Το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών, εισαχθέν με το άρ. 53 Ν. 4021/2011, έχει προκαλέσει, δικαίως σε μεγάλο βαθμό, κοινωνική αναστάτωση. Και νομική κιόλας. Παραθέτω πρώτα μερικές εξωνομικές σκέψεις μου σχετικά:
Οι φόροι στα ακίνητα, ως φόροι επί κεφαλαίου, αποτελούσαν πάντα αίτημα της Αριστεράς, είτε συμφωνεί κανείς με το αίτημα αυτό είτε διαφωνεί (και υπάρχουν καλοί λόγοι διαφωνίας). Για δεύτερη φορά όμως (η πρώτη ήταν το δημοψήφισμα) η Αριστερά παθαίνει ό,τι ευχόταν, και φυσικά η αντίδρασή της είναι η αναμενόμενη: αντιφατική και αλλοπρόσαλλη.
Συγκεκριμένες εφαρμογές του ειδικού τέλους είναι βέβαιο ότι είναι άδικες και δυσανάλογες. Ακριβώς επειδή το ακίνητο, καίτοι κεφάλαιο, είναι συχνότατα στείρο κεφάλαιο, κεφάλαιο δηλαδή που δεν αποδίδει εισόδημα, είναι απαραίτητο να προβλεφθούν εξαιρέσεις και δικλίδες, περισσότερες μάλιστα από αυτές που έχουν ήδη προβλεφθή. Αυτά όμως δεν πλήττουν την συνταγματικότητα του μέτρου γενικώς, αλλά το πολύ συγκεκριμένων εφαρμογών του.
Εξαιρετικά αμφίβολη είναι επίσης η σκοπιμότητα του μέτρου, πολιτική και οικονομική. Αν δηλαδή ένας ακόμη φόρος στα ακίνητα, και μάλιστα ένας βαρύς φόρος σε περίοδο κατακρήμνισης της ιδιωτικής κατανάλωσης, είναι το είδος του φαρμάκου που αποζητούσε η οικονομία. Αυτά δεν είναι ειδικότητά μου και ακούω με προσοχή τις διάφορες γνώμες. Αντιδρώ όμως και ενοχλούμαι όταν η πολιτική ή οικονομική αντίδραση μεταμφιέζεται σε δήθεν αντισυνταγματικότητα. Έτερον εκάτερον.
Γενικά, υπάχουν στον κόσμο αυτό δύο λογιών άνθρωποι: όσοι μπορούν να πληρώσουν το ειδικό τέλος και δεν θέλουν αφενός, όσοι δεν μπορούν αφετέρου. Η όποια κριτική μου στρέφεται κατά των πρώτων, όχι των δεύτερων.
Πρωτοστάτης λοιπόν ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, το αυτοδιαφημιζόμενο μεγαλύτερο επιστημονικό σωματείο της χώρας, στις νομικές εξελίξεις, έχει προσβάλει ενώπιον του ΣτΕ τον τρόπο είσπραξης των περιώνυμου ειδικού τέλους ακινήτων με προσεγμένο και αξιόλογο δικόγραφο. Καίτοι η προσφυγή καταφέρεται κυρίως κατά της είσπραξής του μέσω ΔΕΗ, αναπόφευκτα προβάλλονται και θέματα συνταγματικότητας του τέλους καθαυτό. Όχι δηλαδή μόνο το πώς θα εισπραχθή το τέλος, αλλά και το εάν θα εισπραχθή.
Από κοντά και ο Π. Παυλόπουλος, ο οποίος δηλώνει ότι “Πρώτη φορά έχω δει διάταξη με τόσες πολλές αντισυνταγματικότητες, τουλάχιστον πέντε“. Εγώ δεν έχω διατελέσει βέβαια παντελώς αποτυχημένος Υπουργός Εσωτερικών Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου, αλλά ας δούμε μία μία τις πασίδηλες και καταφανείς αντισυνταγματικότητες που ενετόπισαν νομικοί οφθαλμοί εμπειρότεροι των ιδικών μου:
α. Το τέλος ακινήτων δεν είναι τέλος, αλλά φόρος.
Η διαφορά τέλους και φόρου στην θεωρία είναι ότι το πρώτο έχει ανταποδοτικότητα, ο δεύτερος όχι. Η Κυβέρνηση προσπάθησε βέβαια με διάφορα ξώφαλτσα να πείση ότι πρόκειται περί τέλους, αλλά δεν. Σας παραπέμπω σε διάφορα γκρινιάρικα που έγραψε σχετικά ο Χασοδίκης.
Ωραία λοιπόν, κιέπειτα πού είναι η αντισυνταγματικότητα; Πουθενά φυσικά. Και φόρος να είναι το ειδικό τέλος (“χαράτσι” για τους βαθείς ελληνόφωνους), διά τυπικού νόμου επιβλήθηκε και δεν έχει απαγορευμένο αναδρομικό χαρακτήρα. Πληρούνται έτσι οι δύο προϋποθέσεις που θέτει το Σύνταγμα για τους φόρους. Τελεία και παύλα.
β. Το τέλος ακινήτων προσβάλλει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, ειδικώς δε ισοδυναμεί με δήμευση.
Δηλαδή για να καταλάβω: ένας φόρος της τάξης του ενός χιλιοστού της εμπορικής αξίας είναι το ίδιο με την δήμευση, δηλαδή την μεταβίβαση στο κράτος των χιλίων χιλιοστών; Ακόμη και αν προσθέσουμε και όλες τις άλλες, πολλές αναμφισβήτητα, φορολογικές επιβαρύνσεις της ακίνητης περιουσίας, και πάλι το μέρος δεν ισούται προς το όλον. Η διαφορά τους μένει χαώδης.
[Έχει ενδιαφέρον βέβαια ότι εν πολλοίς όσοι αντιδρούν στο ειδικό τέλος ακινήτων συνηγορούσαν προ καιρού για φορολόγηση των αποδοχών των γκόλντεν μπόυζ με 90%. Επιλεκτικές αντισυνταγματικότητες.]
Η ένσταση ως προς την αποσύνδεση του ειδικού τέλους από οιαδήποτε φοροδοτική ικανότητα του ακινήτου, δηλαδή από την προσφορότητά του ή μη να αποφέρη στον κύριό του εισόδημα, με συγκινεί προσωπικά και με βρίσκει πολιτικά σύμφωνο, αλλά όχι σε επίπεδο συνταγματικότητας: διαφορετικά θα ήταν σντισυνταγματικοί όλοι οι φόροι επί ακινήτων και γενικώτερα όλοι οι φόροι επί κεφαλαίου, συνταγματικοί δε θα ήταν μόνο οι φόροι επί του εισοδήματος και της κατανάλωσης. Αλλά αυτό δεν το υποστηρίζουν ούτε οι προσφεύγοντες.
γ. Το ειδικό τέλος προσβάλλει την αρχή της ισότητας.
Όλως αντιθέτως θα έλεγα: κατά την νομοθέτησή του ελήφθη ειδική μέριμνα να συνυπολογιστούν παραγοντες όπως το εμβαδόν, η τιμή ζώνης και η παλαιότητα, ακριβώς για να μην πληρώσουν παρόμοιο φόρο κύριοι ανόμοιων ιδιοκτησιών. Τι άλλο θα μπορούσε να κάνη δηλαδή ο φορολογικός νομοθέτης για να εξασφαλίση την στο μέτρο του δυνατού εξατομίκευση του φόρου; Αν μή τι άλλο, ο φόρος δεν είναι τυφλός και ισοπεδωτικός. Ίσως θα μπορούσε να εξειδικεύεται ακόμη περισσότερο, αλλά αυτό δεν αρκεί για να τον καταστήση αντισυνταγματικό.
δ. Το ειδικό τέλος ακινήτων προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. (ή κάτι τέτοιο)
Ειδικά, λέει, η απειλή της διακοπής του ρεύματος, μεσούντος του χειμώνα, εκμηδενίζει την προσωπικότητα, προσβάλλει την λείπει-ο-μάρτης-απ’-την-σαρακοστή αρχή της αναλογικότητας κ.λπ.
Με την διαφορά ότι η ίδια απειλή υπάρχει και στην περίπτωση που κάποιος δεν πληρώση το ρεύμα…
ε. Η είσπραξή του μέσω της ΔΕΗ είναι εκβίαση/απειλή/ψυχολογική βία, παραβιάζει το Δίκαιο Προστασίας του Καταναλωτή, ημεδαπό και ευρωπαϊκό κ.λπ…
Υπενθυμίζω ότι τέτοιου είδους αντιδράσεις δεν θίγουν την νομιμότητα του τέλους καθαυτό, αλλά μόνο του τρόπου είσπραξής του. Και έχουν και κάποια υποστηρίξιμα επιχειρήματα υπέρ τους:
Το ΣτΕ έχει αποφανθή στο παρελθόν (υπόθεση παρκομέτρων) ότι η ανάθεση είσπραξης σε ιδιωτικές εταιρείες κρατικών προσόδων είναι αντισυνταγματική, είτε συμφωνεί κανείς με την απόφαση αυτή είτε διαφωνεί (και υπάρχουν καλοί λόγοι διαφωνίας). Φαίνεται άλλωστε ότι πράγματι η διακοπή της ηλεκτροδότησης είναι αντίθετη στην προστασία του καταναλωτή, όπως την εννοεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είμαι ειδικός, αλλά εδώ πράγματι ίσως υπάρχουν βάσιμες ενστάσεις.
Με μέτρο όμως: όλα όσα προβάλλονται τώρα κατά του ειδικού τέλους, όλα όμως, ίσχυαν και ισχύουν επί δεκαετίες για το τέλος της ΕΡΤ, τα δημοτικά τέλη και ό,τι άλλο πιθανό και απίθανο εισπράττεται μέσω ΔΕΗ. Ακόμα και στα έντυπα των λογαριασμών, η περίπτωση του ειδικού τέλους προστέθηκε εσχάτως αμέσως μετά την ΕΡΤ κ.λπ., με την προειδοποίηση ότι, αν δεν πληρωθή το τέλος, θα διακοπή η σύνδεση.
Και τότε λοιπόν μια ανώνυμη εταιρεία, η ΔΕΗ, εισέπραττε για λογαριασμό τρίτων, ακόμη και μιας άλλης ανώνυμης εταιρείας, όπως η ΕΡΤ, και τότε προσβαλλόταν η συμβατική ελευθερία της ΔΕΗ, με την επιβολή υποχρέωσης να διακόπτη την σύνδεση, ακόμη και αν το ρεύμα είχε πληρωθή, και τότε το ηλεκτρικό, του οποίου απειλείτο η διακοπή, ήταν δημόσιο αγαθό και κοινωνική υπηρεσία κ.λπ.
Πού ήταν λοιπόν όλοι αυτοί οι μαινόμενοι αντισυνταγματολόγοι όλα αυτά τα χρόνια;, δικαιούμαι νομίζω να ανακράξω.
