Η ελληνική κοινωνία μοιάζει να παραμένει προσκολλημένη στην αντίληψη ότι τα παιδιά είναι ιδιοκτησία των γονέων τους, με ολέθρια, συχνά, αποτελέσματα για τους ανηλίκους.
Ας υποθέσουμε ότι μία μητέρα φεύγει για τη δουλειά της και αφήνει το νηπιακής ηλικίας παιδί της στη φροντίδα ενός άνδρα με τον οποίο γνωρίζεται ελάχιστα. Ο άνδρας ενοχλείται τόσο από τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης διαδικασίας που ξεσπά πάνω στο νήπιο βίαια με αποτέλεσμα το τελευταίο να πέσει σε κώμα. Στο νοσοκομείο, οι υπεύθυνοι παραχωρούν ένα δωμάτιο στην μητέρα για να μπορέσει να περάσει τη νύχτα δίπλα στο ουσιαστικά ετοιμοθάνατο παιδί της. Εκείνη, επιλέγει να περάσει τη νύχτα με τον άνθρωπο που έστειλε το παιδί της στο νοσοκομείο. Το τι είδους άνθρωπος θα έκανε κάτι τέτοιο δεν με απασχολεί εδώ και θα ήθελα να ακολουθήσει και ο αναγνώστης αυτή την οδό. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η αντίδραση της πολιτείας σε όλα αυτά. Θα περίμενε κανείς ότι το ελληνικό κράτος θα είχε την στοιχειώδη ευαισθησία να απομακρύνει αμέσως την μητέρα και να φροντίσει να προσφέρει ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον στο άτυχο νήπιο. ‘Ενα περιβάλλον, δηλαδή, στο οποίο δε θα κινδύνευε η σωματική του ακεραιότητα και θα απολάμβανε της στοργής και του ενδιαφέροντος που δικαιούται κάθε νέος άνθρωπος αυτής της ηλικίας. Η ιστορία αυτή, όμως, δεν είναι, δυστυχώς, υποθετική. Συνέβη πριν αρκετό καιρό -τόσο που αδυνατώ να παραθέσω κάποιον σύνδεσμο για του λόγου μου το αληθές και απολογούμαι προκαταβολικά γι’ αυτό- σε κάποια γωνιά της Ελλάδας. Σε μία επιεικώς εγκληματική κίνηση, η πολιτεία όχι μόνο απέδωσε το παιδί εκ νέου στη φροντίδα αυτής της γυναίκας αλλά, επιπροσθέτως, της διέθεσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για να το διαθέσει η ιδία στην πατρίδα της (κάπου στα Βαλκάνια) προς αποκατάσταση των σοβαρών εγκεφαλικών βλαβών που είχε υποστεί. Σημειώνω προκαταβολικά (παρά το αυτονόητο της σημείωσης) ότι οι λεπτομέρειες που αναφέρω εξυπηρετούν αποκλειστικά και μόνο την υπόμνηση της περίπτωσης στους αναγνώστες ελλείψει συνδέσμου – προφανώς δεν με ενδιαφέρει ούτε η καταγωγή ούτε η προσωπική ζωή της συγκεκριμένης γυναίκας.
Η απόφαση αυτή με εκπλήσσει λιγότερο απ’ όσο θα έπρεπε διότι η κρατούσα ηθική οικολογία στην Ελλάδα επιμένει να διακατάχεται από μία παράλογη και παντελώς αδικαιολόγητη προσκόλληση στα αυξημένα “δικαιώματα” του γονέα επί του τέκνου. Η λογική αυτή είναι στρεβλή και αφόρητα επιζήμια για τα συμφέροντα των παιδιών και αυτό θα προσπαθήσω να καταδείξω ευθύς αμέσως. Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι κάθε άνθρωπος, από την στιγμή της γέννησής του, έχει μία σειρά από βασικά δικαιώματα που δεν εξαρτώνται ή αναιρούνται από την ηλικία ή την πνευματική του ωριμότητα. Έτσι, ένας ανήλικος αδυνατεί μεν να αποφασίσει αν θα προχωρήσει σε μία αυτοβλαπτική ή εξαιρετικά επικίνδυνη για τα συμφέροντά του συμπεριφορά (όπως η κατανάλωση αλκοόλ ή η πώληση ενός ακινήτου) στη βάση της πεποίθησης ότι δεν μπορεί να αξιολογήσει τις συνέπειες των συμπεριφορών αυτών αλλά διατηρεί, σε κάθε περίπτωση, το δικαίωμα στη ζωή, την υγεία, την ανάπτυξη της προσωπικότητας κοκ. Επιπροσθέτως, από την στιγμή που για πολλά από αυτά αδυνατεί να φροντίσει ο ίδιος για λόγους που δεν τον αφορούν, ο ανήλικος έχει περισσότερες αξιώσεις φροντίδας από το κράτος και τρίτους ενηλίκους. Η ανηλικότητα δεν αποτελεί καλό λόγο για να παραβιάζονται τα θεμελιώδη δικαιώματα κανενός – ως εδώ δεν μπορεί παρά να συμφωνεί κάθε λογικός άνθρωπος.
Βασική αποστολή του κράτους είναι η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών – ιδιαιτέρως των πλέον αδυνάτων εξ αυτών. Όταν ένας ηλικιωμένος άνθρωπος βασανίζεται από τους αμελείς υπαλλήλους ενός γηροκομείου η πολιτεία παρεμβαίνει και τον διασώζει, τιμωρώντας ταυτόχρονα τους βασανιστές του. Όταν μία νταντά κακοποιεί ένα βρέφος ακολουθείται η ίδια διαδικασία και όλοι αγανακτούμε με τη χυδαιότητα της συμπεριφοράς. Όταν, όμως, ένας πατέρας κακοποιεί το παιδί του ή αμελεί βαριά τις υποχρεώσεις του απέναντί του ή όταν συμβαίνει κάτι σαν αυτό που περιέγραψα παραπάνω, οι αντιδράσεις μας είναι διαφορετικές, πολύ ηπιότερες. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι η απόφαση που αναφέρω παραπάνω δεν έτυχε κανενός σχολιασμού από τους ειδικούς που συνήθως σπεύδουν να επικρίνουν την απροθυμία της πολιτείας να φροντίσει για παρόμοιες περιπτώσεις αποκλειστικά και μόνο σε οικονομικό επίπεδο και συνήθως με ιδιαίτερη κατανόηση για τον εγκληματία γονέα. Έχω την εντύπωση ότι ο λόγος είναι κάποιο υπονοούμενο “δικαίωμα” του γονέα πάνω στο παιδί. Ένα “δικαίωμα” που μοιάζει να προκύπτει από το γεγονός και μόνο ότι κάποιος έγινε γονέας. Η γέννηση ενός παιδιού, όμως, δεν συνεπάγεται παρά μερικές πολύ συγκεκριμένες ελευθερίες διαχείρισης-φροντίδας που παραχωρούνται στους γονείς και κανένα απολύτως δικαίωμα “οιονεί ιδιοκτησίας” του παιδιού. Κανείς δεν ανήκει σε κανέναν – αυτό θα πρέπει να συνιστά κανόνα ανεξαίρετο. Αντιθέτως, το εν λόγω γεγονός (η γέννηση) συνεπάγεται μία σειρά από υποχρεώσεις: διατροφής, φροντίδας, προστασίας κοκ. Όποιος δεν επιθυμεί να επωμισθεί τις ευθύνες αυτές δεν έχει παρά να αποφύγει την τεκνοποίηση: αν αναλάβω να μεταφέρω δωρεάν με το ιδιωτικό μου αεροπλάνο μερικούς φίλους σε κάποιον προορισμό, δεν απαλάσσομαι από την ευθύνη να προσφέρω μία ασφαλή πτήση, παρά την οικονομική και γενικότερη επιβάρυνσή μου.
