Πέρασαν κιόλας τρία χρόνια από τις προηγούμενες δικηγορικές εκλογές και φαίνεται ότι οι τοτινές μου ευχές εισακούονται, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους τουλάχιστον.
Τέσσερα είναι τα θέματα που απασχολούν βασικά τον δικηγορικό κόσμο υπό την κοινή ονομασία της απελευθέρωσης του επαγγέλματος:
α. Οι κατώτατες αμοιβές.
β. Οι γεωγραφικοί περιορισμοί.
γ. Η απαγόρευση της διαφήμισης.
δ. Οι υποχρεωτικές παραστάσεις σε κάποιες πράξεις.
Η γνώμη μου επ’ αυτών και επί των προβαλλομένων αντιρρήσεων έχει ως εξής:
α. Καταρχάς, οι κατώτατες αμοιβές έχουν νόημα μόνο όπου είναι ανώτερες από το σημείο ισορροπίας προσφοράς και ζήτησης, μόνο δηλαδή όπου οι συμβαλλόμενοι άλλως θα συμφωνούσαν σε πιο χαμηλή αμοιβή. Ήδη συνειδητοποιώντας το σημείο αυτό, μειώνεται δραματικά η σημασία των κατώτατων αμοιβών: στα ποινικά π.χ. κανείς δεν παίρνει το γραμμάτιο μόνο. Αφού δεν έχουν πρακτικά σημασία λοιπόν, γιατί να μην καταργηθούν;
Καταργούμενες λοιπόν, δεν μπορεί παρά να οδηγήσουν σε πιο χαμηλές τιμές δικηγορικών υπηρεσιών, πράγμα που δεν ξέρω αν συμφέρει τους συναδέλφους μου, ξέρω όμως ότι συμφέρει τα εκατομμύρια των συμπολιτών μου που δεν έχουν την χαρά, την τιμή και το προνόμιο να είμαστε συνάδελφοι. Θα προτιμήσω εκείνους.
Εξάλλου, παντού και πάντα οι κατώτατες αμοιβές έχουν ως δικαιολογία τους όχι την ευδοκίμηση της συντεχνίας αλλά την προστασία του ασθενέστερου συναλλασσομένου και την αποφυγή της κοινωνικής αδικίας στην οποία οδηγεί η εφαρμογή του ακραίου φιλελευθερισμού κ.λπ. κ.λπ. Εδώ όμως ο δικηγόρος δεν είναι το ασθενές μέρος! Ο δικηγόρος είναι συνήθως ευκατάστατος οικονομικά, είναι μορφωμένος και ασχολείται με το αντικείμενό του, άρα είναι μάλλον απίθανο να γίνη αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Κιόμως, λένε οι υπερασπιστές των κατώτατων αμοιβών, σκεφτήτε τι θα γίνη στις προσημειώσεις, οι τράπεζες θα τις δίνουνε για ένα κομμάτι ψωμί. Μια τραγωδία.
Να το δούμε λίγο και αυτό λοιπόν: όταν χορηγείται ένα στεγαστικό δάνειο, η τράπεζα ζητεί την εγγραφή προσημείωσης υποθήκης στο ακίνητο, προς εξασφάλισίν της. Η προσημείωση εγγράφεται κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, άρα ένας δικηγόρος, με τον οποίο συνεργάζεται η τράπεζα, ετοιμάζει τον φάκελλο και παρίσταται σε μια παρωδία απονομής δικαιοσύνης, που θυμίζει πολύ περισσότερο ουρά πρώτη του μηνός στην Εθνική Τράπεζα. Ο δικηγόρος φυσικά αμείβεται για την, όχι και πολύ δύσκολη, δουλειά που κάνει, με το κόστος να μετακυλίεται, πού αλλού, στον αγοραστή.
Αυτή είναι όλη κι όλη η ζημία που κινδυνολογείται ότι θα υποστούν οι δικηγοραίοι: θα πληρώνωνται λιγώτερα λεφτά από τους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων. Δεν βαριέσαι, το σύμπαν θα συνεχίση να διαστέλλεται, ή ό,τι κάνει τέλος πάντων, λέω εγώ.
Εκείνο που μένει τελικά είναι ο καθαρά φορολογικός χαρακτήρας των κατώτατων αμοιβών: το κράτος, μην μπορώντας να συλλάβη την φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή, ελπίζει στις κατώτατες αμοιβές για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης. Η οποιαδήποτε φορλογική σκοπιμότητα όμως δεν επιτρέπεται να υπερισχύση, διαφορετικά ας ισχύση το ίδιο σύστημα και στους κοσμηματοπώλες, στους ιατρούς, στους βάλτε-εδώ-όποιον-ελεύθερο-επαγγελματία-θέλετε.
