Η πρόκληση της χορτοφαγίας

Δημοσιεύθηκε στην Ελευθερία του Τύπου της 25ης Ιουνίου 2017.

Στους συρμούς των ημερών, όπως είναι το ορεινό τρέξιμο, η καλλωπισμένη γενειάδα και η από τηλοψίας μαγειρική, φαίνεται να προστίθεται σε κάποιο βαθμό και η χορτοφαγία, όχι μόνο ως διατροφική επιλογή, αλλά και ως ηθική στάση ζωής. Οι (σχετικά λίγοι, πλην όμως αυξανόμενοι και κάπως δυσανάλογα θορυβώδεις) χορτοφάγοι προβάλλουν στην πραγματικότητα όμως ζητήματα πολύ πιο βαθιά και δύσβατα από φιλοσοφική πλευρά από ό,τι οι συνήθεις μόδες. Αξίζει να τους ακούσουμε;

Το βασικό επιχείρημα κατά της βρώσης των ζώων (και των ψαριών!) ανάγεται στην ηθική υπόσταση που οφείλουμε να αναγνωρίζουμε στα ενσυναίσθητα πλάσματα με τα οποία μοιραζόμαστε την υφήλιο. Για τον ίδιο λόγο για τον οποίο δεν θα βάζαμε, οι περισσότεροι εξ ημών ελπίζω, φωτιά σε μια γάτα ή δεν θα διασκεδάζαμε συνθλίβοντας τα κεφάλια κουταβιών, δεν πρέπει να σκοτώνουμε τα ζώα για να τα φάμε. Τα ζώα είναι μικρές αυτόνομες ηθικές οντότητες, που αισθάνονται, πονούν, θυμούνται, έχουν προσδοκίες, σχετίζονται, φοβούνται, θυμώνουν, επικοινωνούν και έχουν συνείδηση ενός εαυτού διακριτού από το περιβάλλον και από τα άλλα άτομα του είδους τους. Όπως και για εμάς, η ζωή τους τους είναι πολύτιμη και μοναδική. Η θανάτωσή τους, όταν δεν είναι απολύτως αναγκαία για κάποιον υπέρτερο λόγο, καταστρέφει κάτι υπαρκτό ηθικά, μέσα σε ένα κόσμο όπου ο πόνος και ο θάνατος κάθε άλλο παρά σπανίζουν. Στην πραγματικότητα, όσο περισσότερο ερευνά η ζωοηθολογία την ψυχολογία και τις κοινωνικές σχέσεις των ζώων, τόσο περισσότερο εντυπωσιαζόμαστε από τα ευρήματα. Και ασφαλώς αυτό δεν εκπλήσσει από την άποψη της βιολογίας, δεδομένου ότι μοιραζόμαστε με τα ζώα το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του γονιδιώματός μας.

Read moreΗ πρόκληση της χορτοφαγίας

Αίμα και φράουλες: μια ψύχραιμη ματιά

Πριν από λίγους μήνες εκδόθηκε μια σημαντική απόφαση ελληνικού ενδιαφέροντος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο, η απόφαση Chowdury και λοιποί κατά Ελλάδος. Επειδή δεν έχω ιδέα πώς προφέρεται το όνομα του πρώτου προσφυγόντος, Βεγγαλίτη στην καταγωγή, θα την ονομάζω απλώς η “υπόθεση των φραουλών“, για να συνεννοούμαστε.

Γιατί αυτό ακριβώς αφορά η ως άνω υπόθεση, την περιώνυμη ιστορία με τους απλήρωτους αγρεργάτες που δούλευαν στην Μανωλάδα και όχι μόνο δεν εξωφλήθηκαν, αλλά τους πυροβόλησαν κιόλας, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό πολλών από αυτούς. Στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης, το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Πατρών απήλλαξε από την κακουργηματική κατηγορία της εμπορίας ανθρώπων (άρ. 323Α ΠΚ) τους κατηγορουμένους, με μια απόφαση που προξένησε θύελλα αντιδράσεων (εδώ ας πούμε η εφημερίς της κυβερνήσεως), αλλά εμένα μου φαίνεται πολύ λογική. Με αυτήν την απόφαση αναμετρήθηκε το ΕΔΔΑ, με πολύ πτωχά πτωχά αποτελέσματα, όπως θα δούμε (διαβάστε εδώ ένα λιβανιστήρι μια λιγώτερο επικριτική άποψη).

Επειδή υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να σχολιαστούν, θα εστιάσω στα πιο σημαντικά, κυρίως εκείνα με τα οποία διαφωνώ. Επίσης, πρέπει να τονίσω προκαταρκτικά ότι υπάρχουν πολλές πληροφορίες που λείπουν και πολλά πραγματικά περιστατικά που είναι αδιευκρίνιστα. Δεν μπορώ να κάνω τον ανακριτή κατόπιν εορτής και, άρα, θα προσπαθήσω να βασιστώ στα μη αμφισβητούμενα γεγονότα και μόνο σε αυτά.

Ας θυμηθούμε πρώτα λίγο την ιστορία:

Οι προσφυγόντες, καταγόμενοι από το Μπανγκλαντές, προσελήφθησαν για να δουλέψουν στις καλλιέργειες της φράουλας στην Μανωλάδα. Τονίζω ότι κατοικούσαν σε άλλες πόλεις, πληροφορήθηκαν για την εποχιακή δουλειά εκεί και ταξίδεψαν για να δουλέψουν. Τους προσφέρθηκαν 22 ευρώ ημερομίσθιο συν 3 ευρώ για υπερωρίες, ήτοι 22 Χ 25 = 550 ευρώ μαύρα μηνιαίως κατ’ ελάχιστον. Εργάζονταν καθημερινά 12ωρο μέσα στα θερμοκήπια και κατοικούσαν σε πρόχειρα παραπήγματα χωρίς τρεχούμενο νερό εκεί δίπλα. Κατά την εργασία τους, φυλάσσονταν από ένοπλους φρουρούς του εργοδότη τους.

Ο μισθός δεν τους καταβαλλόταν, κατά τα μέσα Απριλίου μάλιστα κατέφθασαν και άλλοι αγρεργάτες για να εργαστούν στα χωράφια, μετά από πρόσκληση του εργοδότη τους. Την κρίσιμη 17η Απριλίου 2013 συνέβησαν τα εξής (παρ. 8):

Craignant de ne pas être payés, cent à cent cinquante ouvriers recrutés pour la saison 2012‑2013, qui travaillaient dans les champs, se dirigèrent vers les deux employeurs, qui étaient présents, et demandèrent leurs salaires impayés. Un des gardes armés ouvrit alors le feu contre les ouvriers, blessant grièvement trente d’entre eux, parmi lesquels vingt et un des requérants. Les blessés furent transportés à l’hôpital et entendus par la police.

Read moreΑίμα και φράουλες: μια ψύχραιμη ματιά

ΑΠΛΗΤΗ 121-140

ΑΠΛΗΤΗ-121: Περί το 70% των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών μας απαιτείται μόνο και μόνο για τον βασικό μας μεταβολισμό.

ΑΠΛΗΤΗ-122: Η Μεγαρίδα είναι (ήταν) ένα μικρό νησί στον κόλπο της Νάπολης.

ΑΠΛΗΤΗ-123: Από τους 18 Στρατάρχες εκ του Στρατού που προήγαγε κατά την διάρκεια του Β΄ ΠΠ ο Χίτλερ, σκοτώθηκαν, εκτελέστηκαν, αυτοκτόνησαν ή πέθαναν στην φυλακή οι 8.

Στρατάρχης Έρβιν φον Βιτσλέμπεν. Εκτελέστηκε από το καθεστώς στις 08 Αυγ 1944.

ΑΠΛΗΤΗ-124: Ελλάδα και Μπανγκλαντές έχουν περίπου την ίδια έκταση. Αλλά για κάθε Έλληνα υπάρχου 17 Bεγγαλίτες.

Read moreΑΠΛΗΤΗ 121-140

Κατά του άρ. 16 παρ. 2 Συντ.