Αν, όμως, τα πράγματα έχουν κάπως έτσι, πώς εξηγούνται οι ελευθερίες για τις οποίες έκανα λόγο παραπάνω; Από που προκύπτει η ελευθερία του γονέα να επιλέγει σχολείο, νοσοκομείο ή βιβλία για το παιδί του ή, ακόμα περισσότερο, να το συμβουλεύει για το παρόν και το μέλλον του ασκώντας καταλυτική επίδραση στη ζωή του; Δεν συνεπάγεται από τα όσα έχω γράψει μέχρι τώρα ότι τα παιδιά θα έπρεπε να μπαίνουν σε ένα κρατικό πρόγραμμα σπαρτιατικού τύπου όπου εκπαιδευτές θα αποφάσιζαν για όλα αυτά; Ασφαλώς όχι: δεν είναι καθόλου απαραίτητο να αναγνωρίσει κανείς δικαιώματα των γονέων επί του τέκνου για να δεχθεί ότι θα πρέπει τα τελευταία να συνεχίσουν να μένουν κοντά τους και να υπόκεινται στον έλεγχό τους. Αρκεί η αναγνώριση του γεγονότος ότι, κατά κανόνα, οι γονείς είναι οι πλεόν αρμόδιοι για τη φροντίδα του παιδιού τους διότι 1) γνωρίζουν τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές του αλλά και πως να τις ικανοποιήσουν καλύτερα από τον καθένα και 2) ενδιαφέρονται για το ευ ζειν του περισσότερα από οποιονδήποτε τρίτο παιδαγωγό. Φυσικά, αυτό είναι ένα κριτήριο μαχητό: στις περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι κάτι από τα παραπάνω δεν ισχύει οφείλουμε να παρέμβουμε προς όφελος ενός ανθρώπου που αδυνατεί τόσο να ασκήσει όσο και να διαφυλάξει τα δικαιώματά του. Ήδη, η ιδέα δεν είναι ξένη στα περισσότερα κράτη: υπάρχει υποχρεωτική εκπαίδευση, πρόβλεψη για αφαίρεση της γονικής μέριμνας κοκ. Μερικοί άνθρωποι είναι, απλούστατα, ακαταλλήλοι για γονείς -είτε γενικώς είτε προσωρινώς- και αυτή είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε.
Μήπως, λοιπόν, θα έπρεπε να εκδίδει το κράτος άδειες τεκνοποίησης, απαγορεύοντας στους ανθρώπους αυτούς να κάνουν παιδιά; Ασφαλώς όχι – αυτό θα ήταν αφενός μεν προσβλητικό για όλους μας αφετέρου δε από ανόητο ως γελοίο απο πρακτικής σκοπιάς. Με αυτό όμως δεν σκοπεύω να αναγνωρίσω κανένα “δικαίωμα στην τεκνοποίηση” per se. Η ελευθερία να παράγουμε απογόνους προκύπτει από το δικαίωμά μας στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας. Για πολλούς ανθρώπους η τεκνοποίηση και η ανατροφή των τέκνων τους είναι βασική επιλογή ζωής και ως τέτοια θα πρέπει να γίνεται πάντα σεβαστή. Όμως, όπως ακριβώς κάθε επιλογή μου να κάνω οτιδήποτε στο πλαίσιο της ανάπτυξης της προσωπικότητας μου περιορίζεται από την υποχρέωσή μου να σέβομαι τα δικαιώματα των άλλων, έτσι περιορίζεται και η ελευθερία μου να τεκνοποιώ. Δεν μπορώ να ασκώ το επάγγελμα του χειρούργου, όσο κι να το επιθυμώ, αν είμαι τυφλός ή αλκοολικός: στη δεύτερη περίπτωση ευθύνομαι για την αδυναμία μου ενώ στην πρώτη όχι – και στις δύο, όμως, δε δικαιούμαι να θέτω σε κίνδυνο αθώους τρίτους για να ικανοποιήσω την, κατά τ’ άλλα θεμιτή, επιθυμία μου.
Ποια, λοιπόν, θα πρέπει να είναι η στάση όλων ημών και, τελικά, της πολιτείας απέναντι σε αυτές τις περιπτώσεις; Βασικός στόχος, επαναλαμβάνω, θα πρέπει να είναι η προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών, τα οποία προηγούνται κάθε άλλης επιδίωξης για τους λόγους που εξηγούνται παραπάνω. Αρχικά, λοιπόν, θα πρέπει να καταστεί ευχερέστερη η απομάκρυνση του παιδιού από τον επικίνδυνο γονέα. Αυτό θα υποχρεώσει τους αμελείς γονείς, που δεν αδιαφορούν πλήρως για το παιδί τους, να υιοθετούν συμπεριφορές που δε θα θέτουν σε κίνδυνο την σχέση τους μαζί του. Στην συνέχεια, είναι απαραίτητο οι λεγόμενες “κοινωνικές υπηρεσίες” να παρακολουθούν άγρυπνα -και πάντα κατόπιν ενημέρωσης των παρακολουθούμενων- όχι μόνο περιπτώσεις που τους έχουν καταγγελθεί αλλά και άτομα με διαπιστωμένα ψυχολογικά ή διανοητικά προβλήματα. Στην περίπτωση που διαπιστώνεται ότι κάποιος ανήλικος είναι στη φροντίδα τους θα πρέπει να εξετάζεται η καταλληλότητα του περιβάλλοντος για την ανατροφή ενός παιδιού. Αν η όποια διαπιστωθείσα ακαταλληλότητα οφείλεται σε αντιμετωπίσιμη αδυναμία (λχ οικονομική) του κηδεμόνα, το κράτος οφείλει να τον συνδράμει ουσιαστικά (και όχι φυσικά να τον ελεήσει) προκειμένου να ορθοποδήσει. Αν οφείλεται σε βαριά αμέλεια ή μη (ευχερώς) επανορθώσιμη αδυναμία το παιδί θα πρέπει να διασώζεται άμεσα, ενώ στην πρώτη περίπτωση (όπως και σε αυτή της δόλιας κακοποίησης φυσικά) η δικαιοσύνη θα οφείλει να αναλαμβάνει το δράστη. Εκ πρώτης όψεως, βλέπω θετικά και την εγκληματοποίηση, με ειδικό ποινικό νόμο, της συμπεριφοράς των ενηλίκων που γνωρίζουν και δεν καταγγέλουν παρόμοιες περιπτώσεις. Δεν αναφέρομαι εδώ μόνο στις περιπτώσεις εγκληματικών ενεργειών, που θα πρέπει αυτονόητα να καταγγέλονται, αλλά και σε αυτές κατά τις οποίες ανήλικοι υποφέρουν λόγω αδυναμίας του γονέα να τους προσφέρει τα απαραίτητα.
Για τα περισσότερα από τα παραπάνω, το νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται ήδη. Σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο, η γυναίκα της ιστορίας με την οποία ξεκίνησε η σημερινή ανάρτηση θα έπρεπε να είχε λογοδοτήσει στην ποινική δικαιοσύνη και, φυσικά, να της έχειαφαιρεθεί η επιμέλεια του παιδιού. Αντ’ αυτού, η ελληνική πολιτεία της εμπιστεύθηκε τη φροντίδα ενός απροστάτευτου και βαρύτατα ασθενούς ανηλίκου για τον οποίο εμπράκτως είχε αποδειχθεί ότι η συγκεκριμένη γυναίκα είτε αδυνατούσε είτε δεν επιθυμούσε να ενδιαφερθεί – με μοναδικό, προφανώς, κριτήριο την συγγενική τους σχέση. Μπορούμε να δεχθούμε οτι η πολιτεία δεν έχει κατ’ αρχήν (παρεμβατικό) λόγο στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνει κανείς το παιδί του, όπως δεν έχει, κατ’ αρχήν, λόγο στο πως ζούμε τις ζωές μας, ασχέτως του αν οφείλει να μας ενθαρρύνει να στραφούμε προς κάποιες επιλογές ή να απορρίψουμε άλλες. Δεν μπορούμε και δε δικαιούμαστε, όμως, να δεχθούμε ότι κάθε παιδί θα πρέπει να υπομένει το γονέα που του έτυχε – ακόμα κι όταν αυτό συνεπάγεται πόνο, βλάβες και οριστική καταδίκη βασικών του συμφερόντων.
