Καποιος που αγανακτει με τους αλλους με μονο σκοπο να παρει την θεση τους -χαλιφης στην θεση του χαλιφη- δεν μπορει να ειναι ιδιαιτερα πειστικος.
Yo soy indignado ειπαν αρκετοι νεοι Ισπανοι. Και γω αγανακτισμενος ειμαι, απαντησαν καμποσοι νεοι Ελληνες. Δεν μου κανει εντυπωση οτι ενα τετοιο συνθημα, περαν κομματων και κολλημενων ιδεολογιων, θα εβρισκε απηχηση σε δυο απο τις ως χτες δυναμικοτερες οικονομιες της Ευρωπης, που ειχαν ομως παραλληλα την πιο πεισματικα υψηλη ανεργια στους νεους.
Ακομα και οταν οι επισημως Αγανακτισμενοι τα μαζεψουν απο τις μεγαλες πλατειες των πολεων μας και πανε για τα καλοκαιρινα μπανια τους, η υποβοσκουσα αγανακτηση θα παραμεινει.
Ψηλαφησα τα συναισθηματα μου. Και γω αγανακτισμενος ειμαι, εδω και χρονια μαλιστα. Ειπα να κατσω να το σκεφτω ψυχραιμα, εχω λογους να τσαντιστω ή να αγανακτησω? Μυριαδες!
Αγανακτω καθε φορα που ειμαι στην Ελλαδα με την γενικευμενη και βαθια αδιαφορια που υπαρχει για τον διπλανο μας
Μετα απο αρκετο καιρο καταφεραμε να κανουμε παλι ενα ποντκαστ με τον Κωνσταντινο, αυτην την φορα οχι τοσο περι αφηρημενων ζητηματων, αλλα σχετικα με ενα συνεδριο περι ελληνικης κρισης που εγινε πριν δυο βδομαδες στην Οξφορδη.
[display_podcast]
Μερος πρωτο
-καποια δεδομενα για την φτωχεια στην Ελλαδα πριν την κριση και μετα (με στοιχεια απο ομιλια Π.Τσακλογλου)
-τα σεναρια εξοδου απο την κριση (με στοιχεια απο ομιλια Γ.Στουρναρα)
-τι συμβαινει με τις ελληνικες τραπεζες
-η αποψη του Ντεϊβιντ Βαϊνς και τι βλεπει να λειπει απο τις συζητησεις στην Ελλαδα
Σε μια σειρα αρθρων θελω να εξετασω ποικιλα επιχειρηματα που ακουγονται σχετικα με την συνεργασια της Ελλαδας με διεθνεις οργανισμους για την αποφυγη μιας χρεοκοπιας του ελληνικου δημοσιου. Επιγραμματικα, θελω να μελετησω την πραγματικη και ουσιαστικη αξια του Μνημονιου για την Ελλαδα
Τι εστι εθνικη κυριαρχια και γιατι πρεπει να ενδιαφερομαστε για αυτην?
Οπως το καταλαβαινω, στα πλαισια της συζητησης για την σχεση της Ελλαδας με το ΔΝΤ, την ΕΕ και την ΕΚΤ (τους τρεις οργανισμους που αποτελουν την τροϊκα δηλαδη) μιλαμε για κατι σαν εθνικη αυτονομια. Μελετουμε δηλαδη τη δυνατοτητα μιας χωρας (εθνους?) να αποφασιζει για τον εαυτο της, χωρις εξωγενεις περιορισμους.
Βρισκω οτι η συνεργασια της Ελλαδας με την τροϊκα δεν βλαπτει πραγματικα την εθνικη μας αυτονομια, ακομα λιγοτερο δε την αυτονομια των πολιτων.