Τέλος, έχω βαρεθή να ακούω συναδέλφους να υποστηρίζουν ότι η κατάργηση των κατώτατων αμοιβών θα οδηγήση νομοτελειακά σε αύξηση των αμοιβών [οπότε, γιατί παραπονιούνται;].
Σαν να λέμε ότι, αν αφαιρέσουμε από τον ξυλοπόδαρο τα ξύλινα ποδάρια του, αυτός θα ψηλώση.
β. Οι γεωγραφικοί περιορισμοί αυτήν την στιγμή απαγορεύουν την άσκηση δικηγορίας σε αστικές υποθέσεις εκτός της έδρας του Πρωτοδικείου, ενώ στις ποινικές επιτρέπεται. Πρακτικά, ούτως ή άλλως χρειάζεται συνήθως ένας επιτόπιος δικηγόρος για να παρακολουθή την υπόθεση, όχι όμως πάντα: ειδικά σε απλά ζητήματα, όπως συμβόλαια ή συναινετικά διαζύγιο, ο γεωγραφικός περιορισμός απαγορεύει στον πολίτη να έχη πρόσβαση στην δικαιοσύνη με τον δικηγόρο της επιλογής του και στον δικηγόρο να ασκήση την επαγγελματική του ελευθερία, χωρίς να συντρέχη κάποιος σοβαρός αποχρών λόγος.
Λένε βέβαια ότι τάχα τα μεγάλα γραφεία της Αθήνας θα φάνε τα μικρά της επαρχίας στην ζούγκλα του καπιταλισμού (υποθέτω όπως τα μεγάλα ιατρεία της Αθήνας κατασπάραξαν τα μικρά ιατρεία της επαρχίας). Αλλά αν αυτή είναι η επιθυμία των δύσμοιρων Ελλήνων που κατοικούν στην επαρχία και δεν εμπιστεύονται τους δικηγόρους τους;
γ. Η διαφήμιση είναι μια διασκεδαστική ιστορία. Σύμφωνα με το άρ. 9 του Κώδικα Δεοντολογίας
Απαγορεύεται η διαφήμιση του Δικηγόρου στις εφημερίδες ή σε άλλα μέσα μαζικής ενημερώσεως ή με επιστολές και κάθε είδους έντυπα. Στα επισκεπτήρια και στα επιστολόγραφα επιτρέπεται μόνον η αναγραφή του ονόματός του, της διευθύνσεώς του και του δικαστηρίου όπου ασκεί το λειτούργημά του, καθώς και του επιστημονικού του τίτλου (αν έχει). Ανάρτηση πινακίδας με το όνομά του και την ιδιότητά του επτρέπεται μόνο στην είσοδο του κτηρίου και στην θύρα του γραφείου του.
Η απαγόρευση αυτή στην πράξη έχει βέβαια καταργηθή λόγω του διαδικτύου, αν και τηρείται ακόμη σε πιο παραδοσιακά μέσα. Αντικατοπτρίζει ένα πιο παλιό στάδιο εξέλιξης, όταν η διαφήμιση θεωρείτο καθαυτήν ασύμβατη με την δικηγορική αξιοπρέπεια, για κάποιο δυσνόητο σε εμένα λόγο. Όρια ασφαλώς πρέπει να υπάρχουν, αλλά η καθολική απαγόρευση κάνει ακριβώς το αντίθετο: δεν προσφέρει καθόλου όρια.
δ. Υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου υπάρχει κατεξοχήν στα πωλητήρια συμβόλαια. Και καλά, ο αγοραστής έχει κάποια ανάγκη προστασίας, αν δεν καταλαβαίνει μόνος του ότι, όταν επενδύεις τους κόπους μιας ζωής σε μια νομική πράξη, ενδείκνυται να σε συμβουλεύη κάποιος ειδικός. Ο πωλητής από ποιον προστατεύεται ακριβώς; Και γιατί πληρώνει τα κερατιάτικα ανάλογα με την αξία του ακινήτου;
Ερωτήσεις, ερωτήσεις…
Είσαι βέβαιος;
Eίναι όντως έτσι;
Όχι για το 100%, αλλά για την μεγάλη πλειοψηφία.
Πάντως δεν εντάσσεται ακριβώς στο στερεότυπο του εργάτη που τον ξεζουμίζουνε στην φάμπρικα. Και κυρίως, στις λιγώτερες περιπτώσεις, όχι στις περισσότερες υστερεί του εντολέα του.
μα υστερει ρε παιδια απο το βασικο χαρακτηριστικο οτι ειναι ο ειδικος στο θεμα και ο πελατης τυπικα δεν εχει ιδεα. Το ιδιο οπως υστερει ο πελατης του μηχανικου αυτοκινητων ή του γιατρου.