Και κλείνω κομματάκι προκλητικά:
Εμείς οι ακτήμονες δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα από το ειδικό τέλος. Διερωτώμαι αν ανήκουν στην κατηγορία αυτή και όσοι το προσέβαλαν. Ή μήπως ανήκουν στην κατηγορία των πολυκτημόνων.
Ερώτηση άσχετου από νομικά και δημοσιονομικά: σε τι διαφέρει η εισφορά αυτή από το τέλος κατανάλωσης;
Στο (δ), παρόλο που βρίσκω εκ πρώτης όψεως προβληματική την επίκληση μιας τόσο αόριστης αρχής όπως αυτή της αξιοπρέπειας [θυμίζει Νούσμπαουμ;], μου φαίνεται δύσκολο να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν υπάρχει κάτι θεμελιωδώς λάθος με το να υπάρχουν πολίτες με μία τέτοια κατάσταση στέρησης τόσο βασικών αγαθών.
Και: ως προς το (γ), είχαν αναφερθεί σε σχετική συζήτηση στο buzz κάποιες παράμετροι που μου είχε τότε φανεί λογικό ότι θα έπρεπε να έχουν ληφθεί υπόψη -νομίζω από τον alberich.
Υπάρχουν τέλη κατανάλωσης; Για φόρους κατανάλωσης έχω ακουστά. Τα ακίνητα δεν είναι κατανάλωση, είναι κεφάλαιο. Γενικά οι φόροι είναι είτε κεφαλαίου είτε εισοδήματος είτε κατανάλωσης.
Τα τόσο βασικά αγαθά θα τα στερηθούν οι πολίτες όμως και αν αφήσουν τον λογαριασμό απλήρωτο. Εκεί πού πήγε η απαραβίαστη ανθρώπινη αξιοπρέπεια;
Σε ποια συζήτηση στο μπαζζ αναφέρεσαι; Σύνδεσέ με. :-)
Ζητώ συγγνώμη για το “τέλος”. #den_ksanasxoliazo_vrady Αυτό που εννοούσα είναι ότι όπως πληρώνουμε κάποιο φόρο κατανάλωσης για να χρησιμοποιήσουμε κάποιο αγαθό και μάλιστα αυτός αντιστοιχεί σε σημαντικό ποσοστό της αξίας του, έτσι θα έπρεπε να είναι αποδεκτό κατ’ αρχήν να υπάρχει φόρος και για την ακίνητη περιουσία την οποία χρησιμοποιούμε.
Ξαναλέω ότι δεν είμαι σίγουρος ότι το πρόβλημα έγκειται στην “προσβολή της αξιοπρέπειας”, αλλά θεωρώ ότι υπάρχει εν γένει πρόβλημα και με το να υπάρχουν πολίτες με εισόδημα τέτοιο ώστε να μην επαρκεί για να έχουν ηλεκτρικό ρεύμα. Εκτιμώ ότι η (εικαζόμενη ή πραγματική) αύξηση του αριθμού όσων θα βρεθούν στην κατάσταση λόγω του νέου φόρου είναι που έχει πυροδοτήσει τις διαμαρτυρίες, αλλά η ενδεχόμενη υποκρισία ή ιδιοτέλεια όσων διαμαρτύρονται τώρα δε σημαίνει αυτομάτως ότι έχουν άδικο.
Έψαξα κάπως πρόχειρα, αλλά δε τη βρίσκω τη συζήτηση. Θα ξανακοιτάξω αργότερα.
Για την ιστορία να αναφέρω ότι η επιβολή τέλους (ή φόρου, όπως θέλετε πείτε το) στα ακίνητα δεν αποτελεί νομοθετική πρωτοτυπία της επί Μνημονίου κυβέρνησης. Από έρευνα στη ΝΟΜΟΣ ανακάλυψα ότι με υπουργό Οικονομικών τον Ι. Παλαιοκρασσά είχε ψηφιστεί ο Ν. 2019/1992, ο οποίος κατά (σχεδόν) πανομοιότυπο με τον Ν. 4021/2011 τρόπο επέβαλε “έκτακτη εφάπαξ εισφορά” στα ακίνητα με βάση τη φωτιζόμενη επιφάνεια του ακινήτου, η μη καταβολή του οποίου είχε ως συνέπεια τη διακοπή της παροχής ρεύματος από τη ΔΕΗ. Η εν λόγω εισφορά επιβλήθηκε με σκοπό την “σταθεροποίηση της οικονομίας στα πλαίσια του αναπτυξιακού προγράμματος της κυβερνήσεως” (!). Η πενιχρή νομολογία επί του νομοθετήματος αυτού ασχολείται κατά βάση με το αν υπάγονται ή όχι οι προσφεύγοντες στις προβλεπόμενες εξαιρέσεις από την καταβολή της εισφοράς. Μόνο μία απόφαση του ΔΠρΑθ κηρύσσει αντισυνταγματική (και ορθά) τη διάταξη του άρθρου 6 του νόμου αυτού κρίνοντας ότι πρόκειται ουσιαστικά για νόμο και όχι για εισφορά με ανταποδοτικό χαρακτήρα κι επομένως δεν μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης το αντικείμενο, ο συντελεστής και οι εξαιρέσεις από τον φόρο αυτόν, όπως προέβλεπε το εν λόγω άρθρο. Η τυχόν εφετειακή ή αναιρετική τύχη της απόφασης αυτής αγνοείται…
Εν ολίγοις, καμμία σχέση με όλον αυτό τον ντόρο που γίνεται σήμερα… Ή που παραφτωχύναμε ή που γινόμαστε μάρτυρες της θεαματικής εξέλιξης της νομικής σκέψης!
Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, ευχαριστώ πολύ. Την απόφαση που αναφέρεις δεν την έχουν υπόψιν οι προσφεύγοντες, γιατί δεν θυμάμαι να αναφέρεται στην προσφυγή.
Υπάρχει ένας λόγος ακυρώσεως ακριβώς για αυτό, την έκταση της επιτρεπτής νομοθετικής εξουσιοδότησης, τον οποίο δεν σχολίασα όσο θα έπρεπε. Αν θες, δες τον και πες μας μια γνώμη.
Χωρίς να είμαι νομικός ορισμένα σχόλια:
(α) Φαντάζομαι εννοείται σε συνδυασμό με την πληρωμή του μέσω της ΔΕΗ η οποία δεν έχει δικαίωμα να εισπράττει φόρους (να ενεργεί ώς εφορία και ΔΥ).
(β) Ναι μόνο που δε ζητείται το ένα χιλιοστό της περιουσίας (ένα παράθυρο, ένα πλακάκι) αλλά η αντίστοιχη αξία σε χρήμα. Η περιουσία όμως πωλείται μόνο καθ’ ολοκληρίαν και αποτελεί μέσο αποθήκευσης πλούτου χωρίς να συνεπάγεται ότι παράλληλα υπάρχει επαρκής κατάθεση (που αναγκαστικά αντιστοιχεί σε εισόδημα επιπλέον αυτού με το οποίο αποκτήθηκε το ακίνητο) ώστε να πληρωθεί το τέλος. Πάντως μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι σε πολλές περιπτώσεις το τέλος προσεγγίζει το 1% της αξίας της περιουσίας και όχι το ένα χιλιοστό.
Γενικότερα έχω την απορία αν στην υπόλοιπη Ευρώπη συνυπάρχουν ανταποδοτικά τέλη στην περιουσία (δημοτικά τέλη κτλ) με καθαρούς φόρους περιουσίας. Στην Ελληνική περίπτωση δεδομένα έχουμε τουλάχιστον 3 φόρους/τέλη ταυτοχρόνως. Τα δημοτικά τέλη, το τέλος της ΔΕΗ, τον ΦΜΑΠ (που πιθανώς να καταργηθεί) και τον αυξημένο συντελεστή 1,5% σε ότι αφορά τη φορολογία εισοδήματος απο ενοίκια. Ταυτόχρονα, η ακίνητη περιουσία χρησιμοποιείται (κατά τρόπο τουλάχιστον άδικο) για τον ‘αντικειμενικό’ προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος των φορολογούμενων.
Και λίγους φόρους, στην προσφυγή απαριθμούνται κάμποσοι ακόμα.
Εδώ αναφέρονται περιουσιακοί φόροι σε όλη την οικουμένη.
Είπαμε, και με την ΕΡΤ αυτό γινόταν και γίνεται. Νομίζω μάλιστα ότι έχει προσβληθή στο ΣτΕ και έχει απορριφθή η προσφυγή, όποιος ξέρη, ας ενημερώση.
Προφανώς, σε μια εγχρήματη οικονομία οι φόροι εις είδος εξαφανίζονται.
Πολύ σωστό. Να άλλο παράδειγμα:
Συγγενικό μου πρόσωπο κληρονομεί σεβαστή ακίνητη περιουσία. Ο φόρος κληρονομίας, άλλο είδος περιουσιακού φόρου, ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ, τα οποία φυσικά ο κληρονόμος δεν έχει σε μετρητά. Τι θα κάνη; Σκέφτεται να πωλήση ένα ακίνητο για να μπορέση να κληρονομήση τα υπόλοιπα.
Αν διαβάσης την προσφυγή, αυτή ακριβώς η περίπτωση, πουλάω το μέρος για να διατηρήσω το όλον, καλείται “δήμευση”. Ίσως σωστά, παραμένει το γεγονός όμως ότι αυτό συμβαίνει επί δεκαετίες και δεκαετίες με τον φόρο κληρονομίας, χωρίς να διανοηθή κανείς να τον χαρακτηρίση αντισυνταγματικό [θεωρείται μάλιστα και πολύ προοδευτικός φόρος, πολιτικά εννοώ].
Και πολλές άλλες που δεν ισχύει: στο δικό μας διαμέρισμα ο φόρος είναι περίπου 500 ευρώ επί εμπορικής αξίας 150.000, είναι λοιπόν 3,3 τοις χιλίοις. Ακόμη και 1% να ήταν, η διαφορά από το 100%, όπου κυριολεκτείται η δήμευση, παραμένει αβυσσαλέα.
Επιτρέπεται στη νομική μας παράδοση να συνυπάρχουν πολλαπλοί φόροι και ανταποδοτικά τέλη επί του ίδιου αντικειμένου; Θα μου πείς εδώ τίθεται τέλος κινητής τηλεφωνίας και στη συνέχεια ΦΠΑ επί του τέλους.
Η ΕΡΤ μπορεί να θεωρηθεί ώς ανταποδοτικό τέλος. Πάντως θα ήθελα να μάθω και εγώ μέχρι πού έφτασε τυχόν προσφυγή.
Ναι μόνο που τότε θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους την ικανότητα πληρωμής του φορολογουμένου χωρίς να τον υποχρεώνουν ουσιαστικά σε εκποίηση της περιουσίας του. Πχ ο επιπλέον συντελεστής 1,5% επί της φορολογίας εισοδήματος αν πρόκειται για ακίνητο είναι απολύτως σωστός.
