Επαναφέρω εδώ κάποιες σκέψεις που εν σπέρματι είχα διατυπώσει εδώ.
Δεν απέχουμε πολύ ίσως από την τεχνητή μήτρα. Θα ξημερώση η ημέρα εκείνη που η κάθε πολυάσχολη εγκζέκιουτιβ δεν θα εγκυμονή, αλλά θα τεκνοποιή ωστόσο.
Ω τι ένδοξη ημέρα!
Ένα εκτροφείο εμβρύων, όπου χιλιάδες μικρά ανθρωπάκια θα κλοτσάνε τα τοιχώματα της τεχνητής τους μήτρας, ζυγημένα και στοιχημένα. Νοσηλεύτριες θα περιφέρωνται αθόρυβα, θα τους ψιθυρίζουν και θα βάζουν Μότσαρτ στα ηχεία. Οι μέλλοντες γονείς θα καταφθάνουν σαν επισκέπτες και η επίδοξη μαμά θα χαϊδεύη με συγκίνηση την ψεύτικη κοιλιά. Θα λένε καληνύχτα και θα γυρνάνε σπίτι χεράκι χεράκι. Όχι πια καούρες, όχι λιποθυμίες, όχι περιττά κιλά. Δεν θα σπάνε τα νερά άγρια ξημερώματα, αλλά οι γονείς θα φοράνε τα καλά τους και θα πηγαίνουν στο ραντεβού του τοκετού τους. Η μαμά θα βιντεοσκοπή με το αϊφόν τις ξένες συσπάσεις και σε μισή ώρα θα φεύγουν για το σπίτι με το μωρό αγκαλιά. Τον μικρό θησαυρό τους.
Έγραψα ήδη ότι πώς και γιατί τότε θα έχη πλέον καταστή σαφές ότι το έμβρυο δεν είναι μέρος του σώματος της εγκύου και, άρα, δεν μπορεί να το κάνη ό,τι θέλη. Τώρα θα ήθελα να σχολιάσω το ζήτημα από μια άλλη πλευρά, ηθική και δικαιοπολιτική.
Πράγματι, μια τεχνητή μήτρα αλλάζει πολλά στην περί εκτρώσεων συζήτηση. Αν ας πούμε το κράτος εγγυηθή την μεταφορά και επιβίωση του εμβρύου από την γυναίκα σε μια τεχνητή μήτρα και κατόπιν την υιοθεσία του; Ποιον ηθικό και νομικό λόγο μπορεί να προβάλη πλέον η εγκυμονούσα υπέρ της θανάτωσης του εμβρύου και κατά της κύησής του στην τεχνητή μήτρα;
Να το σκεφτούμε πρακτικά:
Η Χ μένει έγκυος, αλλά δεν επιθυμεί την κύηση. Ασφαλώς γνώριζε τα περί σύλληψης και αντισύλληψης και οπωσδήποτε δεν θα πεινούσε αν γινόταν μητέρα. Απλώς δεν θέλει βρε αδερφέ, με το στανιό δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Είχε καταστρώσει άλλο σχέδιο για την ζωή της και ένα παιδί δεν προβλεπόταν, όχι τώρα τουλάχιστον, ίσως σε μερικά χρόνια ή ίσως έχει ήδη καναδυό. Λυπάται πολύ, της είναι δυσάρεστη η ιδέα, αλλά εκείνη αποφασίζει πώς θα διαγάγη τον βίο της.
Κρατάει την ζωή της στα χέρια της γερά.
[εμφανίζω εδώ ένα παράδειγμα α) συνηθέστατο, και μάλιστα το συνηθέστερο, και β) καθαρό από άλλες εκτιμήσεις, π.χ. βιασμός, πενία, κίνδυνος ζωής της εγκύου κ.λπ. Γιατί αν μπορούμε να στοιχειοθετήσουμε εδώ ένα ηθικό δικαίωμα στην έκτρωση, μπορούμε και σε όλες τις άλλες κατά μείζονα λόγο]
Αν όμως, Χ, το κυοφορούσες και το έδινες για υιοθεσία το μωρό; Εδώ οι πιο πολλές γυναίκες απαντούν ότι προτιμούν να σκοτώσουν το έμβρυο παρά να το γεννήσουν και να γνωρίζουν ότι ζη, μια μάλλον αναπάντεχη άποψη περί μητρότητας. Τέλος πάντων, θα επανέλθω σε αυτό.
Η Χ θα μπορούσε βέβαια να αντείπη ότι, ακόμη και η 9μηνη εγκυμοσύνη, αυτή η περιπέτεια, αυτός ο τάραχος, όλη αυτή η δυσμορφία, δεν ήταν στο πρόγραμμα. Θα διαταραχθή επίσης το σχέδιό της, θα μείνη πίσω στο μεταπτυχιακό της, θα το μάθουν οι γκόμενοι και δεν θα της την πέφτουν και τα λοιπά.
Εδώ όμως ακριβώς υπεισέρχεται ο παράγων “τεχνητή μήτρα”. Αφού δεν κυοφορεί η ίδια η Χ, καμία απολύτως επίδραση δεν ασκείται στον αυτοπροσδιορισμό της και στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς της, όπως την εννοεί. Ποιος λόγος υπάρχει συνεπώς για μια κοινωνία να θεσμοθετήση τον θάνατο του εμβρύου, όταν υπάρχει λύση ηπιώτερη και αναλογικώτερη, ήτοι η τεχνητή μήτρα; Το μόνο λογικό συμπέρασμα θα ήταν να αναγνωρίζεται όχι δικαίωμα έκτρωσης, δηλαδή τεχνητής διακοπής της εγκυμοσύνης, αλλά δικαίωμα τεχνητής κύησης.
[Πρόκειται προφανώς για μια επιλογή με σοβαρό οικονομικό κόστος. Αλλά η ηθική πλευρά του ζητήματος είναι νομίζω πιο σπουδαία].
Απομένει βέβαια το ανορθολογικό έλασσον που θέλει σώνει και καλά να ξεκοιλιάση το έμβρυο παρά να γνωρίζη ότι κυήθηκε και γεννήθηκε. Η έγκυος αυτή, καίτοι δεν αντλεί καμία ωφέλεια από την συγκεκριμένη καταστροφή της εν γενέσει ανθρώπινης ζωής, φαίνεται ότι βρίσκει ενοχλητική την απλή γνώση ότι κάτι πήγε λίγο στραβά στο σχέδιο ζωής της ή ίσως δεν θέλει να υπάρχουν αποδείξεις ενός γεγονότος που θεωρεί παραστράτημά της ή, το έχω ακούσει κι αυτό, δεν θέλει να μεγαλώση το παιδί της σε ορφανοτροφείο. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο. Ιδίως με ξενίζει, για να το πω αλαφρά αλαφρά, αυτή η προτίμηση στον θάνατο έναντι της ζωής ως δήθεν καλύτερο, του τύπου “τεσσάρι, κολυμβητήριο και ιδιωτικό σχολείο για το βλαστάρι μου ή θάνατος [κι αυτός για το βλαστάρι μου]”.