Ξεκινω με το δευτερο. Δεν με ενδιαφερει τοσο η εθνικη αυτονομια, οσο η ατομικη αυτονομια. Ιδανικο για μενα ειναι καθε ανθρωπος να μπορει να εκπληρωνει τους στοχους της ζωης του ελευθερος και απερισπαστος. Η αυξημενη εθνικη αυτονομια μπορει να ενισχυει την ατομικη αυτονομια για πολλους πολιτες (οπως εκανε η επανασταση του 1821 για τους περισσοτερους Ελληνες Ορθοδοξους) μπορει και να την εμποδιζει (οπως εκανε η ιδια επανασταση για μουσουλμανους που κατοικουσαν στις εξεγερμενες περιοχες). Σε μερικες περιπτωσεις η προστασια της εθνικης κυριαρχιας/αυτονομιας μπορει να σημαινει βαρια καταπατηση της ατομικης, βλεπε ας πουμε την Λιβυη υπο τον Κανταφι.
Ειμαι φυσει αισιοδοξος, μου το’χουν πει αρκετοι, για καλο ή για κακο. Και παλι, αυτες τις μερες αυτο που χρειαζομαστε ειναι νομιζω περισσοτερη αισιοδοξια και λιγοτερη γκρινια.
Πιστευω οτι θα τα καταφερουμε. Η Ελλαδα θα περασει το 2011 με αρκετο πονο, αλλα εως τα τελη τους ετους η χωρα θα εχει αρχισει μαλλον να ανακαμπτει. Η πιθανοτητα κοσμογονικων συμβαντων στο νεο ετος, οπως μιας (μερικης) στασης πληρωμων ή εξοδου απο το ευρω ειναι για μενα κατω απο 15% και 1% αντιστοιχως.
Δεν μπορω να πω οτι δεν περιμενα καποια οψιμη χαιρεκακια απο ατομα που εβλεπαν επι χρονια την Ιρλανδια να παρουσιαζεται ως ενα συντριπτικα δυνατο παραδειγμα επιτυχιας ενος συγκεκριμενου πακετου μετρων ή και μια ολοκληρης κοσμοθεωριας. Ο αντιλογος στους οπαδους της Ιρλανδιας ως απολυτου προτυπου ηταν μαλλον δυσκολος, ειδικα οταν η προσοχη του κοινου αποσπαται ευκολα, οι ατακες μενουν και τα λεπτα νοηματα χανονται. Στην κοινη γνωμη, μια περιπτωση θα ειναι ειτε απολυτο προτυπο ή παραδειγμα προς αποφυγη, οι λεπτες χροιες σπανιζουν.
Θα ευχομουν ομως να υπηρχε λιγη ωριμοτητα και ψυχραιμια στον δημοσιο διαλογο απο οποια οπτικη και να βλεπει κανεις το ζητημα, γιατι τελικα ειναι σημαντικο να ρωτησουμε τις σωστες απαντησεις και να βγαλουμε τα σωστα διδαγματα.
Ποιες ειναι οι βελτιστες πολιτικες για την μακροπροθεσμη αναπτυξη μιας χωρας και τι μας διδασκει η Ιρλανδια?
Ας μου συγχωρεθουν καποιες εισαγωγικες παρατηρησεις προσωπικου χαρακτηρα. Ανηκω στο συναφι της οικονομικης επιστημης. Πολυ κοντινο μου προσωπο εχει δουλεψει στο ΔΝΤ και εχει ανοιχτη προσκληση να ξαναπαει τωρα (χρυσες δουλειες βλεπετε, λογω κρισης). Εχω άλλους 2-3 φιλους μεσα στο Ταμειο και εναν στενο φιλο στην Παγκοσμια Τραπεζα* (αδερφο ιδρυμα, στο διπλανο του ΔΝΤ κτιριο). Παρ’ολα αυτα ομως δεν μπορω να κρινω την δουλεια του Ταμειου γενικα και απεριφραστα.
Εχω υποστηριξει για βαθυτερους λογους οτι θα ηταν ανοητο να προσφυγουμε στο ΔΝΤ. Γιατι θα ηταν πολυ κακο για την φημη και θα μας δεσει τα χερια – εν μερει. Η μεν φημη μας δυστυχως εχει παει απο το κακο στο χειροτερο, και το να μας δεσουν τα χερια ειναι κακο μονο αν η κυβερνηση μας δεν κανει κουταμαρες οταν εχει ελευθερια κινησεων. Εν τελει, εχουμε ηδη προσφυγει, αρα δεν εχουμε πια επιλογη.
