υπηρεσίες σε άριστο επίπεδο, δεν είναι δυνατόν να τους θεωρούμε και σημαντικώτερους από τους δικαστές.

34. Ορθή και κομψή η κατοχύρωση της ιδιωτικής οικονομικής πρωτοβουλίας σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού στο προτεινόμενο άρ. 88 του ΚαινΣυντ. Ορίστε, είπα και μια καλή κουβέντα. Η διάταξη έχει ως εξής: “Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού κατοχυρώνεται”.

35. Το Καινοτόμο Σύνταγμα στην πραγματικότητα δυσχεραίνει την αναθεωρητική διαδικασία, αφού απαιτεί πλέον δύο χωριστές πλειοψηφίες των 3/5. Και το ενδιαφέρον είναι ότι το συνοδευτικό σχόλιο του άρ. 90 υποστηρίζει το αντίθετο, την στιγμή που το παρόν άρ. 110 Σ απαιτεί μόνο μία φορά την αυξημένη πλειοψηφία των 3/5.

Ουφ. Κουραστική ανάρτηση, το ξέρω.