“Με αυτό όμως δεν σκοπεύω να αναγνωρίσω κανένα “δικαίωμα στην τεκνοποίηση” per se. Η ελευθερία να παράγουμε απογόνους προκύπτει από το δικαίωμά μας στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας.”
Ενδιαφέρουσα σκέψη, με έχει απασχολήσει και μένα. Εγώ βέβαια (μάντεψε!) θεωρώ ότι το δικαίωμα του τεκνοποιείν είναι απεριόριστο. Το αν είναι κάποιος άξιος να γίνη γονέας μπορεί να κριθή μόνο εκ των υστέρων, αφού δηλαδή έχει γίνει γονέας! Κατασταλτικά μπορούν να εφαρμοστούν όσα αναφέρεις.
Πρακτική συνέπεια: κατάργηση του ηλικιακού ορίου για τεχνητή γονιμοποίηση ή παρένθετη μητρότητα στις γυναίκες. Από κει και πέρα, η πραγμάτωση του δικαιώματος γεννά και υποχρεώσεις, κάτι καθόλου ασυνήθιστο: δικαίωμά μου να αγοράσω αμάξι, υποχρέωσή μου όμως να το ασφαλίσω, να βγάλω άδεια κυκλοφορίας κ.λπ.
Νομίζω ότι οι δύο λόγοι που αναφέρονται υπέρ της αρμοδιότητας των γονέων για τα παιδιά τους δεν ισχύουν στην περίπτωση της εκπαίδευσης, διότι η εκπαίδευση δεν (πρέπει να) αφορά -κατά κύριο λόγο- το ευ ζην, αλλά τη μόρφωση του χαρακτήρα των νέων σύμφωνα με ένα ανθρωπολογικό πρότυπο το οποίο καθορίζει η πολιτεία, η οποία, επομένως, έχει καλύτερη γνώση των εκπαιδευτικών πραγμάτων. Βέβαια, από τα παραπάνω δε συνάγεται απαραίτητα κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρόμοιο με τη σπαρτιατική αγωγή.
Λευτεριά στα βρέφη από την καταπίεση…
Τελικά από εδώ το έχεις από εκεί το πας, πιάνεις μια περίπτωση απόλυτα ακραία και την κάνεις κανόνα για να βγάλεις συμπέρασμα…
Τα δικαιώματα των γονιών απορρέουν από τις νομικές τους υποχρεώσεις. Είναι υπεύθυνοι στο νόμο για τα βλαστάρια τους. Γιατί δεν δούλεψε στη συγκεκριμένη περίπτωση μη ρωτάς εμένα. Υπάρχουν χιλιάδες άλλες στις οποίες έχουν αφαιρεθεί επιμέλειες, έχουν επιβληθεί ποινές φυλάκισης κ.λ.π.
Επίσης εμπεριολογικά και μόνο έχει βρεθεί ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των νέων ανθρώπων, τόσο συναισθηματικά όσο κι οντολογικά. Τώρα τελευταία υπάρχουν και μελέτες που το αποδεικνύουν αυτό.
Το κράτος θα πρέπει να έχει το λιγότερο δυνατό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών. Αυτό το είδαμε σε ολοκληρωτικά καθεστώτα (νεολαία του Χίτλερ και Κομσομόλ) και τα αποτελέσματα είναι νομίζω γνωστά…
Το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει σε περιπτώσεις παρεκτροπής και μόνο. Και μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή που αναφέρεις.
Οι γονείς στο 99% των περιπτώσεων γνωρίζουν πολύ καλύτερα από το κράτος τι είναι καλύτερο για τα παιδιά τους. Ένα άλλο 0.8% είναι ίσως ανίκανο να το αντιληφθεί και ίσως να χρειάζεται βοήθεια, και μένει ένα 0.2% με πραγματικό πρόβλημα, που πιθανότατα να χρειάζεται και ιατρική παρέμβαση στους γονιούς. Αν συζητάμε για το 1% τότε τι να πω!!!
Αναφέρω σχετικά με τα δικαιώματα…
Α.Διακήρυξη τῶν Δικαιωμάτων τοῦ παιδιοῦ
20 Νοεμβρίου 1959
Ὀργανισμὸς Ἡνωμένων Ἐθνῶν – UNICEF
ΑΡΧΗ ΕΚΤΗ
Τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη, γιὰ τὴν πλήρη καὶ ἁρμονικὴ ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητάς του, ἀπὸ ἀγάπη καὶ κατανόηση. Θὰ μεγαλώνει, ὅπου εἶναι δυνατόν, μὲ τὴν εὐθύνη καὶ τὴν φροντίδα τῶν γονέων του καὶ πάντοτε σὲ μιὰ ἀτμόσφαιρα στοργῆς καὶ ἠθικῆς καὶ ὑλικῆς ἀσφάλειας. Τὸ παιδὶ τῆς τρυφερῆς ἡλικίας, δὲν θὰ ἀποχωρίζεται ἀπὸ τὴν μητέρα του παρὰ μόνο σὲ ἐξαιρετικὲς περιπτώσεις. Ἡ κοινωνία καὶ οἱ δημόσιες ὑπηρεσίες θὰ ἔχουν τὸ καθῆκον νὰ παρέχουν ἰδιαίτερη φροντίδα στὰ παιδιὰ χωρὶς οἰκογένεια καὶ στὰ παιδιὰ ποὺ δὲν ἔχουν ἐπαρκῆ μέσα συντηρήσεως. Ἡ παροχὴ κρατικῶν ἐπιδομάτων καὶ ἄλλης βοήθειας γιὰ τὴ συντήρηση τῶν παιδιῶν πολυμελῶν οἰκογενειῶν εἶναι ἐπιθυμητή.
Β.Οἰκουμενικὴ Διακήρυξη γιὰ τὰ Ἀνθρώπινα Δικαιώματα
10 Δεκεμβρίου 1948
Ὀργανισμὸς Ἡνωμένων Ἐθνῶν
Ἄρθρο 16.
…
3. Ἡ οἰκογένεια εἶναι τὸ φυσικὸ καὶ βασικὸ στοιχεῖο τῆς κοινωνίας καὶ ἔχει τὸ δικαίωμα τῆς προστασίας ἀπὸ τὴν κοινωνία καὶ τὸ κράτος.
Για να ξέρουμε και ποιά είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα δηλαδή…
Νομιζω οτι λιγο πολυ συμφωνω με τον θαναση. Δεν μπορουμε να αποτρεψουμε καποιον απο το να γινει γονεας αλλα μπορει να εχει υποχρεωσεις ως γονεας. Αν καποιος λοιπον ξερει οτι εχει χαμηλες πιθανοτητες να καλυψει τις υποχρεωσεις, ως λογικο ατομο θα πρεπει να ειναι προσεκτικος με την ιδεα της τεκνοποιησης.
αυτο πρακτικα ειναι πολυ επικινδυνο βεβαια. Θελει πολλη μελετη και αν βρουμε οτι μια λανθασμενη απομακρυνση κοστιζει παρα πολυ, ενω το να μεινει ενα παιδι με εναν κακο γονεα κοστιζει λιγοτερο, μαλλον ειναι μια καλη ιδεα το κρατος να αφηνει τα παιδια με τους γονεις τους εκτος εκτυφλωτικα κακων εξαιρεσεων (παιδεραστες κτλ).
