Ο αγαπημένος μου ήρωας κόμικ ήταν ανέκαθεν ο Λούκυ Λουκ. Θυμάμαι, μικρός, αγωνιούσα ώσπου να φτάσει το νέο τεύχος της Μαμούθκόμιξ στο μοναδικό πρακτορείο εφημερίδων της απομονωμένης ελληνικής επαρχίας όπου έμενα… Και όταν επιτέλους το είχα στα χέρια μου, η καινούρια περιπέτεια του «φτωχού και μόνου καουμπόη» με αποζημίωνε πλήρως για την αναμονή.
Από τότε έχω καιρό να ξαναδιαβάσω κόμικς. Ή, ίσως τελικά και να μην έχω… Στη σύγχρονη Ελλάδα βλέπετε, φαίνεται ότι οι καρικατούρες έχουν αποδράσει από τα καρέ των κόμικς και ζουν ανάμεσα μας, κάνοντας την καθημερινότητά μας φαιδρή. Έτσι, δεν χρειάζεται πια να ψάξω στις σελίδες της Μαμουθκόμιξ για να συναντήσω την Άγρια Δύση, αφού μπροστά μου απλώνεται το τοπίο της άγριας δύσης κάθε ελπίδας για βελτίωση της νεοελληνικής πραγματικότητας. Ζω λοιπόν -όπως όλοι μας- καθημερινά το σύγχρονο νεοελληνικό κόμικ, το παρακολουθώ και ίσως και να συμμετέχω που και που στα καρέ του!
Οι ομοιότητες αυτού του κόμικ με τον αγαπημένο μου Lucky Luke, είναι πολλές. Στο νεοελληνικό κόμικ λ.χ. ισχύουν οι νόμοι της άγριας δύσης: ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, αρκεί να έχει πάντοτε γεμάτο το εξάσφαιρό του και να είναι «σβέλτος» στην εκάστοτε αναμέτρηση με τον «κακό» (σερίφη ή παράνομο). Ο μανιχαϊσμός βασιλεύει, νόμος δεν υπάρχει ή, κι αν υπάρχει δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψην από τους εγχώριους καουμπόηδες. Το νεοελληνικό κόμικ διακρίνεται από τα κλασικά, μόνο εξαιτίας ενός συνόλου στυλιστικών διαφορών (που εξηγούνται εύκολα, καθώς τα κόμικς πρέπει να ανανεώνονται κατα διαστήματα με καινοτομίες): Οι εγχώριοι καουμπόηδες λ.χ. μπορεί να φορούν κόκκινες κουκούλες αντί για κόκκινο φουλάρι, να χρησιμοποιούν μονόλιτρες μολότωφ αντί για εξάσφαιρα πιστόλια, να καβαλάνε μηχανάκια αντί για την Ντόλυ, να ρίχνουν μαδέρια αντί για λάσο. Οι διαφορές αυτές όμως είναι ήσσονος σημασίας και δεν επηρεάζουν τελικώς την απόλαυση του νεοελληνικού κόμικ: Αντί πια να διαβάζουμε τα μεγάλα και κάπως άβολα τεύχη της Μαμούθκόμιξ, μπορούμε να αράζουμε στους καναπέδες και να παρακολουθούμε στην οθόνη της TV την νέα εκδοχή της άγριας δύσης στα δελτία ειδήσεων των καναλιών. Περιμένοντας κάθε μέρα την νέα συναρπαστική ιστορία των 20.00, το προσεχές τεύχος του Λούκυ Λουκ και της τρελοπαρέας του!
Ε, λοιπόν, προχθές η νέα ιστορία του Λούκυ στην άγρια Δύση με μπέρδεψε. Και μάλιστα, με μπέρδεψε διπλά: Αφενός μου φάνηκε ότι επρόκειτο για επανεκτύπωση του τεύχους του καλοκαιριού του 2006 που περιείχε τη –συναρπαστική πράγματι- ιστορία της θεαματικής απόδρασης με το ελικόπτερο. Αφετέρου, δεν κατάλαβα καλά ποιός ήταν αυτή τη φορά ο δραπέτης! Ήταν τελικώς ο Τζο Ντάλτον ή ο Λούκυ Λουκ; Θυμάμαι βεβαίως, ότι στις κλασικές ιστορίες των Morris-Goscinny, δραπέτες είναι πάντοτε οι Ντάλτονς, δηλ. ο Τζο και τ’αδέρφια του. Ο δε Λούκυ Λουκ απλώς επεμβαίνει για να ξανα-μαντρώσει την εγκληματική οικογένεια. Και όταν φέρνει σε πέρας την αποστολή του, συνηθίζει να προειδοποιεί αυστηρά τους δεσμοφύλακες των Ντάλτονς ότι δεν πρόκειται να το ξανακάνει.
Όπως όλοι έχουμε παρατηρήσει, η τέχνη της αρχαίας Αιγύπτου απεχθανόταν την πρωτοτυπία. Οι τεχνίτες ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθούν τις προσταγές ενός πολύ αυστηρού ύφους που είναι, λίγο-πολύ, οικείο σε όλους μας: οι “πόζες” των βασιλέων και των αρχόντων, οι εντελώς αφύσικες στάσεις του σώματος ώστε να διακρίνονται καθαρά όλα τα μέλη κοκ. Όλα αυτά ήταν απολύτως δικαιολογημένα, αν αναλογισθεί κανείς την εντελώς πρακτική χρησιμότητα της αναπαράστασης για τους Αιγύπτιους: όπως ακριβώς έκαναν οι ταριχευτές με τις μούμιες, οι καλλιτέχνες έπρεπε να βοηθήσουν το πρόσωπο να ζήσει διά της εικόνας του. Όσο πιο “παραδοσιακά” γίνονταν όλα αυτά τόσο το καλύτερο. Όλα αυτά τα κατανοούσε μόνο μέχρι ενός σημείου ο μονάρχης που απεικονίζεται αριστερά. Ήταν ο Αμένωφις ο Δ’, ένας πραγματικός επαναστάτης που αρνήθηκε πολλές από τις υπεράνω κριτικής παραδόσεις της εποχής του. Κουραζόταν από τη λατρεία των αμέτρητων θεών των συμπατριωτών του και αντ’ αυτών αποφάσισε να λατρεύει το θεό Ήλιο, τον Ατέν, που ανακηρύχθηκε ανώτερος όλων – μάλιστα άλλαξε και το δικό του όνομα σε Αχνατέν. Θα πρέπει να ήταν άνθρωπος των άκρων γενικότερα, όπως μαρτυρά το πορτρέτο του. Γιατί αλλιώς δεν εξηγείται η εμμονή του στην ακριβή αναπαράσταση των ομολογουμένως άσχημων χαρακτηριστικών του: όπως εξηγεί ο Gombrich, είτε πίστευε ότι ήταν προφήτης τρανός και έπρεπε να διασωθεί η φυσιογνωμία του είτε θεωρούσε άσκοπη την απόκρυψη της ανθρώπινης αδυναμίας και απαγόρευε κάθε εξωραϊσμό. Σε κάθε περίπτωση, ήταν ένας τολμηρός καινοτόμος.