Περί των ελληνοαλβανικών διαφορών, μέρος Α

Προγραμματική θέση: οι ελληνοαλβανικές διαφορές είναι λίγες, εύκολα υπερβάσιμες και σχετικά ασήμαντες. Όσο πιο γρήγορα και δίκαια διευθετηθούν, τόσο το καλύτερο για τις δύο φίλες χώρες.

Βόρεια Ήπειρος

Πολλοί λένε, και μάλλον έτσι το εννοούν και οι Αλβανοί, ότι η ίδια η ονομασία της Βορείου Ηπείρου συμπαραδηλώνει αλυτρωτισμό. Προσωπικά δεν το βλέπω έτσι. Η ονομασία δημιουργήθηκε στα ελληνικά μόλις δημιουργήθηκε και η ανάγκη, όταν δηλαδή το 1914 η ιστορική Ήπειρος διαιρέθηκε μεταξύ Ελλάδας, που πήρε την μερίδα του λέοντος, και Αλβανίας. Ασφαλώς δεν αγνοώ ότι ο ελληνικός στρατός κατέλαβε τρεις φορές μέσα σε μια γενιά την Βόρεια Ήπειρο και ότι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια επιδιώξαμε με επιμονή την προσάρτησή της, αλλ’ εις μάτην. Ναι, το ξέρω ότι υπάρχει και εμβατήριο με την “κουκλίτσα αληθινή”. Στα μεγάλα μυστήρια της ανθρωπότητας λοιπόν ανήκει πώς η Βόρεια Ήπειρος είναι εθνικιστική, αλλά η Βόρεια Μακεδονία αντιεθνικιστική.

Αν όμως θα συνέβαλλε στην καλή γειτονία η αντικατάσταση στον λόγο μας της Βορείου Ηπείρου από τον όρο “αλβανική Ήπειρος“, εγώ δεν έχω πρόβλημα. Οι ίδιοι οι Βορειοηπειρώτες αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες και ως Ηπειρώτες, πράγμα που το βρίσκω πολύ λογικό. Αυτά τα εδάφη ιστορικά ανήκαν στην Ήπειρο ή Παλαιά Ήπειρο, ενώ η Αλβανία καθαυτήν ήταν η Νέα Ήπειρος. Αλβανική Ήπειρος λοιπόν και Ηπειρώτες της Αλβανίας. Δεν έχω πρόβλημα.

Τσάμικο

Για τους Τσάμηδες τα έχω πει αναλυτικά σε αυτήν εδώ την ανάρτηση. Εκεί έχω αναφέρει εκτενώς γιατί έχουμε σε γενικές γραμμές άδικο και γιατί πρέπει να κάνουμε κάτι για την αποκατάσταση της αδικίας. Οπότε εδώ περιορίζομαι να καταγράψω ποια μέτρα πιστεύω ότι πρέπει να λάβη η Ελλάδα προς τακτοποίηση του θέματος:

1. Επίσημη αναγνώριση του εγκλήματος και έκφραση συγγνώμης.
2. Αποζημίωση εις χρήμα των Τσάμηδων και των κληρονόμων τους. Ενδεικτικά, γνωρίζουμε ότι όσοι εκδιώχθηκαν διά της βίας, είδαν την περιουσία τους να δημεύεται και την ιθαγένεια να τους αφαιρήται ήταν περί τις 20.000. Μια αποζημίωση της τάξης των 25.000 ευρώ ανά Τσάμη δίνει ένα ποσό της τάξης του μισού δισεκατομμυρίου ευρώ. Αν αποκλιμακωθή εντός μιας πενταετίας π.χ. είναι ένα ποσό εύκολα αντιμετωπίσιμο.
3. Πολιτογράφηση όσων το επιθυμούν.

Δράττομαι της ευκαιρίας εδώ να κάνω ένα ιστορικό σχόλιο: όταν χαράχθηκαν τα ελληνοαλβανικά σύνορα, είχαμε πολλή δυσαρέσκεια από ελληνικής πλευράς. Η δυσαρέσκεια αυτή στον μεγαλύτερο βαθμό προερχόταν από την αδιάκριτη ταύτιση κάθε Ορθοδόξου με Έλληνα, ανεξαρτήτως μητρικής γλώσσας, ταύτιση που βεβαίως γινόταν εκ του πονηρού. Ωστόσο, η δυσαρέσκεια έχει και μια ορθή πραγματολογική βάση. Ειδικώτερα, για τα σύνορα από την Κακαβιά και βορειοανατολικώτερα δεν έχω κάποιο σχόλιο. Αλλά τα σύνορα από το σημείο εκείνο και μέχρι την θάλασσα, για να είναι ακριβοδίκαια, θα έπρεπε να καταλείπουν χονδρικά ίσο αριθμό αντίστροφων μειονοτήτων (μιας και πρακτικά δεν ήταν δυνατόν να μην υπάρξουν καθόλου αντίστροφες μειονότητες), ήτοι ελληνόφωνων ορθοδόξων εντός της Αλβανίας και αλβανόφωνων μουσουλμάνων εντός της Ελλάδας (οι δύο εναπομένοντες συνδυασμοί δεν ενδιαφέρουν, διότι ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι στην Αλβανία δεν υπήρχαν, ενώ οι αλβανόφωνοι ορθόδοξοι στην Ελλάδα ήταν λίγοι στα μέρη εκείνα και τάχιστα εξελληνίστηκαν, αν δεν ήταν εθνικώς Έλληνες ήδη). Αυτό όμως ακριβώς δεν φαίνεται να συνέβη. Ενώ δηλαδή στην Ελλάδα κληρώθηκαν περί τις 20.000 Τσάμηδες, ο αριθμός των Ελλήνων της Αλβανίας, έστω και αν ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκε με απόλυτη ακρίβεια, φαίνεται σαφώς μεγαλύτερος. Έτσι, στην απογραφή του 1989 άγγιξε τις 60.000. Στην απογραφή του 1945 βρισκόταν βέβαια στις 26.000, αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος αν μπορούμε να την εμπιστευτούμε. Τέλος πάντων.

