οικονομικα

Το προβλημα των δανειων χαμηλης σταθμης. Ποτε ειναι χρησιμη η παρεμβαση στις αγορες?

Ενα λεωφορειο χαλαει σε μια πολη της Ινδιας. Οι επιβατες κατεβαινουν απο το λεωφορειο και αραζουν στην σκια του κοντινου κτιριου. Το κτιριο τυχαινει να ειναι μια μικρη τοπικη τραπεζα. Οι κατοικοι της πολης βλεπουν τον κοσμο μπροστα απο την τραπεζα και νομιζουν οτι ειναι πελατες που πανε να αποσυρουν τις καταθεσεις τους επειδη ακουσαν καποια κακα νεα.

Τωρα, ειναι γνωστο οτι οι τραπεζες ποτε δεν εχουν αρκετα λεφτα για την περιπτωση που θα αποφασιζαν ολοι οι πελατες ταυτοχρονα να κανουν αναληψη των χρηματων τους. Γνωριζοντας το αυτο, καθε κατοικος της πολης τρεχει σαν τρελος να αποσυρει τα λεφτα του πριν αδειασει το ταμειο και χρεοκοπησει η τραπεζα! Αποτελεσμα? Ο φοβος των κατοικων οτι η τραπεζα θα χρεοκοπησει οδηγει κατευθειαν σε χρεοκοπια της τραπεζας: μια αυτοεκπληρουμενη προφητεια.

Η ιστορια αυτη ειναι πραγματικη. Ακομα και αν δεν ηταν ομως, αποτελει ενα εξαιρετικο παραδειγμα πως μερικες φορες τυχαια γεγονοτα μπορουν να γκρεμισουν μια υγιη αγορα οπου καθε παιχτης ειναι ελευθερος να κανει οτι θελει! Μαλιστα προσεξτε οτι στην ιστορια μας οι κατοικοι δεν ειναι ειναι μη ορθολογιστες. Ισα ισα αν νομιζεις οτι μια τραπεζα ειναι σε κριση η ορθολογικη στρατηγικη ειναι να τρεξεις να αποσυρεις τα χρηματα σου. Προσοχη, ακομα και αν ξερεις οτι η τραπεζα ειναι υγιης αλλα οι αλλοι νομιζουν οτι ειναι σε κριση τοτε πρεπει να παρεις τα λεφτα σου και να φυγεις.

Read moreΗ χρηματοπιστωτικη κριση στις ΗΠΑ και κρατικες παρεμβασεις: Bank runs, αυτοεκπληρουμενες προφητειες και αλλες ιστοριες

Ξεπουλημα ή επιτελους μια γερη κλωτσια για να αρχισει σκληρος ανταγωνισμος?

Στα δυο μεγαλα λιμανια της χωρας μας ετοιμαζεται το κρατος να παραχωρησει καποιους χωρους σε ιδιωτικες εταιρειες με συγκεκριμενα ανταλλαγματα. Αυτες οι εταιρειες θα ειναι δηλαδη υποχρεωμενες να κανουν καποιες επενδυσεις, να παρασχουν καποιες υπηρεσιες και να πληρωνουν καποιο τιμημα στο κρατος για καποιες δεκαετιες.

Η κυβερνηση προσπαθει να κανει το ολο εργο χρησιμοποιωντας το σχετικα νεο (για την Ελλαδα) μοντελο των παραχωρησεων. Κατι παρομοιο εχει χρησιμοποιηθει σε ολα τα μεγαλα εργα που εγιναν στην χωρα, απο την Γεφυρα Ριου-Αντιρριου μεχρι το Αττικο Μετρο. Μπορει η μεθοδος να εχει καμποσες ελλειψεις οπως χρησιμοποιειται, αλλα δυστυχως ο δημοσιος διαλογος απεχει πολυ απο το να απευθυνθει σε αυτες τις ελλειψεις και να καταληξουμε σε καλυτερες λυσεις.

Οι ανακριβειες που γραφονται για το θεμα δεν φαινεται να εχουν τελειωμο. Δινω τα πιο απλα και τρανταχτα λαθη αλλα και ενα σημειο που θελει συζητηση:

α) ιδιωτικοποιηση των λιμανιων

Οχι βεβαια, το κρατος δεν πουλαει τα λιμανια αλλα παραχωρει την χρηση καποιων χώρων σε καποιους επενδυτες για συγκεκριμενο χρονικο διαστημα. Γενικα οι παραχωρησεις, συμπραξεις δημοσιου και ιδιωτικου τομεα, συνηθως ειναι ετσι. Το κρατος δεν πουλα την κυριοτητα, απλα ουσιαστικα νοικιαζει τους χωρους σε εναν ιδιωτη.