Δεν βρίσκω κάτι άξιο προστασίας σε αυτήν την άποψη, αλλά είμαι πρόθυμος να ακούσω αντίκρουση.
Και εγώ έγραψα στο προηγούμενο άρθρο ότι δεν έχει καταστεί τίποτα σαφές. Προσθέτοντας: το νεφρό μου αφαιρείται και μπαίνει σε αυτή την συσκευή όπου εξακολουθεί να είναι ζωντανό. Μήπως τότε έχει καταστεί σαφές ότι το νεφρό μου δεν είναι κομμάτι του σώματος μου; Αλλά τέλος πάντων, εάν ένα έμβρυο αφαιρεθεί από την μήτρα, ναι, παύει να είναι μέρος του σώματος της γυναικας. Αλλά πριν την αφαίρεση ήταν και παραήταν μέρος του σώματος της γυναίκας.
Ποιος λόγος για μια κοινωνία να παρέμβει στο σώμα ενός ανθρώπου, επιβάλλοντας μια δυσανάλογα βαριά χειρουργική επέμβαση, και στερώντας από αυτόν την κυριότητα επί των μερών του; Λόγοι όπως η πιθανολογούμενη ψυχή του εμβρύου δεν γίνονται δεκτοί αφενός για ορθολογικούς λόγους και αφετέρου διότι οδηγούν σε καταστάσεις Monty PythonΙκές.
Ίσως, λέω ίσως, το ότι δεν μπορείς να σκεφτείς κάτι άλλο να οφείλεται στο μάλλον μικρό μέρος της ζωής που αφιερωσες σε αυτές τις σκέψεις. Σε αντίθεση με μια γυναίκα που τα σκέφτεται αυτά όλη την ζωή της. Τέλος πάντων. Εγώ σκέφτηκα και τους εξής άλλους λόγους που κανείς μπορεί να προτιμήσει την καταστροφή του εμβρύου αντί της γεννήσεως και ανάπτυξης ενός ανθρώπου:
α) Φιλοσοφική αντίθεση στην γέννηση επιπλέον ανθρώπων. Είμαι οικολόγος του οποίου το προφυλακτικό έσπασε και δεν θεωρώ σωστό για τον πλανήτη να γεννιούνται και άλλοι άνθρωποι. Όποιος θέλει παιδί να υιοθετήσει.
β) έχω ήδη ένα παιδί και πιστεύω ότι εάν γεννούσα δεύτερο δεν θα μπορούσα να φροντίσω πια το πρώτο, ενώ δεν πιστεύω ότι ένας θετός γονέας θα φρόντιζε το δεύτερο επαρκώς καλά.
γ) είμαι καπνιστής ή άλλου τύπου ναρκομανής και ούτε θέλω να σταματήσω να παίρνω τα ναρκωτικά μου ούτε θέλω να φέρω στον κόσμο ένα προβληματικό βρέφος.
Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι, εγωϊστικοί ή αλτρουϊστικοί, που μια γυναίκα μπορεί να έχει για να θέλει μια έκτρωση. Αλλά ούτως ή άλλως αυτοί οι λόγοι δεν μας αφορούν και πολύ για τον απλό λόγο ότι η καταστροφή του εμβρύου δεν έχει ένα πραγματικό υποκείμενο θύμα. Τι να κάνουμε, ο δυνητικός άνθρωπος δεν είναι ένας άνθρωπος ούτε μπορεί να είναι φορέας δικαιωμάτων.
Ο νόμος αναγκάζεται για πραγματιστικούς λόγους να θέσει ένα αυθαίρετο όριο, που δημιουργεί και παραβιάσεις δικαιωμάτων εκεί που δεν υπήρχαν, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι οι μητέρες, οι μαίες και οι ιατροί εφαρμόζουν καθημερινά άλλα, εξω-νομικά κριτήρια ζωής και θανάτου για έμβρυα ή νεογέννητα, τα οποία κριτήρια είναι πιο υποκειμενικά αλλά ταυτοχρόνως και πολύ πιο ουσιαστικά. Ο νόμος και οι νομικοί θα πρέπει να σταματήσουν να νομοθετούν με βάση τις προσωπικές ηθικές διαισθήσεις τους και να γυρίσουν με ένα πιο φιλοσοφικό μάτι στην κοινωνία, να δουν τι συμβαίνει εκεί μεταξύ αγαθών κατά βάση ανθρώπων και να αναγνωρίσουν ότι η ποινικοποίηση της έκτρωσης είναι μια εξαιρετικά κακή ιδέα.
Παρεμπιπτόντως, μιας και μιλάμε για την τεχνολογία, να πούμε ότι η τεχνολογία μας βοηθάει και στο ζήτημα της καταστροφής του εμβρύου. Δηλαδή, το “ξεκοίλιασμα” του εμβρύου και όλες οι συναισθηματικά άβολες παράμετροι μιας αργοπορημένης έκτρωσης θα μπορούσαν τεχνολογικά να εκλείψουν, κατά τον ίδιο τρόπο που για παράδειγμα άλλες καταστροφές ανθρώπινων οργανισμών έχουν γίνει πιο “υποφερτές” μέσα στα χρόνια. Για παράδειγμα ένας άνθρωπος που έχει μείνει φυτό μπορεί σήμερα να λάβει ενδοφλέβια ένα μίγμα βαρβιτουρικών, παραλυτικών ουσιών και κάλιου και να τελειώσει η ζωή του χωρίς να υποφέρει καθόλου.
Και το τελευταίο μου σχόλιο (υπόσχομαι): πριν τον 19ο αιώνα η έκτρωση πριν το πρώτο μισό της εγκυμοσύνης δεν ήταν γενικώς ποινικοποιημένη και αν εξαιρέσεις ορισμένες θρησκείες όπως το Ισλάμ ή τον Ιουδαϊσμό η ανθρώπινη σκέψη δεν κατάφερε ποτέ να συγκλίνει σε μια επικρατούσα άποψη για το ηθικό στάτους του εμβρύου (και μην μου πεις, όπως στο προηγούμενο άρθρο, ότι οι Στωϊκοί δεν “κούρασαν” της ηθικές τους απόψεις αρκετά). Η καθολική εκκλησία για παράδειγμα, παρ’ότι απαγορεύει την έκτρωση ως αμαρτία κατά του γάμου, μέχρι και τον 17ο αιώνα δεν αναγνωρίζει, όπως π.χ. ο Θωμάς ο Ακινάτης, ότι το έμβρυο προ της μέσης της εγκυμοσύνης έχει ψυχή και άρα ότι αποτελεί θύμα της έκτρωσης.