Σε καθε περιπτωση ομως, η επιφυλαξη μου σχετικα με την αναμιξη του ΔΝΤ δεν σημαινει οτι το ιδρυμα αυτο κανει γενικα κακο ή εκανε στις χωρες που αναγκαστηκε να επεμβει. Και τονιζω το αναγκαστηκε, γιατι οι χωρες που πεφτουν σε κρισεις το καλουνε, δεν παει ποτε με το ζορι.
Οι συνηθισμενες κριτικες προς το ΔΝΤ στην Ελλαδα ειτε υποφερουν απο πληρη αγνοια, ειτε, στην καλυτερη περιπτωση, εξαντλουνται στην ανουσια παραθεση δυσαρεστων οικονομικων στοιχειων απο χωρες στις οποιες ανακατευτηκε προηγουμενως.
Ο κοσμος πρεπει να παψει να ζητα απο οικονομολογους την προβλεψη εφημερων κρισεων. Γιατι απλουστατα, μια τετοια προβλεψη συχνα ειναι αδυνατη και σχεδον παντα ασχετη με τα πραγματικα προβληματα των οικονομικων
Ακομα και στις “σκληροτερες” των επιστημων, η προβλεψη δεν ειναι ευκολη υποθεση. Η ντετερμινιστικη πλανη, δηλαδη η ιδεα οτι ο κοσμος κινειται με απολυτα μηχανικο και προβλεψιμο τροπο σαν ενα τελειο ρολοϊ, ηταν πολυ διαδεδομενη στην αυγη της συγχρονης επιστημης. Μεθυσμενοι απο τις επιτυχιες της κλασικης μηχανικης οι επιστημονες (μεταξυ τους και οικονομολογοι) πιστεψαν οτι συντομα θα μπορουν να προβλεψουν τα παντα. Σημερα ομως αυτο το ουτοπικο ονειρο εχει εγκαταλειφθει.
Η συμπεριφορα μερικων συστηματων ειναι στοχαστικη, δεν μπορει να προβλεφθει με σιγουρια, οσο εξυπνοι και παντογνωστες να ειμαστε. Αυτο εγινε γνωστο το αργοτερο με την επικρατηση της κβαντικης μηχανικης και την συνειδητοποιηση οτι υπαρχουν σωματιδια που ακομα και αν γνωριζουμε πληρως την αρχικη τους κατασταση, δεν μπορουμε να προβλεψουμε σιγουρα την κατασταση τους στο μελλον. Κατι παρομοιο ισχυει και στην εξελικτικη βιολογια, οι μεταλλαξεις των γονιδιων ειναι τυχαιες, η εξελιξη ενος ειδους δεν ειναι πληρως προκαθορισμενη, η ιδια η υπαρξη μας μπορει να ειναι ενα ατυχημα.
Λειτουργει ο κοσμος σαν ενα ρολοϊ, που απλα πρεπει να αναλυσουμε και κατανοησουμε?Ακομα και συστηματα που δεν εχουν εγγενη αβεβαιοτητα, που ολα λειτουργουν σαν ενα ρολοϊ, μπορει να ειναι χαοτικα. Μικρες αλλαγες μπορει να φερνουν κατακλυσμιαια αποτελεσματα, κατι που κανει την προβλεψη του συστηματος σε μια μερα δυσκολη, σε 100 μερες σχεδον αδυνατη. Γνωστο και τετριμμενο το φανταστικο παραδειγμα της πεταλουδας στην Κινα που προκαλει κατακλυσμο στην Αθηνα. Υπαρχουν ομως πραγματικα συστηματα που ειναι σε καποιον βαθμο χαοτικα, στην μετεωρολογια, στην γεωλογια κτλ.
Τι ζηταμε και τι μπορουν να προσφερουν τα οικονομικα
Γιατι νοιαζονται λοιπον τοσοι ανθρωποι για το αν οι οικονομολογοι μπορεσαν να προβλεψουν την χρηματοοικονομικη κριση που ξεκινησε το 2007 και γιατι θεωρουν το ζητημα τοσο βασικη αδυναμια του κλαδου?
