Με αφορμή το προηγούμενο ποστ μου, ο Αλέξιος Παπασταύρου, δικηγόρος ειδικός στα εργασιακά, μού έστειλε μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστολή. Με την άδεια του, την δημοσιεύω.
Δύο σχόλια αναφορικά με το επιβληθέν πρόστιμο:
(1) Πίσω από όλη αυτή την ιστορία κρύβεται η Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος (ΟΤΟΕ), αλλά και η Υπουργός Εργασίας. Ειδικότερα:
a. Λόγω της αποδιοργάνωσης της υποχρεωτικής διαιτησίας, η ΟΤΟΕ χρειάζεται συνομιλητή με τον οποίο να συμφωνήσει κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας (σσε). Διαφορετικά δεν έχει τρόπο να επιτύχει συλλογική ρύθμιση του κλάδου, με αποτέλεσμα να μη δικαιολογεί την ίδια της την ύπαρξη. Επειδή οι τράπεζες δεν έχουν εργοδοτική συνδικαλιστική οργάνωση με την οποία θα μπορούσε να συμφωνήσει η ΟΤΟΕ (η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, κατά νόμο, δεν είναι τέτοια), η ΟΤΟΕ κατόρθωσε και πέρασε μια νομοθετική ρύθμιση το α΄ εξάμηνο του 2010, σύμφωνα με την οποία αν συνομιλήσουν με την ΟΤΟΕ οι 5 μεγαλύτερες τράπεζες (Εθνική, Alpha, Εμπορική, Eurobank, Πειραιώς), τότε η σσε που θα καταρτιστεί με αυτές ισχύει ως κλαδική και δεσμεύει όλον τον τραπεζικό κλάδο. Όμως, η Eurobank αρνείται να συμφωνήσει με την ΟΤΟΕ, εκτός κι αν συμφωνηθούν μειώσεις αποδοχών. Κι η διαπραγμάτευση συνεχίζεται …
b. Η Eurobank είναι «κόκκινο πανί» για την ΟΤΟΕ από παλιά. Κατά τους συνδικαλιστές, η Eurobank έχει φτιάξει «κίτρινο» (= ελεγχόμενο από τον εργοδότη) σωματείο, χάρη στο οποίο τροποποίησε τους εσωτερικούς της κανονισμούς επί το δυσμενέστερο για τους μισθωτούς της. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό για το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» που ελέγχει την ΟΤΟΕ …
c. Η Eurobank είναι η τράπεζα που κατεξοχήν προσφεύγει στις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, ιδίως στη λεγόμενη προσωρινή απασχόληση. Αυτή είναι η απασχόληση μισθωτών που ο «έμμεσος εργοδότης», π.χ. η Eurobank, νοικιάζει από τον «άμεσο εργοδότη», π.χ. την Adecco. Ο πλέον πρόσφατος εργασιακός νόμος 3899/2010 (τέλους 2010) αύξηση τη μέγιστη επιτρεπτή διάρκειά της σε 3 ολόκληρα χρόνια. Όμως, όσο κι αν είναι νόμιμη η πρακτική αυτή, είναι «κόκκινο πανί» για την ΟΤΟΕ.
d. Πέραν νόμιμων πρακτικών, όλες σχεδόν οι τράπεζες καταπατούν το ωράριο εργασίας, τόσο για λόγους δικαιολογημένους (βλ. το σχόλιο με αριθ. 2), όσο και γιατί η πιστή τήρηση του 8ώρου έχει αρχίσει να μοιάζει μάλλον αναχρονιστική. Διότι, για παράδειγμα, είναι αναχρονιστικό, αν όχι γελοίο, να θεωρεί ο νόμος μας ότι ένας εργαζόμενος που αμείβεται προς 8.000 € μηνιαίως, αν δεν είναι ο νόμιμος εκπρόσωπος της επιχείρησης ή δεν τη δεσμεύει με την υπογραφή του, δικαιούται πρόσθετης αμοιβής αν τύχει να εργαστεί 8:30΄ μια μέρα.
Όμως, για λόγους αντικειμενικότητας οφείλει να παραδεχτεί κανείς ότι κάποιοι εργοδότες παραβιάζουν συστηματικά το 8ωρο σε ό,τι αφορά στην απασχόληση μισθωτών που λαμβάνουν τρομακτικά χαμηλές αμοιβές και που θα είχαν δικαίωμα στο 8ωρό σε κάθε πολιτισμένο μέρος του κόσμου (π.χ. τηλεφωνήτριες για collections, ή για προώθηση καρτών κτλ, αμειβόμενες προς λιγότερα από 1.000 € μηνιαίως και απασχολούμενες συχνά 10 και 12 ώρες ημερησίως).
e. Το Υπουργείο Εργασίας, έχοντας μόλις νομοθετήσει τις πλέον «νεοφιλελεύθερες» ρυθμίσεις που έχει γνωρίσει το ελληνικό εργατικό δίκαιο από τις αρχές του 20ου αιώνα, αγωνίζεται να «αποδείξει» προς το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» ότι είναι κι αυτό … «βαθύ ΠΑΣΟΚ». Πόσο μάλιστα υπό τη συγκεκριμένη υπουργό … Παρατηρεί, λοιπόν, κανείς μια ανούσια επικοινωνιακή εξάντληση αυστηρότητας σε μάλλον ήσσονος σημασίας ζητήματα.
f. Συνεπώς, πρόκειται για μία κίνηση συνδικαλιστικής διαπραγμάτευσης, όπου η Επιθεώρηση Εργασίας έλαβε πολιτική εντολή να τύχει αρωγός της ΟΤΟΕ, αφενός για λόγους τήρησης ενδοπασοκικών ισορροπιών, κι αφετέρου διότι κάποιες φημολογούμενες πρακτικές κάποιων εργοδοτών είτε, αν και νόμιμες, ενοχλούν το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» που τις νομοθέτησε, είτε, αν παράνομες, έχουν καταλήξει να ενοχλούν ακόμη και … εργοδότες.
(2) Δεν γνωρίζω προσωπικά τη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά, έχοντας αντιμετωπίσει πλήθος παρόμοιων, στοιχηματίζω ότι το πρόστιμο δεν θα αφορά μόνο σε υπέρβαση της διάρκειας του ημερήσιου ωραρίου εργασίας, αλλά και –μάλιστα κυρίως- στο ποια ακριβώς ώρα βρέθηκαν εργαζόμενοι στο χώρο εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, κατά την άποψή μου, μια από τις πιο καταπληκτικές εργασιακές ρυθμίσεις (και) του ιδιωτικού τομέα στη χώρα μας είναι η εξής: Σύμφωνα με κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που συνήφθηκαν μέσα στα χρόνια μεταξύ ΟΤΟΕ και (κάποιων) Τραπεζών και οι οποίες, κατά την άποψη της ελληνικής νομολογίας (όχι απαραίτητα και της ευρωπαϊκής), δεσμεύουν όλες τις τράπεζες διότι αυτό επιβάλλουν αποφάσεις του υπουργού εργασίας:
«Ο χρόνος εργασίας των τραπεζοϋπαλλήλων συμφωνείται σε 37 ώρες εβδομαδιαίως και οι ώρες συναλλαγής με το κοινό σε 32 και τα αντίστοιχα ωράρια διαμορφώνονται από 1-9-2002 ως ακολούθως:
Ωράριο εργασίας:
Δευτέρα-Τρίτη-Τετάρτη-Πέμπτη: 7:45 – 15:15
Παρασκευή: 7:45 – 14:45
Ωράριο συναλλαγών:
Δευτέρα-Τρίτη-Τετάρτη-Πέμπτη: 08:00 – 14:30
Παρασκευή: 08:00 – 14:00».
Αφήνω κατά μέρος μερικές δεκάδες σχόλια που δικαιολογείται να κάνει κανείς, και περιορίζομαι να αναρωτηθώ: Αν μια τράπεζα λειτουργεί τμήμα shipping, που επηρεάζεται περισσότερο από το City απ’ ότι από την … Καρδίτσα, τι στην ευχή να κάνει τους μισθωτούς του εν λόγω τμήματός της στις 5:45΄ π.μ. ώρα Λονδίνου, και πού την αφήνουν «στα κρύα του λουτρού» στις 13:15΄ ώρα Λονδίνου;
Κάποιες τράπεζες προσπάθησαν νομικώς να απαλλαχθούν από τους παράλογους αυτούς περιορισμούς, αλλά η δικαστική διαδικασία είναι αργή, οι κυβερνήσεις αλλάζουν, σε περιόδους χρηματιστηριακής ευφορίας οι διοικούντες κάποιες τράπεζες προτίμησαν την εργασιακή ηρεμία από το ξεκαθάρισμα του εργασιακού καθεστώτος, και η ΟΤΟΕ είναι πολύ πεπειραμένη και ξέρει πού να στοχεύει, με αποτέλεσμα οι όποιες δικαστικές ενέργειες να σταματήσουν.
Εν συνεχεία, το 2002-3, με την τότε κλαδική σσε, οι τράπεζες έκαναν το λάθος να συμφωνήσουν με την ΟΤΟΕ δυνατότητες εξαίρεσης από τον παραπάνω κανόνα. Επρόκειτο κατά την άποψή μου για λάθος, διότι η συμφωνία δυνατοτήτων εξαίρεσης κατ’ ανάγκη συνεπάγεται πρότερη επιβεβαίωση του κανόνα. Συνακόλουθα, η ΟΤΟΕ περιχαρής συμφώνησε, επέβαλε σε όλα τα επιχειρησιακά σωματεία να αξιώνουν ατομικό επίδομα περί τα € 350 μηνιαίως για να εργαστεί κάποιος εκτός του παραπάνω ωραρίου (δηλ. για να δεχτεί ελεγχόμενο από την ΟΤΟΕ επιχειρησιακό σωματείο να επιτρέψει απασχόληση 9:00 – 17:00, αξιώνει για κάθε απασχολούμενο αύξηση περί τα € 350 μηνιαίως!), και το σύστημα φυσικά χρησιμοποιήθηκε εξαιρετικά λίγο και σχεδόν ναυάγησε.
Έτσι, έχουμε περιέλθει σε μια κατάσταση όπου είναι πρακτικώς αδύνατο για μια τράπεζα να λειτουργήσει (όχι να λειτουργήσει παραγωγικά, αλλά απλώς να λειτουργήσει), χωρίς να παραβιάσει το ωράριο (αξιοσημείωτο παράδειγμα: η Τράπεζα της Ελλάδος αξιώνει αναλυτική ημερήσια αναφορά από κάθε τράπεζα μεταξύ 16:00 και 17:00. Αυτό σημαίνει ότι η Τράπεζα της Ελλάδος παραβιάζει το ωράριο και, ως ρυθμιστική αρχή, αξιώνει από κάθε τράπεζα να το παραβιάσει –ζήτω η Ελλάς!).
Τούτων λεχθέντων, είναι κοινή η πεποίθηση στην αγορά ότι κάποιοι συγκεκριμένοι εργοδότες εδώ και χρόνια το παρακάνουν, όπως είναι κοινή επίσης η πεποίθηση ότι η Επιθεώρηση Εργασίας στερείται σοβαρότητας.
Πολυ ενδιαφερουσες (οσο και θλιβερες δυστυχως!) παρατηρησεις και ευχαριστουμε τον ΑΠ. Χρειαζομαστε περισσοτερα ατομα με καλη γνωση απο μεσα να μας δινουν στοιχεια.
Απ’ότι ακούω πάντως από άτομα που είναι πραγματικά “από μέσα” και που διάβασαν το παραπάνω κείμενο το τραπεζικό τοπίο είναι απ’ότι λένε αρκετά διαφορετικό στο βάθος απ’ότι φαίνεται στην επιφάνεια που σκιαγραφείται στο κείμενο. Απ’ότι ακούω οι μαχόμενες πλευρές και οι στόχοι τους δεν είναι τόσο ευδιάκριτες και χαρακτηρισμοί όπως “βαθύ πασοκ” αποτελούν μάλλον επιφανειακή περιγραφή των χαρακτηριστικών τους. Εδώ που τα λέμε τι είναι το “βαθύ ΠΑΣΟΚ”; Είναι τίποτα παραπάνω από μια ιστορική αναφορά; Και θα ήταν αφελές μάλλον να πιστέψουμε ότι οι στόχοι του “βαθέος ΠΑΣΟΚ” ταυτίζονται με τις εξαγγελίες του. Σωστά;
Κύριε Κουκόπουλε,
Αν ενόχλησε η έκφραση “βαθύ ΠΑΣΟΚ”, την ανακαλώ. Προσπάθησα να αναφερθώ σχηματικώς -ίσως αποτυχημένα- σε κάποιους συνδικαλιστές που εκλέγονται ως προσκείμενοι στο ΠΑΣΟΚ, αλλά υβρίζουν τον Γιώργο Παπανδρέου (π.χ., επί λέξει, “αυτός δεν είναι Πρωθυπουργός, αλλά Διευθύνων Σύμβουλος της ΓΑΠ Α.Ε.“), θεωρούσαν “ξένο σώμα” τον Κώστα Σημίτη, και νοσταλγούν τον Ανδρέα Παπανδρέου, επειδή τους διόρισε, τους απάλλαξε από την υποχρέωση να εργάζονται, τους προστάτευσε νομοθετικά κατά της απόλυσης και τους μοίρασε χρήματα που δανείστηκε η χώρα μας (και που καλούμαστε να αποπληρώσουμε σήμερα και στο μέλλον -χωρίς να υποτιμώ τις ευθύνες των κυβερνήσεων που τον διαδέχθηκαν). Διαγράψτε, λοιπόν, την έκφραση “βαθύ ΠΑΣΟΚ”, και βάλετε στη θέση του την τυχαία έκφραση “ομάδα Ω”, στην οποία περιλαμβάνω, ως συμπαθούσα, και τη νυν Υπουργό Εργασίας.
Τούτων λεχθέντων, θα χαιρόμουν ιδιαίτερα, αν με πληροφορούσατε πού ακριβώς θεωρείτε ότι σφάλλω στο σχόλιό μου, και συγκεκριμένα:
1. Πώς ακριβώς είναι το τραπεζικό τοπίο “στο βάθος“, σύμφωνα με όσα σας είπαν όσοι είναι “πραγματικά από μέσα“;
2. Ποιες ακριβώς “οι μαχόμενες πλευρές και οι στόχοι τους“;
Ο διάλογος με χαροποιεί ιδιαίτερα, αλλά προϋποθέτει συγκεκριμένα επιχειρήματα και ισχυρισμούς, ειδάλλως κινδυνεύει να απαγορεύσει την απάντηση και να αυτοαναιρεθεί.
Ευχαριστώ πολύ
Δεν έχω κανένα πρόβλημα με την έκφραση “βαθύ ΠΑΣΟΚ”, ούτε με το “ομάδα Ω” φυσικά :-) Επί της ουσίας και με κίνδυνο να αυτοαναιρέσω το σχόλιο μου θα πω τα εξής: όποια ταμπέλα και να βάλουμε σε αυτό που περιγράφουμε πρέπει πάντα να είμαστε προσεκτικοί μήπως αποκρύβουμε σημαντικές διαφορές. Ίσως το “βαθύ πασοκ” να είναι απλά ένα ένδυμα που “γράφει” προς τα έξω οπότε και το φορούν πολλά συμφέροντα και νοοτροπίες διαφορετικά μεταξύ τους. Θα μπορούσε για παράδειγμα η ΟΤΟΕ να μην είναι αυτό που φαίνεται; Μήπως ο συνδικαλισμός είναι συχνότερα “κίτρινος” απ’ότι θα ήθελαν οι ίδιοι συνδικαλιστές να πιστεύουμε; Δεν ήθελα να ισχυριστώ ότι δεν γνωρίζετε πολλά περισσότερα από εμένα για τον τραπεζικό τομέα, αλλά η αλήθεια είναι πως πιστεύω ότι τα περισσότερα για τον συνδικαλισμό και την γενικότερη λειτουργία στις τράπεζες είναι σε θέση να τα γνωρίζουν οι εργαζόμενοι στις τράπεζες. Και απ’ότι ακούω από εργαζόμενους στις τράπεζες αισθάνονται ότι τα ενδιαφέροντα τους αποτελούν περισσότερο πρόσχημα παρά το πραγματικό διακύβευμα των συνδικαλιστικών αγώνων. Όταν πέφτει ένα πρόστιμο στην Eurobank μήπως βολεύει την ΟΤΟΕ να θεωρήσουμε ότι έπεσε λόγω των κακών εργοδοτικών πρακτικών της τελευταίας; Και εάν η ΟΤΟΕ δεν επιτίθεται για λόγους υποστήριξης των εργαζομένων τότε ποιους υποστηρίζει με αυτές τις ενέργειες; Κατ’εμέ, όταν τιμωρείται ένας εργοδότης επειδή “εκμεταλλεύεται” τους εργαζόμενους του ένας είναι ο μόνος που σίγουρα ωφελείται και αυτός είναι ο ανταγωνιστής εργοδότης.
Έχετε δίκαιο και ευχαριστώ.
Αλλά εν προκειμένω συμβαίνει η στάση της ΟΤΟΕ να μην στοχεύει σε εξυπηρέτηση άλλου εργοδότη, ενώ η αντίθεσή της με την Eurobank χρονολογείται εδώ και μία 10ετία συνεχώς.
Να ρωτήσω από που το γνωρίζετε ότι η στάση της ΟΤΟΕ δεν στοχεύει στην εξυπηρέτηση άλλου εργοδότη; Όχι ότι γνωρίζω το αντίθετο εγώ.