Ευχάριστο νομικό διάλειμμα

Επειδή βλέπω ότι έχετε όρεξη λοιπόν, να ένα αίνιγμα ακόμα, κατά την γνώμη μου δύσκολο: Πού υπάρχει η πρώτη αναφορά σε ελευθερία της θρησκείας; Όχι κατά το νόημα, αλλά με την χρησιμοποίηση αυτής ακριβώς της ορολογίας, σε οποιαδήποτε γλώσσα, σε οποιαδήποτε εποχή. Ίσως σε κάποια από τις διακηρύξεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αμερικανικών Πολιτειών; Ίσως σε … Read more Ευχάριστο νομικό διάλειμμα

Περί ανεγέρσεως τεμένους

Σχετικά με το θέμα της ανάρτησης, διαβάστε το βιβλίο του Άλκη Δερβιτσιώτη, Αναπλ. Καθηγητή Συνταγματικού στο ΔΠΘ, Η ίδρυση ναού ως συνιστώσα της θρησκευτικής ελευθερίας, 2010.

Σύμφωνα με το άρ. 27 Ν. 3467/2006:

Για την ίδρυση, ανέγερση ή λειτουργία ναού ή ευκτήριου οίκου οποιουδήποτε δόγματος ή θρησκείας, πλην της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος, δεν απαιτείται άδεια ή γνώμη της οικείας εκκλησιαστικής αρχής της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος. Κάθε άλλη διάταξη που ρυθμίζει με τρόπο διαφορετικό το ίδιο θέμα, καταργείται, [άρθρο 1 του α.ν. 1363/1938 (ΦΕΚ 305 Α’), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 του α.ν. 1672/1939 (ΦΕΚ 123 Α’), άρθρο 41 του α.ν. 1369/1938 (ΦΕΚ 317 Α’)].
Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας ιδρύσεως, ανεγέρσεως ή λειτουργίας ναού οποιουδήποτε δόγματος ή θρησκείας, πλην της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος, υποβάλλεται απευθείας στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και όχι προς την οικεία εκκλησιαστική αρχή. Κάθε διάταξη που ρυθμίζει με τρόπο διαφορετικό το ίδιο θέμα καταργείται [άρθρο 1 του β.δ. 20.5/2.6.1939 (ΦΕΚ 220 Α’)].

Με το άρθρο αυτό, και με την υπογραφή της Μαριέττας Γιαννάκου, δόθηκε τέλος σε μια χαζή νομική διαμάχη καμιά πενηνταριά χρόνων. Το προηγούμενο νομικό καθεστώς, καθεστώς μεταξικής προελεύσεως και ιδεολογίας, απαιτούσε την γνώμη του επιχώριου Μητροπολίτη. Στην πορεία των ετών η νομολογία είχε θεωρήσει την γνώμη αυτή ως απλή και όχι ως σύμφωνη (: στην πρώτη περίπτωση το Υπουργείο την λαμβάνει υπόψιν, αλλά μπορεί να αποφασίση και διαφορετικά, στην δεύτερη όμως για την ανέγερση η γνώμη έπρεπε υποχρεωτικά να είναι θετική), στην δε σημαντική ΟλομΑΠ 20/2001 είχε μειοψηφήσει ο Στέφανος Ματθίας, Πρόεδρος τότε του Αρείου Πάγου, θεωρώντας ότι κάθε σύστημα προληπτικού ελέγχου και διοικητικής άδειας είναι αντισυνταγματικό. Η ουσία του προβλήματος όμως παρέμενε: για να ασκήσουν την θρησκευτική τους ελευθερία κάτοικοι μη χριστιανοί ορθόδοξοι, έπρεπε να ακουστή ο Ορθόδοξος επίσκοπος. Ανήκουστα πράγματα. Τελικά, μια κυβέρνηση του μεσαίου χώρου έφερε ό,τι δεν έφεραν 20 χρόνια σοσιαλισμού.

