Uncategorized

Η προχειρότητα της Ελληνικής πολιτικής πρακτικής

by

Εδώ και καιρό φλερτάρω με τη σκέψη να ψηφίσω Δράση ή Δημοκρατική Συμμαχία. Αποτελούν καλές εναλλακτικές λύσεις για όποιον δεν θέλει να επιβραβεύσει τα δυο μεγάλα κόμματα για τα απίστευτα περιστατικά διαφθοράς, αλλά ταυτόχρονα δεν θέλει σε αυτές τις δύσκολες ώρες να παραδώσει τη σκυτάλη σε ένα επικίνδυνα λαϊκιστικό συνοθύλευμα με μόνη κοινή συνιστώσα την αντιμνημονιακή ρητορική. Άλλωστε στα προγράμματά τους και τα δυο αυτά κόμματα περιλαμβάνουν θεσμικές αλλαγές τις οποίες υποστηρίζω εδώ και χρόνια, όπως το ασυμβίβαστο βουλευτικής και υπουργικής ιδιότητας, τα κουπόνια εκπαίδευσης, η κάλυψη από τους κρατικούς ασφαλιστικούς φορείς της περίθαλψης σε ιδιωτικά νοσοκομεία, κ.α. Παρόλα αυτά, μια πιο προσεκτική ανάγνωση των θέσεων των υποψηφίων τους με έχει αφήσει προβληματισμένο.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα το πώς θα εφαρμωστούν τα κουπόνια εκπαίδευσης. Ο Αλέξανδρος Ηλιόπουλος, υποψήφιος βουλευτής με τη Δραση, προτείνει στο ιστολόγιό του να πάρουμε  “τα χρήματα του κρατικού προϋπολογισμού που θα δοθούν για την Παιδεία στο επόμενο διδακτικό έτος και αντί να τα δώσουμε στο Υπουργείο Παιδείας να τα διαχειριστεί, τα διαιρούμε με τον αριθμό των μαθητών που θα πάνε σχολείο τον ίδιο χρόνο και δίνουμε το ποσό που αναλογεί σε κάθε μαθητή, στον γονέα του! Αυτό το ποσό το δίνουμε με τη μορφή κουπονιού.” Το σχέδιο φαντάζει ωραίο μέχρι να αναλογιστεί κανείς ότι οι σπουδές ενός σημαντικού μέρους των παιδιών, αυτών που πάνε σε ιδιωτικό σχολείο, δεν χρηματοδοτούνται από το κράτος αλλά από τους ίδιους τους γονείς. Αν γίνουν και αυτά τα παιδιά μέτοχοι της ίδιας δαπάνης, όπως άλλωστε είναι και το σωστό, τι ποσό θα αντιστοιχεί τελικά σε κάθε μαθητή? Θα επαρκεί αυτό για να εγγράψει κανείς το παιδί του σε ιδιωτικό σχολείο? Υπάρχει δυνατότητα τα ιδιωτικά σχολεία να καλύψουν μια μεγάλη αύξηση της ζήτησης, και πώς θα ελέγξει το κράτος την πιθανή αύξηση των διδάκτρων που θα επιφέρει μια τέτοια κίνηση? Τέλος, τι θα γίνουν οι καθηγητές στα δημόσια σχολεία που δεν θα συγκεντρώσουν επαρκή αριθμό μαθητών, αλλά και οι εναπομείναντες σε αυτά μαθητές? Ας πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα, αυτό της φορολογίας εισοδήματος. Και τα δυο κόμματα προτείνουν ενιαίο φορολογικό συντελεστή 20%. Τι φορολογικά έσοδα αναμένεται να προκύψουν με βάση τον συντελεστή αυτό? Οι δικοί μου γνωστοί ισχυρίζονται ότι κατά μέσο όρο πληρώνουν μεταξύ 35% και 40% του εισοδήματός τους στην εφορία. Αν ισχύει κάτι τέτοιο μιλάμε για σημαντική μείωση. Πώς θα καλυφθεί η διαφορά? Ίσως μετά από δεκαπέντε χρόνια διαμονής μου στις ΗΠΑ να έχω κακομάθει, αλλά θεωρώ ότι η διαδικασία θα έπρεπε να είναι η εξής.