Επιπλέον όσο πλησιάζει κανείς στην σύγχρονη εποχή με την απομάκρυνση από τον θρησκευτικό τρόπο σκέψης και την σύγκλιση προς πιο φυσικαλιστικούς τρόπους σκέψης παρατηρούμε ότι ενώ κοσμικοί νομοθέτες εισβάλλουν σε αυτόν τον τομέα της ανθρώπινης ζωής η κοινωνία εξακολουθεί να μην έχει καθόλου ξεκάθαρες απόψεις για το θέμα. Από την μια μεριά στην βικτοριανή εποχή η έκτρωση ποινικοποιείται (με την εσχάτη των ποινών!) και η αντισύλληψη απαγορεύεται, αλλά και στις ΗΠΑ το προτεσταντικό ιατρικό κατεστημένο, γνωστό για τις ευγονικές του τάσεις, θέλοντας να αυξήσει τις γεννήσεις των γηγενών έναντι των (καθολικών) μεταναστών αλλά και να αναπτύξει το πελατολόγιο των ιατρών-μελών του προσπαθεί με νομικό τρόπο να υποχρεώσει τις γυναίκες να γεννήσουν παραπάνω παιδιά. Ταυτοχρόνως ξεκινάει και το κίνημα υπέρ της αναπαραγωγικής ελευθερίας με τις φεμινίστριες στην πρώτη γραμμή.
Τι σημασία έχουν όλα αυτά θα μου πεις; Έχουν την σημασία ότι εάν λογαριαζόμαστε ως φιλελεύθεροι δεν μπορούμε να αφήσουμε τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα να υποχωρήσουν ενάντια σε νεφελώδεις και μέχρι στιγμής άγονους προβληματισμούς γύρω από την ηθική σημασία ενός εμβρύου. Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά τα δικαιώματα των ζώων, όπου θα ήταν τραγελαφικό εάν αποφάσιζε σήμερα ο νομοθέτης να απαγορέψει την κατανάλωση ζώων με το σκεπτικό ότι και αυτά έχουν δικαιώματα. Φυσικά όσο εξελίσσεται η ανθρώπινη κοινωνία μπορεί τα πράγματα να αλλάξουν, είτε για τα έμβρυα είτε για τα ζώα, αλλά είναι σημαντικό οι νομοθέτες να δείχνουν στάση αναμονής και να μην επέμβουν, όπως συνηθίζουν να κάνουν, πριν την ώρα τους σε ζητήματα όπου η κοινωνία ακόμα βρίσκεται σε φάση αναζήτησης.
Κουκ,
Βασικά ναι, π.χ. μπορεί να αποτελέση αντικείμενο κλοπής!
Αυτός όμως είναι απλώς ο ισχυρισμός σου, όχι η απόδειξή του.
Εδώ είναι το λεπτό σημείο: δεν επιβάλλει στην έγκυο τίποτα. Όπως το σκέφτομαι, απλώς την θέτει προ της επιλογής: είτε φυσική κύηση είτε τεχνητή κύηση. Θεωρώ ότι υπάρχουν σοβαροί ηθικοί λόγοι να αποκοπή η τρίτη επιλογή, ήτοι η έκτρωση όπως την γνωρίζουμε σήμερα.
Βέβαια, για να μην το παρακάνουμε με την επιστημονική φαντασία, δεν ξέρω καν πώς θα ήταν δυνατόν αυτό, δηλαδή η γυναίκα που μαθαίνει ότι είναι έγκυος ας πούμε 5 εβδομάδων να υποβληθή σε μια επέμβαση, να ανευρεθή το μικροσκοπικό έμβρυο και να απομακρυνθή με ασφάλεια. Ίσως να είναι αδύνατα όλα αυτά, δεν ξέρω.
Χαχαχαχαχα, φαντάσου δηλαδή πόσες θα έμεναν έγκυοι παρά την θέλησή τους αν δεν τα σκέφτονταν αυτά όλη τους την ζωή!
Κάποιοι ερείδονται επί εσφαλμένης προϋποθέσεως, γιατί εγώ αναφέρομαι σε εγκύους που δηλώνουν ότι προτιμούν την έκτρωση ως καλύτερη για το έμβρυο ή κάπως έτσι τέλος πάντων. Έχω πραγματικά περιστατικά στο μυαλό μου και το ανέφερα ακριβώς επειδή μου είχε κάνει εντύπωση.
Άρα έχουμε δύο θέσεις: α) θάνατος, β) [αυτό που η έγκυος με τις μαντικές της ικανότητες θεωρεί ότι ισχύει:] κακός θετός γονέας/ορφανοτροφείο. Ποια είναι κρείσσων; Ποια επιλογή είναι ορθολογική και ποια είναι άλλα λόγια ν’ αγαπιώμαστε;
Πάλι το ίδιο: α) θάνατος, β) προβληματικό, ό,τι και αν σημαίνη αυτό, βρέφος. Τίποτε δεν κερδίζει τον θάνατο!
Είδες βέβαια πόσες νομοθεσίες σε όλο τον κόσμο έχουν αντίθετη άποψη.
Κιόμως, μας αφορούν, μας αφορούν. Εάν το έμβρυο έχει ένα χωριστό ηθικό στάτους, έστω μικρότερο από του βρέφους, κάθε εγωιστικός λόγος που προβάλλεται για την έκτρωση ακούγεται πολύ διαφορετικά από ένα μη εγωιστικό.
Με την διευκρίνιση βέβαια ότι μη εγωιστικοί δεν υπάρχουν.
Άλλο ο δυνητικός και άλλο ο εν γενέσει. Κιόμως, ο κυοφορούμενος είναι κατά νόμον φορέας δικαιωμάτων, εάν γεννηθή ζων. Βλ. άρ. 36 ΑΚ:
Συμφωνώ για τώρα, αλλά εδώ συζητούμε μια μελλοντική και υποθετική κατάσταση.
Δεν έχω ιδέα, τι είπαν;
Δεν ξέρω τα των Καθολικών, να σου πω τα ορθόδοξα;
Κανόνας β΄ του Μ. Βασιλείου:
Και μιας και πιάσαμε τα ιστορικά, θυμάσαι τι λέει και ο όρκος του Ιπποκράτη:
Ένα διαχρονικό προβληματισμό με την έκτρωση τον είχαν οι κοινωνίες μας λοιπόν. Ποτέ δεν θεώρησαν το κύημα αδιάφορο ηθικώς. Το my body, my choice είναι το νεωτερικό.
Εκτός αν σκεφτούμε ότι και το έμβρυο είναι σε κάποιο βαθμό φορέας τέτοιων δικαιωμάτων. ;-)
Πάντως, δεν έχω καταλάβει επακριβώς την θέση σου. Αποδίδεις την τιμή μηδέν στο ηθικό στάτους του εμβρύου; Ένα έμβρυο 30 εβδομάδων δεν διαφέρει ηθικά σε τίποτα από μια πέτρα; Είτε έκτρωση κάνη η έγκυος είτε κόψη τα νύχια της το ηθικό διακύβευμα είναι το ίδιο;
Αν η απάντησή σου είναι ναι, δεν υπάρχει κοινό έδαφος και δεν μπορώ να σε πείσω. Αν όμως είναι όχι, είναι απλώς θέμα διαφορετικών επιμέρους σταθμίσεων.
