Πριν από αρκετό καιρό (στο παλαιό Συνιστολόγιο την εποχή που εμάς τους Συνιστολόγους δεν μας είχε καταπιεί ακόμη η πολυεθνική της Αναμόρφωσης!) ο κύριος Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος είχε δημοσιεύσει ένα ωραίο άρθρο του κατά του πληθυντικού ευγενείας στην ελληνική γλώσσα (το άρθρο αυτό μπορείτε να διαβάσετε εδώ). Σε όσα ακολουθούν θέλω πια να απαντήσω στα επιχειρήματα που εκεί αρθρώνει ο συγγραφέας, εξηγώντας γιατί η ορθή θέση είναι διαμετρικώς αντίθετη από την δική του: Ο πληθυντικός ευγενείας, μας είναι (δυστυχώς ή ευτυχώς) απαραίτητος!
Ξεκινώ από ένα σημείο συμφωνίας μου με τον κύριο Αναγνωστόπουλο: Ο πληθυντικός ευγενείας δεν εντάσσεται ομαλά στην ελληνική γλώσσα, αποτελεί ξένο σώμα στην γραμματική της δομή. Συνεχίζω με ένα ουσιώδες σημείο διαφωνίας: Ο πληθυντικός ευγενείας εντάσσεται (πλέον) απολύτως ομαλά στην ελληνική επικοινωνιακή πρακτική, αποτελεί αναγκαίο συστατικό στην καθημερινή της δομή και όρο επιτυχούς διεκπεραίωσής της. Η γλώσσα δε, υπάρχει χάριν της επικοινωνίας ενώ δεν ισχύει το αντίστροφο. Συμπέρασμα: Αν έχουμε να αποφασίσουμε μεταξύ ενός σολοικισμού και μιας επικοινωνιακής ανωμαλίας, νομίζω ότι πρέπει να διαλέξουμε τον πρώτο. Το κόστος του να χάσουμε ή να μειώσουμε την δυνατότητα επικοινωνίας με κάποιον είναι ασυγκρίτως βαρύτερο από το κόστος του να μην μιλήσουμε/γράψουμε γραμματικώς σωστά.
Ο πληθυντικός ευγενείας τώρα, όπως αποκαλύπτει το όνομά του, έχει να κάνει με την ευγένεια. Αυτό είναι κάτι που ο ευγενής κύριος Αναγνωστόπουλος δεν πρόσεξε όσο έπρεπε στο άρθρο του. Υιοθέτησε μια πολύ στενή θεώρηση του πληθυντικού ευγενείας, θεωρώντας ότι δημιουργεί ανισότητες, αναπαράγει και διαιωνίζει ταξικές διαφορές, εξουσιαστικές σχέσεις ή τελοσπάντων συμβάλλει στην διατήρηση όλων των παραπάνω. Η θεώρηση αυτή είναι απολύτως λανθασμένη, στην πραγματικότητα είναι απλοική και εγκλωβισμένη σε κλισέ: Οι διαφορές εξουσίας, τάξεων κ.λπ.υπάρχουν είτε το θέλουμε είτε όχι και ο πληθυντικός ευγενείας δεν τις δημιουργεί αλλά ούτε και συμβάλλει αναγκαστικά στην διατήρησή τους: Όταν π.χ. ο σερβιτόρος μου απευθύνει τον λόγο στον ενικό κι εγώ του απαντώ στον πληθυντικό (ή αντιστρόφως!) ή όποια «ισορροπία κοινωνικής ισχύος» μεταξύ των δύο δεν υπεισέρχεται καθόλου στο επικοινωνιακό δρώμενο, ούτε και το επηρεάζει –το διακύβευμα είναι ένα και μόνο: Η ευγένεια, την οποία ο σερβιτόρος (ή ο πελάτης!) έχει σε κάθε περίπτωση παραβιάσει με την γλωσσική του επιλογή.