Θαλάσσιες ζώνες

Εδώ το άδικο το έχει η αλβανική πλευρά. Συμφωνία οροθέτησης υπάρχει από το 2009, την οποία η Αλβανία υπέγραψε, αλλά δεν επικύρωσε. Την σχετική διαδικασία ήγειρε ενώπιον του αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου ο σημερινός Αλβανός Πρωθυπουργός, Έντι Ράμα, στον οποίο χρεώνεται απολύτως η σχετική εκκρεμότητα. Γιατί έχει άδικο η Αλβανία; Διότι αφής στιγμής υπέγραψε, οφείλει να επικυρώση, εσωτερικά δε νομικά εμπόδια δεν μπορούν να αντιταχθούν για την απαλλαγή της από μια διεθνούς δικαίου υποχρέωση. Τα εσωτερικά φαγώματα μεταξύ Μπερίσα και Ράμα δεν μας αφορούν.

Εν πάση περιπτώσει, το όλο θέμα τελεί ξανά υπό διαπραγμάτευση, και φαίνεται ότι η συμφωνία είναι ορατή. Το ουσιώδες για εμάς δεν είναι αν τα χωρικά μας ύδατα θα είναι 500 μέτρα πιο δω ή πιο κει, αλλά να αναγνωριστή, θεωρητικά και στην πράξη, ότι κάθε κατοικημένο νησί, άρα και οι Διαπόντιοι Νήσοι, δικαιούνται 12 μίλια αιγιαλίτιδας ζώνης. Διότι έχουμε αγώνα μετά στο Αιγαίο.

Κατά τα λοιπά, τα νερά που έχουν να μοιράσουν τα δύο κράτη είναι μια βόλτα 15 λεπτών με ταχύπλοο, δυο τσιγάρα δρόμος. Από τα χωριά της Χειμάρρας βλέπεις απέναντι τα τρία κρίσιμα νησιά, καθώς και στα αριστερά σου την Κέρκυρα. Από το σπίτι της γιαγιάς του Ράμα στο Βουνό φαίνονται πεντακάθαρα όλα αυτά. Υπόγραψε, Έντι, να τελειώνουμε.

Καταστολή των εθνικιστών

Επειδή δεν ξέρω τα των Αλβανών εθνικιστών με ακρίβεια, θα περιοριστώ να αναφερθώ στους δικούς μας και ό,τι πω ισχύει τηρουμένων των τηρητέων αναλογιών και επί των Αλβανών. Η υπόθεση της θανάτωσης Κατσίφα τάραξε τα νερά σε ένα θέμα όπου όλοι θεωρούσαμε ότι είχαμε αφήσει τις βιαιότητες στο παρελθόν. Δεν θέλω να υπεισέλθω στις αστυνομικές λεπτομέρειες του επεισοδίου, αλλά το μόνο βέβαιο είναι ότι υπάρχουν άτομα από ελληνικής πλευράς, και εννοώ εδώ και την μειονότητα, των οποίων ο αγνός και ανόθευτος εθνικισμός πρέπει, πολύ απλά, να κοπή με το μαχαίρι.

Η Ελλάδα πρέπει επίσης να αναγνωρίση την ευθύνη της για τις δολοφονίες της Επισκοπής στα ξημερώματα της 10ης Απριλίου 1994 και να αποζημιώση τους κληρονόμους των δύο νεκρών, του Αρσενίου Γκίνη και του Φατμίρ Σέχου.

Γελάω με τα καγκούρια. Νταξ, μαλάκες υπάρχουν παντού.

Στρατιωτικά νεκροταφεία

Και αυτό το πρόβλημα, μετά από μακροχρόνια ντροπιαστική καθυστέρηση του ελληνικού κράτους και επίσης μακροχρόνια ντροπιαστική κωλυσιεργία του αλβανικού κράτους βαίνει προς την επίλυσή του. Η σχετική διεθνής συμφωνία της 09ης Φεβρουαρίου 2009 κυρώθηκε στην Ελλάδα με τον Ν. 3782/2009 και έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται, επιτέλους. Και εδώ μένει μια πικρία από την μικρόψυχη συμπεριφορά του αλβανικού κράτους, που χρησιμοποίησε τους ηρωικούς νεκρούς μας σαν χαρτί στο πρόσκαιρο πολιτικό παιχνίδι.

Θα ολοκληρώσω με ένα δεύτερο μέρος.