Read moreΠερί ανεγέρσεως τεμένους

Περιήγηση στο Αθεϊστάν ΙΙ

Η προστασία των ανηλίκων έχει θεμελιώδη σημασία στην κοινωνία του Αθεϊστάν. Εκεί δεν παίζουνε με αυτά. Και μάλιστα, όσο πιο νεαρός είναι ο ανήλικος, όσο πιο αδύναμος και ανυπεράσπιστος, τόσο περισσότερο επεμβαίνει το Κράτος προς προστασίαν του. Ειδική μέριμνα έχει ληφθή για την διαφύλαξη των δικαιωμάτων των βρεφών και των νηπίων από την καταχρηστική άσκηση της λεγόμενης “θρησκευτικής ελευθερίας” εκ μέρους των γονέων τους. Όλοι ξέρουμε άλλωστε ότι τα τέκνα δεν αποτελούν ιδιοκτησία των γονέων!

Το λέει και το άρ. 14 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν. 2101/1992):

1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.
2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαίωμα και το καθήκον των γονέων ή, κατά περίπτωση, των νόμιμων εκπροσώπων του παιδιού, να το καθοδηγούν στην άσκηση του παραπάνω δικαιώματος κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του.

Read moreΠεριήγηση στο Αθεϊστάν ΙΙ

Μικρό απογραφικό

Μεταξύ 30 Μαρτίου και 13 Απριλίου 2011 θα διεξαχθή η απογραφή του πληθυσμού της χώρας, δέκα χρόνια μετά την τελευταία απογραφή του 2001. Η απογραφή εκείνη ήταν η πρώτη που είχα ζήσει σαν ενήλικος και σαν υπεύθυνος ενός χωριστού νοικοκυριού, θυμάμαι δε ότι μου είχε αφήσει μια ξινή γεύση: δεν με είχαν ρωτήσει για τίποτε από όσα με ενδιέφεραν.

Ποια ήταν αυτά; Και γιατί θα έπρεπε να ενδιαφέρουν μια απογραφή πληθυσμού;

Read moreΜικρό απογραφικό

Σιχαμένη Σιχοφοβία;

Για το ΕΔΔΑ έχω πει κακίες πολλές, ας πω και μια παραπάνω σήμερα. Άλλωστε, ένα δικαστήριο που σχεδόν πάντα αξιοποιεί τις ευκαιρίες που του προσφέρουν διάφοροι θρησκόληπτοι για να επιβεβαιώση την αξία της ελευθερίας της έκφρασης και της θρησκευτικής ελευθερίας δικαίως κατακρίνεται όταν μεταβάλλει την συμπεριφορά του ενόψει μιας συγκεκριμένης θρησκευτικής κοινότητας.

Η κοινότητα αυτή είναι οι Σιχ και, μα την αλήθεια, είναι από τις πλέον θρησκόληπτες (και όχι μόνο επειδή είναι δυνάμει μαχαιροβγάλτες). Αλλά τους έχω μια συμπάθεια, όχι μόνο επειδή διαχρονικά υπέφεραν ανάμεσα στην σφύρα των Μουσουλμάνων και τον άκμονα των Ινδουιστών, αλλά και εξαιτίας των τωρινών νομικών τους βασάνων.

Read moreΣιχαμένη Σιχοφοβία;

Περί της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των Θρησκευτικών IV

Μμμμ, πού είχαμε μείνει;

Α, ναι.