Παρεπιμπτοντως τι εχεις να πεις για την ξυλοκοπηση των παιδιων απο τους γονεις? Την βρισκω τραγικα βαρβαρη τακτικη, θεωρεις οτι πρεπει να ποινικοποιηθει?
Αναρωτιεμαι παντως κατι λιγο ασχετο με το θεμα, γενικα αν πραγματικα τα παιδια ειναι εντελως ξεχωριστο ατομο απο τον γονεα. Εν τελει περιεχουν κατα μεσο ορο τα μισα γονιδια του καθε γονεα, δηλαδη ειναι κατα 50% ιδιοι. Αυτο προφανως δεν σημαινει οτι ο γονεας εχει ιδιοκτησιακα δικαιωματα στο παιδι. Αν το παιδι επιθυμει κατι και ειναι σε θεση να κρινει, τοτε οι επιθυμιες του γονεα ειναι αδιαφορες.
Ομως σημαινει οτι παιδι και γονεας εχουν μια ιδιαιτερη σχεση που ισως πρεπει να προστατευεται. Αν ας πουμε ο γονεας θελει να κληροδοτησει κατι στο παιδι του, δεν ξερω κατα ποσο το κρατος εχει δικαιωμα να επεμβει με φορους κληρονομιας κτλ
Σας ευχαριστώ πολύ για τα σχόλιά σας. Απαντώ κατά σειρά εμφανίσεως.
Θανάση, ομολογώ ότι με σοκάρει η δήλωσή σου. Ερώτηση: πιστεύεις όντως ότι το δικαίωμα του τεκνοποιείν είναι απεριόριστο; Ας υποθέσουμε ότι μία γυναίκα γνωρίζει ότι πάσχει από μία ψυχική πάθηση η οποία στο παρελθόν την έχει οδηγήσει στη δολοφονία των νεογέννητων παιδιών της. Εξακολουθεί να έχει το εν λόγω απεριόριστο δικαίωμα; Μ΄πως υπάρχουν προϋποθέσεις άσκησης; Λίγο μονοκόμματο μου φαίνεται όπως το γράφεις.
Ασμοδαίε λες,
Αυτό το μείζον ζήτημα το έχει προσεγγίσει με παρόμοιο τρόπο ο μέγιστος οξφορδιανός λόγιος Humphrey Appleby (επεισόδιο National Education Service). Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι οι δύο αυτοί λόγοι δεν ισχύουν σε κάθε περίπτωση σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση. Γι’ αυτό το λόγο, θεωρώ ότι είναι απαραίτητο η πολιτεία να θέτει τους όρους της ελάχιστης εκπαίδευσης που πρέπει να λαμβάνει κάθε παιδί και να αφήνει τα περαιτέρω στους γονείς. Εννοείται ότι ο επικουρικός ρόλος των ειδικών θα μπορούσε να είναι υποχρεωτικός: συναντήσεις με τους γονείς, συνεδρίες με τους καθηγητές κλπ.
Ανώνυμε,
Μάλλον δεν κατάλαβες το νόημα της ανάρτησής μου. Σε κάθε περίπτωση, επιλέγω κάποια σημεία της τοποθέτησής σου και απαντώ.
Μάλλον το αντίστροφο θα έπρεπε να συμβαίνει. Ο νόμος θα έπρεπε να προστατεύει δικαιώματα και να επιβάλει υποχρεώσεις που είναι ορθό και δίκαιο να μας αναγνωρίζονται. Κάπως έτσι έγινε κι εδώ, νομίζω: προηγήθηκε η αποδοσχή της συγκεκριμένης σχέσης και ακολούθησε η θέσπιση των υποχρεώσεων των γονέων.
Όταν λες “αυτός” εννοείς η “φυσική” οικογένεια ή η οικογένεια γενικά; Σε κάθε περίπτωση, τίποτα από αυτά δεν αρνούμαι στο κείμενο. Επίσης, δεν καταλαβαίνω τι εννοείς όταν λες “οντολογικά”.
Είδες που δεν το διάβασες προσεχτικά το κείμενο; Υποστηρίζω εγώ τέτοιου είδους κρατική παρέμβαση; Η απομάκρυνση των παιδιών από τους ακατάλληλους φυσικούς γονείς δεν συνεπάγεται μεταξικές νεολαίες ή σπαρτιατικές αγωγές. Αλλά ακόμα κι αν ήταν αυτή η πρότασή μου, το γεγονός ότι ο Χίτλερ τα έκανε όπως τα έκανε οφειλόταν βεβαιότατα στο γεγονός ότι είχε την ιδεολογία που είχε και μόνο υποθετικά στη γενικότερη ακαταλληλότητα κάθε παρόμοιου θεσμού.
Αυτά τα στατιστικά προκύπτουν από κάπου; Γιατί πολύ αισιόδοξα μου φαίνονται… Σε κάθε περίπτωση, εγώ μιλώ επί της αρχής: όσες κι αν είναι οι περιπτώσεις που εμπίπτουν στο σχόλιό μου θα πρέπει να αντιμετωπίζονται έτσι.
Αυτό δεν μας το μαθαίνει ο ΟΗΕ με τις διακηρύξεις του. Δικαιώματα υπήρχαν και πριν την ίδρυση της ΚτΕ και εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα κι αν έχουν διαφύγει της προσοχής των επιτροπών του ΟΗΕ. Επιπροσθέτως, το κείμενο που παραθέτεις δεν αφορά τα “ανθρώπινα δικαιώματα” αλλά ειδικότερα τα δικαιώματα των παιδιών.
Σωτήρη, θα επανέλθω σύντομα.
Σωτήρη,
Δεν μπορούμε να τον υποχρεώσουμε – να τον αποτρέψουμε γιατί δεν μπορούμε;
Σίγουρα πρέπει, αλλά μια ματιά γύρω μας αρκει για να μας πείσει για το ότι μάλλον δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα.
Elaborate please.
Γιατί επιτρέπεται να δέρνεις το παιδί σου; Θυμάμαι κάτι νομολογιακά
περί σοφρωνισμού των τέκνων αλλά νόμιζα ότι έπαψαν να υφιστάνται.
Οι δίδυμοι να δεις γονιδιακή σχέση!
Αν θέλει να δωρίσει ο δίδυμος στον άλλο δίδυμο; Οι λόγοι φορολόγησης της κληρονομίας είναι άλλοι, νομίζω.
Οι χάρτες δικαιωμάτων του ΟΗΕ και της Unicef είναι παγκόσμια αποδεκτές χάρτες ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο καθείς μπορεί να μιλάει για ανθρώπινα δικαιώματα, που μόνο στη φαντασία του υπάρχουν (π.χ. το δικαίωμα στη βρισιά). Όταν μιλάμε για ανθρώπινα δικαιώματα καλό είναι να στοιχειοθετούμε ποιά είναι αυτά και από που απορρέουν.
Για το κράτος και την εκπαίδευση το σχόλιο αναφερόταν στον προλαλλήσαντα.
Όπως όμως βλέπεις το δικαίωμα στην οικογένεια, αλλά και το δικαίωμα των γονιών να ανατρέφουν τα παιδιά τους είναι παγκόσμια αναγνωρισμένο δικαίωμα. Άρα κάθε συζήτηση για το αντίθετο γίνεται για να καταπατηθεί.
