Από την δικαιοκρατούμενη δημοκρατία στην δημοκρατούμενη δικαιοκρατία;

Με αυτόν τον πομπώδη τίτλο περιγράφω ένα δικαϊκό αλλά και γενικώτερο πολιτικό φαινόμενο των τελευταίων δύο ιδίων δεκαετιών, το οποίο νομίζω πρέπει να μας προβληματίση όλους. Αναφέρομαι δηλαδή αφενός στην γιγάντωση του τομέα που συνήθως ονομάζουμε «ανθρώπινα δικαιώματα», αφετέρου όμως, και μάλιστα περισσότερο, στην υποχώρηση της σημασίας των παραδοσιακών πολιτικών δικαιωμάτων. Δυο τρία ιστορικά στοιχεία … Read more Από την δικαιοκρατούμενη δημοκρατία στην δημοκρατούμενη δικαιοκρατία;

Στρατιωτικά ενθυμήματα ΙΙΙ: άρχειν επιστήσει

Κάτσε να θυμηθώ πού είχαμε μείνει. Α, ναι, εδώ.

Ο στρατός, σαν πολυπρόσωπος οργανισμός που είναι, χρειάζεται διοίκηση. Χρειάζεται ανθρώπους που ξέρουν να χειρίζωνται άλλους ανθρώπους, να τους ενθαρρύνουν, να τους απαγορεύουν, να τους εκφοβίζουν, να τους σέβωνται, να τους αγαπούν. Να τους εμπνέουν.

Ένα παράδειγμα:

Τον χειμώνα το εγερτήριο σημαίνει στις 0630. Είμαστε στο κέντρο ακόμα, τουτέστιν ζούμε, αναπνέουμε και κοιμόμαστε σε ένα παράξενο, παράλληλο σύμπαν, όπου πράγματα ασήμαντα παίρνουν υπερφυσικές διαστάσεις.

Πέντε λεπτά πριν σημάνη το εγερτήριο και ενώ ακόμα κοιμόμαστε σε λήθαργο, ορμά μέσα στον θάλαμο ο διμοιρίτης μας. Φρέσκος από την Σχολή, καυλωμένος ανθυπολοχαγός, καλό παλληκάρι. Με το κεφάλι χαμηλωμένο, το πηλίκιο μέσα στα μάτια, ουρλιάζει μερικά παραγγέλματα. Επικρατεί πανικός. Χιλιάδες σκέψεις περνάν σε δευτερόλεπτα από το κεφάλι μας: πού βρίσκομαι; έγινε πόλεμος; δεν άκουσα το κινητό; πόσες θα φάω;

Ευτυχώς, είναι απλώς επιθεώρηση.

Read moreΣτρατιωτικά ενθυμήματα ΙΙΙ: άρχειν επιστήσει

Κατά του άρ. 67 Σ

Σύμφωνα με το άρ. 67 Σ:

Η Βουλή δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, που όμως ποτέ δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ένα τέταρτο του όλου αριθμού των βουλευτών. Σε περίπτωση ισοψηφίας επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία και, ύστερα από νέα ισοψηφία, η πρόταση απορρίπτεται.

Για την λειτουργία της Βουλής εισάγεται λοιπόν ο αυτονόητος κανόνας της απόλυτης πλειοψηφίας. Ό,τι θέλουν οι πολλοί! Δεν είναι τάχα αυτός ο θεμελιώδης αλήθεια κανόνας δημοκρατικής λειτουργίας;

Είναι όμως σταλήθεια τόσο αυτονόητος;

Ας υποθέσουμε ότι είμαστε μια παρέα 7 ατόμων και σκεφτόμαστε πώς να περάσουμε το σαββατόβραδό μας. Οι τρεις θέλουν να μείνουμε μέσα και να απαγγείλουμε ποίηση, οι δύο να πάμε σε ένα κωλόμπαρο και να γίνουμε λειώμα, ο ένας να γράψουμε ένα καταγγελτικό άρθρο στο φβ που να προκαλέση πάταγο και ο τελευταίος να πέσουμε νωρίς για ύπνο. Ας υποθέσουμε επίσης ότι έχουμε προσυμφωνήσει ότι πάντως κάτι πρέπει να κάνουμε και μάλιστα ότι θα το κάνουμε μαζί.