Γενικότερα το Σύνταγμα απαγορεύει την αναδρομική φορολόγηση. Για αυτό και δεν μπορεί να μπεί φόρος επί των καταθέσεων ή του κεφαλαίου ομολόγων, μετοχών κτλ (μόνο επι των τόκων, capital gains κτλ). Στην περίπτωση των ακινήτων επειδή απο τη φύση τους είναι περιορισμένο αγαθό (περιορίζονται απο τη διαθέσιμη γή και τους πολεοδομικούς κανονισμού) είναι λογικό να υπάρχουν φόροι, ιδιαίτερα κατα την (με οποιοδήποτε) τρόπο μεταβίβαση ώστε να μη διευκολύνεται η συσσώρευση πλούτου σε ακίνητα (που θα είναι τελικά εις βάρος κάποιου άλλου).
Ο φόρος κληρονομιάς/μεταβίβασης θα έλεγα ότι είναι ένα capital gain tax που έχει λογική. Οι φόροι κατοχής απο την άλλη θα πρέπει να λειτουργούν με άλλα κριτήρια.
1) Ο συντελεστής αναφέρεται σε συσσωρευμένο πλούτο και όχι σε εισόδημα. Είναι άλλο πράγμα να φορολογήσω το φορολογητέο εισόδημα σου με 1% και άλλο πράγμα να φορολογήσω με το ίδιο ποσοστό τις καταθέσεις σου (ακόμα και αν είχα δικαίωμα να κάνω το τελευταίο).
2) Στην περίπτωση σου νομίζω ότι τα 500€ θα είναι περίπου ένα ενοίκιο. Δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο μπορεί να ονομαστεί μικρό (σε συνδυασμό με άλλες φορολογήσεις).
3) Η ακίνητη περιουσία δεν είναι κατάθεση να γίνεται μερική ανάληψη/πώληση, ούτε είναι σε εγχρήματη μορφή. Το να αναγκαστεί κάποιος να πωλήσει μέρος της περιουσίας του προκειμένου να πληρώσει φόρο κατοχής για μένα δείχνει ότι ο φόρος αυτός είναι σχεδιασμένος λάθος (αντιθέτως δε θα ήταν παράλογο να ρευστοποιηθεί μέρος της περιουσίας προκειμένου να πληρωθεί φόρος κληρονομιάς, αρκεί να μην μιλάμε για ένα και μόνο ακίνητο).
Ωραίο άρθρο!
Θανάση,
ο μόνος μου προβληματισμός βρίσκεται στο αιφνίδιον του θέματος. Αν γνώριζε ο πολίτης εκ των προτέρων ότι θα πληρώσει φόρο ενδεχομένως θα είχε επιλέξει διαφορετικά και ως προς το τι ακίνητο να αγοράσει, και ως προς το πόσο να αποταμιεύσει για να πληρώσει τον φόρο. Πάντως είναι λάθος ότι το ιδιοκατοίκητο σπίτι δεν αποδίδει εισόδημα, αποδίδει εισόδημα ίσο με το ενοίκιο που θα έπρεπε να πληρώσει ο ιδιοκτήτης του προκειμένου να νοικιάσει αντίστοιχο σπίτι και το οποίο εξοικονομεί.
Κώστα Καλευρά,
δεν γνωρίζω για την Ευρώπη αλλά στις (καπιταλιστικές) ΗΠΑ πληρώνω αυτή τη στιγμή περίπου 2.2% της αξία κάθε χρόνο σε τελος ακίνητης περιουσίας. Τα τέλη είναι ανταποδοτικά μεν αλλά καλύπτουν και τις δαπάνες για τα δημόσια σχολεία της περιοχής, τις οποίες στην Ελλάδα καλύπτει το Ελληνικό κράτος και άρα δεν συμπεριλαμβάνονται στα δημοτικά τέλη. Αν και συμφωνώ μαζί σου ότι έτσι αιφνιδιαστικά που έγινε δημιουργεί προβλήματα (δες και την απάντησή μου στο Θανάση) συμφωνώ με το Θανάση ότι τουλάχιστιν επί της αρχής η αριστερά θα έπρεπε να επικροτήσει το μέτρο!
Θα έλεγα ότι η φορολόγηση του ‘ενοικίου’ γίνεται κατά την μεταβίβαση/δανειοδότηση καθώς πληρώνεται φόρος μεταβίβασης/κληρονομιάς ενώ μόνο οι τόκοι στεγαστικών δανείων αφαιρούνται απο το φορολογητέο εισόδημα. Διαφορετικά πάμε πολύ κοντά στη λογική της φορολόγησης καταθέσεων.
Μπράβο Κώστα, σωστή παρατήρηση, είναι το κόστος ευκαιρίας ε;
Ακόμη πιο αιφνίδια ήταν η μεταβολή βέβαια για όσους έμειναν άνεργοι και δεν μπορούν τώρα να πληρώσουν το στεγαστικό ή για όσους είδαν τον μισθό τους να μειώνεται κατά 30%, αλλά όχι και την δόση τους. Θέλω να πω, η κρίση είναι εγγενώς μη προβλέψιμη.
Κώστα Καλευρά,
γενικά για το θέμα της φορολόγησης δεν έχω εδραιωμένες απόψεις, είμαι ανοιχτός σε σκέψεις και μάλιστα τις επιζητώ από οικονομολόγους. Θα ήθελα να κάποια στιγμή να γράψω σαν φωστήρας κι εγώ ένα άρθρο περί φορολογίας. Εκείνο που κυρίως θέλω να κάνω σαφές τώρα είναι ότι ένας άσκοπος ή αντιοικονομικός φόρος μπορεί κάλλιστα να είναι νόμιμος.
Μόνο μια παρατήρηση ακόμη:
Λίγα δεν είναι ασφαλώς, αλλά θα έλεγα ψέματα αν ισχυριζόμουν ότι θα μείνουν τα παιδιά μου χωρίς γάλα, αν τα πληρώσω. Οπότε, θα τα πληρώσω.
Ο Πρόεδρος του ΔΣΑ δεν γνωρίζω τι θα κάνη.
Σωστός Θανάση, κόστος ευκαιρίας ονομάζεται πράγματι!
Κάτσε μισό λεπτάκι. Δεν μιλάμε για φόρο εισοδήματος στο ενοίκιο αλλά ουσιαστικά για ‘δικαίωμα χρήσης’ το οποίο είναι ίσο τελικά με το 1/12 (και παραπάνω σε ορισμένες περιπτώσεις) του εισοδήματος το οποίο σου προσφέρει το ακίνητο. Αν προσθέσεις το 1,5% επιπλέον φόρο απο ενοίκια και το ειδικό τέλος της ΔΕΗ φτάνουμε αισίως στο 10% του εισοδήματος επιπλέον φορολογία. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι το ακίνητο θα πρέπει να προσφέρει τουλάχιστον τόση επιπλέον απόδοση απο άλλες μορφές επενδύσεων (παρότι άλλες επενδύσεις όπως οι καταθέσεις ή τα ομόλογα φορολογούνται αυτοτελώς) ενώ είναι απο τις λίγες επενδύσεις που έχει σταδιακή απομείωση κεφαλαίου. Αν τώρα προσθέσεις και κόστος δανείου σε τυχόν αγορά ακινήτου φτάνουμε σε μία κατάσταση πολύ μεγάλων περιορισμών στην απόκτηση/διακράτηση ακινήτων.
@Κώστας
Δεν καταλαβαίνω γιατί θεωρείς ότι πρέπει ο φόρος περιουσίας να λαμβάνει υπόψη του το ενοίκιο που γλυτώνεις. Έχεις φορολογηθεί κατά την απόκτηση του ακινήτου (ουσιαστικά είναι ένα είδος capital gain tax πάνω στο ενοίκιο που γλυτώνεις) ενώ μόνο οι τόκοι των στεγαστικών δανείων αφαιρούνται απο το φορολογητέο εισόδημα.
Κώστα
αυτό που λέω ότι είναι ότι αν η κατανομή των φορολογικών βαρών πρέπει να γίνεται με βάση την οικονομική δυνατότητα του καθένα τότε μεταξύ δυο ατόμων με το ίδιο εισόδημα αυτός που έχει δικό του σπίτι είναι προφανές σε καλύτερη μοίρα από αυτόν που πρέπει να δαπανά μέρος του εισοδήματός του για ενοίκιο. Το περιουσιακό στοιχείο του αποφέρει εισόδημα είτε αυτό είναι explicit είτε implicit). Βέβαια ο συγκεκριμένος φόρος είναι φόρος περιουσίας και όχι εισοδήματος (υπολογίζεται βάση της αξίας του ακινήτου και όχι του ενοικίου που θα μπορούσε να παράξει το συγκεκριμένο ακίνητο). Αν είσαι φιλοσοφικά εναντίον της φορολόγησης περιουσίας και θεωρείς ότι μόνο το εισόδημα θα πρέπει να φορολογείται τότε ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε. Αυτό που εγώ ήθελα να επισημάνω είναι ότι ο συγκεκριμένος φόρος δεν παραβιάζει την αρχή του vertical equity.
Πράγματι, διαφωνούμε. Αυτός ο οποίος έχει δικό του σπίτι και ένας που δεν έχει και έχουν ίδιο εισόδημα δεν φορολογήθηκαν το ίδιο. Ο πρώτος πλήρωσε ένα υψηλό capital gain tax για την αύξηση της περιουσίας του όταν απέκτησε το σπίτι (ουσιαστικά φόρο στα ενοίκια που δε θα πληρώσει) ενώ ο νομοθέτης φροντίζει ώστε τυχόν αποπληρωμές δανείων να μην αφαιρούνται απο το εισόδημα του σε ότι αφορά το κεφάλαιο. Κατα τον ίδιο τρόπο που όταν απέκτησα ένα αμάξι φορολογήθηκα για την απόκτηση του με τέλος ταξινόμησης και ΦΠΑ οπότε δεν έχει λογική να με φορολογήσει κάποιος επειδή.. είμαι σε καλύτερη μοίρα απο κάποιον με ποδήλατο.
Ένας χαμηλός φόρος περιουσίας (πχ το +1,5% στο φόρο εισοδήματος, το παλαιό ΕΤΑΚ) έχει νόημα με τη λογική ότι ειδικά τα ακίνητα είναι περιορισμένο αγαθό. Αλλά όχι, δεν μπορεί κάποιος να μου βάλει φόρο κληρονομιάς και μετά να μου ζητάει το 10% του εισοδήματος του ακινήτου (πλην φόρου εισοδήματος) επειδή δεν πληρώνω ενοίκιο. Ας αποφασίσει τί είδους φορολόγηση θα κάνει.