[quote comment=”5224″]Θανάση, ομολογώ ότι με σοκάρει η δήλωσή σου. Ερώτηση: πιστεύεις όντως ότι το δικαίωμα του τεκνοποιείν είναι απεριόριστο; Ας υποθέσουμε ότι μία γυναίκα γνωρίζει ότι πάσχει από μία ψυχική πάθηση η οποία στο παρελθόν την έχει οδηγήσει στη δολοφονία των νεογέννητων παιδιών της. Εξακολουθεί να έχει το εν λόγω απεριόριστο δικαίωμα; Μ΄πως υπάρχουν προϋποθέσεις άσκησης; Λίγο μονοκόμματο μου φαίνεται όπως το γράφεις[/quote]
Η γυναίκα του παραδείγματός σου ασφαλώς και δικαιούται να τεκνοποιήση, ακόμα και αν είναι 100% προβλέψιμο ότι θα φουρνίση τα παιδιά της με πατάτες. Απλώς, ακριβώς επειδή άμα τω τοκετώ, ή μάλλον άμα τη εμφυτεύσει, δικαιώματα αποκτάνε και τα μωράκια, θα της αφαιρεθή η γονική μέριμνα και τα παιδάκια θα μεγαλώσουν με κάποιον που θα τα αγαπά. Και για να αναφέρουμε ένα πολυαγαπημένο παράδειγμα κάπως πιο κοντά στην πραγματικότητα, απεριόριστο δικαίωμα στην τεκνοποιία έχουν και οι φορείς του στίγματος της μεσογειακής αναιμίας (υπενθυμίζω ότι η πιθανότητα εδώ είναι 25%). Ελπίζω να μην σου προξενή σοκ και αυτό.
Αστειευόμενος το είπα ρε σύντροφε – αναμενόμενη ήταν η θέση σου, οπότε μάλλον θα πρέπει να χαλαρώσεις. Τώρα, σοκ δεν μου προκαλεί το παράδειγμά σου, αλλά σίγουρα με προβληματίζει. Είναι, φυσικά, εντελώς διαφορετική περίπτωση που δεν αφορά την ανάρτησή μου. Αν υποθέσουμε, ομως, ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα να απομακρυνθούν τα παιδιά από την μάνα του παραδείγματός μου -επειδή λχ ζει στην ερημιά μόνη της- εξακολουθείς να πιστεύεις ότι δικαιούται να τεκνοποιεί απεριόριστα; Εγώ νομίζω, ότι, σε στιγμές διαύγειας, οφείλει να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να αποφύγει την τεκνοποίηση.
ΥΓ: Δεν καταλαβαίνω γιατί, ενώ θεωρούμε απολύτως θεμιτό τον περιορισμό ελευθεριών όταν υφίσταται είτε βλάβη είτε σοβαρός κίνδυνος βλάβης προς τρίτους, στην περίπτωση των τέκνων αλλάζουμε ρότα στο όνομα ενός ψευδεπίγραφου “απεριόριστου δικαιώματος στην τεκνοποίηση”. Αν σου μεταδώσω έναν ιό που καθιστά πιθανό κατά 25% να προσβληθείς από μεσογειακή αναιμία δε θα θεωρήσεις ότι σε έβλαψα και πρέπει να μου απαγορευθεί η μετάδοση του ιού; Από εκεί και πέρα, φυσικά, το ατομικιστικό πρότυπο απαιτεί να προβλέψουμε αν το νεογέννητο θα προτιμούσε να ζει με στίγμα (πολύ πιθανό) παρά καθόλου. Αν, όμως, γεννιόταν με μόνιμη σοβαρή αναπηρία και αφόρητους πόνους που καθιστούν κάθε ζωή αφόρητη και ανεπιθύμητη; Αν το βεβαιώσει ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος ότι αυτή η ζωή είναι καλύτερα να μην του είχε δοθεί προς επιβεβαιώση της κοινής λογικής; Ούτε τότε έχει κάνει κάτι ετεροβλαπτικό ο γονέας;
Δεν είναι ότι είναι εντελώς παράλογο αυτό που λες, απλώς κανείς μέχρι τώρα δεν έχει υποστηρίξει ότι πρέπει να απαγορευθή στους φορείς του στίγματος να τεκνοποιούν και ειλικρινώς ελπίζω να μην είσαι ο πρώτος. Για λόγους συνέπειας και ισότητας πρέπει να ισχύη το ίδιο και σε όλες τις ανάλογες περιπτώσεις. Τώρα που το σκέφτομαι μάλιστα, ο λόγος για τον οποίο μας φαίνεται αδιανόητο να απαγορευθή στους φορείς του στίγματος να τεκνοποιούν είναι ακριβώς το δικαίωμα της τεκνοποιίας, το οποίο ίσως είναι πολύ πιο ισχυρό κανονιστικά απ’ ό,τι υποψιάζεσαι. Στο παράδειγμα με τον υποτιθέμενο ιό της αναιμίας, η απαγόρευση είναι εύλογη ακριβώς επειδή το δικαίωμα που πραγματώνεται με την πράξη της μετάδοσης είναι πιο ασθενές, όποιο και αν είναι αυτό. Αλλιώς: για να κάνης παιδιά επιτρέπεται να κάνης πράγματα που διαφορετικά δεν θα είχες δικαίωμα να κάνης!
Δεν είναι αβάσιμη η υποψία σου, αλλά πολύ φοβούμαι ότι πολλές διαισθήσεις μας υπηρετούνται πλημμελώς από την ηθική οικολογία των καιρών μας. Πριν από 50 χρόνια ήταν απολύτως αδιανόητη η πρόταση “τα ζώα έχουν δικαιώματα” – σήμερα θεωρείται μάλλον mainstream φιλοσοφικά (αν και σε καμμία περίπτωση κρατούσα) η άποψη ότι κάποια ζώα έχουν περισσότερα δικαιώματα από κάποιους ανθρώπους και μάλιστα κάποια δεν έχουν ποτέ λιγότερα από οποιονδήποτε άνθρωπο! Αν το απεριόριστο δικαίωμα στην τεκνοποίηση μας έχει τρόπον τινά “βιδωθεί” στο μυαλό χωρίς να το πολυβασανίσουμε, ίσως είναι καιρός να το βασανίσουμε επιτέλους! Παρόλα αυτά, έχεις δίκιο: ο λόγος που εσύ βλέπεις -μαζί με πολλούς ακόμα- διαφορά ανάμεσα στο παράδειγμά μου και την μεταφορά ασθενειών με τη γέννηση είναι μάλλον η πεποίθηση ότι υφίσταται ισχυρό δικαίωμα στην τεκνοποίηση. Αλλά κι εγώ αυτό λέω: η μόνη διαφοροποίηση που συνήθως γίνεται εν προκειμένω εδράζεται σε αυτό το δικαίωμα που δεν πείθομαι ακόμα πως το έχουμε πράγματι.
Καλώς το ελπίζεις, διότι πουθενά στο κείμενο δεν είμαι υπέρ μίας τέτοιας απαγόρευσης. Αφενός μεν, δε θεωρώ ότι δικαιολογείται απαγόρευση στην συγκεκριμένη περίπτωση, αφετέρου δε, υπάρχουν καθήκοντα που δεν μπορούν να επιβληθούν. Σε κάθε περίπτωση, και παρά το τεράστιο ενδιαφέρον -και για μένα προσωπικά- του συγκεκριμένου ζητήματος, θυμίζω ότι δεν είναι αυτό το θέμα του κειμένου.
Το akismet παλι μας εφαγε ενα σχολιο. Το επαναφερουμε και ζητουμε παλι συγγνωμη, δεν ξερω γιατι το κανει τοσο συχνα τωρα τελευταια.
Ανώνυμε,
Συγγνώμη, δεν είχες quote και δεν κατάλαβα ότι δεν απευθυνόταν σε εμένατο σχόλιο για το κράτος. Λες:
ΟΚ, ας πούμε ότι εγώ προσπαθώ όντως να περιορίσω ή να καταστείλω ένα ανθρώπινο δικαίωμα που αποτυγχάνω να ορίσω. Μπορείς να μου πεις ποιο είναι το εν λόγω “ανθρώπινο δικαίωμα” και, κυρίως, από που “απορρέει”; Είναι όντως καλό να τα στοιχειοθετούμε αυτά, όπως λες κι εσύ, και αυτή είναι μία καλή ευκαιρία. Περιμένω για να πάμε παρακάτω.