Το άρ. 16 παρ. 2 Σ προβλέπει τα εξής:

Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

Με απασχολεί εδώ η διττή στοχοθεσία του άρ. 16 παρ. 2 Σ, ήτοι η ανάπτυξη τόσο της εθνικής, όσο και της θρησκευτικής συνείδησης των Ελλήνων, για την ακρίβεια των Ελληνοπαίδων.

Όπως έχω δείξει και αλλού, ανάπτυξη σημαίνει την εκδίπλωση, την αύξηση, την προώθηση, την μεγέθυνση: η “ανάπτυξη”, που κελεύει το άρ. 16 παρ. 2 Συντ., μπορεί να αναφέρεται μόνο σε ένα θετικό μέγεθος και όχι σε μια άρνηση, σε μια απουσία, σε μια έλλειψη. Σχηματικά, αποστολή της κρατικής εκπαίδευσης είναι να παραλάβη το τίποτε και να το μετατρέψη σε κάτι. Να μεταπλάση ένα (αεθνή;) και (άθρησκο;) μαθητή σε Έλληνα και σε θρησκεύοντα, συνήθως Χριστιανό Ορθόδοξο.

Λοιπόν, εγώ έχω πρόβλημα με την διάταξη αυτή.

Τόσες θύμησες.

Read moreΚατά του άρ. 16 παρ. 2 Συντ.

Αμνωρού αριστεία

Λύκος ετοιμάζεται να φάη πρόβατο. Αν τον αποτρέψω από οίκτο προς το πρόβατο (ενέργεια στην οποία δεν υποχρεούμαι), τον αδικώ;

Dramatis personae:
Αμνός
Λύκος
Αμνωρός
Λυκωρός

Αμνός (βοσκοβελάζων ανέμελα):
Αχ, δεν είναι υπέροχα που ζούμε σε ένα δάσος δικαίου, όπου και το πιο μικρό και ανυπεράσπιστο αρνάκι μπορεί να βόσκη με απόλυτη ασφάλεια της ζωής, της ελευθερίας και της περιουσίας του;

Λύκος (γυμνώνων απειλητικά και τρίζων τα δόντια του):
Η φύση με έκανε ζώο αισθαντικό μεν, πλην όμως αρπακτικό και σαρκοφάγο. Σε λυπούμαι, φίλε Αμνέ, αλλά η φύσις με καλεί! Γίνε θύμα της πρωτεϊνικής μου όρεξης!

Read moreΑμνωρού αριστεία

Προς στομαχοκεφάλους επιστολή

Μου λένε συχνά ότι είμαι οξύς και απότομος με τις αντίθετες απόψεις, όταν γράφω ας πούμε:

Μας κακίζουν πολύ κρεοφάγοι επειδή, λένε, παριστάνουμε την χορτοφαγική επιλογή ως ηθικά ανώτερη. Αφού είναι. Τι να κάνουμε δηλαδή;

Τι να κάνω κι εγώ;

Αλλά για να σας δείξω λοιπόν πόσο ανεκτικός είμαι με τους φίλους μας τους παμφάγους, έκατσα και έγραψα την κάτωθι ανοιχτή επιστολή:

Read moreΠρος στομαχοκεφάλους επιστολή

Τετάρτη Ιουνίου εν Λονδίνω

Νύχτα Σαββάτου της τρίτης Ιουνίου στο Λονδίνο εκδηλώθηκε άλλη μία τρομοκρατική επίθεση. Ακόμη οι αρχές δεν έχουν ανακοινώσει τα κίνητρα των δραστών, όμως δεδομένου του modus operandi είναι σχετικά ασφαλές να πιθανολογήσουμε ότι πρόκειται περί εξτρεμιστών στρατευμένων στον ιερό πόλεμο που έχει κηρύξει το Ισλαμικό κράτος. Όταν μαθεύτηκε το νέο της επίθεσης πολλοί εξέφρασαν την αγανάκτηση τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Βαρεθήκαμε να δηλώνουμε “Je suis Charlie” και να γράφουμε “Pray for London”. Δεν είναι ούτε η πρώτη, ούτε η δεύτερη φορά. Κάτι πρέπει να κάνουμε.

Read moreΤετάρτη Ιουνίου εν Λονδίνω