Αθανάσιε,
η ανάθεση εισπράξεως στη ΔΕΗ δεν είναι το ίδιο με την υπόθεση των παρκομέτρων, όπου μεταφέρθηκε κρατική αρμοδιότητα σε μη-κρατικά όργανα: εάν κάποιος δεν πληρώσει το φόρο, δεν μπορεί η ΔΕΗ να τον εισπράξει με τις διαδικασίες του ΚΕΔΕ (ούτε με δική της πράξη να επιβάλει πρόστιμο ή προσαύξηση κ.λπ.), αλλά η σχετική διαδικασία θα κινηθεί από την αρμοδία κατά τόπους ΔΟΥ. Αντίθετα, στην περίπτωση των παρκομέτρων οι υπάλληλοι της ιδιωτικής εταιρείας είχαν το δικαίωμα να επιβάλλουν πρόστιμα. Η ΔΕΗ απλώς εισπράττει και αποδίδει. Η υποχρέωση διακοπής της παροχής ρεύματος εκ μέρους της ΔΕΗ θα μπορούσε (θεωρητικά) να επιβληθεί ακόμη και για όσους δεν πληρώνουν τους φόρους που βεβαιώνονται κατά τη συνήθη διαδικασία ως χωριστή διοικητική κύρωση (με προβλήματα, σαν αυτά που αναφέρεις πολύ σωστά, επειδή στην πραγματικότητα το κράτος επεμβαίνει στην εκτέλεση μιας ιδιωτικής σύμβασης – μολονότι η σύνδεση με τα δίκτυα συνδέεται, στο δίκαιό μας, με πολλές αναγκαστικού δικαίου διατάξεις ούτως ή άλλως).
Ευχαριστώ, Νάσιο!
Στην υπόθεση με τα παρκόμετρα πάντως, ήδη τότε (1998;), δεν καταλάβαινα την αντίδραση. Σε τι διέφερε το εν λόγω πρόστιμο από την κατάπτωση μιας ποινικής ρήτρας ας πούμε; Είχε σταλήθεια διαφορά;
Παράδειγμα: παραχωρεί ένας δήμος την εκμετάλλευση μιας παραλίας σε ιδιώτη έναντι μισθώματος. Ο ιδιώτης ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι απαιτεί ως πρόστιμο/κατ’ αποκοπήν αποζημίωση/αδικαιολόγητο πλουτισμό το χ ποσόν από όποιον συλληφθή μαντραπηδήσας. Νοσφίζεται δηλαδή ο ιδιώτης δημόσια εξουσία; Ψυχραιμία τώρα…
Η πλάκα είναι, μεταξύ άλλων, ότι τώρα τους πόνεσε η συμβατική ελευθερία της ΔΕΗ, τώρα θυμήθηκαν ότι είναι ανώνυμη εταιρεία, τώρα διαμαρτύρονται για την κρατική επέμβαση σε συμβάσεις μεταξύ ιδιωτών… Όποτε μας συμφέρει όμως η ΔΕΗ προσφέρει δημόσια αγαθά, εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, τριτενεργούν εις βάρος της όλα τα ατομικά δικαιώματα και λοιπά και λοιπά…
Πληροφοριακά για τους υπόλοιπους, η σύμβαση παροχής ηλ. ρεύματος είναι σύμβαση αναγκαστική για την ΔΕΗ, προσχωρήσεως σε προκαθωρισμένους γενικούς όρους συναλλαγών για τον καταναλωτή. Ρυθμίζεται εξαιρετικά αυστηρά δηλαδή από το δίκαιο. Πρακτικά τα όρια της κρατικής παρέμβασης είναι σχεδόν απεριόριστα.
Τελείως πρόχειρα σε σχέση με την αρχή της ισότητας.
Ακίνητα που δεν ηλεκτροδοτούνται δεν θα επιβαρυνθούν. Δεν αποτελούν ακίνητη περιουσία αυτά; Με την ίδια λογική τα οικόπεδα, πολλά από τα οποία αξίζουν χρυσάφι και η αγορά τους είναι προσφιλής επενδυτική πρακτική, δεν αποτελούν ακίνητη περιουσία; Και τα άδεια μαγαζιά;
Σε κάθε περίπτωση, εδώ θα μπορούσε να κολλήσει και το περί αρχής αναλογικότητας και αξιοπρέπειας (ντάξ, μη βαράς) καθώς η προχειρότητα της εξουσίας και η ανικανότητα της να εισπράξει πραγματικούς και αναλογικά δίκαιους φόρους περιουσίας (με τους οποίους να δηλώσω ότι ουδόλως διαφωνώ) βασίστηκε στον μέσω της ΔΕΗ εκβιασμό διακοπής ηλεκτροδότησης και όποιον πάρει ο χάρος. Μόνο που η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι το αποκλειστικό τεκμήριο για τον υπολογισμό της περιουσιακής κατάστασης κάποιου.
Κανονικά ο φόρος δεν θα έπρεπε να αποκαλείται ακίνητης περιουσίας αλλά φόρος ηλεκτροδότησης και ως τέτοιος σίγουρα πάσχει από 100 μεριές.
Γειά σου Θανάση,
Α. Υπάρχει προηγούμενο είσπραξης φόρου μέσα από λογαριασμό της ΔΕΗ;
Β. Κατ αρχήν δεν είναι ένας φόρος. Είναι ένας ακόμα φόρος επί περιουσιακού στοιχείου που δεν προσφέρει εισόδημα σε πολλές περιπτώσεις. Επίσης είναι ένας ακόμα φόρος συνολικότερα, μετά τους αμέτρητους που προηγήθηκαν. Αν λοιπόν τον βλέπουμε αποσπασματικά κι όχι στο πλαίσιο μίας γενικότερης φορομπηχτικής πολιτικής, θα καταλήξουμε να κοιτάμε αποσβολωμένοι όσους διαμαρτύρονται και είναι πιθανό στο αίτημά τους για ψωμί, να απαντήσουμε «γιατί δεν τρώνε παντεσπάνι;»
Γ. Μπαίνοντας μόνο για λίγο στη λογική της «μέριμνας» σχετικά με τους παράγοντες που καθορίζουν τον φόρο, επισημαίνω ότι η αντικειμενική αξία ενός ακινήτου προσδιορίζεται μεταξύ των άλλων από τον όροφο και τον αριθμό των προσόψεων σε δρόμους. Επίσης, από τον συντελεστή εμπορικότητας, παράγοντας που πολλαπλασιάζει κυριολεκτικά την αξία του κάθε προς φορολόγηση τετραγωνικού. Κι εδώ βρίσκεται και μία ακόμα αδικία, καθώς η εμπορικότητα ενός ακινήτου συνίσταται στη δυνατότητα να φέρει εισόδημα στον ιδιοκτήτη του, κάτι που δεν ισχύει για τους κατοίκους-ιδιοκτήτες ακινήτων. Δηλαδή είτε μένεις σε έναν εμπορικό δρόμο είτε έχεις κατάστημα σε έναν εμπορικό δρόμο, θα φορολογηθείς το ίδιο. Μόνο που ο δεύτερος έχει εισόδημα από την ιδιοκτησία του.
Τα παραπάνω, προσκρούουν στο άρθρο του Συντάγματος περί συνεισφοράς στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις του φορολογούμενου. Από πότε ορίζεται απόλυτα αυτή η δυνατότητα μέσα από την τιμή ζώνης ενός ακινήτου; Ναι, είναι παράγοντας, άλλο να έχεις ακίνητο στο Πέραμα κι άλλο στην Εκάλη. Επειδή όμως ο ιδιοκτήτης στο Πέραμα μπορεί να εργάζεται αλλά αυτός στην Εκάλη να έμεινε άνεργος, ποιος από τους δύο τελικά μπορεί να αποδώσει φόρο στη δεδομένη συγκυρία; Και καλά, ενδεχομένως ο άνεργος να είναι γιός της Δουκίσσης της Πλακεντίας, όπως απάντησε ο κ. Πάγκαλος, αλλά με τους υπόλοιπους γιούς και κόρες που είναι άνεργοι τι γίνεται;
Δ. Οποιαδήποτε πολιτική εξαθλιώνει ολόκληρα κοινωνικά στρώματα, προφανώς προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Για περισσότερες πληροφορίες, στον πλησιέστερο κάδο απορριμμάτων ή στις λαϊκές αγορές αργά το μεσημέρι.
Ε. Όντως, η είσπραξη μέσα από τον λογαριασμό της ΔΕΗ αποτελεί μέσο και όχι σκοπό. Θα μπορούσε κάλλιστα ο φόρος να έρθει με ειδοποίηση της εφορίας. Όμως σε αυτή την περίπτωση η μη πληρωμή του φόρου δε θα συνιστούσε αιτία διακοπής του ρεύματος. Συνεπώς, η εμμονή της κυβέρνησης και μάλιστα του συνταγματολόγου κ. Βενιζέλου ( ο οποίος το καλοκαίρι δήλωνε ότι η είσπραξη φόρων μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ είναι απαράδεκτη (1) ) για την επιβολή μίας τέτοιας συνέπειας, συνιστά βάσιμη ένδειξη εκδικητικότητας της κυβέρνησης και εκβιασμού ώστε πάσει θυσία να εισπραχθεί ο φόρος.
Η επιχειρηματολογία σου ότι κανείς δεν διαμαρτυρόταν ως τώρα για την είσπραξη άλλων τελών (όχι φόρων) δε δικαιολογεί τη νομιμότητα για τον επίμαχο φόρο. Αν ήταν λάθος το τέλος για την ΕΡΤ, τουλάχιστον επιβαλλόταν μέσα σε ένα οικονομικό περιβάλλον που επέτρεπε την είσπραξή του. Και βέβαια, έχουν γίνει προσφυγές κατά της πληρωμής του τέλους για την ΕΡΤ που βέβαια είναι ανταποδοτικό έναντι υπηρεσίας και όχι φόρος.
Επίλογος: Δε γνωρίζω νομικά. Αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορώ να διακρίνω την αδικία. Και παρακολουθώντας αυτά τα δύο χρόνια τις πολιτικές εξελίξεις, κατάλαβα ότι το Σύνταγμα έχει γίνει λάστιχο.
Έγινε λάστιχο γιατί έτσι φτιάχτηκε, για να «ερμηνεύεται» όπως γουστάρει ο καθένας, ακόμα και να το ερμηνεύει κατά 100% αντίθετα, ανάλογα με τη θέση που κατέχει στα βουλευτικά έδρανα, αν δηλαδή αντιπολιτεύεται ή συμπολιτεύεται. Θυμίζω χαρακτηριστικό παράδειγμα εισήγησης νόμου από το ΠΑΣΟΚ το 2006 (επί κυβερνήσεως ΝΔ δηλαδή) όπου επιχειρήθηκε να κλείσει το ζήτημα της πολιτικής επιστράτευσης ερμηνεύοντας το Σύνταγμα στη βάση της απαγόρευσης της υποχρεωτικής εργασίας (2).
