Μόνο ο ρήγας της τράπουλας!

Ανώτατο όργανο της (ουσιαστικής) δημοκρατίας είναι ο λαός εν στενή εννοία, το εκλογικό σώμα. Ανώτατος Άρχων όμως είναι ένα όργανο, συνήθως μονοπρόσωπο, το αξίωμα του οποίου σε άλλες χώρες είναι αιρετό (τυπική δημοκρατία ή προεδρευομένη δημοκρατία ή ρεπούμπλικα ή πολιτεία), ενώ σε άλλες κληρονομικό (βασιλευομένη ή πριγκηπευομένη ή, γιατί όχι, σουλτανευομένη ή φαραωνευομένη δημοκρατία).

Είναι άραγε ισοδύναμες οι δύο εκδοχές δημοκρατίας;

Λέγεται ότι κάποιος ευφυολόγησε ότι κάποια στιγμή στον κόσμο θα απομείνουν πέντε βασιλιάδες όλοι κι όλοι: οι τέσσερις της τράπουλας και ο βασιλιάς της Αγγλίας.

Ένας περισσότερος από όσους χρειαζόμαστε, θα έλεγα εγώ.

Φυσικά αν των Άγγλων, και των κάθε Άγγλων, τους φτάνει, εμένα μου περισσεύει. Αλλά δεν μπορώ να διαβάζω και βρετανοπατριωτικές ή κουτσομπολικοκοσμικές σαχλαμάρες. Όπως:

–Ο μονάρχης είναι σύμβολο ενότητος του Έθνους!. Ενσαρκώνει μια παράδοση που μπορεί να ανατρέχη χίλια χρόνια πριν. Ίσταται υπεράνω κομματικών αντιπαραθέσεων. Αποβλέπει μόνο στο εθνικό συμφέρον. Αποτελεί σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσης για όλους τους πολίτες.

Αισθάνομαι λύπη για τους ανθρώπους που θέλουν να βλέπουν μπροστά τους ένα σύμβολο ενότητος του Έθνους για να κυλήση καλά η ζωή τους. Χωρίς να υποτιμώ την σημασία των συμβόλων, έχουμε κάμποσα από δαύτα: σημαία, σφραγίδα, ύμνο. Εκείνος που χρειάζεται και ένα έμψυχο ακριβοπληρωμένο σύμβολο για να αγαπήση την πατρίδα του, μάλλον δεν την είχε ήδη μέσα του.

–Ο βασιλεύς προστατεύει τις συνταγματικές ελευθερίες!

Και ο λύκος φυλάει τα πρόβατα επίσης. Εκείνος το αξίωμα του οποίου συνιστά εξ ορισμού παραβίαση συνταγματικής ελευθερίας βρίσκεται σε προφανή σύγκρουση συμφερόντων. Το πράγμα στην ουσία του είναι απλό: τα κράτη με κληρονομικούς ανώτατους άρχοντες είναι είτε δημοκρατικά είτε απολυταρχικά, είτε σαν την Δανία είτε σαν το Ομάν. Τα κράτη όμως με (πραγματικά) αιρετούς ανώτατους άρχοντες είναι πάντοτε δημοκρατικά.

–Ο κληρονομικός ανώτατος άρχων έχει κάτι το ποιητικό, το μεταφυσικό, το υπερλογικό, το παραμυθένιο!. Ένας βασιλιάς, όπως και να το κάνουμε, έχει το κατιτίς του. Φέρνει τουρίστες να τον φωτογραφίζουνε. Φοράει παρδαλά ρούχα. Του μιλάνε σε τρίτο πρόσωπο και τον προσκυνάνε.

Το λεγόμενο εκ της σαπουνόπερας επιχείρημα. Πόσο στερημένος πρέπει να νιώθη κανείς για να το πη αυτό! Η πολιτική όμως είναι, μεταξύ άλλων, και η διαδικασία απομάγευσης του κόσμου, η ορθολογική μετουσίωση της λαϊκής βούλησης σε πολιτικό πράττειν. Τα παραμύθια είναι για τον Γιαννάκη.

Η αλήθεια είναι μία και δεν αλλάζει: κάποια, πολύ λίγα, ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα, έχουν περισότερα πολιτικά δικαιώματα, διότι έχουν τους κατάλληλους προγόνους. Κάτι σαν καλλιστεία σκύλων δηλαδή, αλλά λιγώτερο ενδιαφέρον.

Η πολιτική ισότητα απαιτεί την ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στα πολιτικά αξιώματα, την ισότητα του εκλέγεσθαι. Ιδίως το ανώτατο αξίωμα απαιτείται να είναι ανοιχτό σε όλους τους πολίτες επί ίσοις όροις, ακριβώς επειδή είναι το ανώτατο, το πιο σπουδαίο. Δεν υπάρχει κανένα θεσμικό παραμύθι πιο δυνατό από αυτό: ότι ο καθένας μας μπορεί να γίνη ο Ανώτατος Άρχων του πολιτεύματος. Ο αποκλεισμός σχεδόν όλων των μελών της πολιτικής κοινότητας από το ανώτατο πολιτειακό αξιωμα είναι απλώς αχαρακτήριστος.

Μπορεί πράγματι κάποιοι βασιλείς να βοήθησαν τις χώρες τους. Μπορεί να σταθεροποίησαν το πολιτικό σύστημα. Μπορεί να προσέφεραν στην δημόσια υπηρεσία. Το ζήτημα όμως στον πυρήνα του δεν είναι συνεπειοκρατικό, δεν είναι θέμα αποτελεσματικότητας, δεν εξαρτάται από τις τάδε ή δείνα εκροές ενός συστήματος πολιτειακής οργάνωσης. Σημαντικά οπωσδήποτε όλα αυτά, κυρίως για όλους όσοι δεν μπορούν να σκεφτούν διαφορετικά, αλλά υπάρχουν και πιο σοβαρά πράγματα στην ζωή: