οικονομικα

Τα ΜΜΕ εχουν βαλει στοχο να μας πεισουν οτι ο κοσμος ειναι στα προθυρα καταρρευσης. Ευχαριστω, δεν θα παρω

Προσφατες συζητησεις με ατομα που μενουν στην Ελλαδα και ενας γυρος στην ιστολογοσυνη μου εχουν δωσει την εντυπωση οτι τα ΜΜΕ κραυγαζουν παλι για την τεραστια κριση με την τιμη του πετρελαιου. Αυτο που τυπικα παρουσιαζεται ως δεικτης καταστροφης ειναι η τιμη του Μπρεντ.

Στα 60 δολλαρια το Μπρεντ, ωχ συμφορα. Στα 80 δολλαρια το Μπρεντ, ελεος Παναγια μου. Στα 100 δολλαρια, πανικος καταστροφη.

Μου φαινεται οτι στην Ελλαδα γινεται περισσοτερος θορυβος για το πετρελαιο ακομα και αποτι στις ΗΠΑ, ενω αυτο ειναι εντελως παραλογο για τον εξης απλο λογο:

Οι τιμες του Μπρεντ ειναι σε δολλαρια , οχι σε ευρω. Με την μεγαλη κατρακυλα του δολλαριου οι τιμες του πετρελαιου σε ευρω εχουν ανεβει αλλα οχι τοσο δραματικα. Στην Ευρωπη εχουμε λοιπον ασφαλιστει εναντι της ανοδου του πετρελαιου. Μαλιστα τωρα προσφατα φαινεται η τιμη του πετρελαιου σε δολλαρια να ανεβαινει απλα και μονο επειδη πεφτει το δολλαριο. Σκεφτειτε το απλα, ολος ο πλανητης καταναλωνει πετρελαιο, ετσι η ζητηση πετρελαιου εκφραζεται σε παρα πολλα νομισματα. H τιμη του πετρελαιου διαμορφωνεται εκει που συναντιεται η ζητηση με την προσφορα, εστω στα 60 ευρω (ή 100 δολλαρια ή Χ γιεν κτλ). Αν πεσει το δολλαριο κατα 10% σε σχεση με ολα τα αλλα νομισματα, ceteris paribus η ζητηση και η προσφορα του πετρελαιου δεν επηρεαζονται πολυ. Αρα για να εχουμε ακομα ισορροπια μεταξυ ζητησης και προσφορας, η τιμη του πετρελαιου πρεπει να παραμεινει περιπου στα 60 ευρω (ή Χ γιεν κτλ). Ομως αφου το δολλαριο επεσε, η τιμη εκπεφρασμενη σε δολλαρια πρεπει να ανεβει 10% ωστε να αντιστοιχει στα 60 ευρω, Χ γιεν κτλ. Ετσι λοιπον, οποτε πεφτει το δολλαριο εναντι του ευρω, θα ανεβαινει και η τιμη του πετρελαιου σε δολλαρια.

Παμε στον δευτερο λογο για τον οποιο δεν μας νοιαζει η πορεια του Μπρεντ: Η τιμη του σε ευρω δεν ανεβαινει πολυ αλλα ακομα λιγοτερο εχει ανεβει η τιμη της βενζινης σε ευρω. Γιατι μπορει το πετρελαιο να ειναι η πρωτη υλη, αλλα δεν ευθυνεται για ολοκληρη την τιμη της βενζινης. Στην πραγματικοτητα το πετρελαιο αποτελει μονο το 50-70% του τελικου κοστους της βενζινης στα πρατηρια στις ΗΠΑ. Στην ΕΕ το ποσοστο ειναι ακομα χαμηλοτερο, γυρω στο 30%, για τον απλο λογο οτι εχουμε πολυ υψηλους φορους στην βενζινη. Παρομοιως το πετρελαιο δεν ευθυνεται για ολοκληρη την τιμη της ενεργειας.