Ο κανόνας της απόλυτης πλειοψηφίας εμφανώς δεν λειτουργεί εδώ πέρα, αλλά οδηγεί σε αδιέξοδο ή, έστω, σε μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις για να πειστή αυτός που θέλει να κοιμηθή να αφιερώση πρώτα λίγες ώρες στην απαγγελία ποίησης, ώστε να σχηματιστή απόλυτη πλειοψηφία.

Κάθε λογικός άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι εν προκειμένω ο ορθός κανόνας σχηματισμού απόφασης είναι όχι η απόλυτη, αλλά η σχετική πλειοψηφία. “Ό,τι θέλουν οι πολλοί” σημαίνει “ό,τι θέλουν οι περισσότεροι”, ειδικά αν το σύνολο όσων αποφασίζουν και το εύρος των επιλογών τους συνεχώς μεγαλώνουν. Δηλαδή, είναι σχετικώς έως απολύτως απίθανο να σχηματιστή απόλυτη πλειοψηφία συντρεχουσών των εξής συνθηκών: α. εκατομμύρια αποφασίζοντες, β. μη δημοψηφισματικές συνθήκες τύπου ΝΑΙ – ΟΧΙ, αλλά εύλογο εύρος επιλογών.

Read moreΚατά του άρ. 67 Σ

Περί μικτών δικαιωμάτων

Συχνά γράφω πράγματα που συναντούν αντίδραση, καίτοι είναι αυτονόητα για ένα νομικό (ή θα έπρεπε να είναι…) και εν πάση περιπτώσει δεν απαιτούν και καμιά μεγάλη ευφυΐα για την κατανόησή τους. Θα μαζέψω σε αυτήν την ανάρτηση μερικά πραγματάκια που κάναμε στην σχολή σχετικά με τα συνταγματικά δικαιώματα, απλά πράγματα και διαισθητικά κιόλας προσεγγίσιμα, για να τα έχω εδώ πρόχειρα για παραπομπή.

Μια θεμελιώδης διάκριση των δικαιωμάτων είναι μεταξύ αρνητικών και θετικών δικαιωμάτων. Τα αρνητικά δικαιώματα, νοείται πάντα έναντι του κράτους, είναι αμυντικά δικαιώματα, ορίζοντα στο κράτος τι δεν επιτρέπεται να πράξη. Όσα δικαιώματα λοιπόν ανήκουν στο στάτους νεγκατίβους του πολίτη διαγράφουν την πρωταρχική του σφαίρα ελευθερίας: είναι τα κατεξοχήν φιλελεύθερα δικαιώματα. Εδώ ανήκουν το δικαίωμα ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας, το άσυλο της κατοικίας, η θρησκευτική ελευθερία, το δικαίωμα εργασίας, το δικαίωμα γάμου, η ελευθερία της έκφρασης κλπ.

Read moreΠερί μικτών δικαιωμάτων

Αφου δεν μπορουν να ηγηθουν, ας ακολουθησουν εστω

Συντομευμενη εκδοση του κειμενου δημοσιευτηκε στα Νεα

Αν τηλεμεταφέραμε στο παρόν κάποιον που ζούσε απο κοντά τα πολιτικά πάθη της δεκαετίας του 1990, θα εκπλησσόταν με πολλές εξελίξεις. Αλλά πιο αδιανόητη πιστεύω δεν θα του φαινόταν η ραγδαία πτώση του ΠΑΣΟΚ (και άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ) όσο η ραγδαία συμφιλίωση των οπαδών των δύο αιωνίων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ (τους οποίους χώριζε τότε μίσος εφάμιλλο φανατικών του ΠΑΟ και ΟΣΦΠ) και η διάνοιξη ενός νέου πολιτικού χάσματος.

Το 1993 πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να κάτσουν οπαδοί ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στο ίδιο προεκλογικό τραπέζι χωρίς αιματηρές συμπλοκές. Την Κυριακή αυτή, οπαδοί ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού πιθανότατα συνέφαγαν σε χιλιάδες τραπέζια ανά την Ελλάδα, χωρίς να σηκωθεί ούτε ένα φρύδι. Όπως πιθανότατα έκαναν σε άλλα τραπέζια οπαδοί των μημονιοφόρων αντιμνημονιακών ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και συναφών κομμάτων. Οι μεν φίλοι του σχιζοφρενούς μετώπου που δεν ξέρει τι θέλει να κάνει με τα Μνημόνια που φέρνει, μπορούν να χαίρονται γιατί οι ηγέτες τους κατάλαβαν τι συμβαίνει, και επισήμως δηλώνουν πια “σύντροφοι”. Οι δε ηγέτες των χωρίς-περιστροφές-φιλοευρωπαϊκών κομμάτων όμως, όχι μόνο φαίνονται εντελώς ανάξιοι του ρόλου τους (να ηγούνται, δηλαδή να είναι μπροστά από την κοινωνία), αλλά δεν ξέρουν καν να ακολουθήσουν, αυτό που έχει γίνει ήδη σε κάθε συντροφιά σώφρονων ανθρώπων στην χώρα.

Read moreΑφου δεν μπορουν να ηγηθουν, ας ακολουθησουν εστω

Η Ανυπομονησία των Ελλήνων και η κρίση που δεν ήταν αναγκαία

Δημοσιεύτηκε σε λίγο διαφορετική έκδοση στο protagon.gr

Mια προσωπική ιστορία: πριν κάποια χρόνια, πετούσα από το Οχάϊο προς Αθήνα, μέσω Νέας Υόρκης και Λονδίνου. Ταξιδεύοντας ώρες –όχι για ευχάριστο λόγο- και ξενυχτισμένος, επιβιβάστηκα στο Λονδίνο για το τελευταίο κομμάτι της πτήσης. Δίπλα μου, μια νέα Ελληνίδα, υγιής και προφανώς ξεκούραστη. Στα 10-15 λεπτά πτήσης άρχισε να στριφογυρίζει δυσανασχετώντας, στα 30 λεπτά πτήσης ξεστόμισε την απίστευτη ατάκα: «άντε, πότε θα φτάσουμε!» Ίσως ήταν η ιδέα μου, αλλά νομίζω ότι όσοι γύρω της είχαμε τουλάχιστον 10ωρο ταξίδι από Αμερική στην πλάτη, δεν πιστεύαμε τα αυτιά μας. Μεμονωμένη περίπτωση, σκεφτόμουν, μέχρι που προσγειωθήκαμε και επαναλήφθηκε ευθύς ο γνώριμος σουρεαλιστικός χορός, σχεδόν όλοι οι Έλληνες να λύνουν ζώνες και να τινάζονται απ’τις θέσεις τους σαν ζεματισμένοι, ενάντια στους διεθνείς κανονισμούς, στοιχειώδεις σκέψεις προνοητικότητας αλλα και τις ατελείωτες παρακλήσεις των αεροσυνοδών.

Ο Άγγελος Βλάχος (ενορατικός διπλωμάτης, συγγραφέας και ανιψιός του ιδρυτή της «Καθημερινής») έλεγε ότι είμαστε λαός με πολλά χαρίσματα και λίγες αρετές. Αγνοούμε σε τι βαθμό ισχύει, μια και οι σχετικές επιστήμες μόλις τώρα αρχίζουν να μετράνε σωστά τέτοια χαρακτηριστικά και την αλληλεπίδραση τους σε κοινωνικόοικονομικό επίπεδο. Υπάρχει όμως ισχυρή υπόνοια ότι η υπομονή και η στωϊκότητα δεν ανήκουν στις αρετές μας.

Read moreΗ Ανυπομονησία των Ελλήνων και η κρίση που δεν ήταν αναγκαία

Αναζητουμε συνεργατριες/ες!

Στο πλαίσιο έρευνας σχετικής με την ελληνική ποινική δικαιοσύνη, αναζητούμε δύο συνεργάτες/τριες στην Αθήνα με καλές γνώσεις νομικής (επιθυμητή η εμπειρία σε συλλογή και επεξεργασία δεδομένων). Θα προτιμήσουμε άτομα με μεταπτυχιακό ή διδακτορικούς φοιτητές. Οι ώρες εργασίας μπορούν να είναι αρκετά ευέλικτες, ανάλογα με τις ανάγκες του εργαζομένου, αλλά θα πρέπει να είναι συνολικά τουλάχιστον … Read more Αναζητουμε συνεργατριες/ες!