Ότι το έμβρυο έχει κάποιο ηθικό βάρος είναι συντριπτικά κρατούσα, αν όχι ομόφωνη, γνώμη σε όλες τις κοινωνίες, σε όλα τα επίπεδα, σε όλες τις εποχές και σε κάθε είδους ειδήμονες. Δεν υπάρχει καμία αναζήτηση ως προς αυτό, παρά μόνο ως προς το πόση είναι ακριβώς αυτή η βαρύτητα και ποιες οι συνέπειές της.
Ρε συ Θανάση, θες να μου πεις ότι εάν με ανοίξουν και μου πάρουν το νεφρό θα πάνε μέσα για κλοπή σωματικού οργάνου και όχι για πρόκληση σωματικής βλάβης; Υπάρχει κάποιο όργανο μου το οποίο τέλος πάντων να συμφωνείς ότι είναι κομμάτι του σώματος μου και όχι απλά ένα αντικείμενο που μπορεί να μου πάρει κανείς; Και εάν αυτό το όργανο είναι μέρος του σώματος μου γιατί όχι και η μήτρα μιας γυναίκας και τα περιεχόμενα της;
Κουκ, αναφερόμουν στην περίπτωση που το νεφρό είναι έξω από το σώμα σου, τότε μπορεί να κλαπή. Όχι βέβαια όταν είναι εντός, τότε έχουμε σωματική βλάβη.
Υπάρχουν πολλές απαντήσεις! Για ρώτα και τον Σοπενάουερ ή έναν αυτόχειρα. Αλλά σε κάθε περίπτωση υποννοείς ότι το (α) είναι κάτι φοβερό και τρομερό, κάνοντας μια αναλογία με την περίπτωση του θανάτου ενός προσώπου που έχει συμφέροντα. Το έμβρυο καθ’εαυτό τι συμφέροντα έχει; Προσοχή, δεν μιλάω για τον ενδεχόμενο άνθρωπο που θα προκύψει από την εξέλιξη του εμβρύου, αλλά για το ίδιο το έμβρυο. Πως εκφράζονται, αν εξαιρέσουμε τις πράξεις της μητέρας του, τα συμφέροντα του εμβρύου; Η απάντηση είναι ότι δεν έχουν εκφραστεί. Μάλιστα εάν παρατηρήσουμε το νεογέννητο θα λέγαμε μάλλον ότι η πρώτη έκφραση συμφέροντος είναι αρνητική ως προς το γεγονός της γέννας :-)
Η μητέρα βεβαίως έχει συμφέροντα τα οποία και εκφράζονται. Εάν αυτή θέλει να αποφύγει ένα μελλοντικό γεγονός, δηλαδή το να υιοθετηθεί ένα (ακόμα αγέννητο) παιδί της από κάποιον κακό θετό γονέα, μπορεί να το εκφράσει με τις πράξεις και τα λόγια της. Δεδομένου ότι δεν υφίστανται κάποια συμφέροντα τρίτου με τα οποία να πρέπει να σταθμίσουμε τα δικά της εξεφρασμένα συμφέροντα το ερώτημα του ποια επιλογή είναι ορθολογική δεν υφίσταται. Ακόμα και *ανορθολογική* να ήταν η επιλογή της πάλι θα έπρεπε να επιτρέπεται.
Όσον αφορά τους νόμους και την ιστορία, πράγματι το “my body my choice” είναι νεωτερικό. Αλλά νεωτερικό, τουλάχιστον στην Δύση, είναι επίσης και το ότι το συλλαμβανόμενο έμβρυο έχει κάποιο ηθικό στάτους μόνο και μόνο επειδή έχει συλληφθεί. Παραδοσιακά η οι εκτρώσεις καταδικάζονταν ως εγκλήματα κατά του γάμου και όχι κατά του έμβρυου. Το έμβρυο, μέχρις να τηρηθούν κάποιες προϋποθέσεις (όπως το να αποκτήσει ψυχή, να αρχίσει να κουνιέται, να αποκτήσει συνείδηση, να γεννηθεί, κ.λπ.), δεν έχει κάποιο ηθικό στάτους. Είναι ένα κομμάτι της γυναίκας, το οποίο βεβαίως συντηρητικότερες κοινωνίες της δικής μας ρύθμιζαν με χίλλιους τρόπους. Όταν λες συνεπώς πως η άποψη ότι “το έμβρυο έχει κάποιο ηθικό βάρος είναι συντριπτικά κρατούσα” μπερδεύεις δύο ανεξάρτητα πράγματα: την άποψη ότι οι γενετήσιες διαδικασίες της γυναίκας (συμπεριλαμβανομένου της γέννας) είναι ηθικά ελέγξιμες, για κοινωνικούς, θρησκευτικούς κ.α. λόγους και την απολύτως μειονωτική μεταφυσικού τύπου άποψη ότι για κάποιον ανείπωτο λόγο ένας πολυκυτταρικός οργανισμός που δεν έχει εμφανίσει καν το πρόσωπο του στην κοινωνία είναι αυτόματα φορέας δικαιωμάτων.
πιστεύω ότι το ηθικό στάτους ενός ανθρώπινου σώματος μπορεί, όπως σε αυτή, αυτή, αυτή και βεβαίως αυτή την περίπτωση, να είναι μικρότερο από το ηθικό στάτους οποιουδήποτε θηλαστικού. Για τους σκοπούς της συζήτησης, όπου εσύ θέλεις να σταθμίσεις το δικαίωμα στην έκτρωση έναντι του ηθικού στάτους του εμβρύου, νομίζω μπορούμε με ασφάλεια να αποκαλέσουμε αυτό το ηθικό στάτους “μηδέν”.
Μα οι επιμέρους σταθμίσεις είναι που έχουν σημασία! Εγώ για παράδειγμα όταν λέω ότι το δικαίωμα στην αυτόνομη ζωή είναι ύψιστο κάνω μια συγκεκριμένη στάθμιση. Εσύ όταν λες ότι αυτό το δικαίωμα μπορεί να υποχωρεί έναντι ενός άλλου αγαθού, που είναι για παράδειγμα η επιβίωση ενός έμβρυου, κάνεις μια ριζικά διαφορετική στάθμιση με πολύ σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις.
βασικά αυτό που λέω και εγώ, ότι το έμβρυο είναι ένα τμήμα του ακέραιου σώματος μιας γυναίκας μέχρι την γέννα και ότι η καταστροφή του δεν αποτελεί καν έγκλημα. Την ίδια άποψη υιοθέτησαν και οι Ρωμαίοι στην νομοθεσία.
Δηλαδή η “αποκοπή” της τρίτης επιλογής της έκτρωσης δεν είναι ουσιαστικά μια επιβολή πάνω στην γυναίκα, ως αυτόνομο σώμα, όπως θα ήταν η απαγόρευση των τατουάζ, των σκουλαρικιών, των πλαστικών επεμβάσεων για αισθητικούς λόγους κ.α.; Και άλλοι θεωρούν ότι υπάρχουν σοβαροί ηθικοί λόγοι να αποκοπούν αυτές και ποιος ξέρει ποιες άλλες επιλογές. Μπορείς να βρεις εσύ όμως *μια* περίπτωση, πλην της έκτρωσης, όπου τέτοιες επιβολές πάνω στο σώμα ενός αυτόνομου ανθρώπου θα ήταν δικαιολογημένες.