Συνεπώς, είναι καλή και χρήσιμη όλη αυτή η συζήτηση περί συνταγματικότητας ή όχι κάποιου νόμου, αλλά δεν αφορά τον άνεργο, τον χαμηλοσυνταξιούχο, τον χαμηλόμισθο. Δεν τους αφορά γιατί η κυβέρνηση αποφάσισε και διέταξε να ζούμε με 5 χιλιάρικα ετησίως και για όποιο παραπάνω ποσό κερδίζουμε, να πληρώνουμε φόρο.
Μόνο που υπάρχει κάτι που ακόμα και η κυβέρνηση και το αστικό Σύνταγμα με τις εκάστοτε ερμηνείας του δε μπορούν να νικήσουν: Την απλή αριθμητική που λέει ότι ένας άνεργος ή ένας χαμηλόμισθος δεν έχει χρήματα να πληρώσει τους φόρους γιατί θα πρέπει να ικανοποιήσει πρώτα τις δικές του ανάγκες και μετά αυτές του κράτους. Το μόνο που καταφέρνει η κυβέρνηση με αυτές τις πολιτικές είναι να προσθέτει καθημερινά ολοένα και περισσότερους ανίκανους προς φορολόγηση πολίτες. Αλλά προφανώς, αυτός είναι και ο σκοπός της.
(1) http://www.youtube.com/watch?v=b0iUUpn9-Sg
(2) http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/2f026f42-950c-4efc-b950-340c4fb76a24/T-EPISTRA-eis.pdf
Γκρινιάρης εγώ ρε; :)
Σε πολλά που γράφεις έχεις δίκιο, κι αν θες να το συνοψίσουμε, κι εγώ θα δυσκολευόμουν να επιχειρηματολογήσω κατά της συνταγματικότητας του φόρου/τέλους καθεαυτού, όχι και τόσο όμως σχετικά με τον τρόπο καταλογισμού και είσπραξής του.
Επίτρεψέ μου να προσθέσω τα εξής:
α) Το θέμα της πολλαπλής φορολόγησης. Και ΤΑΠ και ΦΜΑΠ και ΦΑΠ και ΕΕΤΗΔΕ, όπα μάστορα, το ξεχείλωσες. Να τα μαζέψουμε σε έναν φόρο ακίνητης περιουσίας, να ρυθμίσουμε και τα κριτήρια επιβολής, τον τρόπο καταλογισμού, τις εξαιρέσεις κλπ., να ξέρουμε τι μας γίνεται. Αλλά ξέχασα: κάθε τσαπατσουλιά την δικαιολογεί ο Μπένυ επικαλούμενος “επιτακτικούς λόγους εθνικού συμφέροντος” (υστερόγραφο: το κοτσάρισμα τροπολογίας της κλάσης “και άλλες διατάξεις” προσωπικά θα δίσταζα να το βαφτίσω “τυπικό νόμο”, αλλά δέχομαι ότι αυτή η αντίρρηση παραείναι σχολαστική).
β) Το γεγονός ότι στον υπολογισμό του συγκεκριμένου φόρου παραλείπονται συντελεστές οι οποίοι κατά τα άλλα εφαρμόζονται στους υπόλοιπους φόρους επί των ακινήτων (π.χ. ορόφου και εμπορικότητας, για να αναφέρω τους πιο σημαντικούς). Στην ίδια πολυκατοικία, το ίδιο πληρώνει το ρετιρέ διαμέρισμα των 100 τ.μ., το ίδιο και η υπόγεια αποθήκη ίδιας επιφάνειας. Εδώ ένα θεματάκι με το άρθρο 4 παρ.5 Σ πιθανόν και να υπάρχει.
γ) Παρ.8 του άρθ. 53: “Η βεβαίωση του ειδικού τέλους συντελείται με την εγγραφή στις 17.9.2011 του ηλεκτροδοτούμενου ακινήτου στις μηχανογραφικές καταστάσεις της Δ.Ε.Η. και των λοιπών εναλλακτικών προμηθευτών ηλεκτρικού ρεύματος και ο κατάλογος αυτός αποτελεί τον τίτλο βεβαίωσης για το Ελληνικό Δημόσιο και τον αντίστοιχο χρηματικό κατάλογο των αρμόδιων Δ.Ο.Υ.“. Ήμαρτον.
δ) Πέρα από την παρέμβαση στη σχέση μεταξύ ΔΕΗ/άλλου παρόχου και ιδιώτη, υπάρχει και παρέμβαση στη σχέση ενοικιαστή/ιδιοκτήτη: υπόχρεως για την καταβολή ο πρώτος, υποχρεωτικός (και αυτοδίκαιος κιόλας) ο συμψηφισμός με τα μισθώματα.
ε) Αλλά και στη σχέση μεταξύ παρόχου και καταναλωτή, με την επιβολή του φόρου καταργείται η δυνατότητα για διακανονισμό, στον οποίο είχαν προσφύγει πολλοί καταναλωτές που αδυνατούσαν να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους. Τι να κάνουμε, ο δημόσιος κορβανάς τα χρειάζεται τώρα τα λεφτά, πίστωσις δεν δίδεται.
Μπόνους τρακ, η αξιοθαύμαστη κουτοπονηριά του Βενιζέλου που έβγαλε μόνος του οφσάιντ τα πολιτικά δικαστήρια ως καθ’ ύλην αναρμόδια. Είμαι βέβαιος ότι θα μπορούσε να προβάλλει με την ίδια ευχέρεια παρόμοια επιχειρηματολογία και για τα διοικητικά, αν τυχόν είχε προκύψει ανάγκη. Κορώνα κερδίζω, γράμματα χάνεις.
Καλό Σ/Κ
Ωπς, βλέπω ότι όσο έγραφα το σχόλιο με πρόλαβε ο Δημήτρης Καραγκούνης και σε κάποια επαναλαμβάνομαι…
Γεια χαρά, Δημήτρη.
Είπαμε, η ΕΡΤ. Όχι, δεν είναι τέλος, αφού η είσπραξη του φόρου αποσυνδέεται από την απόλαυση της υπηρεσίας, πληρώνεις δηλαδή ακόμη κι αν δεν βλέπης.
Σύμφωνοι, τα λέει και η προσφυγή αυτά. Αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι, όπως πολλοί δεν μπορούν να το πληρώσουν, πολλοί μπορούν και παραμπορούν.
Σωστό κι αυτό, και από άλλα πράγματα επίσης. Ο νομοθέτης εδώ έλαβε κάποια υπόψιν του, άρα δεν μπορεί να κατηγορηθή ότι είναι εντελώς ισοπεδωτικός. Το γράφω κι εγώ, θα μπορούσε να εξειδικεύη περισσότερο. Αυτό δεν αρκεί όμως κατά την γνώμη μου για την αντισυνταγματικότητα.
Εδώ πάντως απάντησε ο Κώστας πιο πάνω, εισόδημα είναι και το ενοίκιο που άλλως θα πλήρωνες.
Ακριβώς το ίδιο θα ίσχυε αν συζητούσαμε ένα φόρο κληρονομίας. Αλλά εκείνον δεν τον έχει χαρακτηρίσει κανείς αντισυνταγματικό.
Ξαναλέω, συγκεκριμένες εφαρμογές μπορεί να είναι άδικες, αυτό δεν κάνει τον νόμο άδικο σε όλες τις περιπτώσεις. Ούτε αντισυνταγματικό.
Αν έχουν γίνει, δεν το γνωρίζω, υπάρχει πάντως αντίθετη νομολογία. Αυτό έχει οπωσδήποτε μια αξία όμως.
Λάστιχο όμως γίνεται, Δημήτρη, και από όσους εφευρίσκουν αντισυνταγματικότητες όποτε τους πονάει η τσέπη τους ή εξυπηρετεί με άλλον τρόπο την πολιτική τους στόχευση.
Πιθανόν και ελπίζω όχι.
Χασοδίκη,
Γκρινιάρης, γιατί από δω το φέρνεις, από κει το πας, δεν βρίσκεις σταλήθεια αντισυνταγματικότητα επί της ουσίας, αλλά την αφήνεις να αιωρήται.
Άρα συμφωνούμε.
Χαιρετίζω κάθε προσχώρηση στο μεγάλο ελευθεριακό στρατόπεδο :-Ρ
Επί της αμοιβής σου αποδίδεις ΦΠΑ. Μετά σου φορολογείται η ίδια αυτή αμοιβή και σαν εισόδημα. Οι εταιρείες πληρώνουν φόρο για τα κέρδη τους. Μετά πληρώνουν και οι μέτοχοι φόρο επί των μερισμάτων που απολαμβάνουν. Θες να συνεχίσω;
Ο νόμος αρκείται σε δύο κριτήρια, ενώ άλλοι φορολογικοί νόμοι προβλέπουν πέντε και ενώ το ιδανικό θα ήταν ίσως δεκαπέντε. Πάντως, δεν μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε εντελώς αδιάφορος στην εξατομίκευση. Ένα περιθώριο το έχει ο κοινός νομοθέτης.
Το φιλελεύθερο σολάρισμα συνεχίζεται βλέπω ;-) Δεν βλάπτεται το ενοχικό δικαίωμα κανενός, ειδικά όχι του αδύναμου μέρους, του μισθωτή.
Δεν το ξέρω αυτό, περί τίνος πρόκειται;
Κάτσε βρε Αθανάσιε, τι θα πει αντισυνταγματικότητα επί της ουσίας και επί της διαδικασίας; Άλλο πράμα να πω ότι διαφωνώ με την φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας γενικά (που δεν το λέω), άλλο να πω ότι διαφωνώ με την συγκεκριμένη φορολόγηση *έτσι όπως έγινε* (που το λέω και το παραλέω). Αν ας πούμε οι αιτήσεις ακύρωσης κατά της εφαρμοστικής εγκυκλίου γίνουν δεκτές από το ΣτΕ, έστω και για λόγους που αφορούν τη συνταγματικότητα της διαδικασίας και όχι γι’ αυτά τα περί δήμευσης (που και μένα μου φαίνονται κάπως γραφικά), η κυβέρνηση θα πρέπει (λέμε τώρα) να ξαναφέρει το μέτρο με άλλον τρόπο, ελπίζω πιο δόκιμο. Ας το κάνει και να το ξανασυζητήσουμε.
Για τις αναλογίες που κάνεις: ο ΦΠΑ είναι έμμεσος φόρος επί της κατανάλωσης (και μετακυλίεται), ο φόρος εισοδήματος άμεσος => διαφέρει και το υποκείμενο και το αντικείμενο της φορολόγησης. Στην περίπτωση του φόρου κερδών και του φόρου μερισμάτων, διαφέρει το υποκείμενο. Στην περίπτωση των ακινήτων, συμπίπτουν και το υποκείμενο και το αντικείμενο, και φορολογείται το ίδιο πράγμα τέσσερις φορές. Μη μου πεις τώρα ότι η διαφορά είναι οι ηλεκτροδοτούμενες επιφάνειες…
Για τους συντελεστές: το θέμα μου δεν είναι η εξατομίκευση, αλλά η έλλειψη ταυτότητας των κριτηρίων. Συνταγματικά ενδεχομένως να είναι ανεκτή, έστω και οριακά, δεν αντιλέγω, αλλά βρε αδερφέ πώς να το πω, δεν είναι ωραία νομικά αυτά.