Α) Πρώτα καθορίζουμε τί θα πρέπει να παρέχει το κράτος στους πολίτες, πώς, και πόσο.

Read moreΗ προχειρότητα της Ελληνικής πολιτικής πρακτικής

Εκφραστικη ψηφος εναντιον πραγματιστικης: Αποτελεσματικη διαμαρτυρια ή πεταγμα ψηφου στα σκουπιδια?

by

Δυο λογια περι θεωριας ψηφοδοτησης σε μαζικες εκλογικες διαδικασιες

Α, στο καλό! Ετσι κι αλλιώς, δεν θα λύσει η ψήφος μου το πρόβλημα της Ελλάδας. Επιλέγοντας κάτι που το πιστεύω, δεν κινδυνεύω τουλάχιστον να γίνω μονόχειρας.

Αποστολος Δοξιαδης στην Καθημερινη, περι του κινδυνου αυτοακρωτηριασμου κατοπιν διαπιστωσεως οτι απο ρεαλισμο/πραγματισμο ψηφισε το λαθος κομμα

Ας κοιταξουμε λιγο το ζητημα απο την σκοπια της πολιτικης θεωριας και θεωριας ψηφοδοτησης, δηλαδη πως ψηφιζει ενα ορθολογικο ατομο. Ενα απο τα πρωτα και πιο ενδιαφεροντα αποτελεσματα της θεωριας ειναι η στρατηγικη ψηφος, δηλαδη οτι οι εκλογεις που ενδιαφερονται για το αποτελεσμα των εκλογων και μονο*, δεν ψηφιζουν παντα το κομμα που προτιμουν.

Ξεκινω με το απλουστερο παραδειγμα, εκλογες μεταξυ δυο κομματων Α και Β με ενα απολυτως πλειοψηφικο συστημα (οποιος μαζεψει περισσοτερες ψηφους κυβερνα μονος του). Εστω οτι για μενα το κομμα Α συνδεεται με ευημερια/ποιοτητα ζωης ΠA και το κομμα Β συνδεεται αντιστοιχα με ευημερια ΠΒ. Οταν ψηφιζω, συγκρινω τις εκτιμησεις μου για το ΠA και ΠΒ και ορθολογικα διαλεγω το κομμα που μου υποσχεται την υψηλοτερη ευημερια.** Ασχετως τι ψηφιζουν οι αλλοι ανθρωποι, το καλυτερο που μπορω να κανω ειναι να ψηφισω το κομμα που προτιμω, ας υποθεσουμε οτι ειναι το Α γιατι ΠA > ΠΒ

Υποθεστε ομως τωρα οτι υπαρχει ενα τριτο κομμα, το Γ. Υποθεστε οτι το κομμα Γ ειναι το χειροτερο κομμα που μπορω να φανταστω για την ευημερια μου, αν εκλεγει η ζωη μου θα καταστραφει. Εχουμε τωρα ΠA > ΠΒ >> ΠΓ. Τι πρεπει να ψηφισω? Τα πραγματα περιπλεκονται και η βελτιστη ψηφος εξαρταται απο τις προτιμησεις των αλλων ψηφοφορων. Ας πουμε οτι ειμαστε συνολικα 5 ψηφοφοροι. Δυο απο αυτους ψηφιζουν μανιωδως Β και δυο ψηφιζουν Γ. Τι πρεπει να ψηφισω εγω? Ειναι προφανες οτι ακομα και ας μου αρεσει το κομμα Α ιδιαιτερως πολυ, μια ψηφος σε αυτο ειναι πεταμενη στα σκουπιδια. Ο,τι και να κανω, το κομμα Α δεν μπορει να κερδισει σε αυτες τις εκλογες. Αυτο που θα κανω λοιπον ειναι να ψηφισω στρατηγικα το Β, ενα κομμα που μου αρεσει λιγοτερο απο το Α, αλλα εχει ελπιδες να εκλεγει και ετσι να αποφυγω το τρισκαταρατο κομμα Γ.

Το παραδειγμα μπορει να ειναι απλο, αλλα η βασικη ενοραση που μας δινει διαπερναει τα περισσοτερα πολιτικα συστηματα του κοσμου. Οταν ενα εκλογικο συστημα εχει καποια χαρακτηριστικα πλειοψηφικοτητας, ενας ορθολογικος ψηφοφορος δεν ψηφιζει αυτο που πραγματικα θελει αλλα την λιγοτερο κακη εναλλακτικη που εχει σοβαρες πιθανοτητες να κερδισει (οπως εχουμε συζητησει και παλιοτερα).