β) ξεπουλημα

Εχω φτασει πια σε μια θεωρια, στην Ελλαδα οποτε ακους καποιον να μιλα για ξεπουλημα δημοσιας περιουσιας, αναζητα με ποιον ακριβως τροπο λυμαινεται αυτος την δημοσια περιουσια σημερα. Ειτε ως χαραμοφαης υπαλληλος, ειτε ως προμηθευτης, καπου θα ειναι χωμενος. Ενταξει, προφανως η θεωρια ειναι υπερβολικη, ισως υπαρχουν και λιγοι παραπλανημενοι ιδεαλιστες, αλλα κατα κανονα εχουμε την πρωτη περιπτωση.

Βασικα οπως εξηγησα, στα λιμανια δεν εχουμε πωληση, οποτε δεν μπορουμε να μιλαμε για ξεπουλημα. Αλλα και γενικοτερα, τι σημαινει ξεπουλημα? Τι ειναι αυτο που κανει την απλη πωληση μιας επιχειρησης, στο πλαισιο ας πουμε της γενικης πολιτικης ιδιωτικοποιησεων, να ειναι ξεπουλημα? Μην ψαχνετε να βρειτε καποιο νοημα ή καποια συνοχη στα λογια αντι-ξεπωλητων. Για αυτους τους ανθρωπους, ξεπουλημα ειναι οποιαδηποτε πωληση.

β1) μα πουλανε κερδοφορες επιχειρησεις

Φυσικα θα πουλαμε κερδοφορες επιχειρησεις!

Read moreΛιμανια και παραχωρησεις

Γιατι πληρωνετε τις διακοπες στο ξερονησι περισσοτερο απο διακοπες στο Μοντε Καρλο? Περι “ακριβειας” και αλλων μυθων σχετικα με την λειτουργια των ελληνικων αγορων

ξεκινω με απαραιτητη διευκρινηση: Η λεξη ακριβεια ειναι απολυτα ανακριβης, μαλλον για την ακριβεια η λεξη ακριβεια δεν βγαζει νοημα! Γιατι η λεξη ακριβος ειναι συγκριτικη, εχουμε ακριβεια σε σχεση με τι? Η μεταβολη των τιμων απο ετος σε ετος λεγεται εδω και καποιους (νομιζω) αιωνες πληθωρισμος, δεν υπαρχει λογος για εφευρεση νεων ανακριβων λεξεων.

Ας μπουμε τωρα στο ψητο.

Τα τελευταια χρονια στην Ελλαδα υπαρχει μια πολυ μυστηρια αλλα διαδεδομενη γκρινια που ισχυριζεται οτι εχουμε ασυνηθιστα μεγαλη αυξηση των τιμων. Θεωρω οτι το εναυσμα για αυτο ηταν η εισαγωγη του ευρω. Πανευρωπαϊκα υπαρχει μια σχετικη γκρινια οτι το ευρω εφερε δυσαναλογες αυξησεις τιμων, σε βαθμο που στην Γερμανια πολλοι ονομασαν το ευρω teuro (παιχνιδι με την λεξη teuer=ακριβο και euro=ευρω). Αν δουμε ομως τα επισημα στοιχεια, ο πληθωρισμος στις χωρες της ευρωζωνης ελαχιστα αλλαξε με την εισαγωγη του ευρω! Ειδικα στην Ελλαδα, η προσπαθεια για την εισοδο στην ευρωζωνη, αν μη τι αλλο χαμηλωσε κατα πολυ τον ιστορικα υψηλο πληθωρισμο και εριξε τα επιτοκια στα χαμηλοτερα επιπεδα δεκαετιων!

