δημοψηφισμα

Η πολιτική επικαιρότητα μάς κρατά με κομμένη την ανάσα. Θα χρεωκοπήσουμε ή δεν θα χρεωκοπήσουμε; Θα εισβάλουν οι λαφαζανιστές στα Χειμερινά Ανάκτορα του Νομισματοκοπείου ή θα ζήσουμε να δούμε κι άλλη μέρα; Θα πληρώσουμε 29% φόρο εισοδήματος ή μήπως να το πάμε στο 99% να τελειώνουμε; Πέτυχε το πραξικόπημα των δανειστών ή συνετρίβη από την αντίσταση της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ; Και τι γνώμη έχει για όλα αυτά η Ραχήλ Μακρή;

Ενόσω συμβαίνουν όλα αυτά όμως, στον πλανήτη αναΜόρφωση μπορούμε να σχολιάζουμε και τα τραγελαφικά δικά μας. Τα νομικά.

1. Αντισυνταγματικότητα του δημοψηφίσματος.

Δημοψήφισμα επί δημοσιονομικού θέματος είναι αντισυνταγματικό, ακόμη και αν μεταμφιεστή σε κρίσιμο εθνικό θέμα. Την άποψη αυτή διετύπωσα ήδη τον Νοε 2011, την επανέλαβα τώρα και χαίρομαι που την ασπάστηκε και ο Βενιζέλος (ο οποίος τότε βέβαια έλεγε τα ακριβώς αντίθετα, δεν ξεχνώ!). Δυστυχώς κανείς δεν μοιάζει να αντιλαμβάνεται το θεσμικό προηγούμενο που δημιούργησαν οι τσιπροκαμμένοι: πλέον μπορεί να τεθή σε δημοψήφισμα ακόμη και το προσχέδιο του προϋπολογισμού.

Εν προκειμένω μάλιστα, η αντισυνταγματικότητα του δημοψηφίσματος ενισχύθηκε με το γελοίο ερώτημά του, ένα ερώτημα που μέλλει να έχη τραγικές πολιτικές συνέπειες (Ας είχατε τα μέζεα του Λαπαβίτσα τουλάχιστον να προτείνετε ευθέως στον λαό την δραχμή).

Read moreΣυνταγματολογικά και εκλογικά άτακτα V

Και εκεί που πάω να γράψω καμιά συνταγή, κανά ποδοσφαιρικό, κάτι πιο γκέι φιλικό προς τον αναγνώστη τέλος πάντων, οι εξελίξεις της γαποκυβέρνησης ουκ εώσι με καθεύδειν.

Σύμφωνα λοιπόν με το άρ. 44 παρ. 2 Σ:

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο Κανονισμός της Βουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής. Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Βουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.

Read moreΕπιτρέπεται δημοψήφισμα για την δανειακή σύμβαση;

Τις τελευταίες μέρες λυσσομανούσε η δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο νόμου σχετικά με την τροποποίηση του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγενείας. Μια μεγάλη μερίδα ανησυχούντων συμπολιτών μας έθεσε με έμφαση στο προσκήνιο το αίτημα για δημοψήφισμα. Μια εξίσου μεγάλη απέρριψε το αίτημα όχι μόνο με επιχειρήματα πολιτικά, αλλά και νομικά: το δημοψήφισμα θα ήταν συνταγματικώς ανεπίτρεπτο, επειδή “δεν χωρεί δημοψήφισμα σε θέματα δικαιωμάτων”.

Είναι όμως έτσι;

Καταρχάς, όποιος τυχόν υποστηρίξη την ανωτέρω ευρεία διατύπωση ως έχει, σφάλλεται. Για παράδειγμα, προ ετών άλλαξαν οι ώρες έναρξης και λήξης της εκλογικής διαδικασίας από μεταξύ ανατολής και δύσης του ηλίου σε μεταξύ 0700 και 1900. Υποστηρίζει κανείς σταλήθεια ότι δεν θα μπορούσε να αποτελέση αυτό αντικείμενο δημοψηφίσματος;

Αυτό βέβαια, έρχεται ο αντίλογος, δεν αφορά το δικαίωμα καθαυτό, αφορά το πώς και το πότε και το πού κ.λπ., αφορά δηλαδή εξωτερικούς όρους απόλαυσης του δικαιώματος. Θεωρώ όμως ότι και ζητήματα αναγόμενα στην ουσία του δικαιώματος μπορούν να τεθούν σε δημοψήφισμα. Για παράδειγμα, όταν μία ημέρα των ημερών δεήση ο Θεός της Ελλάδας να καταργήση το ν.δ. 794/1971 περί δημοσίων συναθροίσεων και αποκτήσουμε ένα σύγχρονο θεσμικό κείμενο για το ποια συνάθροιση είναι ήσυχη και άοπλη, ποιος την περιφρουρεί, ποιος την διαλύει, πότε και πώς, θα απαγορευόταν ένα σχετικό δημοψήφισμα; Όχι βέβαια, μάλλον θα επιβαλλόταν.

(Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι επιτρέπονται κάθε είδους δημοψηφίσματα).

Read moreΕπιτρέπεται δημοψήφισμα για την ιθαγένεια;