Read moreΕκφραστικη ψηφος εναντιον πραγματιστικης: Αποτελεσματικη διαμαρτυρια ή πεταγμα ψηφου στα σκουπιδια?

Μήπως παραείμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων?

by

Τελευταία λαμβάνω πολλά ηλεκτρονικά μηνύματα με περιεχόμενο απαξιωτικό για τους βόρειους συν-Ευρωπαίους. Μας ζηλεύουν, λένε, διότι εμείς ψήνουμε τον οβελία όταν εκείνοι δουλεύουν και το Πάσχα. Μας αντιπαθούν διότι πίνουμε ουζάκι δίπλα στη θάλασσα όταν εκείνοι ατενίζουν τον μουντό και βροχερό ορίζοντα από το παράθυρο του γραφείου. Δεν μας καταλαβαίνουν διότι ξέρουμε να χαιρόμαστε τη ζωή ενώ εκείνοι ξέρουν μόνο να δουλεύουν. Διαβάζοντάς τα μηνύματα αυτά θυμήθηκα το βιβλίο του οικονομολόγου ιστορικού Joel Mokyr με τίτλο “The Lever of Riches: Technological Creativity and Economic Progress“. Ο Mokyr επισημαίνει ότι ευρήματα όπως ο μηχανισμός των Αντικυθήρων αποδεικνύουν ότι “ο κλασσικός πολιτισμός είχε τη διανοητική ικανότητα να δημιουργεί πολύπλοκες τεχνικές συσκευές. Το ερώτημα παραμένει γιατί τόσο λίγη από αυτήν την ικανότητα πραγματώθηκε και μεταφράστηκε σε οικονομική πρόοδο”. Η απάντηση που δίνει o Mokyr αργότερα έχει να κάνει με τις αξίες του συγκεκριμένου πολιτισμού: “Μεταξύ των μεγάλων πολιτισμών της αρχαιότητας οι Έλληνες εκτιμούσαν την άθληση και τη μάθηση, ενώ οι Ρωμαίοι θεωρούσαν πιο σπουδαία την πολεμική και διοικητική ικανότητα…Αυτό που ονομάζουμε ‘παραγωγή’ ήταν στιγματισμένο από την Ελληνο-Ρωμαϊκή κοινωνία σαν μια απασχόληση των κατώτερων τάξεων,πιθανόν συνυφασμένη με τη δουλεία, απαραίτητη αλλά βρώμικη.” Tα ηλεκτρονικά μηνύματα που έλαβα με έκαναν να αναρρωτηθώ κατά πόσο για την οικονομική δυσπραγία του έθνους ευθύνεται και η πολιτισμική μας ομοιότητα με τους αρχαίους Έλληνες. Μήπως τελικά το πρόβλημα είναι ότι είμαστε άξιοι απόγονοί τους?

Read moreΜήπως παραείμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων?

Φταινε οι τεμπεληδες Ελληνες? Παραγωγικοτητα και αξιοκρατια

by

Εδω και αρκετο καιρο, χαρη στο κυμα ομφαλοσκοπησης που εφερε η κριση, εχει γινει αγαπημενη στατιστικη στον δημοσιο διαλογο αυτη που λεει οτι οι Ελληνες δουλευουν περισσοτερο απο πολλους Ευρωπαιους. Λογικο ειναι ενα τετοιο μιμηδιο να διαδιδεται γρηγορα σε αρκετους Ελληνες, που διψανε να δειξουν οτι δεν φταιει η διαβοητη αλλα πολυαμφισβητουμενη μεσογειακη ραθυμια για τα οικονομικα μας προβληματα.

Πιο προσφατα και εν μερει ως απαντηση εχει αρχισει να κυκλοφορει το γεγονος οτι οι Ελλαδιτες μπορει να δουλευουν πολλες ωρες, αλλα δεν παραγουν πολλα σε αυτες τις ωρες. Οπως εχουμε εξηγησει και αναλυτικα παλιοτερα, η παραγωγικοτητα της εργασιας στην Ελλαδα ειναι απο τις χαμηλοτερες στην Δυση. Καποιοι σχολιαστες συναγουν απο αυτο το γεγονος οτι ισως τελικα φταιει η τεμπελια μας, δουλευουμε πολυ στα χαρτια, αλλα παλι τιποτα δεν κανουμε.