Ο τριτος λογος που δεν πρεπει να ανησυχουμε τρομερα ειναι βεβαια ο πληθωρισμος. Σε ονομαστικες τιμες το πετρελαιο χτυπαει ρεκορ, αλλα σε πραγματικες τιμες, διορθωνοντας για την γενικοτερη ανοδο των τιμων (και μισθων κτλ) το πετρελαιο σε δολλαρια ακομα δεν εχει ξεπερασει τα ιστορικα υψηλα του (κλικ στην εικονα) και σε ευρω ειναι αρκετα χαμηλοτερα απο τα υψη που ειχε φτασει στις προσφατες πετρελαϊκες κρισεις.

Αλλα τελικα το πιο σημαντικο απο ολα ειναι οτι το πετρελαιο δεν μας επηρεαζει πολυ πια, σιγουρα οχι τοσο οσο στις πετρελαϊκες κρισεις.

Read moreΓιατι δεν μας φοβιζει η ανοδος των τιμων πετρελαιου (και αλλων πρωτων υλων)

Πως γινεται να ξεφυγουμε απο το προβλημα της πειρατειας πνευματικης ιδιοκτησιας?

Θα εχετε ολοι δει τα βιντεο κατα της πειρατειας που προσπαθουν να εγχυσουν τυψεις στο μυαλο των νεων που κατεβαζουν ταινιες και λογισμικο απο το διαδικτυο. Η πειρατεια ειναι κλοπη λενε, και τιμωρειται σαν τετοια. Δεν θα εκλεβες ενα αυτοκινητο, γιατι λοιπον κλεβεις το Spiderman III κατεβαζοντας το παρανομα απο το διαδικτυο?

Δεν διαφωνω με την προσπαθεια των εταιρειων να προστατευσουν την πνευματικη τους ιδιοκτησια και τα κερδη τους. Οταν μια εταιρεια φτιαχνει μια ταινια οπως και οταν ενας ζωγραφος φτιαχνει εναν πινακα, εχουν δικαιωμα να τον δειχνουν σε οποιον θελουν. Ειναι δικαιωμα τους λοιπον να ζητανε να μην αντιγραφει κανεις τα εργα τους χωρις αδεια.

Αλλα ειναι νομιζω πολυ παραπλανητικο να μιλανε για κλοπη και λανθασμενο να ζητανε ποινες αναλογες της ποινης που προβλεπεται για την κλοπη.

Read moreΠνευματικη ιδιοκτησια 1: Ειναι η πειρατεια ταινιων κλοπη?

Το προβλημα των δανειων χαμηλης σταθμης. Ποτε ειναι χρησιμη η παρεμβαση στις αγορες?

Ενα λεωφορειο χαλαει σε μια πολη της Ινδιας. Οι επιβατες κατεβαινουν απο το λεωφορειο και αραζουν στην σκια του κοντινου κτιριου. Το κτιριο τυχαινει να ειναι μια μικρη τοπικη τραπεζα. Οι κατοικοι της πολης βλεπουν τον κοσμο μπροστα απο την τραπεζα και νομιζουν οτι ειναι πελατες που πανε να αποσυρουν τις καταθεσεις τους επειδη ακουσαν καποια κακα νεα.

Τωρα, ειναι γνωστο οτι οι τραπεζες ποτε δεν εχουν αρκετα λεφτα για την περιπτωση που θα αποφασιζαν ολοι οι πελατες ταυτοχρονα να κανουν αναληψη των χρηματων τους. Γνωριζοντας το αυτο, καθε κατοικος της πολης τρεχει σαν τρελος να αποσυρει τα λεφτα του πριν αδειασει το ταμειο και χρεοκοπησει η τραπεζα! Αποτελεσμα? Ο φοβος των κατοικων οτι η τραπεζα θα χρεοκοπησει οδηγει κατευθειαν σε χρεοκοπια της τραπεζας: μια αυτοεκπληρουμενη προφητεια.

Η ιστορια αυτη ειναι πραγματικη. Ακομα και αν δεν ηταν ομως, αποτελει ενα εξαιρετικο παραδειγμα πως μερικες φορες τυχαια γεγονοτα μπορουν να γκρεμισουν μια υγιη αγορα οπου καθε παιχτης ειναι ελευθερος να κανει οτι θελει! Μαλιστα προσεξτε οτι στην ιστορια μας οι κατοικοι δεν ειναι ειναι μη ορθολογιστες. Ισα ισα αν νομιζεις οτι μια τραπεζα ειναι σε κριση η ορθολογικη στρατηγικη ειναι να τρεξεις να αποσυρεις τα χρηματα σου. Προσοχη, ακομα και αν ξερεις οτι η τραπεζα ειναι υγιης αλλα οι αλλοι νομιζουν οτι ειναι σε κριση τοτε πρεπει να παρεις τα λεφτα σου και να φυγεις.

Read moreΗ χρηματοπιστωτικη κριση στις ΗΠΑ και κρατικες παρεμβασεις: Bank runs, αυτοεκπληρουμενες προφητειες και αλλες ιστοριες

Ξεπουλημα ή επιτελους μια γερη κλωτσια για να αρχισει σκληρος ανταγωνισμος?

Στα δυο μεγαλα λιμανια της χωρας μας ετοιμαζεται το κρατος να παραχωρησει καποιους χωρους σε ιδιωτικες εταιρειες με συγκεκριμενα ανταλλαγματα. Αυτες οι εταιρειες θα ειναι δηλαδη υποχρεωμενες να κανουν καποιες επενδυσεις, να παρασχουν καποιες υπηρεσιες και να πληρωνουν καποιο τιμημα στο κρατος για καποιες δεκαετιες.

Η κυβερνηση προσπαθει να κανει το ολο εργο χρησιμοποιωντας το σχετικα νεο (για την Ελλαδα) μοντελο των παραχωρησεων. Κατι παρομοιο εχει χρησιμοποιηθει σε ολα τα μεγαλα εργα που εγιναν στην χωρα, απο την Γεφυρα Ριου-Αντιρριου μεχρι το Αττικο Μετρο. Μπορει η μεθοδος να εχει καμποσες ελλειψεις οπως χρησιμοποιειται, αλλα δυστυχως ο δημοσιος διαλογος απεχει πολυ απο το να απευθυνθει σε αυτες τις ελλειψεις και να καταληξουμε σε καλυτερες λυσεις.

Οι ανακριβειες που γραφονται για το θεμα δεν φαινεται να εχουν τελειωμο. Δινω τα πιο απλα και τρανταχτα λαθη αλλα και ενα σημειο που θελει συζητηση:

α) ιδιωτικοποιηση των λιμανιων

Οχι βεβαια, το κρατος δεν πουλαει τα λιμανια αλλα παραχωρει την χρηση καποιων χώρων σε καποιους επενδυτες για συγκεκριμενο χρονικο διαστημα. Γενικα οι παραχωρησεις, συμπραξεις δημοσιου και ιδιωτικου τομεα, συνηθως ειναι ετσι. Το κρατος δεν πουλα την κυριοτητα, απλα ουσιαστικα νοικιαζει τους χωρους σε εναν ιδιωτη.

β) ξεπουλημα

Εχω φτασει πια σε μια θεωρια, στην Ελλαδα οποτε ακους καποιον να μιλα για ξεπουλημα δημοσιας περιουσιας, αναζητα με ποιον ακριβως τροπο λυμαινεται αυτος την δημοσια περιουσια σημερα. Ειτε ως χαραμοφαης υπαλληλος, ειτε ως προμηθευτης, καπου θα ειναι χωμενος. Ενταξει, προφανως η θεωρια ειναι υπερβολικη, ισως υπαρχουν και λιγοι παραπλανημενοι ιδεαλιστες, αλλα κατα κανονα εχουμε την πρωτη περιπτωση.