Πως εξηγειται λοιπον η γκρινια? Μπορει το ευρω να μην εφερε μεγαλη αυξηση στις ελληνικες τιμες, αλλα ειναι γεγονος οτι οι τιμες στην Ελλαδα σημερα ειναι αρκετα πιο υψηλες απο τις τιμες σε αλλες ευρωπαϊκες χωρες με μεγαλυτερα εισοδηματα. Αυτο δεν ειναι μια διαδικασια ενος ή πεντε ετων, ειναι ενα διαχρονικο φαινομενο, ο πληθωρισμος στην Ελλαδα ειναι πιο υψηλος αποτι σε αλλες χωρες. Απλως λογω των διαδοχικων υποτιμησεων της δραχμης αυτο κρυβοταν, ενω σημερα με το ευρω το νομισμα μας πια δεν μπορει να υποτιμηθει σε σχεση με αλλες χωρες. Ετσι οταν επισκεπτομαστε το εξωτερικο και συγκρινουμε τιμες, ο υψηλος ελληνικος πληθωρισμος γινεται ολοφανερος.

Εξηγησεις
Ο υψηλος πληθωρισμος στην Ελλαδα εξηγειται νομιζω με λιγη απλη οικονομικη θεωρια.

Read moreΓιατι ειναι πανακριβη η ζωη στην Ελλαδα?

ωστε μη γνωριζοντας την πραγματικοτητα, να παιρνετε συνταξεις χωρις τυψεις!

Αφαλιστικο, ασφαλιστικο, πολλα λεμε λιγα ξερουμε. Ας ξεκινησουμε απο τα βασικα, γιατι υπαρχει προβλημα και γιατι τωρα? Μην φταιει ο Μπους? Φταιει μηπως η κακη ΕΕ που προσπαθει να μας επιβαλλει παλι νεοφιλελευθερες πρακτικες για την Ευρωπη των πολυεθνικων (ποτε δεν καταλαβα γιατι η Ευρωπη των μονοεθνικων ειναι προτιμοτερη, τεσπα)?

Το γενικο προβλημα
Το ελληνικο συστημα, οπως σχεδον ολα τα ευρωπαϊκα εως σημερα, στηριζοταν στην μεγαλη ανοδο των εισοδηματων και αυξηση του πληθυσμου μεταπολεμικα, για να δινει γενναιοδωρες συνταξεις με χαμηλες εισφορες. Το συστημα δεν ηταν ποτε πραγματικα δικαιο, αλλα περισσοτερο ενα τεραστιο παιχνιδι Πονζι (γνωστο και ως πυραμιδα) μεταξυ των γενεων. Καθε γενια πληρωνoταν συνταξεις χρεωνοντας τους επομενους. Φανταστειτε ας πουμε ενα εστιατοριο που κανενας δεν πληρωνει το φαϊ του αλλα αφηνει τον λογαριασμο στον επομενο πελατη! Αν δοκιμαζε ενα μεμονωμενο ατομο κατι τετοιο, θα τον κλειναν μεσα για απατη. Οταν το κανει ολη η κοινωνια δεν λεγεται απατη, αλλα “ασφαλιστικο συστημα προκαθορισμενων συνταξεων αδιαφορως εισφορων”.

Το συστημα δουλευε για καμποσο καιρο, οπως καθε πυραμιδα βεβαια. Αφου ο πληθυσμος μας μεγαλωνε, σε καθε γεννια συνταξιουχων αναλογουσαν αρκετες φορες περισσοτεροι εργαζομενοι και ολοι ηταν χαρουμενοι.

Εδω και καποια χρονια ομως το παρτυ εχει αρχισει να τελειωνει. Η γεννητικοτητα μεταπολεμικα επαθε μια καθιζηση για να σταθεροποιηθει σε ενα χαμηλο ρυθμο περιπου 2 παιδιων ανα γυναικα και τα εισοδηματα μας επισης δεν αυξανονται πια οπως παλια. Η τεραστια απατη με το ασφαλιστικο δεν ειναι βιωσιμη πια, πουθενα στην Ευρωπη. Και προσεξτε οτι δεν μιλω για τα συστηματα Υγειας που υποφερουν απο ακομα πιο περιπλοκα προβληματα (οπως το προβλημα του λαθρεπιβατη, οτι δηλαδη κανεις δεν εχει κινητρα να μειωνει τις δαπανες υγειας, τις τριπλοσυνταγογραφησεις και τις ακτινογραφιες για στραμπουληγμα βλεφαριδας). Οι ιδιες οι απλες συνταξεις των Ευρωπαιων δεν ειναι πια εξασφαλισμενες. Χωρις μεγαλη μεταρρυθμιση του συστηματος, κινδυνευουν ολες οι δυτικες χωρες απο χρεοκοπια του συνταξιοδοτικου συστηματος!

Read moreΟλα οσα δεν θελατε να μαθετε για το ασφαλιστικο