ε. Τι ισχύει προκειμένου περί μαθητών ή κηδεμόνων τους οι οποίοι έχουν εκδηλωθή υπέρ της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης σε άλλους τομείς του βίου τους (π.χ. θρησκευτικός γάμος, βάπτιση κ.λπ.);

Στην ως άνω διαδικασία είναι αληθές ότι εμφωλεύει ο κίνδυνος καταχρηστικών δηλώσεων απαλλαγής, υπό την έννοια ότι είναι πιθανόν και δυνατόν κάποιοι κηδεμόνες ή μαθητές να προβούν στην δήλωση απαλλαγής απλώς και μόνο επικαλούμενοι προσχηματικά λόγους θρησκευτικούς ή αθεϊστικούς, στη πραγματικότητα όμως για να εξυπηρετήσουν αλλότριους σκοπούς, π.χ. να μειωθή η επιβάρυνση των μαθητών της Γ΄ Λυκείου ενόψει Πανελληνίων Εξετάσεων. Ειδικώς θα προκαλή προβληματισμό μία παρόμοια δήλωση προερχόμενη από κηδεμόνες ή μαθητές οι οποίοι άλλως έχουν εκδηλώσει ή εκδηλώνουν σημεία θρησκευτικής ένταξης στον κοινωνικό τους βίο, π.χ. θρησκευτικός γάμος των κηδεμόνων, βάπτιση του μαθητή, συμμετοχή στον εκκλησιασμό εκ μέρους του μαθητή.

Πρέπει να παρατηρήσω ότι ο κίνδυνος αυτός είναι σύμφυτος με την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης, η οποία δυσχερώς υπόκειται σε απόδειξη. Στο παράλληλο παράδειγμα του μαθήματος της Γυμναστικής απαιτείται προφανώς η συνυποβολή των σχετικών ιατρικών πιστοποιητικών, που θα δικαιολογούν την φυσική αδυναμία παρακολούθησης του μαθήματος, είναι ευνόητο όμως ότι κάτι παρόμοιο δεν ταιριάζει με την φύση του μαθήματος των Θρησκευτικών, καθώς τα προς απόδειξη πραγματικά περιστατικά ανάγονται στον εσωτερικό κόσμο του αιτούντος.

Read moreΠερί της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των Θρησκευτικών IV

Περί της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των Θρησκευτικών IΙΙ

Λέγαμε λοιπόν για το ποιο πρέπει να είναι το νόμιμο περιεχόμενο της δήλωσης απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών και είχα εκφραστή υπέρ της λύσης της αρνητικής δήλωσης.

Στο σημείο αυτό αποκλίνω από τις σκέψεις της υπ’ αριθμ. 77Α/2002 αποφάσεως της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, οι οποίες αξίζει να παρατεθούν στο σημείο αυτό:

Το αυτό συμβαίνει και με την υποχρεωτική δήλωση του θρησκεύματος που προβλέπεται ως αναγκαία προϋπόθεση για την απαλλαγή μαθητή από τα θρησκευτικά. Διότι τούτο, αφενός μεν θα αντέβαινε προς την αρνητική θρησκευτική ελευθερία τόσο των ενδιαφερόμενων μαθητών όσο και των γονέων και κηδεμόνων τους, αφετέρου θα προσέκρουε προς το ειδικότερο δικαίωμα των γονέων «όπως εξασφαλίζωσι την μόρφωσιν και εκπαίδευσιν [των παιδιών τους], συμφώνως προς τα ιδίας αυτών θρησκευτικάς και φιλοσοφικάς πεποιθήσεις» (άρ. 2 Πρώτου Πρωτοκόλλου ΕΣΔΑ). Πράγματι, όπως παγίως ερμηνεύεται από τα δικαιοδοτικά όργανα του Στρασβούργου, το δικαίωμα αυτό αναφέρεται και στις γενικότερες κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις τις οποίες, πέραν των αμιγώς θρησκευτικών, οι γονείς ενδεχομένως ακολουθούν και, βάσει των οποίων, επιθυμούν να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους. Δεν είναι συνεπώς απαραίτητο να είναι άθεοι, ετερόδοξοι ή ετερόθρησκοι, για να ζητήσουν την απαλλαγή των παιδιών τους από τα μάθημα των θρησκευτικών.

Read moreΠερί της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των Θρησκευτικών IΙΙ