καλα εννοουσα αποτροποη δια απαγορευσης. Να του πουμε σε παρακαλω μην το κανεις εχουμε δικαιωμα βεβαια :-)
ε ρε συ το κοστος μιας λανθασμενης απομακρυνσης ειναι τεραστιο. Ποιοι ειμαστε να χωριζουμε παιδια απο γονεις?
αν δεν επιτρεπεται τοτε 45% των γονιων πρεπει να πανε μεσα.
θεωρω οτι η κληροδοτηση σε παιδια προστατευεται σχεδον το ιδιο πρεπει να προστατευεται και η δωρεα σε αδερφια.
Σορρυ, Σώτο, άργησα λίγο να απαντήσω αλλά σε βαριέμαι λίγο και καταλαβαίνεις. Λοιπόν:
Και να τον διαπαιδαγωγήσουμε και να του προσφέρουμε κίνητρα λέω εγώ.
Είμαστε αυτοί που προστατεύουν τους συνανθρώπους τους που δεν μπορούν να το κάνουν μόνοι τους. Φυσικά και είναι λεπτή η περίπτωση αλλά αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη επί της αρχής και την εφαρμογή χωρίς προκαταλήψεις και δήθεν συναισθηματισμούς που τελικά αποβαίνουν υπέρ του θύτη και όχι του θύματος.
Τα ποσοστά είναι αλα ανώνυμος;
Τι σημαίνει “προστατεύεται”; Φορολογείται προνομιακώς πχ;
Το συμφέρον του τέκνου !!!
Επειδή σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 Σ, ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, αποτελούν πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας. Η εν λόγω διάταξη αποτελεί τη βασική κατεύθυνση ερμηνείας των διατάξεων που κατοχυρώνουν τα θεμελιώδη δικαιώματα (βλ. Belling/Ορφανίδης,Η δράση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο ιδιωτικό δίκαιο, ΝοΒ 53, Απρίλιος 2005, Τεύχος 4, σελ. 41). Η διάταξη δεν περιορίζει την υποχρέωση της Πολιτείας να σέβεται και να προστατεύει μόνο την αξιοπρέπεια του ενήλικου ανθρώπου, αλλά αναφέρεται ευρύτερα στον άνθρωπο. Συνεπώς εμπίπτει στη ρύθμισή της και ο ανήλικος άνθρωπος, που είναι το παιδί.
Από τη διατύπωση της διάταξης, προκύπτει ότι η Πολιτεία δεν αρκεί να σέβεται την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, αλλά και να την προστατεύει. Συνεπώς, για λόγους σεβασμού, το Κράτος δεν επιτρέπεται κατ΄ αρχήν να επεμβαίνει στην ιδιωτική σφαίρα του ανθρώπου, αλλά όταν αυτή πλήττεται, τότε έχει καθήκον προστασίας (βλ. Canaris, JuS 1989,161,163). Σε περιπτώσεις διακινδύνευσης ή επέμβασης στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου και δη του αντικειμενικά αδυνατότερου ανηλίκου από πλευράς τρίτου ιδιώτη, το Κράτος πρέπει να προσφέρει επαρκή προστασία (βλ. Belling, ZfA, 1999, 547,572, Canaris, AcP, 225 επ. 227).
Σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 1Σ, η παιδική ηλικία τελεί υπό την προστασία του Κράτους. Υπό την ερμηνευτική κατεύθυνση του άρθρου 2 παρ. 1 Σ, προκύπτει ότι η εν λόγω διάταξη ενταγμένη στο δεύτερο μέρος του Συντάγματος, στο κεφάλαιο «Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα» συνιστά ειδική, ενδοσυνταγματική συγκεκριμενοποίηση της επιταγής του άρθρου 2 παρ. 1 ως προς το παιδί.
Επομένως, από τον συνδυασμό των ως άνω διατάξεων, προκύπτει πως και ο ανήλικος άνθρωπος, ήτοι το παιδί, αποτελεί φορέα θεμελιωδών ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ότι το συμφέρον του παιδιού αποτελεί συνταγματική επιταγή και ότι ο Δικαστικός Λειτουργός που επιλαμβάνεται υποθέσεων όπου ερευνητέο είναι η προστασία του παιδιού, πρέπει να κρίνει με βασικό κριτήριο το συμφέρον αυτού (ΒVerfGE [Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο Γερμανίας], 24,119, BVerfGE, 75, 201, BVerfGE, 37,217, BVerfGE, 56,363, BVerfGE, 68, 175,BVerfGE, 75, 201, BVerfGE, 55,171, BVerfGE, 79, 51, BVerfGE, 2 BvR 1206/98, ΜΠΡ ΠΑΤΡ 554/2001. ΝοΒ/2001, 1478). Το συμφέρον του παιδιού, παραμένει το κυρίαρχο κριτήριο και στις περιπτώσεις σύγκρουσής του με το συμφέρον των γονέων ή ενός εξ αυτών (BVerfGE, 2 BvR 1206/98).
Το συμφέρον του παιδιού αποτελεί το κυρίαρχο κριτήριο κατά το σχηματισμό της δικανικής πεποίθησης και κατά το Κοινοτικό Δίκαιο (ΔΕΚ C 540/2003, Απόφαση της 27.6.2006). Συνεπώς δεν γεννάται ζήτημα σύγκρουσης, μεταξύ κοινοτικής και εθνικής έννομης τάξης, αλλά καθίσταται δυνατή η παράλληλη εφαρμογή αμφοτέρων.
Εφόσον το παιδί είναι φορέας θεμελιωδών δικαιωμάτων, έχει δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του (άρθρο 5 παρ. 1 Σ). Το κατά πόσο το παιδί είναι σε θέση να κρίνει πραγματικά σε τι συνίσταται η ελευθερία του να αποφασίζει για τον εαυτό του, επειδή αντικειμενικά ως ανήλικος άνθρωπος δεν διαθέτει την εμπειρία του ενήλικου ανθρώπου, αποτελεί ερευνητέο ζήτημα των δικαστικών λειτουργών. Πάντως, αφ΄ ης στιγμής το παιδί είναι φορέας θεμελιωδών δικαιωμάτων, δηλαδή δικαιωμάτων κατοχυρωμένων από το Θεμελιώδη Νόμο του Κράτους, πρέπει να γίνει δεκτό ότι ο Δικαστικός Λειτουργός υποχρεούται να το ακούσει κατ΄ ιδίαν, εφόσον η ηλικία και η υγεία του παιδιού το επιτρέπουν και ότι η διακριτική ευχέρεια που του παρέχει ο κοινός νόμος να το ακούσει ή όχι, δεν είναι κοινοτικά και συνταγματικά επιτρεπτή.
Εκ του γεγονότος ότι το παιδί είναι φορέας θεμελιωδών δικαιωμάτων, έχει δικαίωμα στην παροχή εννόμου προστασίας και ακροάσεως (άρθρο 20 παρ. 1 Σ.). Επομένως, υπό την επιφύλαξη ότι τούτο το επιτρέπει η ηλικία του και η υγεία του, ο Δικαστικός Λειτουργός είναι υποχρεωμένος αυτεπαγγέλτως να το ακούσει.
Από το σύνολο των ως άνω διατάξεων, προκύπτει ότι ο Δικαστικός Λειτουργός υποχρεούται να κρίνει με βάση την διαπίστωση του πραγματικού συμφέροντος του παιδιού, είτε κρίνει οριστικά επί υποθέσεως που το αφορά, είτε προσωρινά.
Συμφέρον του παιδιού σημαίνει το δικαίωμα αυτού στην προώθηση της ανάπτυξής του και στην ανατροφή του, κατά τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε, να καταστεί αυθύπαρκτα υπεύθυνη προσωπικότητα, ικανή να ζήσει στην κοινωνία. Προς σχηματισμό της δικανικής πεποίθησης ότι στην εκάστοτε υπό κρίση υπόθεση ο ορισμός αυτός θα υλοποιηθεί, πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν η προσωπικότητα των γονέων και η ικανότητά τους να αναθρέψουν το παιδί, η ετοιμότητά τους να αναλάβουν ευθύνες σε σχέση με το παιδί και η δυνατότητά τους να το στεγάσουν και να μεριμνούν για αυτό. Ουσιώδες κριτήριο αποτελούν και οι συναισθηματικοί δεσμοί του παιδιού προς τους γονείς και άλλα πρόσωπα (OLG Koln [Εφετείο Κολωνίας]. 18.6.1999, 25 UF 236/98, Staud. Copinger, παρ. 1666 BGB, Rdn. 235, Palandt, BGB, 33 Aufl, παρ. 1671, Anm.3).
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα το άρθρο 24 ορίζει:
Δικαιώματα του παιδιού
1. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην προστασία και τη φροντίδα που απαιτούνται για την καλή διαβίωσή τους. Τα παιδιά μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους. Η γνώμη τους σχετικά με ζητήματα που τα αφορούν λαμβάνεται υπόψη σε συνάρτηση με την ηλικία και την ωριμότητά τους.
2. Σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά, είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού.
3. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα να διατηρεί τακτικά προσωπικές σχέσεις και απευθείας επαφές με τους δύο γονείς του, εκτός εάν τούτο είναι αντίθετο προς το συμφέρον του.
Επιπλέον η Εισαγγελέας Ανηλίκων της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών κα Χρυσούλα Μυλωνά-Βακροπούλου στην από 11.7.2003 επιστολή της που δημοσιεύτηκε στο διαδυκτιακό τόπο του Χαμόγελου του Παιδιού (όπου απευθύνεται η επιστολή) αναφέρει:
«Σύμφωνα με τα άρθρα 1532, 1533 και 1591 ΑΚ αλλά και τα άρθρα 20 και 25 παρ. 1 ΠΚ σε συνδυασμό με το Ν2101/92 «Διεθνής σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού» κα δη των άρθρων 3,9 και 20 αυτού, προκύπτει η προληπτική αρμοδιότητα του Εισαγγελέα για την προστασία των ανηλίκων στην περίπτωση που δεν υπάρχουν γονείς ή έχουν εξαφανισθεί αδιαφορώντας για τα παιδιά τους ή είναι ακατάλληλοι και παραβαίνουν τα καθήκοντά τους που τους επιβάλλει το λειτούργημα τους για την επιμέλεια του τέκνου τους.
Η προληπτική αυτή αρμοδιότητα μας συνίσταται κατ’ αρχήν στην έρευνα των περιστατικών που καταγγέλλονται με οποιοδήποτε τρόπο στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, ή γνωστοποιούνται σε μας. Στη συνέχεια δίδεται εντολή όπου αυτό απαιτείται για ιατρική εξέταση και νοσηλεία του παιδιού, όταν υπάρχει παραμέληση ή κακοποίηση, στα Δημόσια Νοσοκομεία Παίδων. Αφού συλλεχθούν τα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το παιδί βρίσκεται σε κρίση και απαιτείται άμεση απομάκρυνση από το περιβάλλον των γονέων και των συγγενών του ή όπου τέτοιο περιβάλλον είναι ανύπαρκτο, ερευνάται ποιο πλαίσιο είναι κατάλληλο να φροντίσει το παιδί αυτό που υποφέρει, να το προστατεύσει και να αναλάβει με δικαστική απόφαση την επιμέλειά του, κατόπιν αιτήσεων μας προς το αρμόδιο δικαστήριο.»
Επιπλέον ο Ν. 3500/2006 ορίζει και προβλέπει ως ποινικώς κολάσιμη τόσο την σωματική όσο και τη συναισθηματική – ψυχολογική βία.
Σύμφωνα δε με το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού (http://www.ich.gr/ph_kakop.html) η ψυχολογική κακοποίηση ενός παιδιού μπορεί να περιλαμβάνει πράξεις και συμπεριφορές οι οποίες εμπεριέχουν απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση, συναισθηματική απροσφορότητα όπως και κοινωνικά αποκλίνουσες πράξεις.
Επίσης από το Χαμόγελο το Παιδιού ως συναισθηματική κακοποίηση ορίζεται ο τύπος της συμπεριφοράς, λεκτικής ή πρακτικής που θέτει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σε κίνδυνο. Παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης αποτελούν: Οι φωνές και οι κραυγές, οι χαρακτηρισμοί «είσαι ηλίθιος», «είσαι κακό παιδί», «είσαι άχρηστος/η», η σύγκριση των παιδιών με άλλα παιδιά εις βάρος του «δεν αξίζεις τίποτε», «ο ξάδελφος σου πάει καλύτερα από σένα» κλπ., η έλλειψη στοργής, αγάπης και τρυφερών εκδηλώσεων, η δημιουργία ενοχών «θα με κάνεις να πεθάνω», «εσύ φταις για όλα», η ταπείνωση του παιδιού «είσαι για πέταμα», «τι ήθελα και έκανα ένα παιδί σαν και σένα» κλπ, οι απειλές εγκατάλειψης ή βίας «θα φύγω και θα σε παρατήσω», «θα σε κλείσω σε ίδρυμα», «θα σου σπάσω τα κόκαλα» κλπ, οι ακραίες μορφές τιμωρίας π.χ. στέρηση φαγητού, νερού, κλείδωμα σε σκοτεινούς χώρους, δέσιμο κλπ.