Αυτό για τον Βενιζέλο: με αφορμή την προσωρινή διαταγή του ΜονΠρωτΚαλαμ είπε ότι τα πολιτικά δικαστήρια είναι καθ’ ύλην αναρμόδια, διότι εδώ είμαστε στο πεδίο της φορολογίας, δηλαδή είμαστε στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής, του δημοσίου δικαίου και επειδή η φορολογία είναι άσκηση κρατικής πολιτικής, αρμόδια είναι τα Διοικητικά Δικαστήρια και όχι τα Πολιτικά Δικαστήρια. Που είναι μισή αλήθεια, γιατί η άλλη μισή είναι η σχέση ιδιωτικού δικαίου μεταξύ παρόχου και καταναλωτή, στην οποία ο πάροχος απειλεί να διακόψει την παροχή και πες μου εσύ πώς θα μπορούσες να ζητήσεις προσωρινή διαταγή από το Διοικητικό Πρωτοδικείο με αίτηση στρεφόμενη κατά της ΔΕΗ ΑΕ (ή ακόμα χειρότερα της Hellas Power-πώς-τη-λένε), και να μη σε στείλει το δικαστήριο να αρμέγεις γίδια. Μονά ζυγά δικά μας, κύριε υπουργέ, δεν γίνεται, αφού τον έβαλες τον ιδιώτη στη διαδικασία λούσου τώρα τον πρωτοδίκη Καλαμάτας.
Και για να είμαι δίκαιος (επί του πιεστηρίου): αυτό με τον διακανονισμό, απ’ ό,τι φαίνεται, το μαζέψανε.
Αντιγράφω από την ΠΟΛ:
“ο κύριος του ακινήτου για το οποίο επιβλήθηκε το τέλος είναι και χρήστης του, διαβιεί υπό μειονεκτικές κοινωνικά συνθήκες, όπως η απουσία εισοδήματος και περιουσιακών στοιχείων, πλην του ακινήτου για το οποίο ζητείται η εξαίρεση και κρίνεται ότι η καταβολή του τέλους θα θέσει, ενόψει των συνθηκών υπό τις οποίες διαβιεί, σε προφανή άμεσο κίνδυνο τη στοιχειώδη διαβίωση του ιδίου ή των προσώπων που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν φορολογικά κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 του ΚΦΕ.”
Π.χ. σε περιοχές της Β.Ελλάδας όπου για ημέρες οι θερμοκρασίες παραμένουν υπό του μηδενός, η διακοπή του ρεύματος δεν συνιστά κίνδυνο για τη στοιχειώδη διαβίωση;
Χασοδίκη,
σαν οικονομολόγος οφείλω να υποβάλω ένσταση για τον Φ.Π.Α. Πρώτον, αν δεν κάνω λάθος ο Φ.Π.Α. δεν είναι φόρος κατανάλωσης αλλά δαπάνης. Από όσο γνωρίζω και επενδυτικές δαπάνες, π.χ. για μηχανήματα ή εξοπλισμό, βαρύνονται με Φ.Π.Α. Επιπλέον, το εισόδημα του πωλητή προκύπτει από τη δαπάνη του αγοραστή (εισόδημα χωρίς δαπάνη δεν υπάρχει, είναι οι δυο όψεις του ίδιο νομίσματος). Οι μη οικονομολόγοι συχνά θεωρούν ότι επειδή ο πωλητής μπορεί νομικά να μετακυλίσει τον φόρο δεν τον πληρώνει εκείνος από το εισόδημά του. Αυτό είναι λάθος! Αν οι πωλητές μετακυλίσουν το φόρο θα υποστούν μείωση των πωλήσεων. Έτσι αναγκάζονται να πληρώσουν εκείνοι μέρος του φόρου αποδεχόμενοι μικρότερη τιμή προ Φ.Π.Α. από αυτή που θα χρέωναν αν δεν υπήρχε ο Φ.Π.Α. Το μέρος του φόρου που πληρώνουν οι πωλητές εξαρτάται από την λεγόμενη ελαστικότητα ζήτησης. Σε προϊόντα όπου οι αγοραστές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε μεταβολές της τιμής του (μεγάλη ελαστικότητα) οι πωλητές αναγκάζονται να απορροφήσουν μεγαλύτερο μέρος του φόρου. Άρα ο Φ.Π.Α. είναι και φόρος εισοδήματος. Περισσότερες λεπτομέρεις για το λεγόμενο tax incidence εδώ. Παραδείγματα ατυχών αποφάσεων πολιτικών που αγνοούν το πώς ουσιαστικά κατανέμεται το βάρος ενός φόρου (ή γιατί οι φόροι πολυτελείας είναι κακή ιδέα) εδώ.
Πάντως ρε παιδιά, προβληματίζομαι βαθύτατα που οι νομικοί δεν κάνουν έστω κάποια βασικα οικονομικά ώστε να μπορούν να διακρίνουν όχι μόνο το τυπικό αλλά και το ουσιαστικό του νόμου.
Δημήτρη Καραγκούνη,
όπως συζήτησα με το Θανάση πιο πριν, το ιδιόκτητο σπίτι προσφέρει εισόδημα με τη μορφή του ενοικίου που εξοικονομεί ο ιδιοκτήτης του (το λεγόμενο κόστος ευκαιρίας). Λες για παράδειγμα, πώς θα πληρώσει το φόρο ο άνεργος ιδιοκτήτης? Όμως ο συγκεκριμένος είναι σε σαφώς καλύτερη μοίρα από τον άνεργο ενοικιαστή ο οποίος δε μπορεί να πήρώσει ούτε καν το ενοίκιο του σπιτιού του! Το κράτος ωστόσο φροντίζει και για τους δύο παρέχοντας επίδομα ανεργίας. Το να ζητήσει ένα μέρος πίσω από αυτόν που έχει τουλάχιστον σπίτι να μείνει εμένα μου φαίνεται σύμφωνο με την αρχή της φορολόγησης βάση οικονομικών δυνατοτήτων.
Να συμπληρώσω ότι είμαι από αυτούς που θα αναγκαστούν να πληρώσουν το επιπλέον τέλος και άρα θα είχα συμφέρον να ταχθώ εναντίον του.
Και πάλι μπράβο Κώστα που ξεκαθαρίζεις μερικά πράγματα.
Ναι, αλλά μερικοί προσπαθούμε :-)
Μετά την επιβολή ενός φόρου, όπως ο ΦΠΑ, η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται κατακόρυφα προς τα επάνω κατά το ποσό του φόρου. Το αρχικό σημείο ισορροπίας προσφοράς και ζήτησης, έστω Α, μετατοπίζεται και αυτό λοιπόν προς τα βόρεια στο Α’. Τώρα, η καμπύλη της ζήτησης δεν είναι απείρως ελαστική. Αν ήταν, η επιβολή του ΦΠΑ θα είχε ως συνέπεια ότι η καμπύλη ζήτησης του αγαθού θα γινόταν ευθεία παράλληλη προς τον άξονα των τετμημένων, δηλαδή οι καταναλωτές θα δήλωναν ότι δεν πρόκειται να προσφέρουν ούτε λεπτό παραπάνω για οποιαδήποτε ποσότητα του αγαθού. Στην ακραία αυτή περίπτωση, ο παραγωγός θα επωμιζόταν ολόκληρο τον ΦΠΑ, αλλιώς δεν θα πωλούσε τίποτε. Επειδή όμως στην πραγματικότητα η καμπύλη ζήτησης δεν είναι άπειρα ελαστική, συχνά μάλιστα είναι πολύ ανελαστική (π.χ. γάλα), η αρχική καμπύλη ζήτησης δεν αλλάζει και πολύ. Η νέα συνεπώς αυξημένη καμπύλη προσφοράς (αρχική τιμή συν ΦΠΑ) τέμνει την καμπύλη της ζήτησης στο Α’, που κείται όχι εντελώς βόρεια, αλλά βορειοδυτικά του αρχικού. Η ακριβής τοποθεσία του Α’ εξαρτάται από τις ακριβείς τιμές των ελαστικοτήτων προσφοράς και ζήτησης. Πρακτική συνέπεια είναι ότι, όταν οι ελαστικότητες δεν απειρίζονται, δηλαδή πρακτικά πάντα, ο ΦΠΑ επιμερίζεται μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή: δεν μετακυλίεται ποτέ εξολοκλήρου, αλλά τον πληρώνουν και οι δύο, πότε ο ένας περισσότερο, πότε ο άλλος.
Οικονομικά μπορούμε εύκολα να το καταλάβουμε αυτό στην δουλειά μας. Μετά την επιβολή του ΦΠΑ στις εργασίες μας, δεν είναι εύκολο πάντα να λέμε απλώς την παλιά τιμή προσθέτοντας και τον αλμυρό ΦΠΑ, για τον πολύ απλό λόγο ότι θα χάσουμε πελάτες (: υπάρχει κάποια ελαστικότητα στην ζήτηση δικηγορικών υπηρεσιών!). Ο μόνος νόμιμος τρόπος είναι να μειώσουμε καμπόσο την τιμή μας, ώστε η νέα τελική τιμή να είναι μεν αυξημένη, αλλά όχι και κατά 23%. Επιμερίζεται λοιπόν ο ΦΠΑ, τον πληρώνουμε και εμείς.
Εκτός βέβαια αν απλώς φοροδιαφύγουμε, οπότε θα εισπράξουμε και ΦΠΑ, αυξάνοντας και το εισόδημά μας. Είναι και αυτή μια ορθολογική οικονομική συμπεριφορά.
Εύγε Θανάση παιδί μου, παίρνεις άριστα! :)
Κώστα,
το θέμα μας τώρα είναι αν ο ΦΠΑ είναι της κατανάλωσης ή της δαπάνης; Εντάξει, να το πω αλλιώς, είναι φόρος που επιβάλλεται επί συναλλαγών, έμμεσος (ή μήπως όχι;), κι επομένως διακριτός από τον φόρο εισοδήματος που είναι άμεσος -κι όπως έγραψα σε προηγούμενο σχόλιο, ΔΕΝ συμπίπτει ούτε το υποκείμενο ούτε το αντικείμενο της φορολόγησης. Δεν είναι ότι δεν μπορώ να ξεχωρίσω το τυπικό από το ουσιαστικό, είναι ότι το συγκεκριμένο ποστ του Αθανάσιου αναφέρεται στο ερώτημα της αντισυνταγματικότητας, που είναι κατ’ εξοχήν τυπικό, και σε αυτό το πνεύμα σχολίασα.