Η τεμπελια ειναι γενικα προβληματικη εννοια, δυσκολα μετριεται σε πολυπλοκα μη-ντετερμινιστικα οικονομικα περιβαλλοντα, οταν δεν ξερουμε τι ποσοστο ικανοτητων, τυχης ή σκληρης δουλειας χρειαζεται για ενα καλο αποτελεσμα. Σιγουρα, οσο πολυπλοκο και να ειναι το συστημα, οι επιλογες μας επηρεαζουν την παραγωγικοτητα μας. Αν δουλεψουμε περισσοτερο, πιθανοτατα θα παραξουμε περισσοτερο. Αυτο ομως που θελω να τονισω ειναι οτι δεν φταινε (νομιζω) τοσο οι καθμερινες μικρο-επιλογες των Ελληνων οσο οι μεγαλες πολιτικες επιλογες. Το θεμα δεν ειναι τοσο ποσους καφεδες πινει ο ιδιωτικος υπαλληλος Γιαννης Κανονικοπουλος στην δουλεια και ποση ωρα παιζει πασιεντζα, αλλα κατα ποσον εχουμε ενα περιβαλλον που η δουλεια του απο την μια αποδιδει το αποτελεσμα που επιδιωκει ο ιδιος, και απο την αλλη πιανει τοπο στην επιχειρηση, στην αγορα και στην κοινωνια.

Read moreΦταινε οι τεμπεληδες Ελληνες? Παραγωγικοτητα και αξιοκρατια

Φοιτητικη διαρροη ή αποτυχημενη εκπαιδευτικη πολιτικη

by

Το ελληνικο κρατος απομακρυνει φοιτητες με το ζορι απο τα σπιτια τους, τους στελνει σε ιδρυματα χαμηλοτερης σταθμης αποτι θα βρισκαν στην πολη τους, και μετα ξοδευει τα λεφτα των γονιων τους για να τους πεισει να μεινουν μακρια απο αυτους

Διαβαζω στην Καθημερινη

το 24,3% των πρωτοετών της τρέχουσας ακαδημαϊκής χρονιάς πήγαν να εγγραφούν στη σχολή τους και μετά την… ξέχασαν αφού ούτε καν βιβλία δεν ζήτησαν να πάρουν για τα μαθήματά τους. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε, αφού το 2010-2011 το 19,55% των πρωτοετών έκαναν μεν εγγραφή στη σχολή τους, αλλά δεν ζήτησαν βιβλία.

Φοιτητικη διαρροη ονομαζουν το φαινομενο, υπονοωντας μαλλον οτι οι φοιτητες ειναι ενα αβουλο ρευμα που κατευθυνουμε οπου και οπως θελουμε. Οι ζημιες που προκαλει το φαινομενο ειναι προφανεις και οι λυση μαλλον ευκολη. Αλλα δυστυχως προσκρουει σε δυο απο τα αγαπημενα τοτεμ της π.κ. (προ κρισης) Ελλαδας.

Αρχιζω απο τις ζημιες. 1 στους 4 φοιτητες εγγραφεται σε σχολες απο τις οποιες δεν ενδιαφερεται καν να παραλαβει τα δωρεαν βιβλια. Απο την μια αυτοι οι φοιτητες προκαλουν κοστος στο κρατος (κοστος γραφειοκρατιας πχ), χωρις να κερδιζουν τιποτα οι ιδιοι.

Read moreΦοιτητικη διαρροη ή αποτυχημενη εκπαιδευτικη πολιτικη

Οικονομική ελευθερία και οικονομικές επιδόσεις στη Λατινική Αμερική

by

Ακολουθεί μεταφρασμένη περίληψη εργασίας που συγγράψαμε με το συνάδελφο Γρηγόριο Λιβάνη, και η οποία πρόσφατα έγινε δεκτή για δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό.