Δεν ξέρω κατά πόσο εννοούσες κάτι τέτοιο, αλλά βλέπω μία αναλογία με την ξενομελία. Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι έχουν παραπάνω μέλη από όσα χρειάζονται και πως θα προτιμούσαν να έχουν λ.χ. ένα μόνο χέρι. Αυτοί βέβαια θεωρούνται ψυχικά διαταραγμένοι και κανείς (πιστεύω) δεν αναλαμβάνει τον ελεγχόμενο ακρωτηριασμό τους, αντίθετα προσπαθούν να τους «αλλάξουν γνώμη». Yπάρχουν περιπτώσεις που τραυματίζουν το «περίσσιο» μέλος τους για να προκαλέσουν τον ακρωτηριασμό του, όπως υπάρχουν περιπτώσεις εγγύων που αυτοτραυματίζονται πέφτοντας από σκάλες λ.χ. ώστε να προκαλέσουν διακοπή κύησης σε περιοχές που απαγορεύονται οι εκτρώσεις…
Όντως ενδιαφέρον το παράδειγμα, και για τις ομοιότητες του με την έκτρωση και για τις διαφορές. Μια σημαντική ομοιότητα είναι ότι ακόμα και όταν η κοινωνία απαγορεύει την επέμβαση οι ενδιαφερόμενοι συνεχίζουν να την κάνουν ακριβώς γιατί πιστεύουν ακράδαντα ότι είναι στο συμφέρον τους, παρά τους κινδύνους των ανεξέλεγκτων απόπειρων. Μια διαφορά βέβαια είναι ότι η έκτρωση δεν στερεί από την γυναίκα κάποια ικανότητα, μπορεί να κάνει στο μέλλον παιδί, ενώ ο ακρωτηριασμένος δεν μπορεί (υπό τις παρούσες συνθήκες) να αποκτήσει ξανά το μέλος του. Εάν θα μπορούσε κανείς να αντικαταστήσει ένα ανθρώπινο μέλος τότε πιθανώς ο ακρωτηριασμός δεν θα ήταν κάτι απαγορευμένο αλλά θα ήταν επιτρεπτό όπως είναι π.χ. η λιποαναρρόφηση.
Σωστά, το ακρωτηριασμένο μέλος, όπως και το αμβλωμένο έμβρυο, νεκρώνονται, δεν μπορούν να επανασυνδεθούν στο σώμα, παύουν να επιτελούν την αρχική τους λειτουργία…
Πέρα από αυτό, ο ακρωτηριασμός επιτρέπεται σε μία μόνο περίπτωση, όταν το «περίσσιο» μέλος είναι γενετικό όργανο! Η αλλαγή φύλου δεν είναι αναστρέψιμη, αφού ακόμα και μετά από δεύτερη αλλαγή, ο «μετανοών» στερείται κάποιες αρχικές ικανότητες…
Η διαφορά μεταξύ των τριών που θέλουν να αλλάξουν το σώμα τους (κύηση, φύλο, μέλη) δεν είναι η απώλεια ικανότητας, αλλά το γεγονός ότι στους δύο θεωρείται ότι πρέπει να διορθωθεί το σώμα, ενώ στον τρίτο ο νους. (Ακόμα και η gender identity disorder αλλάζει ως όρος σε gender dysphoria).
Για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις πάντως, ο αυτοακρωτηριασμός δεν απαγορεύεται (πλην αποφυγής στράτευσης). Ενδέχεται να απαγορεύεται όμως ο ετεροακρωτηριασμός.
Ναι, αλλά ο ίδιος ο Ιπποκράτης συνιστούσε άλλες, πιο ασφαλείς για την γυναίκα, τεχνικές έκτρωσης που δεν απαιτούν να βάλει η γυναίκα ένα πιθανώς δηλητηριώδες υποθετο. Μια, που βρίσκω αρκετά αστεία, ήταν να κάνει επαναλαμβανόμενα βαθύ κάθισμα και μετά αναπήδηση :-P
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_abortion#Hippocratic_Oath
Εκείνοι διάλεξαν ή λέγανε ότι θα διαλέξουν το μη ζην του ζην. Δικαίωμά τους. Εγώ επιχειρηματολογώ υπέρ του να αποκτήση κάποια στιγμή την ίδια δυνατότητα επιλογής και το έμβρυο, εσύ κατά.
Ας το ρωτήσουμε. ;-) Ή, πιο πρακτικά, ας διορίσουμε έναν advocatum nascituri για να το υπερασπιστή. Τι θα έλεγε; Δεν έχουν τάχα όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί συμφέρον στην ζωή;
Από την άποψη αυτή, πόσο διαφέρει κάποιος σε κώμα; Σε άνοια;
Είναι προφανές ότι αυτή είναι η ρίζα της διαφωνίας μας.
Παραπομπή; Δεν διάβασες στον κανόνα του Βασιλείου το “δίκην φόνου υπέχει”; Το έγκλημα στρέφεται κατά του εμβρύου ξεκάθαρα, όπου μάλιστα εξομοιώνεται, κακώς, με άνθρωπο.
Κάτσε, τώρα με μπέρδεψες. Εσύ δεν έγραψες ότι το έμβρυο είναι ένα ηθικό μηδέν;
Ξαναρωτάω ευθέως: ένα έμβρυο 35 εβδομάδων ισούται τω μηδενί;
Ρε συ Κουκ, μου φαίνεται ότι ξεπετάς πολλά πράγματα στα γρήγορα. Η διάταξη του άρ. 36 ΑΚ, που προανέφερα, προέρχεται κατευθείαν από το ρωμαϊκό δίκαιο. Είναι ο διάσημος, σε μας, νασκιτούρους!
Όχι, γιατί η ουσιώδης επιλογή είναι μεταξύ κύησης και μη κύησης, όχι μεταξύ θανάτωσης ή τοκετού του εμβρύου. Και με βάση αυτό που προτείνω η έγκυος εξακολουθεί να μπορή, αν είναι τεχνικά εφικτό, να αποφύγη την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Γιατί πρέπει να της αναγνωρίσουμε και το πρόσθετο δικαίωμα να καταστρέψη το έμβρυο, πρράξη από την οποία δεν αντλεί καμία ωφέλεια, δεν το καταλαβαίνω.
Ο αυτοτραυματισμός προς αποφυγή στράτευσης.
