Η προφανής πολιτική αστάθεια που έχει προκαλέσει το λεγόμενο σκάνδαλο του Βατοπαιδίου μου έχει προξενησει ιδιαίτερη εντύπωση. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν περίμενα πως κάτι τόσο αναμενόμενο και σύνηθες θα σόκαρε την κοινή γνώμη και θα επέτρεπε σε βουλευτές να κατηγορούν συναδέλφους τους και να απειλούν να τους στείλουν στα ποινικά δικαστήρια. Ακόμα λιγότερο, όμως, περίμενα την επίθεση που δέχεται ο ηγούμενος Ευφραίμ και, σε κάποιο βαθμό, και ο παραδοσιακός ορθόδοξος μοναχισμός. Θεωρώ ότι ο ηγούμενος είχε, λόγω αιώνων αποδεκτής πρακτικής, το δικαίωμα να αναμένει εύλογα ότι η περίπτωσή του θα αντιμετωπισθεί όπως τόσες άλλες στην πορεία των αιώνων αυτών. Κι αυτό για τους παρακάτω λόγους που κατά σειρά αφορούν την ίδια την ορθοδοξία, τον μοναχισμό και το στάτους της Ελληνικής Εκκλησίας στην ελληνική κοινωνία.
1) Η ορθοδοξία έχει το θλιβερό προνόμιο να επιμένει στην τυπολατρία, τουλάχιστον σε επίπεδο καθημερινής επαφής ιερέα-πιστού περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο παρακλάδι του χριστιανισμού. Κανείς δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι η άκαμπτη αυστηρότητα που εισήγαγε κυρίως ο Παύλος στην χριστιανική πίστη έπαιξε τεράστιο ρόλο σε επίπεδο δογματικό, αλλά οι ορθόδοξοι είχαν την ευκαιρία τους, με την εικονομαχία, να απαλλαγούν από κάποια βαρίδια – ευκαιρία την οποία σπατάλησαν κατά τρόπο μάλλον αναπόφευκτο. Η επικράτηση των “συντηρητικών” έδωσε τη χαριστική βολή σε μία εκκλησία που έχει πλέον χάσει κάθε πνευματικότητα και αναλώνεται σε ανούσιους τύπους και ανακύκλωση συμπλεγμάτων και μισαλλοδοξίας. Όταν, όμως, ο πιστός παύει να αναρωτιέται για την αλήθεια που του αποκαλύπτει ο Θεός του, την ηθική και το δίκαιο που διαβλέπει στα διδάγματα της πίστης του κοκ με κάτι πρέπει να ασχολείται σε αυτό το σημαντικό κομμάτι της ζωήςτου. Και αρχίζει να κάνει ό,τι και τα κόμματα που δεν έχουν τίποτα πραγματικά πολιτικό να συζητήσουν: επικεντρώνονται στα πρόσωπα και τα ιδρύματα, διορίζουν “αντιπροσώπους του Θεού στη γη”, “αγίους ανθρώπους” και μέσω αυτών καθησυχάζουν τις ενοχές τους που τους ψιθυρίζουν καθημερινά στο αυτί ότι έχουν απομακρυνθεί από το Θεό. Η δύναμη των ανθρώπων αυτών δε θα μπορούσε παρά να είναι τεράστια στα μάτια των οπαδών τους διότι – θυμηθείτε!- στο πρόσωπό τους τιμάται το θείο που έχουν αυτοί οι άνθρωποι χάσει κάθε ελπίδα να επαναπροσεγγίσουν. Ο Ευφραίμ, όπως ο κάθε Ευφραίμ, παίζει ακριβώς αυτό το ρόλο του διαμεσολαβητή με τον οποίο πρέπει να τα έχουμε πάντα καλά. Κι επειδή είτε μαζί του θα είμαστε είτε εναντίον του, προτιμούμε, πλήρεις ενοχών, να είμαστε μαζί του: δεν τα βάζεις με ανθρώπους του Θεού. Κι αν μαζεύουν πλούτη, κυκλοφορούν με ελικόπτερα κοκ; Κάποιοι δε θυμούνται καν τη διαδασκαλία και το βίο του ιδρυτή της θρησκείας – σήμερα οι πιστοί είναι σαν τους ψευτοδιανοούμενους που ασχολούνται με ό,τι πιο “ψαγμένο” και ποτέ με τα “βασικά”: διαβάζουν βίους αγίων, ξέρουν απ’ έξω όλα τα τροπάρια, αλλά αγνοούν τα περισσότερα από τα λόγια του Ιησού. Και όσοι τα θυμούνται κατά καιρούς έχουν πάντα την επιλογή να αναφωνήσουν “κάτι θα ξέρει ο πάτερ (sic)” ή “απ’ το να τα παίρνουν ο ένας κι ο άλλος, καλύτερα η εκκλησία”.
Ο Πωλ Κρουγκμαν, τακτικος αρθρογραφος των ΝΥ Ταϊμς και στον ελευθερο του χρονο κορυφαιος ακαδημαϊκος οικονομολογος, μολις κερδισε το Βραβειο Νομπελ οικονομικων. Τωρα το σκεφτομαι και γω να αρχισω να γραφω μια στηλη για καποια τοπικη εφημεριδα, ισως κερδισω και γω ενα Νομπελ. Περα απο την πλακα, ο Κρουγκμαν ηταν σοβαρος υποψηφιος για το Νομπελ εδω και καιρο, αν και υπηρχε ο φοβος οτι λογω της εντονης αναμιξης του με τα πολιτικα τα τελευταια χρονια, δεν θα το κερδιζε.