Βασικα οπως εξηγησα, στα λιμανια δεν εχουμε πωληση, οποτε δεν μπορουμε να μιλαμε για ξεπουλημα. Αλλα και γενικοτερα, τι σημαινει ξεπουλημα? Τι ειναι αυτο που κανει την απλη πωληση μιας επιχειρησης, στο πλαισιο ας πουμε της γενικης πολιτικης ιδιωτικοποιησεων, να ειναι ξεπουλημα? Μην ψαχνετε να βρειτε καποιο νοημα ή καποια συνοχη στα λογια αντι-ξεπωλητων. Για αυτους τους ανθρωπους, ξεπουλημα ειναι οποιαδηποτε πωληση.

β1) μα πουλανε κερδοφορες επιχειρησεις

Φυσικα θα πουλαμε κερδοφορες επιχειρησεις!

Read moreΛιμανια και παραχωρησεις

Γιατι πληρωνετε τις διακοπες στο ξερονησι περισσοτερο απο διακοπες στο Μοντε Καρλο? Περι “ακριβειας” και αλλων μυθων σχετικα με την λειτουργια των ελληνικων αγορων

ξεκινω με απαραιτητη διευκρινηση: Η λεξη ακριβεια ειναι απολυτα ανακριβης, μαλλον για την ακριβεια η λεξη ακριβεια δεν βγαζει νοημα! Γιατι η λεξη ακριβος ειναι συγκριτικη, εχουμε ακριβεια σε σχεση με τι? Η μεταβολη των τιμων απο ετος σε ετος λεγεται εδω και καποιους (νομιζω) αιωνες πληθωρισμος, δεν υπαρχει λογος για εφευρεση νεων ανακριβων λεξεων.

Ας μπουμε τωρα στο ψητο.

Τα τελευταια χρονια στην Ελλαδα υπαρχει μια πολυ μυστηρια αλλα διαδεδομενη γκρινια που ισχυριζεται οτι εχουμε ασυνηθιστα μεγαλη αυξηση των τιμων. Θεωρω οτι το εναυσμα για αυτο ηταν η εισαγωγη του ευρω. Πανευρωπαϊκα υπαρχει μια σχετικη γκρινια οτι το ευρω εφερε δυσαναλογες αυξησεις τιμων, σε βαθμο που στην Γερμανια πολλοι ονομασαν το ευρω teuro (παιχνιδι με την λεξη teuer=ακριβο και euro=ευρω). Αν δουμε ομως τα επισημα στοιχεια, ο πληθωρισμος στις χωρες της ευρωζωνης ελαχιστα αλλαξε με την εισαγωγη του ευρω! Ειδικα στην Ελλαδα, η προσπαθεια για την εισοδο στην ευρωζωνη, αν μη τι αλλο χαμηλωσε κατα πολυ τον ιστορικα υψηλο πληθωρισμο και εριξε τα επιτοκια στα χαμηλοτερα επιπεδα δεκαετιων!

Πως εξηγειται λοιπον η γκρινια? Μπορει το ευρω να μην εφερε μεγαλη αυξηση στις ελληνικες τιμες, αλλα ειναι γεγονος οτι οι τιμες στην Ελλαδα σημερα ειναι αρκετα πιο υψηλες απο τις τιμες σε αλλες ευρωπαϊκες χωρες με μεγαλυτερα εισοδηματα. Αυτο δεν ειναι μια διαδικασια ενος ή πεντε ετων, ειναι ενα διαχρονικο φαινομενο, ο πληθωρισμος στην Ελλαδα ειναι πιο υψηλος αποτι σε αλλες χωρες. Απλως λογω των διαδοχικων υποτιμησεων της δραχμης αυτο κρυβοταν, ενω σημερα με το ευρω το νομισμα μας πια δεν μπορει να υποτιμηθει σε σχεση με αλλες χωρες. Ετσι οταν επισκεπτομαστε το εξωτερικο και συγκρινουμε τιμες, ο υψηλος ελληνικος πληθωρισμος γινεται ολοφανερος.

Εξηγησεις
Ο υψηλος πληθωρισμος στην Ελλαδα εξηγειται νομιζω με λιγη απλη οικονομικη θεωρια.

Read moreΓιατι ειναι πανακριβη η ζωη στην Ελλαδα?