Επί του ακροατηρίου:
Υπάρχει πρόβλημα με τα θρησκευτικά σύμβολα.
Η εικόνα του Χριστού πάνω από τις σοφές κεφαλές των δικαστών υποβάλλει την ιδέα ότι η δικαιοσύνη δεν πηγάζει από το Σύνταγμα και τους σύμφωνους με αυτό νόμους, αλλά από τα ιερά κείμενα της επικρατούσας θρησκείας. Ευτυχώς όμως δεν έχουμε ακόμη ιεροδικεία και καδήδες. Εξαλλου, η ορκωμοσία των μαρτύρων στο Ευαγγέλιο ή στο Κοράνιο ή όπου αλλού είναι άλλη μια κωμωδία και οι θρησκευόμενοι συμπολίτες μας θα έπρεπε να είναι οι πρώτοι που να τάσσωνται κατά του θεσμού αυτού: χορεία μαρτύρων επί μαρτύρων εξευτελίζουν τα ιερά της θρησκείας που υποτίθεται ότι πρεσβεύουν, καταθέτοντας ψεύδη επί ψευδών. Υπάρχει φυσικά και η αρνητική προσβολή της θρησκευτικής ελευθερίας: ο μάρτυς καλείται να δηλώση σύμφωνα με ποια θρησκεία ορκίζεται, πράγμα στο κάτω κάτω αλυσιτελές και αδιάφορο. Σκορδοκαΐλα που την είχαν οι δικαστές να μάθουν τον θεό του καθενός. Αρκεί η απλή ορκωμοσία, χωρίς την επίκληση θεών, πνευμάτων και ξωτικών.
Υπάρχει πρόβλημα με την εξέταση των μαρτύρων.
Τον μάρτυρα εξετάζει αρχικά ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου και ακολούθως υποβάλλουν τις ερωτήσεις του οι συνήγοροι. Οι συνήγοροι όμως έχουν προετοιμαστή και θα υποβάλουν τις όχι συχνά άσχετες και στρεψόδικες ερωτήσεις τους, όσο εξαντλητική και όσο πλήρης και αν ήταν η εξέταση εκ μέρους του Προέδρου. Κάπως πρέπει να δικαιολογήσουν τις αμοιβές τους. Από την άλλη μεριά, η εξέταση εκ μέρους του Προέδρου τον εκθέτει συχνά πυκνά σε αντεγκλήσεις με μάρτυρες και συνηγόρους και κάποτε δίνει την εντύπωση προκατάληψης. Θα ήταν καλύτερο νομίζω να υποβάλλουν πρώτα τις ερωτήσεις τους οι συνήγοροι και μετά από αυτούς να συμπληρώνη ό,τι απέμεινε αδιευκρίνιστο ο Πρόεδρος, για να αποφεύγωνται και οι συμπαιγνίες, οι στημένες ερωτήσεις, οι αποσιωπήσεις και άλλα ευγενή εντρυφήματα των δικηγόρων.
Υπάρχει πρόβλημα με την σειρά των αγορεύσεων.
Τώρα προτείνει ο Εισαγγελέας και κατόπιν αγορεύουν οι συνήγοροι (στον Άρειο Πάγο η σειρά είναι ανάποδη). Η διαδικασία αυτή έχει το ελάττωμα ότι ο Εισαγγελέας δεν έχει ακούσει τα νομικά επιχειρήματα των συνηγόρων όταν προτείνει, αλλά έχει παρακολουθήσει μόνο την αποδεικτική διαδικασία. Θα ήταν καλύτερα η σειρά να αντιστραφή και το δικαίωμα τελευταίας λέξης του κατηγορουμένου να διατηρηθή υπό την μορφή δευτερολογίας αποκλειστικά επί της εισαγγελικής πρότασης.
Υπάρχει πρόβλημα με την αρχή της δημοσιότητας.
Ίσως ακουστή παράξενο, αλλά πολύ συχνά οι παράγοντες της δίκης δεν ακούγονται από το ακροατήριο, ειδικά δε οι μάρτυρες έχουν την κακή συνήθεια να μιλάνε πολύ σιγά. Όταν όμως δεν ακούγεται με ευκρίνεια από τους ακροατές τι ακριβώς λέγεται, η αρχή της δημοσιότητας μένει γράμμα κενό και ο έλεγχος των τεκταινομένων γίνεται ανέφικτος. Η υποχρεωτική χρήση των μικροφώνων, που σκουριάζουν αχρησιμοποίητα, θα εξήλειφε αυτό το πρόβλημα, αλλά και ένα ακόμη: στα Μονομελή Πλημμελειοδικεία επί μονίμου βάσεως οι Πρόεδροι “διασκέπτονται” επί της έδρας με τους Εισαγγελείς, μετατρέποντας ντε φάκτο την σύνθεση σε διμελή. Ένα μικρόφωνο θα απέτρεπε αυτές τις αντιδικονομικές συζητήσεις.
Υπάρχει πρόβλημα με το ωράριο των γραμματέων.
Από τις 14:45 ο γραμματέας αρχίζει να στριφογυρίζη πάνω στη καρέκλα του. Στις 14:50 κοιτάζει πια το ρολόι του κάθε δέκα δευτερόλεπτα. Στις 15:00 ένας πρόεδρος περιδεής ή ευθυνόφοβος, αναλόγως, απευθύνει την κρίσιμη ερώτηση: “Κύριε Γραμματέα, τηρείτε το ωράριό σας;”. 9 φορές στις 10 ο κύριος Γραμματέας τηρεί το ωράριό του, παίρνει το καπελάκι του και πηγαίνει σπίτι του. Αφήνοντας πίσω δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους, κατηγορούμενους, μάρτυρες, δεκάδες ανθρώπους που εξαρτώνται από τον γραμματέα για να βρουν ή για να χάσουν το δίκιο τους. Δεν πειράζει, την άλλη φορά ίσως αποδοθή δικαιοσύνη. Εντός των ωραρίων του κ. Γραμματέως βέβαια.
αρωτηξη α
ο γραμματεας τι ακριβως δουλεια κανει?
αρωτηξη β
γιατι δεν μαγνητοφωνουνται οι διαδικασιες στα δικαστηρια? εχω δει μαρτυρα να αλλαζει εντελως την καταθεση του απο πρωτοδικο δικαστηριο σε εφετειο και κανεις να μην το παιρνει ειδηση!
οσο για τα θρησκευτικα συμβολα, γενικα συμφωνω. Προσφατα ακουγα οτι υπαρχουν και σε αλλες ευρωπαϊκες χωρες, ξερεις κατι σχετικα?
Χμμμμ… Ε, δίνει βεβαιώσεις στους δημοσίους υπαλλήλους που έρχονται μάρτυρες, καταγράφει σε ένα τετράδιο ό,τι προλάβει και ό,τι θέλει ως τάχαμου πρακτικά και απεργεί. Και εννοείται ότι πληρώνονται και υπερωρίες.
Μαγνητοφωνούνται στα Πολυμελή Πρωτοδικεία μόνο. Γιατί δεν μαγνητοφωνούνται στα υπόλοιπα δεν έχω ιδέα.
Ε, αυτή είναι η άγρια ομορφιά της δικηγορίας! Υποτίθεται ότι μπορεί να καταδειχθή η διαφορά με αντιπαράθεση της πρωτοβάθμιας κατάθεσης.
Όχι, δεν ξέρω. Θρησκευτικός όρκος μπορεί να υπάρχη και αλλού, εικόνες πάνω από τους δικαστές πιο δύσκολο μου φαίνεται.
Δεν είναι αυτή η μόνη ερμηνεία.
Αμφιβάλλω πολύ αν η παρουσία του Εσταυρωμένου στις αίθουσες των δικαστηρίων, σχολείων, και θαλάμων νοσοκομείων δίνει ακόμα αυτή την υποσυνείδητη (ή και συνειδητή) αίσθηση στους περισσότερους συνειδητοποιημένους πολίτες στον 21ο αιώνα.
Τα θρησκευτικά σύμβολα στις δυτικές κοινωνίες έχουν πλέον ρόλο διακοσμητικό, ως ιστορικά απολιθώματα της εποχής που ο κόσμος πίστευε και χρειαζόταν/φοβόταν την παρουσία του Κυρίου σε διάφορες πτυχές της ζωής του.
Βρίσκω την όλη ιστορία με τα θρησκευτικά σύμβολα υπερβολική στα όρια φαιδρότητας. Προτιμώ τις εγγυήσεις μου για τη λειτουργία της δικαιοσύνης, παιδείας, υγείας να τις έχω γραπτώς σε αποτελεσματικούς νόμους, παρά στην ιδεοληπτική επιμονή για την αφαίρεση των θρησκευτικών συμβόλων από τις αίθουσες που τελούνται οι ανωτέρω υπηρεσίες.
