Πως το βιαγκρα θα μας κανει να ζουμε (σχεδον) για παντα

Και γιατι τα πιο εξυπνα ειδη ζωων ζουνε περισσοτερο? Λιγη ερασιτεχνικη εξελικτικη βιολογια.

Λατρευω τα εξελικτικα επιχειρηματα, με μια πολυ λιτη και κομψη βαση μπορεις να χτισεις πολυπλοκες θεωριες που εξηγουν παρα πολλα φαινομενα, απο τις κοινωνικες επιστημες μεχρι τις θετικες.*

Μια εξελικτικη θεωρια για το γηρας λεει οτι ειναι απλη συσσωρευση προγραμματιστικων λαθων (bugs) στον γενετικο μας κωδικα.

Το μοντελο ειναι απλο: φανταστειτε ενα ζωο που ζει ακριβως ενα ετος και τεκνοποιει απο την μερα που γεννιεται μεχρι την μερα που πεθαινει. Ας το ονομασουμε ετοσαυρο. Ο ετοσαυρος θα τεινει να εχει τελεια υγεια απο την μερα που γεννιεται μεχρι την μερα που πεθαινει. Φανταστειτε οτι σε μια γεννια καποιοι ετοσαυροι εχουν ενα γονιδιο που τους κανουν να κουφαινονται στον ενατο μηνα ζωης τους. Ο ανταγωνισμος για ερωτικους συντροφους απο τους ετοσαυρους που δεν εχουν αυτο το γονιδιο θα ειναι σκληρος. Υποθετοντας οτι οι θηλυκοι ετοσαυροι εχουν εστω μια ελαχιστη προτιμηση στα αρσενικα που ακουνε καλα, οι ετοσαυροι απο εννεα εως 12 μηνων που ειναι κουφοι θα κανουν λιγοτερα παιδια απο αυτους που δεν ειναι κουφοι. Στην επομενη γεννια το ποσοστο στον πληθυσμο των ετοσαυρων με το κακο γονιδιο θα ειναι λοιπον μικροτερο.

Φυσικα τα περισσοτερα ζωα δεν εχουν μια κοινη και προκαθορισμενη ημερομηνια θανατου. Σε καθε γεννια υπαρχουν καποια ζωα που για τυχαιους λογους ζουν πολυ περισσοτερο απο άλλα. Ειναι λογικο ενα ζωο που ζει πολυ περισσοτερο απο τους περισσοτερους προγονους του να μην εχει πολυ καλη υγεια. Το επιχειρημα παει παραλληλα με το προηγουμενο: δεν υπαρχει εξελικτικη πιεση να εξαφανιστουν τα εγγενη (γενετικα) μειονεκτηματα που παρουσιαζει το ζωο σε μεγαλη ηλικια, αφου σχεδον κανεις προγονος του δεν εφτασε ποτε αυτη την ηλικια! Προσεξτε εδω οτι βασικη σημασια εχει η ηλικια που τα ζωα τεκνοποιουν. Αν σε καποια ηλικια σταματανε ολα τα ζωα του ειδους να τεκνοποιουν, οτιδηποτε γονιδιο επιδρα στο ατομο αποκλειστικα απο αυτην την ηλικια και μετα δεν υποκειται σε μεγαλες εξελικτικες πιεσεις. Οι εξελικτες πιεσεις λειπουν γιατι οποιαδηποτε και να ειναι η οφειλομενη στο γονιδια επιτυχια του ατομου αυτης της ηλικιας στην κοινωνια (με το σχετικο τεκνοποιητικο δυναμικο), δεν μεταφραζεται σε νεους απογονους.

Τωρα, δεδομενου οτι οι ανθρωποι τυπικα δεν κανουν πανω απο 5-10 παιδια και τα κανουν συνηθως σχετικα νωρις στην ζωη τους, προκυπτει οτι ο γενετικος μας κωδικας μπορει να γεμισει με “σκουπιδια” ή βομβες αργης αναφλεξης, δηλαδη γονιδια που χειροτερευουν την ποιοτητα ζωης μας στις μεγαλες ηλικιες αλλα δεν εξαλειφονται απο τον πληθυσμο γιατι κανεις δεν κανει παιδια σε αυτες τις ηλικιες! Ενας υποθετικος homo sapiens που διαλεγει συντροφο με μονο κριτηριο την καταλληλοτητα για τεκνοποιηση θα ελεγε: που να ξερω αν θα τυφλωθεις στα 90, αυτο που ξερω ειναι οτι τωρα εισαι υγιης και φαινεται οτι θα εισαι υγιης για οσο καιρο θα μεγαλωνουμε παιδια. Φτανουμε λοιπον στο Συμπερασμα 1: ηλικιες που οι ανθρωποι δεν κανουν παιδια ειναι ηλικιες με ολοενα και χειροτερη υγεια.

Συνταγες μακροζωϊας για το ανθρωπινο ειδος
Μεχρι εδω καλα, ειναι μια βιολογικη θεωρια που νομιζω υπαρχει στην βιβλιογραφια. Το απλο συμπερασμα που εβγαλα ομως -σκεπτομενος βαθια, στην ντουσιερα- ειναι οτι η μαζικη χρηση του βιαγκρα απο ηλικιωμενους χομο σαπιενς μπορει να βελτιωσει σημαντικα την υγεια των μακρινων απογονων μας. Το επιχειρημα προκυπτει φυσικα απο την προηγουμενη συζητηση: αν το γηρας -που ου γαρ ερχεται μονον αλλα με ασθενειες και γενικη αδυναμια- προκυπτει απο την ελλιπη τεκνοποιηση των ηλικιωμενων προγονων μας, οτιδηποτε αυξανει την πιθανοτητα να κανουν παιδια οι δικοι μας ηλικιωμενοι αυξανει τις εξελικτικες πιεσεις που “σκοτωνουν” οσα γονιδια μας προκαλουν κακο σε αυτες τις ηλικιες. Φαρμακα οπως το βιαγκρα αλλα και οτιδηποτε αλλο τεχνολογικο επιτευγμα μειωνει το τεκνοποιητικο πλεονεκτημα των νεων ανθρωπων εναντι των ηλικιωμενων, φερνουν οχι μονο βελτιωση στην ποιοτητα της ζωης μας τωρα, αλλα και βελτιωση στην υγεια που θα εχουν τα παιδια μας απο γεννησιμιου τους (εκτος προφανως απο εκεινα τα προβληματα που εξαλειφουμε τωρα με φαρμακα).

Θα παω ακομα πιο μακρια την βαλιτσα, εξηγωντας με την ιδια θεωρια ενα γεγονος που με βασανιζει απο παλια: γιατι τα εξυπνα ζωα φαινεται να εχουν εγγενως μεγαλυτερο προσδοκιμο ζωης. Αν βαλεις εναν αρουραιο, μια γατα και εναν ανθρωπο σε ενα κλουβι, μακρια απο φυσικους εχθρους, και τους ταϊζεις ακριβως το ιδιο φαϊ (τηρουμενων των αναλογιων), ο αρουραιος θα ζησει 2-3 χρονια, η γατα μπορει να ζησει 15 χρονια αλλα ο ανθρωπος 75. Τα πανεξυπνα δελφινια φτανουν ακομα και 50. Οι ανθρωπομορφοι σχεδον χιμπατζηδες ακομα και 60 χρονια. Τι λεει η θεωρια εδω? Χρειαζομαστε μια βοηθητικη διαπιστωση.

[Λημμα: Οσο πιο πολυπλοκος ειναι ενας οργανισμος, τοσο πιο πολυ ρολο παιζουν οι νοητικες και κοινωνικες ικανοτητες σε σχεση με τις σωματικες. Για την επιβιωση μιας αμοιβαδας δεν παιζει ρολο ποσο εξυπνη ή κοινωνικη ειναι. Το μονο που μετραει ειναι ποσο γρηγορα μπορει να πολλαπλασιαστει. Σε θηλαστικα ομως δεν παιζει μονο ρολο ποσο κοφτερα ειναι τα νυχια, αλλα ποσο κοφτερο ειναι και το μυαλο. Οχι μονο αυτο, αλλα μετραει και ποσους φιλους, συντροφους ή υποτακτικους εχει το καθε ζωο. Ισχυριζομαι οτι τετοιους ειδους κοινωνικες και νοητικες ικανοτητες φθινουν πολυ πιο αργα με την ηλικια απο οτι οι σωματικες. Ισα ισα, καποιες απο αυτες τις ικανοτητες (οπως το κοινωνικο στατους) αυξανουν μεχρι καποια ηλικια, πριν αρχισουν παλι να φθινουν. Ενας 50ρης CEO εχει κατα κανονα μεγαλυτερο τεκνοποιητικο δυναμικο (περισσοτερους δυναμει συντροφους και μεγαλυτερο φυσικο κεφαλαιο για να στηριξει τα παιδια του) απο εναν νεο 20χρονο φοιτητη ιδιων σωματικων ικανοτητων και ιδιας ευφυιας.]

Τι διαπιστωσαμε ομως πιο πριν στο Συμπερασμα 1? Πως οτιδηποτε αυξανει τις τεκνοποιητικες ικανοτητες ενος ατομου μεγαλης (σχετικα με την τυπικη διαρκεια ζωης) ηλικιας προκαλει δυνατοτερες εξελικτικες πιεσεις για καλη υγεια των ατομων αυτης της ηλικιας, και προφανως προεκτεινει την διαρκεια ζωης των απογονων. Προκυπτει λοιπον απο το Συμπερασμα 1 και το Λημμα το δευτερο βασικο συμπερασμα: τα εξυπνοτερα ειδη ζώων που κανουν περισσοτερα και καλυτερα παιδια πιο αργα στον κυκλο της ζωης τους (ασχετως απολυτης διαρκειας ζωης), ειναι και τα ζωα που εχουν τις μεγαλυτερες εξελικτικες πιεσεις για μακροβιοτητα, αρα και αυτα που τελικα ζουν περισσοτερο.

Τις προεκτασεις του μοντελου και τι σημαινει για επιχειρηματα του στυλ “ειναι αφυσικο να τεκνοποιουν με την βοηθεια της τεχνολογιας οι ανθρωποι μεγαλης ηλικιας”, τις αφηνω στον τολμηρο αναγνωστη που καταφερε να φτασει ως εδω.

———————————————–

ΥΓ Ας ξεκαθαρισω οτι δεν εχω καμμια σχεση με την Pfizer που πουλαει το βιαγκρα.

*Σχετικα με την πραγματικη επανασταση που εφερε ο Δαρβινος σε ολοκληρη την κοσμοθεωρια μας εχουν γραψει αρκετοι, ωραιο παραδειγμα ειναι το Darwin’s Dangerous Idea του Ντενεττ.
**Το πραγμα δυσκολευει αν οι παππουδες βοηθανε στην φροντιδα των εγγονων, αλλα ευλογα υποθετουμε οτι η αξια του γονεα για ενα παιδι ειναι πολυ μεγαλυτερη απο την αξια του παππου οπως βεβαια και η συσχετιση των γονιδιων παπου και εγγονου ειναι μικροτερη.