Επιπλέον στον Οδηγό Εκπαιδευτικών & Γονέων για την Ανίχνευση της ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ αναφέρονται τα εξής για τη συναισθηματική κακοποίηση: «Συναισθηματική κακοποίηση, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας, υπάρχει όταν οι γονείς ή κηδεμόνες αγνοούν το παιδί, όταν του μεταδίδουν το μήνυμα ότι είναι ανάξιο, ανεπαρκές, ότι δεν αξίζει να αγαπηθεί γι΄αυτό που είναι και ότι έχει αξία μόνον όταν ικανοποιεί τις ανάγκες των άλλων. Επίσης, όταν υπάρχουν υπερβολικές απαιτήσεις για την ηλικία του παιδιού, όταν κάνουν το παιδί να αισθάνεται συχνά τρομαγμένο ή το θέτουν σε κίνδυνο. Σύμφωνα με άλλους μελετητές, συναισθηματική κακοποίηση υπάρχει όταν οι γονείς ή κηδεμόνες απορρίπτουν το παιδί, όταν το απειλούν με εγκατάλειψη, όταν το τρομοκρατούν και το απειλούν με ακραία τιμωρία, όταν λεκτικά το υποτιμούν, όταν αρνούνται να το κοιτάξουν ή να το καλέσουν με το όνομά του, όταν το γελοιοποιούν, όταν το απομονώνουν από φυσιολογικές κοινωνικές σχέσεις με άλλα παιδιά ή ενηλίκους, όταν το διαφθείρουν με συμμετοχή σε παράνομες, αντικοινωνικές ή καταστροφικές δραστηριότητες ή το εκμεταλλεύονται (π.χ. το ωθούν στην πορνεία), όταν το απειλούν, το ντροπιάζουν και το υποτιμούν. Ευκαιριακά, μπορεί και οι καλύτεροι γονείς να χάσουν την υπομονή τους και να πουν πράγματα που πληγώνουν, αυτό όμως που χαρακτηρίζει τη συναισθηματική κακοποίηση είναι η μακροχρόνια εμφάνισή της. Σύμφωνα με τον Dr Arthur Green, διευθυντή του Family Center at the Columbia Presbyterian Medical Center in New York City, «μιλάμε γι΄ αυτά που μια καλή μητέρα μπορεί να κάνει στο 10% του χρόνου, μια προβληματική μητέρα κάνει στο 80-¬90% του χρόνου». Οι κηδεμόνες που κακοποιούν συναισθηματικά τα παιδιά τους μπορεί να το κάνουν λόγω stress, άγνοιας του πώς να είναι γονείς, κοινωνικής απομόνωσης, έλλειψης πηγών βοήθειας ή μη ρεαλιστικών απαιτήσεων από το παιδί. Μπορεί να κακοποιούν τα παιδιά γιατί οι ίδιοι είχαν κακοποιηθεί ως παιδιά. Σύμφωνα με μελέτη του NSPCC, οικογένειες με προβλήματα ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων της απόπειρας αυτοκτονίας ή απειλών αυτοκτονίας, της συζυγικής βίας, της χρήσης ναρκωτικών και αλκοόλ, έχουν υψηλότερο κίνδυνο να κακοποιήσουν συναισθηματικά τα παιδιά. Ο Douglas Besharov, στο Recognizing Child Abuse: A Guide for the Concerned, αναφέρει ότι τα παιδιά που συνεχώς αγνοούνται, ντροπιάζονται, υποτιμούνται, τρομοκρατούνται ή ταπεινώνονται υποφέρουν τόσο, αν όχι και περισσότερο, από αυτά που κακοποιούνται σωματικά. Τα μωρά που στερούνται βασικής συναισθηματικής φροντίδας, ακόμη κι αν τρέφονται σωστά, δεν αναπτύσσονται κανονικά και μπορεί να πεθάνουν. Τα μωρά με λιγότερο σοβαρή στέρηση μπορεί να γίνουν ανήσυχα και ανασφαλή, με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Χαρακτηριστικά σημεία συναισθηματικής κακοποίησης παιδιού είναι n ανατροφή σε ένα υπερβολικά αυστηρό περιβάλλον, n σωματική, νοητική και συναισθηματική καθυστέρηση, στοιχεία παλινδρόμησης, όπως θηλασμός δακτύλου, στερεότυπες κινήσεις κ.λπ., στοιχεία νεύρωσης, όπως υπερβολική αντίδραση του παιδιού στην αποτυχία ή φόβος να αντιμετωπίσει νέες καταστάσεις, οι διαταραχές συμπεριφοράς, όπως φυγές ή κλοπές, καταστροφική συμπεριφορά (π.χ. βάζουν φωτιά, βασανίζουν ζώα), n ανασφάλεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόσυρση, μακροπρόθεσμα η κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών, αυτοκτονία, δυσκολία δημιουργίας σχέσεων, αστάθεια στην εργασία. Τα συναισθηματικά κακοποιημένα παιδιά μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι κατά κάποιο τρόπο είναι ελαττωματικά. Και η τραγωδία είναι ότι αυτά τα παιδιά μπορεί μεγαλώνοντας να κακοποιούν τα δικά τους παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Όλα τα άλλα είδη κακοποίησης συνήθως εμφανίζονται μαζί με συναισθηματική κακοποίηση. Όταν όμως η συναισθηματική κακοποίηση παρουσιάζεται μόνη της, είναι πολύ δύσκολο να την αντιληφθούν οι επαγγελματίες, καθώς δεν έχουν σωματικές ενδείξεις.
Το βράδυ της 1ης Φεβρουαρίου 2008 στο αστυνομικό τμήμα Καβάλας καταπατήθηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματα του παιδιού μου, αφού ουδείς άκουσε ή εξέτασε της καταγγελίες του περί κακοποίησης με αποτέλεσμα την περαιτέρω ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίησή του και όλα τούτα δυστυχώς με εντολή της Εισαγγελέως.
Πλαίσιο αξιολόγησης γονικότητας
Επικέντρωση στο γονικό ρόλο:
• ικανότητα του γονέα να ανταποκριθεί στις σωματικές, γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού
• ικανότητα για παροχή σταθερού και ικανοποιητικού περιβάλλοντος (ασφαλής βάση)
• κατανόηση αναγκών και προσδοκίες αντίστοιχες με την ηλικία του παιδιού
• ικανότητα να ξεκινήσει ή να ακολουθήσει και να ευχαριστηθεί με το παιδί διάφορες δραστηριότητες για παράδειγμα παιχνίδι
Επικέντρωση στο γονέα με τη ψυχική ασθένεια:
• επίπεδο διαταραχής, αστάθεια, βίαιες τάσεις (έλεγχος παρορμητικότητας)
• συμπτώματα που επιδρούν άμεσα στη γονική ικανότητα και στο βαθμό δέσμευσης του γονέα στο παιδί
• στάση προς τις κοινωνικές νόρμες και σχέση με το κοινωνικό σύστημα
• αίσθηση υπευθυνότητας για τον ίδιο, το παιδί και την οικογένεια/ ικανότητα να αναγνωρίζει ενδεχόμενο κίνδυνο για το παιδί
• επίπεδο παράνοιας / ικανότητα δημιουργίας σχέσεων εμπιστοσύνης
• χρήση παρεχόμενης βοήθειας / κινητοποίηση είτε θετική είτε αρνητική για αλλαγή με βάση και προηγούμενη ιστορία
Επικέντρωση στον “υγιή” ή στον άλλο γονέα (ανάλογα με την περίπτωση):
• στάση προς την ασθένεια του συντρόφου του
• σχέση με το παιδί
• δέσμευση στο να διατηρηθεί η οικογένεια
• ικανότητα διαθεσιμότητας / παρέμβαση σε ζητήματα του παιδιού
• κατάσταση υγείας / συναισθηματικά αποθέματα
Επικέντρωση στο γάμο ή στη σχέση:
• τρόπος και ένταση συζυγικών συγκρούσεων
• ικανότητα επικοινωνίας
• ιστορικό βιαιότητας, κακοποίησης
• ικανότητα συνεργασίας στο γονικό τους ρόλο
Επικέντρωση στο παιδί:
• αναπτυξιακή πρόοδος
• συναισθηματική ασφάλεια του παιδιού (φόβος για τον γονέα)
• ικανότητα για αυτο-προστασία
• ασυνήθιστες συμπεριφορές και χαρακτηριστικά
• σχέσεις έξω από την πυρηνική οικογένεια, εκτεταμένη οικογένεια, συνομήλικοι και σχολείο
Επικέντρωση στο πλαίσιο και στην εκτεταμένη οικογένεια
• βαθμός και μοντέλα στήριξης και σχέση με οικογένεια γονέων
• ποιότητα δικτύου εκτός οικογένειας
• οικονομικά, συνθήκες διαβίωσης
• καθημερινές ταλαιπωρίες, γεγονότα ζωής
Συγγνώμη για το ελαφρώς άσχετο της παρατήρησης, και μάλιστα τόσο πολύ αργότερα από την λήξη της συζήτησης (την οποία έφερε στον αφρό ο σύνδεσμος σε πρόσφατη ανάρτηση του Αθανάσιου Ανγνωστόπουλου), αλλά έχω μια απορία βρε παιδιά:
Πώς δηλαδή φαντάζεστε ότι θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια τυχόν απαγόρευση τεκνοποίησης στην πράξη; (ξέρω, ξέρω, θεωρητικά μιλούσατε, από νομολογική άποψη… αχ αυτοί οι νομομαθείς…).
Καθόλου θεωρητικά δεν ομιλούν οι απαίσιοι απαγορευταί. Κάνουν ό,τι μπορούν.