εγώ έχω άλλους λόγους να επιχειρηματολογώ κατά, αλλά αυτοί που αναφέρω επιχειρηματολογούσαν, εκτός ότι θα ήταν καλό να αυτοκτονήσει κανείς, και ότι ήταν καλύτερο να μην έχεις γεννηθεί καν. Δες και μια πιο σύγχρονη εκδοχή:
http://www.amazon.com/Better-Never-Have-Been-Existence/dp/0199296421?tag=duckduckgo-d-20
Εξαιρετικά αμφίβολο αυτό. Πως ορίζεις το συμφέρον; Δεν μπορεί να είναι απλώς “κάτι καλό” γιατί τότε ταυτολογούμε. Εγώ δεν έχω πρόχειρο κάποιον καλό ορισμό αλλά είμαι σίγουρος ότι για να υπάρχει συμφέρον πρέπει να υπάρχει και ένα βασικό επίπεδο συνείδησης των διαφορών εαυτού, άλλων και περιβάλλοντος. Αυτή την συνειδητοποίηση πολλά ζώα δεν την έχουν αλλά ούτε καν το νεογέννητο. Το ότι ένας οργανισμός επιδεικνύει ομοιόσταση δεν αρκεί για να μιλάμε για το συμφέρον του. Εκτός εάν μιλάμε για το “συμφέρον” των γονιδίων που κουβαλάει, αλλά σε αυτή την περίπτωση τα γονίδια εκφράζονται και δια της μάνας, όχι μόνο δια του παιδιού.
Καθόλου. Αλλά κοινωνικά υπάρχει διαφορά διότι ήταν κάποτε άνθρωπος και του οποίου τα συμφέροντα γίνονται σεβαστα ακόμα και αφού εκλείψει αυτός.
Όσον αφορά τους κανόνες στην ιστορία, έχεις κάνει το λεγόμενο κερασοδιάλεγμα (cherry-picking) και τουλάχιστον για την περίπτωση των Ρωμαίων παρουσιάζεις μόνο την μισή αλήθεια! Δεν θα δώσω παραπομπές άλλες από αυτές που έδωσα στο προηγούμενο άρθρο, εξάλλου το δίκτυο είναι γεμάτο με πηγές για αυτό που λέω, ότι δηλαδή το έμβρυο κατά κανόνα δεν ήταν ένα υποκείμενο το οποίο γίνονταν θύμα. Αλλά για τους Ρωμαίους (αυτούς συγκεκριμένα : http://ancienthistory.about.com/od/familyanddailylife/qt/072707exposure.htm) δεν θα ήταν σωστό να αναφέρουμε ότι το nasciturus εφαρμόζεται αποκλειστικά στην περίπτωση της κληρονομιάς; Δηλαδή είναι ένα εργαλείο που επιτρέπει σε κάποιον να κληροδοτήσει την περιουσία του σε έναν απόγονο του και ας μην έχει γεννηθεί ακόμα αυτός. Ως τέτοιο αποτελεί λοιπόν απλά και μόνο υπεράσπιση του θεσμού της κληρονομικής ιδιοκτησίας και όχι υπεράσπιση της υποκειμενικότητας του εμβρύου.
Και εδώ νομίζω είναι το τελευταίο σημείο όπου δεν γινόμαστε κανοητοί (χωρίς να σημαίνει ότι θα συμφωνούσαμε αλλιώς): εγώ δεν επιχειρηματολογώ κατά όλων των διάφορων κινήτρων που κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί ώστε να απαγορευτεί ή περιοριστεί η πρακτική της έκτρωσης. Επιχειρηματολογώ κατά του συγκεκριμένου λόγου που εκφράζεις στα άρθρα σου σύμφωνα με τον οποίον το έμβρυο είναι πρόσωπο, έχει συμφέροντα και αποτελεί το θύμα της έκτρωσης. Με ρωτάς για “ηθικό στάτους” αλλά αυτό είναι εξαιρετικά ασαφές. Σε μια κοινωνία μπορεί ακόμα και ένα χρωματιστό πανί πάνω σε ένα κοντάρι να έχει “ηθικό στάτους”, αν είναι δηλαδή τα σωστά χρώματα τουλάχιστον. Ή ένα μάτσο χαρτιά, τυπωμένα και δεμένα μαζί. Όλα αυτά έχουν σαφές “ηθικό στάτους”, τουλάχιστον σε κάποιες δεδομένες κοινωνίες και χρονικές στιγμές. Αλλά είναι ένα στάτους άλλης τάξης και μη συγκρινόμενης ποιότητας από αυτή που έχει για μένα η δυνατότητα ενός ανθρώπου να αποφασίζει ελεύθερα για το σώμα του. Μπορούμε αν θέλεις να συζητήσουμε τι έχει περισσότερο στάτους, ένα έμβρυο ή ένα γατάκι. Αλλά δεν έχει νόημα για μενα να συζητάμε τι έχει περισσότερο στάτους, ένα έμβρυο ή η ελευθερία στην έκτρωση. It’s apples and oranges.
Α, και τέλος, δεν βλέπω πως δικαιολογείται η επιβολή της μη-αποφυγής της στράτευσης. Ίδια περίπτωση είναι.
Κάτι που δεν έχει θιχθεί είναι το εξής: θεωρείται ότι η έγκυος έχει δικαιώματα πάνω στο έμβρυο, ως τμήμα του οργανισμού της. Στην περίπτωση της τεχνητής μήτρας, τα δικαιώματά της περιορίζονται σε αυτά της μητέρας-ωοδότριας. Για ποιον λόγο αυτά είναι μεγαλύτερα από του πατέρα-σπερμοδότη;
Αν εννοείς στο εντελώς διαστημικό σενάριο όπου η κύηση ξεκινάει στην τεχνητή μήτρα τότε νομίζω ότι έχεις ένα point. Αλλά στο περισσότερο εφικτό σενάριο το έμβρυο πριν εισαχθεί στην τεχνητή μήτρα βρίσκονταν στην φυσική μήτρα και για να βγει από εκεί θα είχε δωθεί η συγκατάθεση της εγκύου και υπό τους δικούς της όρους.
Πάντως, Κουκ, αν φτάσουμε κάποτε στην τεχνητή μήτρα, για τους λόγους του διαστημικού σεναρίου θα φτάσουμε και όχι ως αποκούμπι για τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.
Δεν το έπιασα αυτό που λες, αλλά έστω. Εάν γίνουμε matrix τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Όμως δεν είμαστε.