Το 2007 οι ΗΠΑ είχαν το υψηλότερο ΑΕΠ ανά εργαζόμενο στον κόσμο. Βόρεια, το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο του Καναδά ήταν στο 81% εκείνου των ΗΠΑ και παρόμοιο με αυτό της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Νότια ωστόσο την καλύτερη οικονομική επίδοση την είχαν στην Καραϊβική το Τρινιντάντ και Τομπάγκο με ΑΕΠ ανά εργαζόμενο στο 60% εκείνου των ΗΠΑ, και στη Λατινική Αμερική η Χιλή με ΑΕΠ ανά εργαζόμενο στο 33% εκείνου των ΗΠΑ. Πώς γίνεται η φαντασιακή γραμμή που χωρίζει τις ΗΠΑ από το Μεξικό να σηματοδοτεί τέτοιες πραγματικές διαφορές στην παραγωγικότητα του πληθυσμού που ζει βόρειά της και εκείνου που ζει νότια? Στη μελέτη με τίτλο “Economic Freedom and Economic Performance in Latin America: A Panel Data Analysis” εξετάζουμε την υπόθεση ότι οι ανισότητες αυτές αντικατοπτρίζουν το διαφορετικό βαθμό στον οποίο οι χώρες της Αμερικανικής ηπείρου έχουν επιτρέψει στο αγοραίο σύστημα να κατανείμει τους παραγωγικούς πόρους.

Το δείγμα μας περιλαμβάνει 23 χώρες της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής για τις οποίες στοιχεία είναι διαθέσιμα. Η χρονική περίοδος καλύπτει από το 1984 μέχρι το 2007. Για να εξετάσουμε αν η οικονομική ελευθερία επηρεάζει την παραγωγικότητα στη Λατινική Αμερική διαφορετικά από ότι στις ανεπτυγμένες χώρες χρησιμοποιούμε σαν ομάδα σύγκρισης τις 23 χώρες του ΟOΣΑ (πλην Λουξεμβούργου).

Read moreΟικονομική ελευθερία και οικονομικές επιδόσεις στη Λατινική Αμερική

Ποιοι τα φαγαμε – η αδυναμια του ελληνικου κρατους σε μια εικονα

by


Μεγαλο θεμα εχουν γινει στην Ελλαδα τα δημοσια εξοδα, ο αριθμος των εργαζομενων στο δημοσιο και η αναζητηση ποιος εφαγε τα λεφτα τελοσπαντων. Η συζητηση φυσικα δεν θα τελειωσει ποτε αλλα εχω την εντυπωση οτι παραμελουμε συστηματικα το σκελος των δημοσιων εσοδων, δηλαδη οτι το κρατος ουτως ή αλλως δεν ειχε και τοσο πολλα λεφτα να φαει. Ιδου μια ερωτηση για οποιονδηποτε εργαζεται στην Ελλαδα, τι ποσοστο εισοδηματος δινετε στο κρατος? Παρτε το ετησιο εισοδημα σας μετα φορων και εισφορων και διαιρεστε το δια του συνολου των πραγματικων (οχι των δηλωθεντων μονο) εσοδων σας το ιδιο ετος. Αν εισαστε μεσου εισοδηματος το αντιστοιχο νουμερο στην Γερμανια θα ηταν περιπου 0,5 – 0,6. Δηλαδη κυριολεκτικα καπου το μισο εισοδημα ενος Γερμανου παει σε φορολογια και κοινωνικη ασφαλιση. Παρομοιως σε βορειοτερες χωρες της ΕΕ. Στην δηθεν φανατικη οπαδο του ελευθερου επιχειρειν Βρετανια το νουμερο θα ηταν περιπου 0,6-0,7 (για μενα ειναι 0,63 περιπου).

Στην Ελλαδα εχω την υποψια οτι το αντιστοιχο νουμερο για μισθωτους στον επισημο τομεα της οικονομιας ηταν καπου στο 0,65-0,75 και για τους υπολοιπους ακομα και 0,8-0,9. Ενδιαφερομαι να ακουσω πραγματικα παραδειγματα, αλλα δεδομενου του γραφηματος δυσκολα θα με πεισει κανεις οτι ο μεσος Ελληνας πληρωνε εστω και κατα προσεγγιση ευρωπαϊκου επιπεδου φορους.

Read moreΠοιοι τα φαγαμε – η αδυναμια του ελληνικου κρατους σε μια εικονα