Το τι γίνεται στην πιάτσα το ξέρω πολύ καλά, κι εγώ στην πιάτσα δουλεύω και όχι, δεν αύξησα τις αμοιβές μου κατά 23 % από τη μία μέρα στην άλλη, ένα μεγάλος μέρος του πρόσφατα επιβληθέντος ΦΠΑ το κατάπια θέλοντας και μη. Άλλοι συνάδελφοι πάντως, με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία να πούμε, πιθανόν και να τις αύξησαν ακριβώς τόσο. Αλλά το τυπικό μέρος του πράγματος, αυτό που ενδιαφέρει τον νομοθέτη και τον δικαστή, δεν αλλάζει: τον ΦΠΑ εγώ έχω υποχρέωση μόνο να τον *αποδώσω*, αυτός που τον *πληρώνει* είναι ο πελάτης. Κι ας μην είναι.
Εν πάση περιπτώσει, ίσως έχει κάποιο δίκιο τελικά και ο Έρμιππος, εδώ ο κόσμος χάνεται κι εμείς κάνουμε περί διαγραμμάτου ακαδημαϊκές ασκήσεις. Ωστόσο έχουν κι αυτές την αξία τους ενίοτε.
Πάντως πρέπει να γράψουμε ρε γαμώτο ένα κοινό άρθρο περί φορολογίας νομικοί και οικονομολόγοι. Να δώσουμε τα φώτα μας ο ένας στον άλλο. Και τα σκοτάδια μας επίσης ;-)
Μιλάμε για το απόλυτο θέατρο του παραλόγου. Δέκα κατά τεκμήριο σοβαροί άνθρωποι στήσανε κουβέντα και προσπαθούν να ερμηνεύσουν την “λογική του νομοθέτη”. Όπου “νομοθέτης” οι τσικιρικιτζίδες έλληνες πολιτικοί και έννομη τάξη η κουρελού του συντάγματος των δεκάδων διευκρινιστικών και οι χιλιάδες σκοτεινές τροπολογίες, που, όπως παλαιότερα σημείωσε και το ΣτΕ, δεν διαφέρουν και πολύ από απλές ατομικές διοικητικές πράξεις.
Η λογική είναι μια και αυτό είναι σχεδόν αυταπόδεικτο. Φέρτε τα λεφτα. Ή πάρτα τώρα όπως όπως και από όσους μπορείς και βλέπουμε. Και αύριο μέρα είναι. Γιαυτό και τελικά, όταν φτάνουμε στο δια ταύτα των δικαστικών κρίσεων, καταλήγουμε να μας απασχολούν περισσότερο τα δικονομικά ή τα τυπικά ζητήματα, (αν μπορεί να γίνει είσπραξη φόρου από νομικό πρόσωπο που δεν ανήκει στον σκληρό πυρήνα της κρατικής εξουσίας ή όχι) την στιγμή που αυτό που θα έπρεπε να κρίνεται θα ήταν η ουσία, η ίδια η φύση της έννοιας του φόρου, η εκτίμηση της ισότητας επιβολής του, των μεθόδων μέτρησης της ανταποδοτικότητας ή μη, των τρόπων εκτίμησης της φοροδοτικής ικανότητας των υποκείμενων κ.λ.π. κ.λ.π. Απίστευτα πράγματα.
Και η περίφημη εγκύκλιος που εκδόθηκε φωτίζει ακόμη περισσότερο την θλιβερή εικόνα. Φανερώνει, πάνω από όλα, τις συνθήκες λειτουργίας των αρχών, -την ωμότητα του φέρτε λεφτά από όπου και όπως νάναι-, αφού είναι σαφές από το περιεχόμενο της ότι, της επιβολής του μέτρου, δεν είχε προηγηθεί η παραμικρή επεξεργασία και, άρα, δεν είχε προϋπάρξει ούτε κατά διάνοια αυτή η περίφημη “λογική του νομοθέτη”. Υπήρξε μόνον η λογική του βαμπίρ που χρειαζόταν επειγόντως λίγο περισσότερο καινούργιο αίμα. Και η πλήρης απουσία, από τα απίθανα κουρέλια που χειρίζονται τις τύχες μας, κάθε αίσθησης δικαιοσύνης, αποστολής, αποτελεσματικότητας, συνέχειας. Το μόνο διακριτό είναι η προσωπική αγωνία επιβίωσης πέρα από κάθε ηθικό κανόνα.
Όλα τα υπόλοιπα, οι θεωρητικές αναζητήσεις των γνωστικών, έρχονται μετά για να απαντήσουν σε ερωτήματα πρωθύστερα, προσχηματικά και υποκριτικά. Και στο επίπεδο αυτού του ιστολογίου μπορεί κανείς να τα δικαιολογήσει ως πνευματική άσκηση και βιτσιόζικη επιστημονική αναζήτηση. Στο επίπεδο του ΣτΕ όμως είναι καθρέφτης της βαθιάς κατάντιας και παρακμής της χώρας. Διότι εκεί οι τριάντα ευνουχισμένες κεφαλές, που υποτίθεται ότι πληρώνονται για να προστατεύουν τον πολίτη από την αυθαιρεσία του ηγεμόνα, θα φορέσουν τα σκουφιά τους και, για μόνο τον λόγο ότι ως ανθρωπάκια δεν έχουν το θάρρος να βροντοφωνάξουν ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός και ότι ότι άγεται ενώπιον τους μόνο στο πλαίσιο της κατάχρησης εξουσίας θα μπορούσε να κριθεί, θα αρχίσουν τις δογματικές αναλύσεις για το εάν μπορεί η ΔΕΗ να ασκεί αρμοδιότητες του σκληρού ή του μαλακού πυρήνα και για το εάν οι αιτήσεις ακύρωσης έφτασαν στο δικαστήριο στον προκαθορισμένο χρόνο με ταυτόχρονη πληρωμή των απαραίτητων παραβόλων.
Δεν είμαι νομικός αλλά νομίζω ότι τα ανώτατα δικαστήρια υπάρχουν για να εκτελούν υψηλές πτήσεις στον χώρο των αρχών του δικαίου και όχι για να επιδίδονται σε τύπου ειρηνοδικείου μπακάλικες γραμματικές ερμηνείες των ετοιμόρροπων κατασκευασμάτων πονηρών πολιτικάντηδων, όπως συστηματικά κάνει το ΣτΕ. Και υπό αυτή την έννοια εάν θα υπήρχε κάτι που πρώτα από όλα θα έπρεπε να κριθεί εκεί είναι το εάν όλα αυτά τα νομικά εκτρώματα που προσβάλλονται είναι σύμφωνα με την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης.
Την νομομάθεια του Βενιζέλου και του Πετσάλνικου και την νομοτεχνική επάρκεια των συμβούλων τους ας την κρίνει το πρωτοδικείο Καλαμάτας. Οι δικαστές ενός ανώτατου ακυρωτικού οφείλουν, πρώτα και πάνω από όλα, να κρίνουν την σχέση της εξουσίας με τον εντολέα της και τις παραμέτρους εκείνες που εξασφαλίζουν την ομαλή της πορεία. Διότι, όπως και να το κάνουμε, ο κανονικός νομοθέτης, εκείνος που ξεχάστηκε εδώ και πολλά χρόνια, τους θέλει και λίγο πολιτικούς (η διαμάχη άλλωστε περί της παραβίασης των ορίων της μιας εξουσίας από την άλλη είναι εγγενής και όχι περιπτωσιολογική, όπως συνήθως θέλουμε να την εμφανίζουμε, στα πλαίσια της διαφύλαξης της δογματικής ακεραιότητας αλλά, κυρίως, της αδυναμίας μας να ομολογήσουμε την ατέλεια των ανθρωπίνων και την ανυπαρξία της τελικής λύσης) άσχετα αν και αυτός ακόμη δεν τόλμησε ποτέ να το δηλώσει φωναχτά, και προτίμησε να αφήνει τα δύσκολα να βρίσκουν τον δρόμο μόνα τους. Αυτό, όμως, δυστυχώς ισχύει για κοινωνίες που θέλουν να βρίσκουν τον δρόμο τους.
Η μόνη λοιπόν περίπτωση να συγχωρηθεί ο Αθανάσιος και οι λοιποί είναι αυτή κατά την οποία θα ομολογήσουν ότι επιδίδονται στο άθλημα της συγγραφής σχολίων προς χάριν της επιστημονικής έρευνας και της πρωινής σαββατιάτικης απόλαυσης.
Ermippe,
προς τι η συναισθηματική φόρτιση για το ότι “Η λογική είναι μια και αυτό είναι σχεδόν αυταπόδεικτο. Φέρτε τα λεφτα.”? Συγνώμη αλλά η είσπραξη εσόδων δεν είναι ο πρωταρχικός σκοπός της φορολογίας? Ειπώθηκε ποτέ κάτι άλλο? Το ερώτημα είναι πώς θα πρέπει να γίνει η κατανομή των φορολογικών βαρών. Είχα την αίσθηση ότι στην Ελλάδα ο περισσότερος κόσμος ήταν υπέρ του να πληρώνουν οι έχοντες και κατέχοντες. Έρχεται λοιπόν ένας νόμος που βαρύνει τον καθένα με βάση το τι κατέχει και ξαφνικά βλέπω ότι από εκεί που όλοι ήταν σοσιαλιστές το γυρνάνε στον ελευθερισμό. Φαίνεται ότι σοσιαλιστές είμαστε μόνο όταν πληρώνουν άλλοι!
Κώστα, νομίζω ότι παρανόησες αυτά που έγραψα. Και επιπλέον αυτό που λες, για την είσπραξη εσόδων ως σκοπό της φορολογίας, είναι απολύτως ταυτολογικό και δεν προσφέρει το παραμικρό στην συζήτηση. Ασφαλώς και η φορολογία έχει σκοπό την είσπραξη εσόδων. Τι άλλο θα ήταν; Τρόπος βασανισμού του πολίτη; Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, όμως, που είναι απαραίτητες για την διαφύλαξη της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας, της διατηρησιμότητας, της αποδοχής κ.λ.π. κ.λ.π.
Εν προκειμένω η φορολόγηση της ηλεκτροδοτούμενης επιφάνειας (και μάλιστα με τρόπο πρόχειρο και επιπόλαιο, που δεν εγγυάται σε καμία περίπτωση ότι η αξία της έχει υπολογισθεί σωστά και δίκαια – περίπτωση διαμερισμάτων ίδιας επιφάνειας στο ίδιο κτίριο αλλά σε διαφορετικούς ορόφους π.χ.) απέχει πολύ από του να μπορεί να χαρακτηρισθεί ως πραγματική φορολόγηση ακίνητης περιουσίας.