Στο θέμα της έκτρωσης εξετάζεται η γνώμη της μητέρας και όχι του πατέρα, ακριβώς επειδή αυτή θα υποστεί τη συνέχεια της κύησης. Η απαγόρευση έκτρωσης θα επιβαρύνει τη μητέρα στο μέλλον (μέχρι τον τοκετό και τη λοχεία) και όχι τον πατέρα, γι’ αυτό και ο τελευταίος δεν ερωτάται. Στην περίπτωση μεταφοράς σε τεχνητή μήτρα, μέχρι στιγμής κύηση εξακολουθεί να δίνει στη μητέρα το αποκλειστικό δικαίωμα καθορισμού της μοίρας του εμβρύου; Η μητέρα έχει ήδη δώσει τη συγκατάθεσή της για διακοπή της κύησης. Η επιλογή της για έκτρωση ή μεταφορά σε τεχνητή μήτρα, δεν θα επηρεάσει το δικό της μέλλον, αλλά του εμβρύου. Αν και μικρότερο, ο πατέρας δεν θα έπρεπε να έχει κανένα δικαίωμα στο έμβρυο εκτός του σώματος της μητέρας;
Όσο για τους όρους, είναι πράγματι σε θέση να επιβάλει; Πρόσεξε ότι δεν της επιβάλει κάποιος την αφαίρεση του εμβρύου, μόνη της το επέλεξε. Δεν θα ήταν σωστότερο να επιλεγεί η μέθοδος με τις λιγότερες απώλειες των δύο εμπλεκομένων; Μια που το βλέπεις σαν όργανο, έχω το δικαίωμα να επιβάλλω στον γιατρό να με εγχειρίσει με τους δικούς μου όρους, ακόμα κι αν προκληθεί βλάβη δικού μου οργάνου; Εν πάσει περιπτώσει, θεωρώ ότι μία ελεγχόμενη αφαίρεση μικρού εμβρύου (με καισαρική λ.χ.) θα ήταν ασφαλέστερη από έκτρωση…
όχι, φυσικά και δεν μπορείς να επιβάλλεις στον ιατρό να σε εγχειρήσει υπό οποιουσδήποτε όρους. Δεν μιλήσαμε ποτέ για κάτι τέτοιο. Υποθέτουμε ότι υπάρχουν ιατροί που δέχονται να κάνουν και την επέμβαση που θέλει η μητέρα και την επέμβαση που θέλει ο Θανάσης. Η μητέρα απλά επιλέγει μεταξύ των διαθέσιμων εναλλακτικών.
Εξαρτάται από την ηλικία του εμβρύου. Το 99% των εκτρώσεων γίνεται με μη-χειρουργικά μέσα. Στις ΗΠΑ ο αριθμός των εκτρώσεων΄μετά τους 6 μήνες, που ουσιαστικά γίνεται κάτι σαν καισαρική, είναι μηδαμινός (1%) και προφανώς συνδέονται και με άλλα ζητήματα υγείας και όχι απλά με το ότι η μητέρα θέλει να κάνει έκτρωση.
λοιπόν να μην παραλείψουμε να πάμε σε αυτή την έκθεση. Με αφορμή για την οποία σκέφτηκα ότι στο φανταστικό διαστημικό σενάριο της τεχνητής μήτρας όχι μόνο ο πατέρας και η μητέρα μπορεί να είναι στην ίδια θεση όσον αφορα τα δικαιώματα τους αλλά επιτέλους οι άνδρες θα μπορούν να τεκνοποιούν και αυτοί. Θα πηγαίνεις στην τράπεζα ωαρίων και σπέρματος, θα διαλέγεις ποια σου αρέσουν (γονιδιακά), και μετά το IVF κατευθείαν στην τεχνητή μήτρα. tailor made babies?
Κουκ,
Οι ζωντανοί οργανισμοί, είτε αμοιβάδες είτε ανθρωπίδες, έχουν συμφέρον να ζουν, όπως μας δείχνει το ορμέμφυτο της αυτοσυντήρησης. Η αυτοκτονία είναι μια όλως εξαιρετική περίσταση, που, νομίζω, δεν παντά καν στα ζώα. Εσύ ο ίδιος, που επιχειρηματολογείς κατά του εμβρύου και του συμφέροντός του να τεχθή, είσαι ένα ζωντανό παράδειγμα επιλογής υπέρ της ζωής: αλλιώς θα είχες αυτοκτονήσει. Ξαναγράφω ότι την επιλογή που έχεις εσύ και που κάνεις εσύ την αρνείσαι στα έμβρυα. Στο κάτω κάτω, αν κάνω τόσο λάθος πια και το νεογέννητο υφίσταται καμιά φοβερή βλάβη, δεν πειράζει, μπορεί πάντα να αυτοκτονήση. Το αντίθετο όμως δεν είναι δυνατόν: αν γίνη η έκτρωση, το παν απώλετο.
Σύμφωνοι, *κατά κανόνα*. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν νομικές κατασκευές των Ρωμαίων για να καταστή κληρονόμος ο σκύλος του κληρονομούμενου κάτι μας λέει.
Μα για να κληρονομήση πρέπει να είναι υποκείμενο δικαίου, σε κάποιο βαθμό!
Και εδώ είσαι μόνος σου, το καταλαβαίνεις έτσι;
Σταλήθεια δεν έχω καταλάβει την θέση σου όμως και γιαυτό επαναφέρω το ερώτημα: το 35 εβδομάδων έμβρυο έχει κάποιο ηθικό βάρος ανώτερο του μηδενός ή είναι το ίδιο με μια κούκλα μπάρμπι;
Θεόφιλε,
Ωραία σκέψη. Υποθέτω ότι θα σου απαντούσαν ότι, αφού ήταν κάποτε μέλος του σώματός της, εξακολουθεί να είναι και μετά την αφαίρεση από αυτό. Τότε μάλιστα η ιδιοκτησιακή σχέση είναι εμφανέστερη με την παραδοσιακή της έννοια, σκέψου ας πούμε μια κομμένη μπούκλα μαλλιά ή τα παιδικά σου δόντια. [αναφέρομαι εδώ στην περίπτωση που η έγκυος μένει έγκυος σαν τον παλιό καλό καιρό και μετά αποφασίζει την μεταφορά στην τεχνητή μήτρα. Δεν ξέρω αν εννοούσες την περίπτωση της in vitro γονιμοποίησης και μετά απευθείας εμφύτευσης στην τεχνητή μήτρα]
Συγνώμη, αλλά η αυτοσυντήρηση δεν αρκεί για να δείξεις ότι κάποιος έχει ένα συμφέρον να ζει, με την έννοια που έχουμε εμείς οι άνθρωποι δηλαδή, αφού μπορεί η αυτοσυντήρηση να συμβαίνει ασυνείδητα. Εάν μιλάμε αποκλειστικά για ασυνείδητες και αυτόματες αντιδράσεις που γίνονται χωρις την παρεμβολή συνειδητών πράξεων τότε δεν μιλάμε για κάτι διαφορετικό από μια μηχανή, βιολογική ή όχι. Οπότε ας πούμε το εξής: ένα έμβρυο δεν έχει και ούτε θα έχει κάποια επιλογή. Όταν και αν αναπτυχθούν σε αυτό οι δομές μιας κάποιας προσωπικότητας τότε το πρόσωπο αυτό(και όχι το έμβρυο) θα έχει κάποιες επιλογές.
Όσον αφορά το Ρωμαϊκό δίκαιο νομίζω κάνεις λάθος (ελπίζω να μην με θεωρείς αυθάδη!) γιατί απ’ότι τουλάχιστον εγώ καταλαβαίνω είναι λογικά αδύνατον το έμβρυο να κληρονομήσει κάτι όσο παραμένει έμβρυο. Δηλαδή σε περίπτωση γέννας η κληρονομιά θα πάει στο νεογέννητο ενώ σε αντίθεση περίπτωση θα πάει σε τρίτους που πιθανώς θεμελιώνουν κάποιο κληρονομικό δικαίωμα. Στο έμβρυο δεν πρόκειται να πάει κάτι.