Αθανάσιε, διόρθωσέ με εδώ αν κάνω λάθος, αλλά νομίζω είναι άτοπη η έννοια της «απλής ορκωμοσίας».
Η ορκωμοσία εξ’ορισμού πρέπει να είναι σε κάτι το ιερό ή ιδιαίτερα σημαντικό (πχ σημαία, πατρίδα) για τον άνθρωπο που την ασκεί. Τότε και μόνο τότε υποτίθεται έχουν οι δικαστές και μάρτυρες την εγγύηση (αν την έχουν ποτέ!) ότι ο συγκεκριμένος πολίτης θα δοκιμάσει να πει την αλήθεια όσο πιο καλά μπορεί.
Έχω την εντύπωση πως η ελληνική νομοθεσία- στις περιπτώσεις άθεων που είναι να δικασθούν ή να εργασθούν ως δημόσιοι υπάλληλοι- απαιτεί όχι ορκωμοσία αλλά επίκληση της τιμής και συνείδησής τους. Με άλλα λόγια η παραπάνω απαίτηση που έχεις περί ξωτικών είναι ήδη εκπληρωμένη, γι’αυτούς που δεν ενδιαφέρονται για θρησκευτικό όρκο.
Φυσικά αυτό είναι κάτι που μάλλον εσύ ξέρεις καλύτερα και θα μπορείς να επαληθεύσεις.
—
Σχετικά με τη δικονομία θα έλεγα γενικότερα θέλει μια καλή ανασύνταξη όλων των κειμένων, αλλά και δημιουργία απ’το Υπουργείο Δικαιοσύνης ιστοσελίδων και υλικών πληροφόρησης για μας τους απλούς πολίτες (μη νομικούς) για την αποτελεσματικότερη πλοήγησή μας στους μαιάνδρους της ελληνικής δικαιοσύνης.
Πιστεύω πως σ’ένα μεγάλο βαθμό η μειωμένη ευχαρίστηση και αίσθηση αναποτελεσματικότητας που έχει ο Έλληνας πολίτης απ’την ελληνική δικαιοσύνη βρίσκεται στην έλλειψη πληροφόρησης που έχει σχετικά με τη λειτουργία της. Φυσικά αντίστοιχα παραδείγματα έχουμε και σε άλλους κλάδους (πχ υγείας, δημόσιας διοίκησης, κλπ). Θα ήταν ενδιαφέρον να βλέπαμε κάτι σαν ΚΕΠ για τη δικαιοσύνη.
Εξυπακούεται πως συμφωνώ και με όλες τις τεχνικές παρατηρήσεις που πολύ ωραία τεκμηρίωσες. :)
ισως το εχω μπλεξει με τα σχολεια? παντως στα ιταλικα σχολεια ο σταυρος υπαρχει. Και νομιζω και σε κτιρια της αμερικανικης δημοσιας διοικησης.
Να πω την αληθεια, τεινω τωρα τελευταια να μαλακωσω την σταση μου στο θεμα των εικονων. Αν φτιαχναμε σημερα το δικαστικο μας συστημα φυσικα δεν θα το εβρισκα καθολου λογικο να υπαρχουν εικονες. Αλλα ιστορικα οι εικονες εχουν καποιο νοημα, οι δικαστες πριν 150 χρονια πιο πολυ θα φοβοντουσαν τον Χριστο πανω απο τα κεφαλια τους παρα την αδυναμη απομακρυσμενη κυβερνηση τους.
Τελικα στο πλαισιο καποιας γενικης μεταρρυθμισης οι εικονες θα πρεπει λογικα να φυγουν ή να μενουν με καποιες συγκεκριμενες προϋποθεσεις (ολοι οι εμπλεκομενοι στην δικη να ειναι χριστιανοι και να επιθυμουν την εικονα). Το τελευταιο δεν μπορουμε ευκολα να το απαγορευσουμε, οταν ολοκληρη η Δυση εχει αρχισει να επιτρεπει ειδικες ρυθμισεις για καποιες θρησκευτικες κοινοτητες (ισλαμικα δικαστηρια κτλ).
Αλλα τελοσπαντων πολυ πιο σημαντικο ειναι να αλλαξουν τα άλλα πραγματα για τα οποια μιλας και εκει θα επικεντρωνα τις αναμορφωτικες ενεργειες του κρατους:
ο γραμματεας δεν ειναι κανονικα εκπαιδευμενος νομικος? Ειναι δυνατον να πληρωνουμε εναν νομικο για να κανει πολυ αναποτελεσματικα μια δουλεια που μπορει να κανει ανετα ενα μικροφωνο συνδεδεμενο με νεαν ΗΥ?
η πρωτοβαθμια καταθεση οπως εχει καταγραφει απο τον γραμματεα? αν ειναι δυνατον. Πως γινεται ρε παιδι μου να παιρνουμε το θεμα της δικαιοσυνης τοσο ελαφρια στην Ελλαδα?
Καταλαβαινουν οτι με αυτον τον τροπο ακομα και η βλακωδεστερη και πιο τσαπατσουλικη ψευδορκια μενει ατιμωρητη λογω ανικανοτητας της δικαστικης μηχανης?
Κανε ρε θαναση μια κινηση για αναμορφωση του δικαστικου συστηματος, αυτα τα πραγματα ειναι εντελως απαραδεκτα…
α και κατι για την αρχη της δημοσιοτητας: σε ισπανικο δικαστηριο που ειχα παει μονο οι σχετικοι με την υποθεση εμπαιναν στην αιθουσα. Στην Ελλαδα αντιθετα αυτοι που περιμενουν για την επομενη υποθεση ειναι μεσα στο δικαστηριο και πιανουν χωρο, κανουν φασαρια κτλ σωστα? Αυτο δεν νομιζεις οτι πρεπει να αλλαξει?
Κενσαι, υποθέτω ότι αν έβλεπα ένα στίχο από το Κοράνι πάνω από τα κεφάλια των π.χ. Αιγυπτίων δικαστών δεν θα μου αρκούσαν όλες οι διαβεβαιώσεις του κόσμου ότι δεν θα δικαστώ με βάση το μουσουλμανικό ιεροδίκαιο. Άσε που πολλές εικόνες είναι προτεσταντίζουσες κακογουστιές.
Έστω ο λόγος υμών ναι ναι και ου ου. Οι διάφορες επικλήσεις είναι εκ του πονηρού και όσο περισσότερες γίνονται τόσο πιο δύσπιστος είμαι σε μια κατάθεση. Ας παραμείνη το όνομα ορκωμοσία ή ψευδορκία και να νοήται απλώς η κατάθεση σε ένα αρμόδιο όργανο.
Καμία επίκληση δεν χρειάζεται. Βρίσκω περιττό ακόμη και να γενικευθή η όρκιση στην τιμή και στην συνείδηση, αρκεί η υπόμνηση “εάν καταθέσετε ψευδή, υπόκεισθε στις ποινές της ψευδορκίας” ή κάτι τέτοιο. (το άρ. 220 παρ. 2 ΚΠΔ αναφέρεται σε “όρκο” των άθεων, που γίνεται όμως με την λέξη “επικαλούμαι”. Στην Κύπρο πάλι έχουνε μόνο “διαβεβαιώσεις”. Τρέχα γύρευε.)
Σγ,
Ίσως, και μόνο έτσι μπορώ να δικαιολογήσω τον σταυρό στην σημαία. Με την ίδια λογική όμως δικαιολογούνται πλήρως και οι αγιασμοί κατά το νέο δικαστικό έτος!
Εκπαιδευμένος νομικός; Ούτε για αστείο! Ένας συνήθης δημόσιος υπάλληλος είναι, ο οποίος έχει το σπάνιο προνόμιο να υπαγορεύη σε δικαστές και εισαγγελείς εάν και πόσο θα δουλέψουν! Και για να μην με κατηγορήση κανείς για αντεργατική διάθεση, ας τον πληρώσουν όσο θέλη, ας τον κάνουν χρυσό, αλλά ο γραμματέας θα κάνη ό,τι του λένε οι δικαστές και όχι ανάποδα!
Είναι που παίρνουμε τα άλλα σοβαρά και εδώ κάνουμε διάλειμμα…
Ρε, με ανηλίκους είχες μπλέξει; :-) Όπως μπορείς να δης στο άρ. 120 παρ. 1, η αρχή της δημοσιότητας ισχύει και στην Ισπανία και παντού. Και είναι απαραίτητη, ενισχύει την διαφάνεια και την λογοδοσία της δικαστικής λειτουργίας. Σκέψου να μην μπορούσε να παρακολουθή η κάθε δημοσιογράφα της Ελευθεροτυπίας τις δίκες των κουκουλοφόρων/αντιεξουσιαστών/χαρτζιλικωμένων από τον μπαμπά τους!
οχι ρε συ δεν ηταν ανηλικων, καποιος ειχε παει να μου κλεψει την τσαντα (με καινουριο λαπτοπ μεσα, ειχα γινει εξω φρενων) και τον συλλαβανε οποτε πηγα μαρτυρας.
Δεν ειπα οτι απαγορευοταν να μπει καποιος που ενδιαφεροταν για την δικη, αλλα θα επρεπε να πεις: ενδιαφερομαι για την δικη και να δηλωθεις σε καποια γραμματεα.
Ολοι οι υπολοιποι περιμενουν εξω σε ενα χωρο αναμονης μακρια μαλιστα απο το δικαστηριο και ουτε χαβρα ουτε τιποτα. Και ειδικα οι μαρτυρες οταν καταθετουν, ο επομενος μαρτυρας περιμενει εξω για ευνοητους λογους! Και μιλαμε για μικρη αποπειρα κλοπης χωρις βια, οχι καποιο βαρυ δικαστηριο. Θα το ζηλευες νομιζω, ποσο τακτικο και οργανωμενο ηταν.
Παλι μου φαινεται στην Ελλαδα μπλεκουμε τα δικαιωματα. Αρχη της δημοσιοτητας δεν σημαινει δικαιωμα να κατασκηνωνω μεσα σε αιθουσα δικαστηριου και να παιζω ταβλι με τα φιλαρακια μου!
δεν ξερω αν συνειδητοποιει ο κοσμος τι σημαινει δικαστηριο και τι σημαινει φυλακιση. Δεν ειναι παιχνιδακια. Αν ατομα καταδικαζονται και φυλακιζονται χωρις το συστημα να εχει μεριμνησει με καθε λεπτομερεια να εχουν σωστη υπερασπιση, χανουμε εντελως την νομιμοποιηση μας να τους δικαζουμε.
Για το θεμα της αστυνομικης αυθαιρεσιας ας πουμε που μιλουσαμε πριν. Αν δεν καταγραφεται λεξη προς λεξη η καταθεση των αστυνομικων και μαλιστα αν δεν καταθετουν χωριστα ο ενας απο τον αλλο, πως θα βρουμε τις τρυπες στα κατηγορητηρια τους? Εχω δει χωρις πλακα να λενε αλλανταλλων, ας πουμε μια να λεει οτι ο κατηγορουμενος φορουσε μαυρο μπουφαν και μια ασπρο πουκαμισο και ο δικαστης να μην σηκωνει καν φρυδι!
χεχε. αρα συμφωνουμε, καταργηση του γραμματεα ως ειναι σημερα και αντικατασταση με εναν χειριστη ΗΥ που θα καταγραφει τα παντα?
οχι αγιασμοι οχι. αλλα οπως ειπα, αν ολοι οι εμπλεκομενοι θελουν την εικονα νομιζω οτι καποιςο τροπος μπορει να βρεθει για να παραμεινει εκει στην συγκεκριμενη δικη. Το προβλημα ειναι προφανως οτι αν μονο ενας δεν την θελει βαφεται ηδη ως Αντιχριστος και αντικοινωνικος αν ζητησει αφαιρεση.
Χεχ, Θανάση είχα στο μυαλό μου δυτικές χώρες με δημοκρατική παράδοση. Εκεί που τα θρησκευτικά σύμβολα πλέον έχουν χάσει την αρχική τους σημασία. Σκέψου για παράδειγμα τον σταυρό που χρησιμοποιείται ως σύμβολο για Ιατρεία, Νοσοκομεία, Πρώτες Βοήθειες, Φαρμακεία… Δηλαδή πιστεύεις ότι αν δεν είσαι Χριστιανός δηλωμένος θα σου δώσουν δηλητήριο;
Στην Αίγυπτο ή στο Ιράν μπορεί τα γράμματα πάνω απ’τα κεφάλια των δικαστών να λένε και «Άπιστε Θα Πεθάνεις», δεν ξέρω! :D
—
Στην απλοποίηση της ορκωμοσίας/ψευδορκίας νομίζω έχεις δίκιο. Μπορεί να γίνει και ίσως και οι καιροί να είναι ώριμοι γι’αυτό. Απλά εντάξει, δεν είναι δα και το πρώτο πράγμα που θα καιγόμουν να διορθώσω στην ελληνική δικαιοσύνη.
Kensai, η εικόνα του Εσταυρωμένου δεν είναι ένα απλό γεωμετρικό σχήμα, είναι κάτι πολύ πιο εκφραστικό. Και εν πάση περιπτώσει, κάθε θεός είναι ευπρόσδεκτος στην ιατρική σου ανάγκη, με τα δικαστήρια όμως δεν νομίζω ότι πρέπει να έχη σχέση. Όσο για την όρκιση, ούτε και γω, αλλά πρέπει να γίνη και αυτό.
Γνώμη μου είναι πως είναι πολύ λιγότερο εκφραστικό απ’όσο νομίζουμε.
Πάντως έχουν πλάκα τα σύμβολα που χρησιμοποιούν οι Ιταλοί στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας τους για να δηλώσουν τις μέρες που απαγορεύεται το παρκάρισμα μέσα σε συγκεκριμένο ωράριο.
Ανάλογα αν είναι Εργάσιμη ή Αργία χρησιμοποιούν αντίστοιχα το σύμβολο των σφυριών του εργάτη και τον χριστιανικό σταυρό.
Το να απαιτούμε να βγουν οι σταυροί- που δεν έχουν πλέον νόημα σε κάνενα απ’τα πλαίσια που αναφέραμε παραπάνω (ουτε στη Δικαιοσύνη!)- είναι σα να εμφανιστεί μια μέρα ένας Συνδικαλιστής ή Μουσουλμάνος και να ζητήσει ν’αλλάξει το σύμβολο του ΚΟΚ γιατί προσβάλλει την εργασία ή την πίστη του…
Είναι απλά σύμβολα, τις περισσότερες φορές με ιστορικό-περιγραφικό περιεχόμενο στον τόπο που χρησιμοποιούνται και ως σύμβολα παίρνουν ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ το νόημα που εμείς οι ίδιοι τους δίνουμε. Δεν χρειάζεται ο Umberto Eco και η Σημειολογία του για να κατανοήσουμε το παραπάνω, οι νόμοι καλής λειτουργίας και διαφάνειας μιας αποτελεσματικής ελληνικής Δικαιοσύνης φτάνουν και περισσεύουν για να μας εγγυηθούν πως ο δικαστής θα δικάσει ΔΙΧΩΣ να λάβει υπόψην του την εν Χριστώ πίστη των διαδίκων…
Θανάση, θα συμφωνήσω μαζί σου, με μια μικρή καθοριστικής σημασίας παρέμβαση. Εγώ θα καταργούσα τελείως την έννοια του “όρκου” και της παρεπόμενης “ψευδορκίας”. Θα κρατούσα μόνο την υπόμνηση που λες, βάζοντας όμως αντί για “ψευδορκία” τη λέξη “ψευδομαρτυρία”.
Ο όρκος από μόνος του σαν έννοια, ακόμη και χωρίς την αναφορά θεών, πνευμάτων και ξωτικών, εμπεριέχει την έννοια του ιερού. Είναι μια τελετουργία, και ο βασικός στόχος της τελετουργίας είναι ο εντυπωσιασμός. Όταν ορκίζομαι, ορκίζομαι αναγκαστικά σε κάτι ιερό για μένα (θεό, άγιο, τη συνείδησή μου, τα σώβρακα του Μαραντόνα) και μπαίνω σε ένα τριπάκι, αισθάνομαι ότι αναλαμβάνω μια ιερή ευθύνη (υποτίθεται!), και οι άλλοι που με ακούν μπαίνουν στο ίδιο τριπάκι, αισθάνονται ότι δεσμεύτηκα με κάποιον μεταφυσικό τρόπο να πω την αλήθεια.
Προσωπικά θα προτιμούσα η δικαιοσύνη να βασίζεται εξ ολοκλήρου σε φυσικές και όχι σε μεταφυσικές διαδικασίες. Ήταν το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα διαβάζοντας την ανάρτηση, και χαίρομαι που το έθιξαν και άλλοι.
Αόρατη Μελάνη, προσωπικά δεν διαφωνώ, ψευδορκία ή ψευδομαρτυρία μου είναι αδιάφορη η ονομασία, άλλωστε κανένας από τους δύο δεν ακριβολογεί. Επειδή όμως σε κάποιους της άλλης πλευράς δεν θα είναι, θα ήταν ίσως πιο σώφρον να μείνη το όνομα της ψευδορκίας, έστω χάριν της συνέχειας των θεσμών.