Η ηλεκτροδοτούμενη επιφάνεια μπορεί να είναι το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο του είδους για κάποιον και ένα μικρό μόνον μέρος για κάποιον άλλον. Η επιβολή λοιπόν ενός φόρου με αποκλειστικό κριτήριο την κατοχή της παραβιάζει έτσι κατάφωρα την αρχή της αναλογικότητας και της συμμετοχής στα βάρη ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός. Όταν θέλεις να φορολογείς εν γένει εκτός από τα τρέχοντα εισοδήματα και τα “πράγματα” που αποτελούν κεφάλαιο πρέπει να το κάνει με τρόπο που να διασφαλίζει ότι δεν αφήνεις, για κάποιους ευνοημένους, κάποια πράγματα απέξω. Αντίθετα τα συμπεριλαμβάνει όλα.
Το επιχείρημα ότι φορολογώ το ίδιο πράγμα σε όλους, οπότε είμαι δίκαιος, μπορεί να ακούγεται σωστό αλλά δεν είναι. Ο φόρος ποτέ δεν πρέπει να αποσυνδέεται από την συνολική φοροδοτική ικανότητα του φορολογουμένου. Για αυτό άλλωστε είναι γενικά παραδεκτό ότι οι έμμεσοι φόροι είναι και οι πιο άδικοι από όλους και ότι η υπερίσχυση τους σε βάρος των άμεσων είναι κριτήριο μέτρησης της κοινωνικής αδικίας.
Ας μην κολλάμε λοιπόν εύκολα ταμπέλλες. Τόσο ο σοσιαλισμός όσο και ο φιλελευθερισμός είναι συστήματα διαχείρισης των κοινωνικών πόρων, δεν είναι συστήματα μέτρησης αδικίας. Γίνονται τέτοια όταν εγκλωβίζονται σε ιδεολογήματα και λειτουργούν χωρίς ορθολογικούς κανόνες.
Και μια και συζητάμε για τις τεχνικές λεπτομέρειες του συγκεκριμένου φόρου, ας ρωτήσω και κάτι άλλο. Ας υποθέσουμε ότι δύο οικογένειες του ιδίου ακριβώς εισοδήματος και της ίδιας ακριβώς γενικής περιουσιακής κατάστασης διαθέτουν δύο ακριβώς ίδιας αξίας διαμερίσματα στον ίδιο όροφο της ίδιας πολυκατοικίας. Με μόνη διαφορά ότι το διαμέρισμα της οικογένειας Α είναι απολύτως ιδιόκτητο και ελεύθερο βαρών ενώ αυτό της οικογένειας Β έχει “αποκτηθεί” πολύ πρόσφατα με δάνειο που είναι ακόμη στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του ανεξόφλητο. Διαθέτουν οι δύο αυτές οικογένειες την ίδια περιουσιακή κατάσταση; Τυπικά ίσως ναι αφού και οι δύο έχουν στα χέρια τους από ένα συμβόλαιο. Ουσιαστικά όμως; Και τι είναι αυτό που μας ενδιαφέρει σε τέτοια σοβαρά ζητήματα; Ο τύπος, που είναι επινόηση, ή η ουσία που καθρεπτίζει την πραγματικότητα; Τα μικρά λάθη σωρεύονται και παράγουν μεγάλα. Το πρόβλημα είναι ότι αρκούμεθα να τα βλέπουμε μεμονωμένα και εφησυχάζουμε. Όταν έρθουν στην πόρτα μας όμως και κάνουμε την πρόσθεση για να διαπιστώσουμε πως μας προέκυψαν είναι συνήθως αργά.
Για την ακρίβεια ίδια περιουσιακή κατάσταση διαφορετική κεφαλαιακή κατάσταση
Έρμιππε ξεχνάς πως ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος που έχει αποκτηθεί με δάνειο πληρώνει λιγότερους φόρους εισοδήματος από τον άλλον. Δες το παράδειγμα της Ημερησίας. Αν υποθέσουμε πως οι δύο μισθωτοί στους οποίους αναφέρεσαι διαθέτουν το ίδιο εισόδημα των 40000 ευρώ, ο μεν θα πληρώσει 8000 ευρώ φόρο εισοδήματος ενώ ο δε 3.200 ευρώ! Δηλαδή ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος που έχει αποκτηθεί με δάνειο έχει επωφεληθεί ήδη από εκπτώσεις που έχουν να κάνουν με το ιδιοκτησιακό του καθεστώς (και τη κεφαλαιακή του κατάσταση). Αν του κάνουν και δεύτερο discount αυτό δεν θα είναι άδικο έναντι εκείνου που έχει ήδη αποπληρώσει το δάνειο του (και απέναντι ενδεχομένως σε εκείνους που δεν απολαμβάνουν τις εκπτώσεις φόρους εισοδήματος λόγω του στεγαστικού αφού δεν διαθέτουν το δικό τους σπίτι);
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&pubid=8063102
Ο ιδιοκτήτης επωφελείται έκπτωσης στους τόκους του δανείου, όχι στο κεφάλαιο.
Έκπτωση στο φόρο εισοδήματος ανάλογο του (τρεχ) κόστους εξυπηρέτησης του στεγαστικού του.
Epanechnikov
Αν είναι έτσι πριν φορολογηθεί η ανύπαρκτη περιουσία (που είναι ένα σπίτι που δεν σου ανήκει – και μάλιστα να φορολογηθεί για λόγους ισότητας όπως ισχυρίζεσαι) ίσως θα έπρεπε να επανεξετασθεί το καθεστώς των φοροαπαλλαγών. Με την ίδια λογική που δεν επιδοτείται ο τόκος που καταβάλει κάποιος για την αγορά αυτοκινήτου με δόσεις ίσως δεν θα έπρεπε να επιδοτείται και η αντίστοιχη δαπάνη αγοράς ακινήτου. Και σιγά το κίνητρο δηλαδή για την δήθεν ατμομηχανή της οικονομίας μας. Είδαμε πως κατάντησαν οι πόλεις μας από την λειτουργία της ατμομηχανής. Χώρια που σωρεύσαμε όλον τον εθνικό πλούτο σε αηδιαστικό μπετόν,ιταλικά πλακάκια και γερμανικές βρύσες πολυτελείας στερώντας κεφάλαια από τις πραγματικά παραγωγικές επενδύσεις.
Τις στρεβλώσεις τις αφαιρείς, δεν τις εξαλείφεις με άλλες αντιρροπιστικές. Αυτό είναι βασική αρχή του φιλελευθερισμού. Για παράδειγμα όταν θέλεις να βοηθήσεις τους ανέργους, εξασφαλίζοντάς τους ένα εισόδημα, τους βάζεις στο ταμείο ανεργίας. Δεν τους διορίζεις, ας πούμε, αργόμισθους στο δημόσιο. Έτσι ξέρεις τι σου στοιχίζει η ανεργία από την μια και τι η πραγματική λειτουργία του κράτους από την άλλη και μπορείς να εφαρμόζεις στοχευμένες κάθε φορά πολιτικές. Εμείς απλά τσουβαλιάζουμε τα προβλήματα και θεραπεύουμε με νέα λανθασμένα μέτρα τα κακά αποτελέσματα των λανθασμένων παλιών μέτρων.
Δε μπορώ να κάνω τεκμηριωμένη κριτική στα νομικά ζητήματα που εγείρει η εφαρμογή του νόμου για το τέλος στα ακίνητα.
Μπορώ να πω αυτό που βλέπω:
Το καράβι (η χώρα και οι πολίτες) βουλιάζει, η ορχήστρα (η κυβέρνηση) συνεχίζει να παίζει (βάζει συνεχώς νέους φόρους σαν να πρόκειται να τους εισπράξει) και από κάτω καθόμαστε εμείς και διαφωνούμε σχετικά με το αν ο βιολιτζής παίζει φάλτσα.
Αναφέρθηκε παραπάνω «Τα παραπάνω, προσκρούουν στο άρθρο του Συντάγματος περί συνεισφοράς στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις του φορολογούμενου.»
Δεν είναι όμως το μόνο… «Ανάλογα» σημαίνει όσο περισσότερο έχεις, τόσο περισσότερο θα συνεισφέρεις. Στο υπάρχον φορολογικό σύστημα όμως εφαρμόζεται το όσο περισσότερο έχεις, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό του θα συνεισφέρεις. Αν η φορολόγηση ήταν πραγματικά αναλογική, για κάθε ευρώ εισοδήματος θα δίνονταν κάποια λεπτά ως φόρος (σταθερός συντελεστής αναλογίας)· το γράφημα φόρου/εισοδήματος είναι ευθεία γραμμή. Σε ένα μη αναλογικό σύστημα, όπως το σημερινό, τα πρώτα ευρώ δεν φορολογούνται καθόλου (συντ. αναλογίας 0), κάποια από τα επόμενα φορολογούνται «λίγο» (συντ. αναλογίας 0,1), άλλα «λίγο παραπάνω» (συντ. αναλογίας 0,2) μέχρι που φτάνουμε το ένα ευρώ να δίνει 45 λεπτά στο κράτος (συντ. αναλογίας 0,45)· το γράφημα φόρου/εισοδήματος είναι καμπύλη με θετική παράγωγο και τα κοίλα άνω…
Η προοδευτική φορολογία εισοδήματος πάντως θεωρείται ότι καλύπτεται από την συνταγματική διατύπωση. Άλλωστε, την ειχε υπόψιν του και ο συντακτικός νομοθέτης.
Ίσως δεν ήταν καλή η επιλογή της λέξης… Συμφωνώ ότι η πραγματικά αναλογική φορολόγηση δεν θα ήταν λογική, τουλάχιστον όχι για τα πρώτα ευρώ. Βλέπω όμως ότι πολλοί επικαλούνται το άρθρο αυτό επιλεκτικά, όταν οι ίδιοι δεν πληρώνουν «ανάλογα» λιγότερα από κάποιον που θεωρούν ότι κατέχει περισσότερα.
Εάν το πρόβλημα είναι η είσπραξη του τέλους μέσω ενός ιδιώτη (της ΔΕΗ), γιατί δεν υπάρχει πρόβλημα στην είσπραξη του ΦΠΑ; Αγοράζω ένα αγαθό που κοστίζει 1€ και δίνω επιπλέον 0,23€, τα οποία θα αποδώσει ο πωλητής στο κράτος. Εάν αρνηθώ να πληρώσω το «χαράτσι» των 0,23€ και του δώσω μόνο 1€, ο πωλητής θα έχει άδικο να διακόψει την πώληση;
Ενδιαφέρουσα αναλογία. Ίσως όσοι καταθέτουν στο Παρακαταθηκών και Δανείων το αντίτιμο του λογαριασμού της ΔΕΗ θα έπρεπε να αφαιρούν και τον ΦΠΑ.
Δήτε εδώ και εδώ περισσότερα για τα επιχειρήματα των προσφευγόντων.
Το ειδικό τέλος κρίθηκε συνταγματικό από την Ολομέλεια του ΣτΕ, όπως είχα προβλέψει. Αντισυνταγματική κρίθηκε η διακοπή της ηλεκτροδότησης. Περιμένω να διαβάσω και την απόφαση.