Τέλος για το “ηθικό βάρος” του εμβρύου, αν και νόμιζα απάντησα, ξαναλέω πως η άποψη μου είναι ότι όπως κάθε άλλος έμβιος οργανισμός που του λείπουν τα χαρακτηριστικά της ενσυνείδητης προσωπικότητας έτσι και το έμβρυο μπορεί να έχει μια ηθική σημασία, είτε για ένα πρόσωπο ή την κοινωνία, αλλά μέχρι εκέινο το “ταβάνι” κάτω από το οποίο το συμφέρον των ανθρώπων πάντα υπερισχύει. Σκέψου για παράδειγμα το ηθικό βάρος ενός βασιλικού στην γλάστρα ή μιας κεραμιδόγατας. Έχουν ηθική σημασία, για κάποιος περισσότερη για κάποιους λιγότερη, αλλά αυτή η σημασία δεν υπερισχύει μπροστά στο καλώς νοούμενο ανθρώπινο συμφέρον (και όχι στο κακώς νοούμενο, π.χ. αν κάποιος γουστάρει να βασανίζει ζώα).
Ενδιαφέρον άρθρο για μια σχετικήσυζήτηση που γίνεται στην νέα Ζηλανδία:
http://www.sbs.com.au/news/article/2013/09/22/comment-busting-myths-around-zoes-law
Εξαιρετικά ενδιαφέρον, Κουκ. Είμαι κατά.
Ποινικό αδίκημα χωριστό δεν υπάρχει ούτε στην Ελλάδα, γιατί ο δράστης δεν πράττει εκ προθέσεως, αλλά εξ αμελείας. Ούτε και πρέπει να υπάρξη, γιατί τότε κανείς δεν θα πλησίαζε καν μια έγκυο. Στην αγωγή για αποζημίωση της μητέρας στα αστικά δικαστήρια θα συμπεριλαμβανόταν προφανώς και η ηθική βλάβη από την θανάτωση του εμβρύου.
Δεν συμφωνώ επίσης με αυτό:
Σοβαρά; Αν δηλαδή η μητέρα πάρη φάρμακα για να σκοτώση το έμβρυο στον 7ο μήνα, είναι απλώς το σώμα της και δεν μας πειράζει, αλλά αν της το κάνη τρίτος, τότε έχουμε δύο παθόντες και όχι ένα; Εξαιρετικά ασυνεπές.
Αλλά η ιστορία είναι συγκλονιστική για το πώς βλέπει το πράγμα μια μητέρα, και μάλιστα μία που είναι υπέρ των εκτρώσεων.
Μισό λεπτό, για διαφώτησε μας λίγο.
Αυτός που επιδεικνύει σοβαρή αμέλεια (π.χ. οδηγεί έχοντας πιεί 2lt τζόνι και μια χούφτα αμφεταμίνες) και προκαλεί έτσι βλάβη σε μια έγκυο, που οδηγεί στον θάνατο του εμβρύου, διαπράττει ένα ή δύο εγκλήματα; Η ερώτηση θέλει τρεις απαντήσεις, μια για το πως θα ήθελες εσύ να είναι, μια για το πως είναι στην Ελλάδα και μια για το τι ζητάει η μάνα της Ζωής.
Περίμενα φυσικά ότι δεν θα συμφωνούσες με την μάνα της Ζωής που θέλει να απαλλάξει τον εαυτό της (και τις άλλες μητέρες) από το βάρος του προτεινόμενου νόμου. Και ναι, είναι νομίζω ασυνεπές. Εγώ θα προτιμούσα μια διαφορετικού τύπου συνέπεια από αυτήν που προτιμάς εσύ, αλλά γενικά μάλλον και οι δύο προτιμούμε συνέπεια. Το θέμα βέβαια είναι πως κρίνουμε εάν μια ασυνέπεια είναι απαραίτητη για την αποφυγή τυχών ανεπιθύμητων επιπτώσεων του νόμου. Δηλαδή αν η Νεο Ζηλανδική κοινωνία θέλει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο ποιοι είμαστε εμείς για να τους το απαγορέψουμε;
Διαπράττει ένα ποινικό αδίκημα, σωμ, βλάβη εξ αμελείας, με παθούσα την έγκυο. Εγώ συμφωνώ με αυτό το νομοθετικό καθεστώς (δύο εγκλήματα υπάρχουν και συμφωνώ επίσης όταν η προσβολή γίνεται εκ προθέσεως). Η Νεοζηλανδή ζητεί να αλλάξη και να υπάρχουν σε εξ αμελείας προσβολές δύο εγκλήματα σε (αληθή κατ’ ιδέαν) συρροή.
Κοίτα, οι κανόνες της λογικής εξακολουθούν να ισχύουν και στο νότιο ημισφαίριο, κι ας περπατούν αυτοί με τα πόδια πάνω και το κεφάλι κάτω ;-)
Δηλαδή θέλεις να πεις ότι ο νόμος θεωρεί πως η ζωή του έμβρυου δεν αξίζει να προστατευτεί από ηλίθιους αλλά μόνο από κακούς; Εμένα μου φαίνεται ότι είναι πιο λογικά συνεπές αυτό που ζητάει η Νεοζηλανδή, δηλαδή ότι ένας που είναι αμελής σε τέτοιο βαθμό που ο νόμος τον τιμωρεί για την απώλεια ζωής που προκαλεί σε μια περίπτωση (της μητέρας) θα πρέπει να τιμωρείται και στην άλλη περίπτωση (του εμβρύου).
Πάντως, να πούμε την αλήθεια οι κανόνες της λογικής δεν ισχύουν με απολυτότητα όταν το πεδίο εφαρμογής τους δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Και επειδή μιλάμε για ηθικά διλλήματα το πεδίο εφαρμογής είναι κατά βάση άγνωστο. Το να είναι ηθικό για την μάνα να σκωτώνει το παιδί της αλλά ανήθικο εάν της το σκωτώσω εγώ είναι παράλογο μόνο εάν θεωρήσουμε ότι η πρόταση “είναι ηθικό” είναι πλήρως δεσμευμένη και δεν έχει άλλες ελεύθερες μεταβλητές, κάτι εντελώς αβάσιμο φυσικά.
Βασικά ναι.
Αν προστατευόταν και από εξ αμελείας προσβολές το έμβρυο, δεν θα βρισκόταν ούτε ταξιτζής να την μεταφέρη στο μαιευτήριο.
Δεν μου φαίνεται πολύ πιθανό αυτό που λες. Η μεταφορά οποιουδήποτε ανθρώπου βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση από άποψη υγείας απαιτεί από τον μεταφορέα μια ανάληψη ευθύνης. Δεν είναι λόγος αυτός να καταργήσουμε την ευθύνη. Όταν ο ταξιτζής οδηγεί αμελως φέρει ευθύνη, όταν οδηγεί συνετα τότε δεν φέρει. Το πιο απλό;